جۇماتاي: ۇلى تاۋ قويناۋىنداعى كوكتەم مەرەكەسى وتە ماعىنالى بولدى

جاڭ جينفىڭ (ٴوز ٴتىلشىمىز)

سۋرەتتە: كوكتەم مەرەكەسى كەزىندە جۇماتاي قاربالاس قىزمەت ىستەۋدە. (سۋرەتتى جۇماتاي ٴوزى قامداعان)

كوكتەم مەرەكەسى وتباسىنداعىلارمەن باس قوساتىن كۇن. «ەڭ تاڭداۋلى اۋىل - قىستاق شيپاگەرى» جۇماتاي اۋباكىر ۇلى بۇرىنعىسىنداي تاعى دا ۇيىنە قايتپادى، ۇلى تاۋدىڭ قويناۋىنان تاپجىلماي، اتقا ٴمىنىپ ارالاپ ناۋقاس كورىپ، ٴدارى - دارمەك جەتكىزىپ، تەگىن ەمدەۋ قيمىلىن ورىستەتىپ، 40 تا 50 كيلومەترلىك اۋماقتى تەگىس ارالاپ شىقتى.

جۇماتاي بىلاي دەدى: «بوزادىر وتارى اينالاسىن ورمان قورشاپ، اق قار جامىلىپ جاتقانىمەن، وسىنداعى مالشىلاردىڭ كوكتەم مەرەكەسى دۋماندى، ايرىقشا ماعىنالى بولادى».

1 - ايدىڭ 21 - كۇنى جاڭا جىلعا قاراعان ٴتۇنى تەكەس اۋدانى بوزادىر مال شارۋاشىلىق رايونى ەمحاناسىنىڭ قاقپاسى الدىنا قىزىل تۇمشالامالى شام ٴىلىندى. جۇماتاي ٴوزىنىڭ ەمدەۋ بولمەسىندە تۇرعىنداردىڭ اۋرۋىن كورىپ، ٴدارى - دارمەك بەردى.

مالشى دارقان تۇراقىن ۇلى بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا ابايسىزدا اتتان جىعىلىپ، اياعىن جارالاپ الادى، جۇماتاي ونىڭ جاراقاتىن ديزەنفەكسيالاپ،  تاڭىپ بەردى. دارقان بىلاي دەدى: «العاشىندا جۇرە الماي قالدىم، جۇماتاي شيپاگەر ۇيىمە كەلىپ ەمدەدى. ٴبىر اپتا ەمدەلىپ ٴدارى اۋىستىرعاننان كەيىن تاۋىرلەنىپ، اقىرىن جۇرە الاتىن بولدىم».

جۇماتاي ناۋقاستاردى كورىپ بولعانشا قاس قارايىپ كەتتى، ول ٴدارى ساندىعىن كوتەرىپ، 3 كيلومەتر شالعايداعى مالشى تۇرسىمان نۇريمان ۇلىنىڭ ۇيىنە باردى.

قىس ماۋسىمىندا بوزادىر مال شارۋاشىلىق رايونى اق قارمەن قىمتانىپ، جول بەتىنىڭ قارى قاساتتانىپ قالادى دا وتە تايعاق بولادى.

ٴبىر جىلدىڭ الدىندا تۇرمىس شارت - جاعدايى جاقسارعان جۇماتاي جەڭىل اۆتوكولىك ساتىپ العان بولاتىن. جازدا ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ ٴۇشىن ول ماشينا بارا الاتىن جەرگە كولىگىمەن بارادى، قىستا اتقا ٴمىنىپ ارالاپ ناۋقاس كورەدى.

جۇماتاي اتپەن يرەلەڭدەگەن تار جولداردى باسىپ، 40 مينۋت اينالاسىندا تۇرسىماننىڭ ۇيىنە جەتتى.

تۇرسىمان بيىل 65 جاستا، جوعارى قان قىسىم اۋرۋىنا شالدىققان. جۇماتاي ونىڭ قان قىسىمىن ولشەپ، قان قىسىمىن تۇسىرەتىن ەكى قوراپ ٴدارى بەرىپ، وعان تۇزدى از تۇتىنىپ، جەمىس - جيدەكتى، كوكونىستى كوبىرەك جەۋدى، تاماقتى ازىراق جەۋدى، ٴار كۇنى ۋاعىندا ٴدارى ٴىشۋدى ايتتى.

كوكتەم مەرەكەسىنىڭ 1 - كۇنى تاڭەرتەڭ جۇماتاي جاي عانا تاڭەرتەڭگى تاماعىن جەپ، تاعى دا اتقا ٴمىنىپ وزىنە قانىق تار جولداردى باسىپ، ٴبىر كۇندىك احۋال ۇعىسۋ جانە ەمدەۋ، ٴدارى - دارمەك جەتكىزۋ قيمىلىن باستادى.

تاۋ ورمانى مۇلگىگەن تىنىشتىقتا، ات تۇياعىنىڭ قارلى دالاداعى دىبىسى قۇلاققا جاعىمدى ەستىلەدى. وسىناۋ تاۋ جولىن ول سان رەت باسىپ، كوكتەمنەن قىسقا دەيىن قاربالاس بولادى.

تاۋ جولىمەن ٴبىر ساعاتتان ارتىق جۇرگەن ول اقىرى داۋلەت تۇرسىنباي ۇلىنىڭ ۇيىنە جەتتى.

بيىل 75 جاستاعى داۋلەت جوعارى قان قىسىم، جۇرەك اۋرۋى، قانتتى نەسەپ اۋرۋى سياقتى ٴتۇرلى اۋرۋعا شالدىعىپ، ۇزاق جىل توسەك تارتىپ جاتقان. جۇماتاي وعان ٴبىرقىدىرۋ تەكسەرۋ جۇرگىزگەن سوڭ قان قىسىمىنىڭ، قانداعى قانتتىڭ ٴالى دە كورنەكتى جوعارى ەكەنىن بايقاپ، قانداعى قانتتى، قان قىسىمىن تۇسىرەتىن دارىلەردى بەردى.

داۋلەتتىڭ اۋرۋىن كورىپ بولعان سوڭ، جۇماتاي تاعى اتقا ٴمىنىپ باسقا ٴبىر مالشىنىڭ ٴۇيىن بەتكە الىپ ٴجۇرىپ كەتتى.

بوزادىر مال شارۋاشىلىق رايونىنىڭ تەڭىز دەڭگەيىنەن ورتاشا بيىكتىگى 3 مىڭ مەتردەن اسادى، تاۋ جولى قاتەرلى، مالشىلار بىتىراندى قونىستانعان، ٴبىر مالشى وتباسىنا بارۋ ٴۇشىن بىرنەشە تاۋدان اسۋعا تۋرا كەلەدى، الايدا مەيلى قانشالىق جاپالى بولسا دا، ناۋقاستاردىڭ قاجەتى تۇسسە بولعانى، ول باس تارتىپ كورمەدى. ول اتپەن تىنباي ٴجۇرىپ، ٴبىر كۇندە ەڭ كوپ بولعاندا 15 تە 20 وتباسىن ارالاپ اۋرۋ كورەدى.

پارتيانىڭ ابزال ساياساتىنىڭ ارقاسىندا، بوزادىر مال شارۋاشىلىق رايونىندا وراسان زور وزگەرىس جارىققا شىقتى، توراپ ىركىلىسسىزدەندىرىلدى، مالشىلار تەلەفونمەن بەينە ەكراندا سويلەسە الاتىن بولدى، ٴىشىنارا جولدار دا اسفالتتاندىرىلدى، مال شارۋاشىلىق رايونى ەمحاناسىنىڭ جۇڭگوشا ەمدەۋ ٴبولىمى پايدالانۋعا بەرىلدى.

شيپاگەرلىكپەن شۇعىلدانعان 30 نەشە جىلدان بەرى جۇماتاي بوزادىر مال شارۋاشىلىق رايونىن ارالاپ ناۋقاس كورىپ، جالپى 200 مىڭ كيلومەتردەن ارتىق جول باسىپ، مالشىلارعا 170 مىڭ يۋاننان ارتىق ۋكول، ٴدارى - دارمەك اقىسىن ۇنەمدەپ بەردى.

جۇماتاي بىلاي دەدى: «اۋىل - قىستاق شيپاگەرلەرى كاسىپتىك ٴبىلىمدى، ىسكەرلىكتى ۇزدىكسىز ۇيرەنۋى، ورەسىن جوعارىلاتۋى كەرەك، ۇلى تاۋدىڭ قويناۋىندا ازىراق جاپا تارتىپ قينالعانىم ەشتەڭە ەمەس، مالشىلاردىڭ سالاماتتىعىن قورعاۋ − بۇلتارتپاس جاۋاپكەرشىلىگىم، مالشىلاردىڭ سالاماتتىعى ەڭ ۇلكەن ارمانىم!».