سانجى قالاسى

مادەنيەتتى توعىستىرىپ، قۋانىشتى مەرەكەنى تويلادى

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى گى يوۋجۇن، ەرىكتى ءتىلشى لياڭ حۇڭتاۋ

2 - ايدىڭ 5 - كۇنى تۇستەن بۇرىن، سانجى قالاسىنداعى جيرۇيشياڭ كينو - تەاترحاناسىنىڭ الدىنداعى مەرەكە كونسەرتى قويىلعان ورىندا كونسەرت قويۋشىلار بارابان سوعىپ، ياڭگى ءبيىن بيلەپ، الىپ ايداعارلاردى بۇلعاقتاتا بيگە باستى، سانجى قالاسى تۇرعىندارىنىڭ بيىلعى حالىقتىق مەرەكە ساۋىعى كوشپەلى كونسەرتى شاتتىققا تولى بەينەدە باستالدى، سانجى قالاسىنىڭ قالا، اۋىلدارىنان كەلگەن 8 مەرەكە كونسەرتى ۋاكىلدەر قۇراماسىنداعى 5000نان استام ءار ۇلت بۇقاراسى كونسەرتكە قاتىناستى.

سول كۇنى ايداعار ءبيى، ارىستان ءبيى، ياڭگى ءبيى سياقتى ءداستۇرلى مەرەكە كونسەرت نومىرلەرىنەن سىرت، قالا، اۋىلداردان كەلگەن حانزۋ، حۇيزۋ ، ۇيعۇر، قازاق سياقتى 20 نەشە ۇلت بۇقاراسى حۇيزۋ ۇلتىنىڭ ”حۋا - ىرى“، ۇيعۇر ۇلتىنىڭ ”ءماشىرابى“، قازاق ۇلتىنىڭ ”قارا جورعاسى“ سياقتى از ۇلتتاردىڭ ءداستۇرلى مادەنيەت فاكتورلارىن مەرەكە كونسەرتىنە ءسىڭىرىپ، كورەرمەندەرگە جۇڭحۋانىڭ كوپ نەگىزدى، ءبىر تۇلعالى مادەنيەتىنىڭ وزگەشە كەرەمەتىن كورسەتتى.

”جۇڭگو قىزىلى“ يۋانشياۋ مەرەكەسى قيمىلىندا باستان - اياق ايرىقشا كوز تارتاتىن رەڭ بولدى. سانگۇڭ قالاشىعىنىڭ قىزىل تۋ شارشى توبى، ىرليۋگۇڭ قالاشىعىنىڭ قىزىل كويلەكتىلەر شارشى توبى الاڭعا شىعىسىمەن كورەرمەندەردىڭ نازارىن اۋداردى. قانىق رەڭ ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ كوڭىلدى تۇرمىسقا دەگەن القاۋى مەن جارقىن بولاشاققا دەگەن ارمان - تىلەگىن ايگىلەدى.

سانجى قالاسى بەيجيڭ وڭتۇستىك جولى ءمالىسىنىڭ مەرەكە كونسەرتى اترەتىندەگى ءبىر جۇپ قارت جۇباي جۇرت نازارىن ەرەكشە اۋداردى، بىلەتىندەردىڭ بارلىعى ولاردى ”قارتتار 2 ادامدىق گرۋپپاسى“ دەپ اتايدى. كۇيەۋى ۋاڭ رىنجي بيىل 73 جاستا، سانجى قالاسىنىڭ بيىلعى مەرەكە ساۋىعى ونەرپازدارى اراسىنداعى جاسى ەڭ ۇلكەنى ەكەن؛ ايەلى يان شۋلان بيىل 69 جاستا. ەرلى - زايىپتى ەكەۋى دە مەرەكە كونسەرتىن قاتتى ۇناتادى.

”اكەم بۇرىن مەرەكە كونسەرتىنىڭ مادەني باستاۋشىسى بولاتىن، بالا كەزىمنەن كوز - قۇلاعىم ءۇيىر بولىپ كەتكەن“، ۋاڭ رىنجي بىلاي دەدى: ”16 جاسىمنان باستاپ مەرەكە كونسەرتىنە قاتىناستىم، العاشىندا اعاش اياق ءبيىن ۇيرەندىم، ونان كەيىن ياڭگى ءبيىن، ايداعار ءبيىن بيلەۋگە قاتىناستىم. دەنساۋلىعىم مۇمكىندىك بەرسە قاتىناسا بەرەمىن“.

سانجى قالالىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، ۇگىت ءبولىمىنىڭ باستىعى لي ليدىڭ تانىستىرۋىنشا، سانجىنىڭ مەرەكە كونسەرتىندە ءداستۇرلى مەرەكە كونسەرتىنىڭ ەرەكشەلىگى ساقتالۋمەن بىرگە، ۇقساماعان وڭىرلەردەگى مەرەكە كونسەرتىنىڭ ستيلى دە قابىلدانعان، سونىمەن بىرگە سانجىنىڭ ءوز جەرىندەگى ءار ۇلت مادەنيەتىنىڭ ەرەكشەلىگىمەن ۇزدىكسىز توعىسىپ، ايقىن جەرگىلىكتى ەرەكشەلىككە يە بولعان. ءار ۇلت مادەنيەتىنىڭ توعىسۋى سانجىنىڭ مەرەكە ساۋىعى كونسەرتىنىڭ ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ قۋانىشتى مەرەكەنى بىرگە قۇتتىقتاپ، گۇلدەنگەن زاماننىڭ قىزىعىن بىرگە كورگەن كوركەم كورىنىستى بىرتىندەپ جارىققا شىعارۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.

لي ليدىڭ تانىستىرۋىنشا، سانجى قالاسى 1984 - جىلدان باستاپ ەگىنشىلىك كالەندارى بويىنشا ءار جىلى 1 - ايدىڭ 15 - كۇنگى يۋانشياۋ مەرەكەسىندە جارىس فورماسىندا حالىقتىق مەرەكە كونسەرتىن قويعان، سانجىنىڭ مەرەكە كونسەرتى سانجى قالاسىنىڭ كوز تارتارلىق مادەني تانىسقىسىنا اينالعان.

مەملەكەت بويىنشا وركەنيەتتى اۋىل - قالاشىقتار قاتارىنداعى يۇيشۋگوۋ قالاشىعىنىڭ ويىن قويۋ اترەتىنىڭ ”قارا جورعا“ ويىن قويۋ شارشى توبى ەرەكشە كوز تارتادى. وسى قالاشىقتاعى العا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى جاۋ شۋەحۇڭ وتباسىنداعى 3 ادام بىرگە ويىن قويۋعا قاتىناستى، ءوزى بارابان سوعىپ، قىزى داڭعارا قاعىپ، ۇلى ايداعار ءبيىن بيلەدى.

”جەرىمىزدى تۇگەلدەي اينالىمعا سالدىق، بالالارىمنىڭ دا كوڭىلدەگىدەي قىزمەتتەرى بار، سوندىقتان ولاردى ەرتىپ قالاشىقتىڭ مەرەكە كونسەرتى اترەتىنە قاتىناسىپ، مەرەكە كونسەرتى تاسىلىمەن باقىتتى جانە شات كوڭىلدى ءبىلدىرىپ وتىرمىن“، - دەدى جاۋ شۋەحۇڭ.

اشىلى قازاق ۇلتتىق اۋىلىنىڭ ۋاكىلدەر قۇراماسى بيىلعى 8 اترەتتىڭ اراسىندا مال شارۋاشىلىعى وڭىرىنەن كەلگەن بىردەن - ءبىر ويىن قويۋ اترەتى ەكەن. وسى ويىن قويۋ اترەتىندەگى قازاق بۇقاراسى ءوز ۇلتىنىڭ ادەمى ءداستۇرلى ءبي فاكتورىن مەرەكە كونسەرتىمەن توعىستىرىپتى، الاڭداعى كورەرمەندەر ءالسىن - ءالى دۋ قول شاپالاق سوقتى.

اشىلى قازاق ۇلتتىق اۋىلى اعىن قىستاعىنىڭ 35 جاستاعى مالشىسى جانىبەك سەرىك مەرەكە كونسەرتىن ارالاپ قويۋعا تۇڭعىش رەت قاتىناسىپتى. ول اقىندار ايتىسى تاسىلىمەن قازاقشا ءان «جار - جاردى» شىرقاپ، قازاق مالشىلارىنىڭ پارتياعا العىسىن جانە باقىتتى تۇرمىسقا كەنەلگەن قۋانىشتى سەزىمىن ءبىلدىردى.

”وتباسىمىزداعى 5 جان بۇرىن مال باعىپ تۇرمىس كەشىرىپ كەلگەن ەدىك. مەملەكەتتىڭ ابزال ساياساتىنىڭ ارقاسىندا مالشىلار شاتتىعى ساياجايىن اشتىم، جىلىنا 100 مىڭ يۋانعا تاياۋ تابىس تابامىن“. جانىبەك بىلاي دەدى: ”بۇگىنگى كۇندەردە تاماشا تۇرمىسقا كەنەلدىك، دومبىرا شەرتىپ، ءان ايتا الاتىن ارتىقشىلىعىمدى ساۋلەلەندىرىپ، قىستاققا مادەنيەت مايتالماندارىن باۋلىپ، پارتياعا قىزۋ سۇيىسپەنشىلىگىمدى جانە العىسىمدى اسقاقتاتا جىرلايمىن“.