ليۋ چۇنشيڭ (ٴوز ٴتىلشىمىز)

سۋرەتتە: ادامدار شينجياڭ چۋاڭجين حۋاڭگۇڭ اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ساۋدا بازارىندا سيىر، قوي تاڭداۋدا.

(2 - ايدىڭ 1 - كۇنى ۇشقىش اپپاراتپەن تۇسىرىلگەن) ليۋ چۇنشيڭ فوتوسى

ىلەنىڭ مال بازارى ايتىلسا بولدى، كوپتەگەن ادام قۇلجا اۋدانى ٴۇشون حۇيزۋ اۋىلىنىڭ «حۋاڭگۇڭ بازارىن» اۋىزعا الادى، قازىر بۇل بازاردىڭ اتى وزگەرىپ، شينجياڭ چۋاڭجين حۋاڭگۇڭ اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ساۋدا بازارى (تومەندە قىسقارتىلىپ حۋاڭگۇڭ بازارى دەلىنەدى)  دەپ اتالعانىمەن، اتاعى ٴالى وشكىندەگەن ەمەس. سارسەنبىدە بازار اشىلعاندا، توڭىرەكتىڭ ٴتورت بۇرىشىنان ادامدار ۋادەلەسىپ العانداي - اق وسىندا اعىلىپ، بازار دۋمانعا بولەنىپ، اۋىل - قىستاق ەكونوميكاسى دا جاندانا تۇسەدى.

2 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنى تۇستەن بۇرىن ٴتىلشى حۋاڭگۇڭ بازارىنا بارعانىندا وندا ادامداردىڭ ٴيىن تىرەسىپ، مال ساۋداسىنىڭ كۇسەت بولىپ، قاربالاس كۇيگە تۇسكەنىن كوردى.

«بۇل ارانىڭ يەلەگەن جەر كولەمى 300 مۋدان اسادى، ٴۇشون اۋىلىنداعى جانە توڭىرەگىندەگى اۋىل ـ قالاشىق، فەرمالارداعى ەگىنشى ـ مالشىلاردى باۋراۋمەن بىرگە، الىستاعى بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى، بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى جانە تارباعاتاي ايماعى، التاي ايماعى سياقتى جەرلەردەن كەلگەن ادامداردى قوسقاندا 10 مىڭنان اسادى». سول جەردە قاربالاس جۇمىستا جۇرگەن قۇلجا اۋداندىق مال شيپاگەرلىگىن دامىتۋ ورتالىعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ۋ ۋيميڭ تىلشىگە بىلاي دەدى: «وسى كۇنى بازاردا 8000 باس سيىر، 5000 تۇياق قوي، 1000 جىلقى ساۋداعا سالىنىپ، قويان جىلىندا ىلەنىڭ اۋىل ـ قىستاق  تۇتىنۋ بازارىنا جاقسى باستاما اشىپ بەردى».

ەرتەرەكتە بۇل جەر ىلەنىڭ مال ساۋداسىنداعى جيناۋ - جونەلتۋ ورنى ەدى. قازىر كۇندەلىكتى تۇتىنۋ بۇيىمدارى، مال، بالعىن كۇيدەگى ونىمدەر، جەمىس -  جيدەك، كوكونىس، كيىم - كەشەك ساۋداسى ٴبىر تۇلعالانعان اۋىل شارۋاشىلىق ساۋدا بازارى بولدى. بازارعا كىرسەڭىز، تاۋارلار كوزدىڭ جاۋىن الادى، تۇرلەرى دە كوپ، جايمالاردىڭ الدىندا زات ساتىپ الۋعا كەلگەن ەگىنشى - مالشىلار ٴيىن تىرەسەدى.

بازارداعى كەلەلى جۇمىس رەتىندە مال ساۋداسى، ٴسوزجوق، نازار اۋداراتىن ٴىس سانالادى. ٴتىلشى الدىمەن قوي ساۋداسى اۋماعىنان بىرەۋلەردىڭ ٴۇنسىز الارمان كۇتىپ وتىرعانىن، بىرەۋلەردىڭ باعا تالاسىپ جاتقانىن، بىرەۋلەردىڭ قويدى ىشكە قاراي ىعىستىرا ايداپ، ەندى بىرەۋلەردىڭ قويلاردى سالماقتاپ كورىپ، دۋىلداسىپ جاتقانىن، بازاردىڭ وتە دۋماندى ەكەنىن كوردى. «الارماندار قوي تاڭداعاندا، باستىسى، قويدىڭ كۇيىنە، جاسىنا قارايدى، قويدىڭ سيراعىن، جوتاسىن سيپاپ كورەدى» دەدى ۋ ۋيميڭ.

«جىلقى ساۋداسى رايونىندا ساتۋشى بولسىن، الارمان بولسىن اتتى ٴمىنىپ كورىپ، تۇرقى مەن ٴبىتىمىن سىنايدى. ٴىس جۇزىندە، الارمان مۇنى عانا ەمەس، نەگىزىنەن جىلقىنىڭ ناسىلىنە، جاسىنا قارايدى» دەدى ٴۇشون اۋىلىنداعى ٴىرى باعىمشى ما جۇن.

ساۋداسى ەڭ كۇسەت بولىپ تۇرعان سيىر ساۋداسى رايونى. اشىق قوراداعى ساۋدا رايونىندا ساۋدالاسقانداردىڭ ايعايىنا سيىردىڭ ازان - قازان موڭىرەگەن داۋىسى قوسىلىپ بازار دۋمانىن اسىرۋدا. سيىر تاڭداۋدىڭ قىرى مەن سىرى كوپ، تاجىريبەلى ادامدار عانا تاڭداي الادى. ما جۇن بىلاي دەدى: «سيىر تاڭداۋدا الدىمەن تۇقىمىنا، ونان سوڭ دەنە تۇرقىنا، بۇدان سىرت، ٴجۇنى مەن تەڭبىلىنە قاراۋ كەرەك».

بۇل ارادا ەڭ قاربالاسى سيىر ساۋداسى رايونىنداعى دەلدالدار، ولار دەرلىكتەي جاسى ەگدەلەۋ كىسىلەر، ولار ساۋدا بازارىندا ارلى - بەرلى شاپقىلاپ، وزگەشە ميميكاسى، ەرەكشە قول يشاراتى، ٴتىپتى، استارلاپ سويلەۋى ارقىلى ادامدى قىزىقتىرادى. ساتۋشى مەن الارماندى كەلىستىرۋ ٴۇشىن دەلدال سول قولىمەن الارماننىڭ قولىن، وڭ قولىمەن ساتۋشىنىڭ قولىن ۇستاپ، ەكى جاقتى باعاعا كەلىستىرەدى. دەلدالدىڭ ميميكاسىنان ساۋدانىڭ قاي باسقىشقا جەتكەنىن بىلە الاسىز. ەگەر ميميكاسى ورنىقتى، داۋىسى قاتتى بولسا، وندا ساتۋشى قويعان باعانىڭ قىمبات بولعانىن، تاعى دا ارزانداتۋ كەرەك ەكەنىن نەمەسە ساتىپ الۋشىنىڭ قويعان باعاسى ارزان بولعانىن، وعان باعا قوسۋ كەرەكتىگىن بىلدىرەدى؛ ەگەر ٴجۇزى كۇلىمدەپ، داۋىسى جايدارى بولسا، وندا ەكى جاقتىڭ دا رازىلىقپەن ساۋدالاسقانىن، «شايلىعىن» دا العاندىعىن بىلدىرەدى.

75 جاستاعى قۇلجا اۋدانى قۇديارجۇزى قالاشىعى گەمە قىستاعىنىڭ تۇرعىنى يانتاق توحتى تىلشىگە  دەلدالدىقپەن شۇعىلدانعانىنا 30 جىل بولعانىن، بىتىراندى سيىر ساۋدا رايونىندا جەرگىلىكتى سيىر جانە شينجياڭ قوڭىر سيىرىن ساتۋدان «شايلىققا» ٴبىر رەتتە 10 - 20 يۋان الاتىنىن، ەگەر سيمەنتال سيىر بولسا 50 يۋان الاتىنىن، ٴبىر كۇندە 200 يۋان، ساۋدا جاقسى كەزدە 300 يۋان كىرىس كىرگىزەتىنىن ايتتى.

بۇكىل بازاردا يانتاق سياقتى دەلدالدار وتە كوپ.

بۇل ارادا سارسەنبىدەن سىرت دۇيسەنبى، جۇما كۇندەرى دە بازار اشىلىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ساتۋعا قولايلىلىق تۋدىرىپ، ەگىنشى - مالشىلاردىڭ باعىمشىلىق كاسىبىمەن شۇعىلدانۋ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋمەن بىرگە، ساۋداگەرلەردىڭ ساۋدا جاساۋىنا دا قولايلىلىق تۋدىرىپ، مال شارۋاشىلىق كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن تاسقىنداتتى. سونىمەن بىرگە، كۇزەتشى، تازالىقشى، جاسىلداندىرۋعا جانە بازار باسقارۋعا قىزمەت وتەۋ سياقتى جۇمىس ورىندارىمەن قامداپ، توڭىرەكتەگى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋىن جەبەدى. بازار جايما ورنى اقىسىن، مال ساۋدا ورنى اقىسىن كەشىرىم ەتىپ، كوپتەگەن ەگىنشى ـ مالشىنىڭ وسى ارادا ۇساق ـ تۇيەك ساۋدا ىستەۋىنە قولايلىلىق تۋدىرىپ، كىرىستى ارتتىرۋ ارناسىن كەڭەيتىپ، جەرگىلىكتى ورىن تاۋارلارىنىڭ اينالىمعا ٴتۇسۋىن، تۇتىنۋدى جەدەلدەتىپ، اۋىل ـ قىستاق ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىن جەبەدى.