− نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋ جونىندە جەلىلەس سۇحبات ⑰

□ شين شىجيان

بۇقارانى جاقسى تۇرمىسقا كەنەلتۋ پارتيامىزدىڭ وزگەرمەيتىن اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشى. ناقتى ءىس ءبىتىرۋ، حالىقتى ۋايىمنان ارىلتۋ وسى رەتكى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ماڭىزدى مازمۇنى، ”باس ماقساتتى امالياتتا ايگىلەپ، حالىقتى باقىتقا كەنەلتۋ“ دە ورىنداۋعا ءتيىستى ناقتى نىسانالاردىڭ ءبىرى. باس شۋجي شي جينپيڭ ”حالىق بۇقاراسىنىڭ شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ءزارۋ ماسەلەلەرىن كۇش سالا شەشىپ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جەتكىزۋ، حالىق جۇرەگىن جىلىتۋ، حالىق قالاۋىنان شىعۋ قىزمەتىن بۇقارانىڭ قالاۋىنان شىعاتىنداي ىستەۋ كەرەك“ دەپ باسا دارىپتەدى. حالىق ءۇشىن ناقتى ءىس ءبىتىرۋ پارتيانىڭ ءتۇبىرلى باس ماقساتىن امالياتتا ايگىلەۋدىڭ ماڭىزدى بەينەسى بولۋمەن قاتار، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ونىمدىلىكتەرىن تەكسەرۋدىڭ ماڭىزدى ولشەمى دە بولىپ تابىلادى.

حالىققا ناقتى ءىس بىتىرگەندە حالىقتىڭ قالاۋىنان شىعۋ ءۇشىن، حالىقتىڭ ۇنىنە جاۋاپ قاتۋ كەرەك. ”حالىق قالاۋىن تاپقان ۇكىمەت نىعايادى، حالىق قالاۋىنا قايشى كەلگەن ۇكىمەت جويىلادى“. شينجياڭنىڭ ۇزاق ۋاقىت جاراسىمدىلىعىن، ورنىقتىلىعىن ساقتاۋدا، ەڭ ماڭىزدىسى، جۇرت تىلەگى، جۇرت تىلەگى − ەڭ ۇلكەن ساياسي. نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە بارىسىندا حالىق تۇرمىسى جاعىنداعى ناقتى ىستەردى ويداعىداي بىتىرۋدە ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا اناعۇرلىم كوپ ساياسي ءمان جۇكتەپ، پارتيا مۇشەلەرىن، كادرلاردى شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىنىڭ عىلمي ءمانى مەن امالياتتىق تالابىن جەتە ۇيرەنۋگە، جەتە تۇسىنۋگە تاربيەلەپ، باستاپ، دامۋ مەن ورنىقتىلىقتىڭ، دامۋ مەن حالىق تۇرمىسىنىڭ، دامۋ مەن جۇرت تىلەگىنىڭ تىعىز بايلانىسىن جەتە تانىپ، حالىقتىق تۇرعىدا قاشاندا بەرىك تۇرىپ، بۇقارامەن بىرگە ويلاپ، بىرگە ىستەپ، ەتەنە بولىپ، بۇقارانىڭ ءۇنىن ءبىرىنشى سيگنال ەتۋگە، بۇقارانىڭ قاجەتىن ءبىرىنشى تالعام ەتۋگە، بۇقارانىڭ رازىلىعىن ءبىرىنشى ولشەم ەتۋگە تاباندى بولىپ، نەگىزگى ساتىنى ىشكەرىلەي ارالاپ حالىقتىڭ جاعدايىن تەكسەرۋ، حالىقتىڭ ءۇنىن تىڭداۋ بارىسىندا پارتيانىڭ بۇقارالىق لۋشيانىن ادالدىقپەن امالياتتا ايگىلەپ، بۇقارانىڭ شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ءزارۋ ماسەلەلەرىن دەن قويا، سۇيىسپەنشىلىكپەن شەشۋ بارىسىندا باس ماقسات تانىمىن كۇشەيتىپ، اناعۇرلىم جوعارى ساياسي دەڭگەيمەن، اناعۇرلىم كۇشتى حالىققا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكپەن اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم تۇراقتاندىرعان حالىق تۇرمىسىنداعى 18 ناقتى ءىستى حالىقتى باقىتقا كەنەلتەتىن، بۇقارا رازى بولاتىن جۇرت تىلەگى ينجەنەرياسى ەتىپ ورىنداۋ كەرەك.

حالىققا ناقتى ءىس بىتىرگەندە حالىقتىڭ قالاۋىنان شىعۋ ءۇشىن دالمە - ءدال شارا قولدانۋعا ۇزدىكسىز كۇش سالۋعا تۋرا كەلەدى. ”توبەدەن وتكەن سۋدى ۇيدەگى ادام بىلەدى، ساياساتتاعى كىناراتتى حالىق سەزەدى“. بۇقارانىڭ ءىسى ناقتى، شىنايى بولادى، بۇقارا كوڭىل بولەتىن ناقتى ىستەردى ويداعىداي ىستەۋ ءۇشىن ىرىقتىلىقپەن بۇقارانىڭ اراسىنا بارىپ، ىشكەرىلەي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، بۇقارانىڭ رەال قيىن ماسەلەلەرىن شەشۋىنە كومەكتەسۋ كەرەك. تەكسەرۋ - زەرتتەۋ نەعۇرلىم شىنايى، تەرەڭ بولعان سايىن، بايقالعان جاعدايلار سولعۇرلىم انىق، ەگجەي - تەگجەيلى بولادى، اتقارىلعان نىساندار دا سولعۇرلىم ناقتى، شىنايى بولادى. حالىق تۇرمىسىنداعى ناقتى ىستەردى ويداعىداي بىتىرۋدە، الدىمەن نازاردى شينجياڭنىڭ رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق ىستەرىنە جانە بۇقارا كوڭىل بولەتىن، نازار اۋداراتىن حالىق تۇرمىسى سالاسىنداعى ءتۇيىندى ماسەلەلەرگە شوعىرلاندىرىپ، نەگىزگى ساتىنى كوبىرەك ىشكەرىلەي ارالاپ، بايلانىس تۇيىندەرىنە ىشكەرىلەي بارىپ، بايلانىس جاسايتىن وتباسىلارىمەن ىشكەرىلەي ارالاسىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، بۇقارا جاپپاي ءجىتى قاداعالاپ وتىرعان، اڭىسى كۇشتى ماسەلەلەرگە دەر كەزىندە تاقىرىپ اشىپ جاۋاپ بەرىپ، كۇدىك - كۇماننان ارىلتىپ، تالاپ - تىلەكتەرگە جاۋاپ قايتارىپ، بۇقارا قىزۋ تالقىلاعان قولامتالى تۇيىندەردى انىق تىڭداپ، بۇقارانىڭ تۇرمىسىنداعى قيىن تۇيىندەردى انىق بايقاپ، بۇقارانىڭ ءىس بىتىرۋىندەگى سىزداۋ تۇيىندەردى انىقتاپ، ماسەلەنىڭ شەشۋشى ءتۇيىنىن، ماڭىزدى ءتۇيىنىن، شىن مانىندە، دالمە - ءدال مەڭگەرۋ كەرەك. بۇقارا كوڭىل بولەتىن ناقتى ىستەردىڭ اربىرەۋىن بىتىرگەن سايىن ناتيجەسىن كورسەتۋ، ءسوز جوق، جۇمىستانۋ، وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ، بالانى اماناتتاپ باقتىرۋ، تۇرعىن ءۇي، قارتتاردى كۇتىمدەۋ، قورشاعان ورتانى قورعاۋ سياقتى حالىق تۇرمىسى سالالارىنا ساياتىن ءتۇرلى كورنەكتى ماسەلەلەردى انىق رەتتەپ، انىق - قانىعىنا جەتىپ، حالىق تۇرمىسى نىساندارى ءتىزىمىن جاساپ، شارالاردىڭ تياناقتاندىرىلۋىن كۇشەيتىپ، جۇمىس ۋاقىتىن قاۋىرت ورنالاستىرىپ، جوبا بەلگىلەپ شايقاس جۇرگىزىپ، قايراتتانا ىستەپ، كۇش - قۋات ۇيىستىرىپ قامال الىپ، ءىستىڭ ءبارىن تياناقتاندىرۋدى، بارىنە جاۋاپ قايتارىلۋىن ورىنداۋ كەرەك.

حالىققا ناقتى ءىس بىتىرگەندە حالىقتىڭ قالاۋىنان شىعۋ ءۇشىن ناقتى ىستەۋ، ناقتى ونىمدىلىككە ءمان بەرۋ كەرەك. حالىق ءۇشىن ناقتى ءىس ءبىتىرۋ − پارتيامىزدىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرى. لانكاۋ اۋدانىنداعى قۇمدى بوران اپاتىن جونگە سالۋ ءۇشىن بار كۇشىن سارقا جۇمساپ، ەل ءۇشىن باسىن ءباي تىككەن جياۋ يۇيلۋدان تارتىپ، دۇڭشان اۋدانىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن وزگەرتۋ ءۇشىن بار كۇشىن اياماي، جاۋىن - شاشىننان تايسالماي، العان بەتىنەن قايتپاعان گۋ ۋىنچاڭعا دەيىن؛ دالياڭشاندى جاسىل القاپقا اينالدىرۋ ءۇشىن قالتقىسىز ۇلەس قوسىپ، قاجىرلىلىقپەن ەڭبەكتەنىپ، حالىقتى باقىتقا كەنەلتكەن ياڭ شانجوۋدان تارتىپ، بۇقارانى باقىتقا كەنەلتۋ، دامۋعا ۇمتىلۋ ءۇشىن باتىلدىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، شوگەلدىكپەن ناقتى ءىس تىندىرىپ، ادال، پاك بولعان لياۋ جۇنبوعا دەيىن سانسىزداعان تاڭداۋلى پارتيا مۇشەلەرى مەن كادرلار ”پايدانى ەسەپتەگەندە بۇكىل ەل - جۇرتتىڭ ەڭ جوعارى پايداسىن كوزدەۋ، اتاق - ابىرويعا بولەنۋدە ۇرپاقتان - ۇرپاققا قالاتىن ەڭ جوعارى اتاق - ابىرويدى كوزدەۋدەي“ توڭكەرىستىك ابىروي كوزقاراسىمەن كوممۋنيستەردىڭ بۇكىل ىنتا - پەيىلىمەن حالىق ءۇشىن ىستەيتىن، قاجىرلىلىقپەن ناقتى ىستەيتىن تاماشا قاسيەتىن تولىق ايگىلەدى. حالىق تۇرمىسىنداعى ناقتى ىستەردىڭ ساياتىن كولەمى كەڭ، وعان بۇقارا ايرىقشا نازار اۋدارادى، حالىقتىڭ قالاۋىنان شىعاتىنداي بىتىرە الۋ - الماۋدىڭ، شىنىمەن، بۇقارانىڭ رازىلىعىن الۋ - الماۋدىڭ تەتىگى تياناقتاندىرۋدا. قالىڭ پارتيا مۇشەلەرى مەن كادرلار، ءسوز جوق، باستاماشىلدىقپەن دۇرىس ناتيجە كوزقاراسىن ورناتىپ جانە امالياتتا ايگىلەپ، ”ەڭبەك ماعان جازىلماسا دا بولادى، ەڭبەك كورسەتۋدە مەن بولماسام بولمايدى“ دەيتىن رۋحتى زور كۇشپەن ساۋلەلەندىرىپ، ويى مەن زەيىن - زەردەسىن حالىق ءۇشىن ناقتى ءىس، جاقسى ءىس بىتىرۋگە كوبىرەك جۇمساپ، بۇقارانى ۋايىمنان ارىلتۋعا كوبىرەك جۇمساپ، امالياتتىڭ، تاريحتىڭ جانە بۇقارانىڭ سىنىنان وتە الاتىن ناقتى ناتيجەنى قۇلشىنا جاراتۋ كەرەك. حالىق تۇرمىسىندا ناقتى ىستەر، ۇساق ىستەر كوپ بولادى، تياناقتاندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدە سابىرلىلىق، توزىمدىلىك بولۋ كەرەك، قاشاندا تەرەڭىرەك ويلاپ، ەگجەي - تەگجەيلى ويلاپ، كوبىرەك ءجۇرىپ، قازىرگىنى تياناق ەتىپ، بولاشاقتى كوزدەپ، ىجداعاتتىلىقپەن ىستەپ، قىزمەتتى تەرەڭدەي، ەگجەي - تەگجەيلى، تىڭعىلىقتى ىستەۋ، استە كوز بوياۋشىلىق ىستەپ بۇقارانى الداماۋ كەرەك، ”ءبىر تاياقپەن ايداۋعا“، ”ءبارىن تەرىسكە شىعارۋعا“ ءتىپتى دە بولمايدى، ءسوز جوق، ناقتى، قاتاڭ شارانى العا قويىپ، حالىق تۇرمىسىنداعى ءاربىر ناقتى ءىستىڭ تياناقتانىپ، ونىمدىلىك كورسەتۋىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنا نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە اكەلگەن جاڭا وزگەرىستەردى شىنايى سەزىندىرۋ كەرەك.