ٴتىلشىمىز لۋ جۇڭ حابارلايدى. «بۇل ومىرشەڭدىككە جانە ورايعا تولى ىرىستى مەكەن، جياڭسۋ كاسىپورىندارىنىڭ ىلەگە كەلىپ كاسىپ سالاسى سەلبەستىگىن ورىستەتىپ، جاڭا داۋىردەگى ىلەنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ جاڭا تاراۋىن بىرگە جازۋىن قارسى الامىز!». 7 - ايدىڭ 21 - كۇنى جياڭسۋ ولكەلىك ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسىنىڭ ىلەنى كوزدەن كەشىرۋ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ اڭگىمە ماجىلىسىندە ىلە وبلىستىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، وبلىستىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار باستىعى تاۋ چيڭسۇڭ جياڭسۋ ولكەلىك ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسىنىڭ تەكسەرۋ ۇيىرمەسىن قىزۋ قارسى الاتىندىعىن ٴبىلدىردى.

7 - ايدىڭ 21 - كۇنى جياڭسۋ ولكەلىك ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسىنىڭ ىلەنى كوزدەن كەشىرۋ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ اڭگىمە ٴماجىلىسى قۇلجا قالاسىندا اشىلدى، جياڭسۋ ولكەلىك ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى لي چياڭ جياڭسۋ ولكەسىنىڭ ٴىشىنارا اۋداندىق، قالالىق ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ جۇيەسىنىڭ جاۋاپتىلارىن، كاسىپورىنشىلاردىڭ ۋاكىلدەرىن باستاپ اڭگىمە ماجىلىسكە قاتىناستى. تاۋ چيڭسۇڭ جياڭسۋ ولكەلىك ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسى تەكسەرۋ ۇيىرمەسىنىڭ ىلەنى كوزدەن كەشىرىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەندىگىن قىزۋ قارسى الدى ٴارى ٴسوز سويلەدى. وبلىستىق ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، مەكەمە باستىعى ليۋ جيانلين وبلىسقا توتە قاراستى ورىنداردىڭ كرەمني نەگىزدى جاڭا ماتەريالدار، كومىر، كومىر - حيميا ونەركاسىبى، بيولوگيالىق ٴدارى - دارمەك، توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك سياقتى كاسىپتەردى ٴتۇيىندى تۇردە تانىستىردى، وبلىستىق ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ليۋ ۋىنحۇي وبلىسقا توتە قاراستى ورىنداردىڭ وڭىرلىك، بايلىق، ساياسات ابزالدىلىعىن نەگىز ەتىپ، كاسىپ سالاسى سەلبەستىگىن تانىستىردى.

تاۋ چيڭسۇڭ بىلاي دەدى: ىلەنىڭ تاۋى جاسىل، سۋى تۇنىق، ەكولوگياسى جانعا جايلى، باۋراۋ قۋاتىنا يە اسىل جەر؛ ىلەنىڭ بايلىعى مول، شارۋاشىلىعى شالقىعان، ەرەكشە كومەسكى قۋاتقا يە ىرىستى مەكەن؛ ىلە اشىق ۇستالاتىن، كەشىرىمشىل، تۋراشىلدىقتى ساقتاپ  جاڭالىق اشاتىن، ومىرشەڭدىك كۇشكە يە قۇتتى جەر. تاياۋ جىلداردان بەرى ىلە تيجارات ـ ساۋدا ورتاسى قۇرىلىسىن ەكونوميكانىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدەگى شەشۋشى فاكتور ەتىپ، «تومەنگە بەرۋ، باسقارۋ، قىزمەت وتەۋ»، «ەڭ كوپ بولعاندا ٴبىر رەت بارۋ»، «ەڭ تەز بولعاندا ٴبىر رەتتە جەتكىزۋ» رەفورماسىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، ساۋداگەر شاقىرىپ، قارجى ەنگىزۋدىڭ، نىسانداردىڭ راسمياتىن ٴبىتىرۋدىڭ «جاسىل ارناسىن» اشىپ، «دەرەۋ ٴبىتىرۋ، جەلىدە ٴبىتىرۋ، جاقىن ماڭدا ٴبىتىرۋ، ٴبىر جولدا ٴبىتىرۋ» سىندى تەكسەرىپ ـ بەكىتۋ قىزمەت وتەۋىن اتقارىپ، راسمياتى تولىق بولماسا دا قابىلداۋدى، راسمياتىن ۋاكىلدىكپەن ٴبىتىرۋدى اتقاردى. «تەكسەرىپ - بەكىتۋ ىستەرى ەڭ از، ٴبىتىرۋ ونىمدىلىگى ەڭ جوعارى، ۇكىمەتتىڭ قىزمەت وتەۋى ەڭ ساپالى، جاڭالىق اشۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ ومىرشەڭدىگى ەڭ كۇشتى» تيجارات - ساۋدا ورتاسىن كۇش سالا قالىپتاستىرىپ، قالىڭ ٴبىلىمدى ازاماتتاردىڭ ىلەگە قارجى قوسۋىنا، شارۋاشىلىعىن شالقىتۋىنا تاماشا ورتا ازىرلەپ، شەكسىز ساۋدا ورايىن جاراتتى.

جياڭسۋ ولكەسى جاڭا ماتەريال كاسىبى قوعامىنىڭ باس حاتشىسى جياڭ حاۋميڭ بىلاي دەدى: «جياڭسۋ ولكەسى جاڭا ماتەريال جاساۋداعى ٴىرى ولكە، سونداي ـ اق جاڭا ماتەريالعا بولعان سۇرانىمى ەڭ جوعارى ولكە، تەحنيكالىق ورەسى مەن جالپىلىق قۋاتى بۇكىل ەلدىڭ الدىڭعى لەگىندە. سوڭعى جىلدارى جياڭسۋ ولكەسىنىڭ جاڭا ماتەريال كاسىبىنىڭ دامۋى ٴىشىنارا بوگەتتەرگە ۇشىرادى: ٴبىرىنشى، جوعارعى سالالاردىڭ بايلىق تاپشىلىعى، ەكىنشى، ەلىمىز <قوس كومىرتەگى> نىساناسىن العا قويعاننان كەيىن، حيميا ونەركاسىبى جاڭا ماتەريالدارى سياقتى ەنەرگيانى كوپ سارىپ ەتەتىن كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى شەكتەمەگە ۇشىرادى. ىلەدە ونەركاسىپكە پايدالانىلاتىن ەلەكتردىڭ وزىندىك قۇنى جياڭسۋ ولكەسىندەگىنىڭ جارىمىنا جەتپەيدى، كەن بايلىعى توتەنشە مول، جياڭسۋ ولكەسىندەگى كاسىپ تىزبەگىنىڭ جوعارعى سالاسىنداعى كاسىپورىندار ىلەمەن سەلبەستىك جاساپ، ىلەدە قارجى قوسىپ زاۆود قۇرىپ، ىلەنى كاسىپ تىزبەگىن قامدايتىن جاڭا تىرەك ەتۋىنە بولادى. جياڭسۋدىڭ ەكسپورت كاسىپورىندارى ىلەدە قارجى قوسىپ، قورعاس وتكەلىنىڭ ابزالدىلىعىنان پايدالانىپ، زات اينالىمىنىڭ تاسىمال وزىندىك قۇنىن تومەندەتۋىنە بولادى».

ەكى كۇندىك كوزدەن كەشىرۋ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەننەن كەيىن، جياڭسۋ كۇنشان رىنچىڭ جاساندى تەرى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ اكىمشىلىك ورىنباسار باس مەڭگەرۋشىسى شۇي سۇيسۇي ىلەنىڭ قارجى قوسۋ ورتاسىنا ٴدان ريزا بولدى. ول بىلاي دەدى: «جياڭسۋ ولكەسىندە ادام كۇشىنىڭ وزىندىك قۇنى ٴبىرشاما جوعارى. كوزدەن كەشىرۋ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جاعدايىنان قاراعاندا، مەيلى ادام كۇشى بايلىعىنىڭ وزىندىك قۇنى، الدە ەنەرگيا جۇمسالىمىنىڭ وزىندىك قۇنى بولسىن، ىلەنىڭ ابزالدىلىعى كورنەكتى ەكەن، ونىڭ ۇستىنە تاماشا تيجارات - ساۋدا ورتاسى جياڭسۋ كاسىپورىندارىن باۋراۋ قۋاتىنا يە».

جياڭسۋ ولكەسى سۋجوۋ قالاسى جۇڭگوداعى ماڭىزدى ونەركاسىپتەگى قۋاتتى قالا، مەملەكەتتىك جوعارى، جاڭا تەحنيكا كاسىپ بازاسى بولىپ، 160 مىڭ ونەركاسىپ كاسىپورنى بار، جۇڭگونىڭ ونەركاسىپ جۇيەسى ەڭ كەمەلدى قالالاردىڭ ٴبىرى. وسى رەت سۋجوۋ كاسىپكەرلەرىنەن 20 نەشە ادام ىلەگە كەلىپ ىلەنى كوزدەن كەشىرىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى، بۇل ەلەكتروندىق ينفورماتسيا، جابدىق جاساۋ، توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك، جەڭىل ونەركاسىپ سياقتىلاردى قامتيدى. سۋجوۋ قالالىق ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى سۇن حۇڭ بىلاي دەدى: «سۋجوۋ ٴبىرشاما ەرتە دامىعاندىقتان، ونەركاسىپكە پايدالانىلاتىن جەرمەن قامداۋى ٴبىرشاما تاپشى، كاسىپ سالاسىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋ بارىسىندا كاسىپ قۇرىلىمىن رەتتەۋ ماسەلەسىنە ٴدوپ كەلىپ وتىر. سۋجوۋ قالالىق ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەكەمەسى ٴتىپتى دە كوپ كاسىپكەرلەردى ىلەگە كەلىپ ىلەنى كوزدەن كەشىرۋگە، تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە تانىستىرادى، اسىرەسە، ەنەرگيا جانە بايلىققا بولعان سۇرانىسى ٴبىرشاما زور كاسىپورىنداردى، سىرتقى ساۋدا ەكسپورت كاسىپورىندارىن ىلەمەن سەلبەستىكتى، اۋىس ـ كۇيىستى كۇشەيتۋگە شابىتتاندىرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ ابزالدىلىقتارى ارقىلى ٴبىرىن ـ ٴبىرى تولىقتاۋدى جۇزەگە اسىرۋدى جەبەپ، ەكى جەردىڭ كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتەدى».