− ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ ورتا ازيا ساپارىنىڭ جارقىن تۇيىندەرى مول، تابىسى سۇبەلى بولدى

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 9 - ايدىڭ 17 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. 2022 - جىلى 9 - ايدىڭ 14 - كۇنىنەن 16 - كۇنىنە دەيىن مەملەكەت ٴتوراعاسى شي جينپيڭ سامارحاندا وتكىزىلگەن شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەر مەملەكەت باسشىلارى القالار كەڭەسىنىڭ 22 - رەتكى ماجىلىسىنە قاتىناستى ٴارى ۇسىنىس بويىنشا قازاقستاندا، وزبەكستاندا مەملەكەتتىك ساپاردا بولدى. ساپار اياقتالعان كەزدە، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ مۇشەسى، قوسىمشا سىرتقى ىستەر مينيسترى ۋاڭ ي بىرگە بارعان تىلشىلەرگە وسى جولعى ساپاردىڭ جاعدايىن تانىستىردى.

ۋاڭ ي بىلاي دەدى: كۇز ماۋسىمىندا ٴتوراعا شي جينپيڭ دۇنيە ٴجۇزى كوز تىككەن ورتا ازيا ساپارىن باستادى. وسى جولعى ساپار دۇنيە جۇزىندە 100 جىلدىق وزگەرىس جەدەل قۇبىلعان، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى قايتا جايىلعان، ٴىرى ەلدەر قارىم - قاتىناسى تەرەڭدەي رەتتەلگەن، جاعراپيالىق قاقتىعىس ۋشىعىپ، سىرتقا قاراي جايىلعان، ادامزات قوعامى كوپتەگەن قيىن ماسەلەلەر مەن سىن - سايىستارعا ٴدوپ كەلىپ وتىرعان كەزگە تۋرا كەلدى. وسى جولعى ساپار تاعى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ مەملەكەتتىك 20 - قۇرىلتايى اشىلاتىن قارساڭعا، جۇڭحۋانىڭ بايتاق دالاسىندا ومىرشەڭدىك تاسقىنداعان، بۇكىل ەل حالقى ٴبىر نيەتپەن كۇش قوسىپ، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى جارقىن بولاشاقتى قارسى العان تۇسقا تۋرا كەلدى. بۇل ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تۋىلعاننان بەرى العاش رەت ساپارعا شىعۋى، ونىڭ ٴمانى زور، ۋاقىت ٴساتى ەرەكشە، ول − پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ەل ٴىشى، حالىقارا سىندى ەكى كەلەلى جاعدايدى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ازيا − ەۆروپا قۇرلىعىن بەتكە الىپ جولعا قويعان ٴبىر رەتكى كەلەلى ديپلوماتيالىق ارەكەتى، شەشۋشى تاريحي كەزەڭدە ورىستەتىلگەن ٴبىر رەتكى بەلەستىك مانگە يە ماڭىزدى ساپار. حالىقارالىق قوعامدىق پىكىر ايرىقشا نازار اۋدارىپ، ٴجيى حابارلادى، سەلبەستىك، حاۋىپسىزدىك، دامۋ، ەسىك اشۋ، ٴوزارا سەنىمدىلىك، قۇرمەتتەۋ حالىقاراداعى نەگىزگى اعىندىق مەديالاردىڭ حابارلارىنداعى قىزۋ قولدانىلعان كىندىك سوزگە اينالدى. حالىقارالىق قوعامدىق پىكىر جاپپاي بىلاي دەپ قارادى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تۋىلعاننان كەيىن العاشقى ساپارىندا ورتا ازيانى تاڭداۋىنىڭ كەلەلى ستراتەگيالىق ٴمانى بار، ول شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى «دوستار شەڭبەرى» ارقىلى امەريكانىڭ جۇڭگوعا قاراتقان «قورشاۋ شەڭبەرىن» بۇزۋداي ستراتەگيالىق شارا، ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ وزىنە دەگەن كۇشتى سەنىمىن جانە ەرەن ىقپالىن تولىق ايگىلەپ، جۇڭگونىڭ حالىقاراداعى ورنى مەن ىقپالىنىڭ ونان ارى نىعايعاندىعىن كورسەتتى.

3 كۇن 2 تۇندە، ٴتوراعا شي جينپيڭ ۇشاقپەن نۇرسۇلتانعا، سامارحانعا باردى، 48 ساعات ايالداپ، 30 عا جۋىق قيمىلعا جىتىرمەلەتە قاتىناسىپ، كوپ جاقتى جانە ەكى جاقتى كۇن تارتىپتەردى ۇشتاستىرىپ، حاۋىپسىزدىك جانە دامۋ كەڭەس تاقىرىپتارىنا بىردەي ٴمان بەردى، ۋاقىتى قىسقا بولعانىمەن، جارقىن تۇيىندەر مول، تابىسى سۇبەلى بولىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ مۇشە قاتارىن كەڭەيتۋدە تىڭ قادام باسۋدى پارمەندى ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگونىڭ قاتىستى مەملەكەتتەرمەن قارىم - قاتىناسىنىڭ تىڭ ساتىعا قادام تاستاۋىنا جەتەكشىلىك ەتتى. اۋمالى - توكپەلى جاعدايدا بەتالىسقا جەتەكشىلىك ەتتى، جىبەك جولى بايىرعى ارناسىندا جاڭا ومىرشەڭدىك قاۋلاتتى. حالىقارالىق جاعداي الماعايىپ بولىپ، حاۋىپ - قاتەر، سىن - سايىس جيناقتالعان ۇلكەن ورتادا، ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى جولعى ورتا ازيا ساپارى ازيا، ەۆروپا قۇرلىقتارىن ۇلاستىرعان جىبەك جولىنا، ٴتىپتى، كوپ جالىندى ومىرشەڭدىك كۇش ۇستەپ، جول ايىرىعىندا تۇرعان حالىقارالىق، وڭىرلىك جاعدايعا ٴتىپتى كوپ ورنىقتىلىق فاكتورىن جەتكىزىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدىڭ جاڭا جورىعىن باستاۋعا ٴتىپتى كوپ ٴتيىمدى حالىقارالىق شارت - جاعداي ازىرلەپ، ٴىرى ەل، ٴىرى پارتيا كوسەمىنىڭ الەمدى كوڭىل تورىندە ساقتاعان، داۋىرگە جەتەكشىلىك ەتكەن زور تىنىسىن، زور جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋىن تولىق ايگىلەدى.

ٴبىرىنشى، «شاڭحاي رۋحىن» اسقاقتاتىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى دامۋىنىڭ جاڭا كەزەڭىنە جول اشتى

ۋاڭ ي بىلاي دەدى: بيىل شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ۋستاۆىنا قول قويىلعاندىعىنىڭ 20 جىلدىعى ٴارى مۇشە ەلدەردىڭ ۇزاق ۋاقىتتىق تاتۋ كورشىلىك، دوستىق سەلبەستىك شارتىنا قول قويىلعاندىعىنىڭ 15 جىلدىعى. وسى جىلداردا شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ٴوزارا سەنۋ، ٴوزارا پايدا جەتكىزۋ، تەپە - تەڭ بولۋ، كەڭەسۋ، الۋان ٴتۇرلى وركەنيەتكە قۇرمەت ەتۋ، بىرگە دامۋعا ۇمتىلۋ سىندى «شاڭحاي رۋحىن» اسقاقتاتىپ، ەۆروپا - ازيا وڭىرىندە جانە حالىقارالىق ىستەردە شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كۇشىن بەلسەندىلىكپەن ساۋلەلەندىرىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ۇلەسىن قوستى. ەندى ٴبىر جاعىنان، قازىر دۇنيە جۇزىندە ىنتىماقتاسۋ مەن بولشەكتەنۋ، سەلبەسۋ مەن قارسىلاسۋ قايشىلىعى كۇن سايىن كورنەكتىلەنە تۇسۋدە، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ٴوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگىن، حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋى كوپتەگەن سىناقتارعا ٴدوپ كەلىپ، مۇشە ەلدەردىڭ ٴوز حاۋىپسىزدىگىن، ورنىقتىلىعىن قورعاۋى قاتاڭ سىن - سايىسقا ۇشىرادى. ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى مەن مۇشە ەلدەر ٴدوپ كەلگەن جاڭا جاعدايدى، جاڭا مىندەتتى، جاڭا قيىن ماسەلەلەردى كوزدە ۇستاپ، سامارحان باسشىلار ماجىلىسىندە ماڭىزدى ٴسوز سويلەپ، بيىل شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ بۇرىنعىعا مۇراگەر، كەيىنگىگە بۇيداگەر بولاتىن ماڭىزدى جىلعا تۋرا كەلگەندىگىمەن تىعىز بايلانىستىرىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ دامۋىنا ستراتەگيالىق جانە جالپى جاعداي بيىگىنەن قاراپ جانە جەتەكشىلىك ەتىپ، مۇشە ەلدەردىڭ ىنتىماقتى كۇشەيتۋى، وسى ۇيىمنىڭ بولاشاق دامۋىن ىلگەرىلەتۋى جونىندە كەلەلى باستامانى، دارىپتەمەنى ورتاعا قويدى.

ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ساياسي ٴوزارا سەنىمدىلىككە تاباندى بولۋ، ٴوزارا ٴتيىمدى سەلبەستىككە تاباندى بولۋ، تەڭ تۇرعىدا مامىلە جاساۋعا تاباندى بولۋ، اشىق، سيىسىمدى بولۋعا تاباندى بولۋ، ادىلدىك پەن تۋراشىلدىققا تاباندى بولۋ سىندى ٴساتتى تاجىريبەلەرىن تەرەڭدەي قورىتىندىلاپ، وسى «5 تاباندى بولۋدىڭ» «شاڭحاي رۋحىن» تولىق ايگىلەگەندىگىن، ولاردىڭ باستان - اياق شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ تىرشىلىك كۇشىنىڭ تياناعى ٴارى، ٴسوز جوق، ۇزاق ۋاقىت تاباندى بولۋعا ٴتيىستى ٴتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمى ەكەندىگىن اتاپ كورسەتتى. «5 تاباندى بولۋ» شىنايى كوپ جاقتىلىقتىڭ دا امالياتى، ول ٴداستۇرلى توپ ساياسيىنان اسىپ ٴتۇسىپ، جاڭا ٴداۋىر جاعدايىندا قانداي جاڭاشا وڭىرلىك سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋ، جاڭاشا وڭىرلىك سەلبەستىكتى قالاي ىلگەرىلەتۋ ٴتيىس دەگەن ماسەلەلەرگە جاۋاپ بەردى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ٴوز قۇرىلىسى جونىنەن حالىقارالىق قارىم - قاتىناستىڭ اقاۋسىز، ٴادىل دامۋىن جەبەۋ جونىنەن ماڭىزدى جەتەكشىلىك مانگە يە.

شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ بولاشاق قۇرىلىسىنىڭ بەتالىسى جونىندە ٴتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جاڭا جاعدايدا شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ىستەردەگى ماڭىزدى سىندارلى كۇش رەتىندە، حالىقارالىق الماعايىپ وزگەرىستەرگە جۇرەكتىلىكپەن بەتپە - بەت كەلىپ، ٴداۋىر اۋقىمىن مىقتاپ يگەرىپ، ستراتەگيالىق ٴوز كۇشىنە سۇيەنۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ىنتىماقتى، سەلبەستىكتى بەكەمدەپ، تەرەڭدەتىپ، اناعۇرلىم تىعىز شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك. ٴتوراعا شي جينپيڭ وسى ٴۇشىن 5 ٴتۇرلى ۇسىنىستى ورتاعا قويىپ، ٴوزارا قولداۋدى كۇشەيتۋ، حاۋىپسىزدىك سەلبەستىگىن كەڭەيتۋ، ناقتى سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋ، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستى كۇشەيتۋ، كوپ جاقتىلىققا تاباندى بولۋ كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى، بۇل ۇسىنىستار مۇشە ەلدەردىڭ ىنتىماققا تالپىنۋ، ورنىقتىلىقتى جەبەۋ، دامۋدى كوزدەۋدەي ورتاق جۇرەك ۇنىنە ۇيلەسىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ٴۇشىن العا ىلگەرىلەۋ جول كارتاسىن سىزىپ، سەلبەستىكتىڭ جاڭا بولاشاعىن كەستەلەدى.

ٴتوراعا شي جينپيڭ مەن مۇشە ەلدەر باسشىلارىنىڭ تىزە قوسا قۇلشىنۋىندا، وسى رەتكى باسشىلار ٴماجىلىسى ەكونوميكا، فينانس، عىلىم - تەحنيكا، گۋمانيتارلىق ىستەر، مەحانيزم قۇرىلىسى، سىرتقى بارىس - كەلىس سياقتى سالالاردى قامتىعان 40 نەشە جەتىستىك حۇجاتىن ماقۇلدادى. اسىرەسە، جۇڭگو جاقتىڭ ىلگەرىلەتۋىمەن مۇشە ەلدەر باسشىلارى حالىقارالىق ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ، حالىقارالىق استىق حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ، كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن، ورنىقتىلىعىن، كوپ نەگىزدىلىگىن قورعاۋ سياقتىلار جونىندەگى 4 ماڭىزدى مالىمدەمەنى جاريالادى. جۇڭگو جاق تاعى جۇڭگو − شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ باعىتىنداعى كاسىبي ماماندار باۋلۋ بازاسىن قۇرۋدى، كاسىپ تىزبەگى، قامداۋ تىزبەگى تالقى مىنبەرىن وتكىزۋدى، جۇڭگو − شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن ساندى مالىمەت سەلبەستىك ورتالىعىن قۇرۋدى، سونداي - اق وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ قاجەت ەتەتىندەرىنە ٴبىر ميلليارد 500 ميلليون يۋان حالىق اقشاسىندىق شۇعىل ادامگەرشىلىك استىق كومەگىن بەرۋ سياقتىلاردى جاريالادى. بۇل شارالار شىنايى، ٴار ەلدىڭ قاجەتىنە ۇيلەسەدى، جۇڭگونىڭ الەمدىك دامۋ باستاماسى مەن الەمدىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن ورتاعا قويۋشى عانا ەمەس، باستامالاردى امالياتتا ايگىلەۋشى ارەكەتشىل ەكەندىگىن دە ايگىلەدى. ٴتوراعا شي جينپيڭ ماجىلىستە «ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى» بىرگە قۇرۋ باستاماسىنىڭ ٴار ەلدىڭ دامۋ ستراتەگيالارىمەن جانە وڭىرلىك سەلبەستىك دارىپتەمەلەرىمەن ۇشتاسۋىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، شاعىن قۇرامداعى كوپ جاقتى جانە كىشى وڭىرلىك سەلبەستىكتەردى كەڭەيتىپ، سەلبەستىكتىڭ اناعۇرلىم كوپ ارتۋ تۇيىندەرىن قالىپتاستىرۋدى ۇندەدى. ٴارقايسى جاقتار بەلسەندىلىكپەن ٴۇن قوسىپ، ٴار سالاداعى سەلبەستىكتىڭ كومەسكى كۇشىن ۇزدىكسىز اشىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىن وڭىرلىك حاۋىپسىزدىكتىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ ورنىقتىرعىشى ەتىپ تۇلعالاپ، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىنا اناعۇرلىم زور ۇلەستەر قوساتىندىقتارىن ٴبىلدىردى.

ەرەكشە اتاپ وتەرلىگى، وسى رەتكى باسشىلار ٴماجىلىسىنىڭ الدىندا شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە بولۋعا ٴوتىنىش بەرگەن ەلدەردىڭ قاتارى كوبەيە ٴتۇستى. جۇڭگو جاق شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەرمەن بىرگە جالپى جاعداي بويىنشا ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ، تەپە - تەڭ تۇرىپ كەڭەسىپ، باسشىلار ماجىلىسىندە يراندى مۇشە ەل ەتىپ قابىلداپ، بەلورۋسسيانى مۇشەلىككە قابىلداۋ ٴتارتىبىن باستاۋدى قولداپ، ەگيپەتتى، ساۋد ارابيانى، كاتاردى بەكىتىپ، باحرەيننىڭ، مالديۆتىڭ، اراب بىرىككەن امىرلىگىنىڭ، كۆەيتتىڭ، بيرمانىڭ جاڭا تىلدەسۋ سەرىكتەسى بولۋىنا قوسىلدى. شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ەڭ زور كولەمدەگى مۇشە قاتارىن مولايتۋدىڭ جاڭا كەزەگىن قارسى الىپ، دۇنيە جۇزىندەگى جان سانى ەڭ كوپ، جەرى ەڭ كەڭ وڭىرلىك سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ورنى مەن ىقپالىن بەكەمدەپ، كەڭەيتىپ، «شاڭحاي رۋحىنىڭ» تىرشىلىك قۋاتىن، ۇيىسۋ قۋاتىن جانە باۋراۋ قۋاتىن تاعى دا ايگىلەدى. وسى رەتكى مۇشەلەر قاتارىن كەڭەيتۋ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ توماعا - تۇيىق، باسقالاردى شەتكە قاعاتىن «شاعىن شەڭبەر» ەمەس، قايتا اشىق، سيىسىمدى «ۇلكەن شاڭىراق» ەكەنىن دە تولىق كورسەتتى. شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى 26 مەملەكەتتى قامتىعان جاڭاشا حالىقارالىق ۇيىم رەتىندە، كۇشتى تىرشىلىك قۋات پەن جارقىن دامۋ بولاشاعىن بارعان سايىن ايگىلەدى، ٴسوز جوق، ازيا - ەۆروپا قۇرلىعىنىڭ، سونداي - اق دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن گۇلدەنۋىن قورعاۋعا اناعۇرلىم كوپ وڭ ەنەرگيا جانە جاڭا قوزعاۋشى كۇش ۇستەپ، جاڭاشا حالىقارالىق قارىم - قاتىناس ورناتۋدى جانە ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قالىپتاستىرۋدى ىلگەرىلەتۋدە ۇلگىلىك رول اتقاراتىن بولادى.

سامارحان الەمگە ايگىلى «جىبەك جولىنداعى مەرۋەرت»، ول بايىرعى جىبەك جولىنىڭ نۇر - شۇعىلاسى مەن عالاماتىن باستان كەشىرگەن. بۇگىن بۇل تاريحي ايگىلى قالا ازيا - ەۆروپا قۇرلىعىنداعى نىشاندىق مانگە يە ماڭىزدى ساتكە تاعى دا كۋا بولدى. ٴار جاقتىڭ تىزە قوسا قۇلشىنۋىندا، سامارحان باسشىلار ٴماجىلىسى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ تاريحىنداعى قاتىناسقان باسشىلار سانى ەڭ كوپ، جەتىستىك حۇجاتتارى ەڭ مول ٴبىر رەتكى باسشىلار ماجىلىسىنە اينالدى. وزبەكستان شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەزەكشى ٴتوراعا ەلى جانە وتاعاسى ەل رەتىندە، وسى رەتكى باسشىلار ٴماجىلىسىن وتكىزۋگە ايرىقشا ٴمان بەردى جانە بۇكىل ەلدىڭ كۇشىن ىسكە قوسىپ وتكىزدى. جۇڭگو جاق ساياسي، ٴماجىلىس ىستەرى، ىندەتتەن ساقتانۋ سياقتى جاقتاردا بار كۇشپەن قولداۋ كورسەتىپ، باسشىلار ٴماجىلىسىنىڭ ٴساتتى وتكىزىلۋىنە بەلسەندى ۇلەستەر قوسىپ، جۇڭگونىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەرمەن قيىندىقتى بىرگە ەڭسەرەتىن، ٴوزارا قارايلاساتىن ىنتىماق، ىستەستىك رۋحىن ايگىلەدى. باسشىلار ٴماجىلىسى «شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەر مەملەكەت باسشىلارى القالار كەڭەسىنىڭ سامارحان جارناماسىنا» قول قويىپ ٴارى ونى جاريالاپ، جۇڭگو جاقتىڭ جەلىلەس ماڭىزدى باستامالارىنىڭ باستى مازمۇندارىن تولىق قابىلدادى.

ەكىنشى، تاعدىرلاس ورتاق تۇلعانى بىرگە قۇرۋدى جەتەكشى ەتىپ، جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ، جۇڭگو مەن وزبەكستاننىڭ تاتۋ كورشىلىگىنىڭ، دوستىعىنىڭ جاڭا تاراۋىن جازدى

ۋاڭ ي بىلاي دەدى: قازاقستان، وزبەكستان ورتا ازياداعى ٴىرى ەلدەر ٴارى جۇڭگونىڭ باتىس سولتۇستىكتەگى ماڭىزدى كورشىلەرى جانە جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستەرى، سونداي - اق «ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى» بىرگە قۇرۋدى ەڭ ەرتە قولداعان جانە وعان قاتىناسقان ەلدەر. ٴتوراعا شي جينپيڭ 9 جىلدىڭ الدىندا ورتا ازيادا ساپاردا بولعان كەزىندە قازاقستاندا تۇڭعىش رەت «جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن» بىرگە قۇرۋ باستاماسىن ورتاعا قويدى، سونداي - اق سامارحانعا ارنايى ساپارلاي بارىپ، ەكى ەلمەن ۇزىلمەس «جىبەك جولى سۇيىسپەنشىلىگىن» ورناتتى. بيىل جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ، جۇڭگو مەن وزبەكستاننىڭ ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 30 جىلدىعى، كەلەر جىلى «ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول» باستاماسى ورتاعا قويىلعاندىعىنىڭ 10 جىلدىعى، جۇڭگو - قازاقستان، جۇڭگو - وزبەكستان قارىم - قاتىناسى جاڭا تاريحي بەلەسكە شىعادى. ٴتوراعا شي جينپيڭ اراعا نەشە جىل سالىپ قازاقستانعا، وزبەكستانعا تاعى دا ساپارلاي باردى ٴارى ىندەت تۋىلعاننان كەيىنگى العاش رەتكى شەتەلگە ساپارى ٴۇشىن وسى ەكى ەلدى تاڭدادى، بۇل جۇڭگونىڭ قازاقستان، وزبەكستان ەلدەرىمەن قارىم - قاتىناسىنىڭ جوعارى دەڭگەيى مەن ەرەكشەلىگىن، سونداي - اق مەملەكەت باسشىلارى اراسىنداعى ەتەنە دوستىقتى جانە ايرىقشا سەنىمدىلىكتى تولىق كورسەتتى.

ەكى ەلدىڭ دە مەملەكەت باسشىلارى ايرىقشا ٴمان بەرىپ، ٴتوراعا شي جينپيڭدى ەڭ قادىرلى قوناقتارى رەتىندە كورىپ، وزدەرى جوسپارلاپ، وزدەرى ورنالاستىرىپ، ەڭ جوعارى قۇرمەتپەن جانە ەڭ جوعارى ولشەممەن قارسى الدى. توقايەۆ زۇڭتۇڭ اۋەجايعا ٴوزى بارىپ قارسى الدى، اتتاندىرىپ قويدى، زۇڭتۇڭ سارايىندا سالتاناتتى قارسى الۋ سالتىن وتكىزىپ، ٴتوراعا شي جينپيڭگە قازاقستاننىڭ ەڭ جوعارى داڭق وردەنى − «التىن قىران» وردەنىن ۇسىندى ٴارى قازاقستاننىڭ ايگىلى ەڭبەك سىڭىرگەن ونەرپازىن جۇڭگودا بارلىق ەل بىلەتىن «كوكەك وتى» ٴانىن جۇڭگو تىلىندە ورىنداۋعا ٴوزى ورنالاستىردى. مىرزيويەۆ زۇڭتۇڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناساتىن 10 نەشە باسشىنى قارسى الۋدىڭ قاربالاس كۇن تارتىبىندە اۋەجايعا ارنايى كەلىپ قارسى الىپ، اۋەجايدا سالتاناتتى قارسى الۋ سالتىن دەن قويا ۇيىمداستىرىپ، ٴتوراعا شي جينپيڭگە وزبەكستاننىڭ سىرتقا قاراتىلعان ەڭ جوعارى داڭق وردەنى − «ەڭ جوعارى دوستىق» وردەنىن ۇسىندى ٴارى ٴتوراعا شي جينپيڭدى وزبەكستان مەن جۇڭگونىڭ دوستىعىنىڭ ماڭگى جالعاسۋىنىڭ سيمۆولى بولعان ەمەن اعاشىن بىرگە ەگۋگە ۇسىنىس ەتتى. مىرزيويەۆ زۇڭتۇڭ تاعى ۇكىمەت زۇڭليىن كۇتىپ الۋ قىزمەتىنە تۇتاس بارىس بويىنشا قولباسشىلىق ەتۋگە بەلگىلەدى. وسى ەرەكشە جانە قىزۋ مەرەيلى ورنالاستىرۋلار ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىنىڭ جۇڭگوعا دەگەن دوس ساياسي تىلەگىن ايگىلەدى، قازاقستان، وزبەكستان ەكى ەل حالىقتارىنىڭ جۇڭگوعا دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگىن، قويۋ دوستىعىن ايگىلەدى.

ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ توقايەۆ زۇڭتۇڭمەن، مىرزيويەۆ زۇڭتۇڭمەن كەڭەسى قىزۋ دوستىق بەينەدە ٴوتىپ، ناقتى، مول جەتىستىكتەرگە جەتتى. ٴتوراعا شي جينپيڭ ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن جەكە - جەكە بىرلەسكەن مالىمدەمەگە قول قويىپ ٴارى جاريالاپ، ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقان 30 جىلداعى تابىستار مەن تاجىريبەلەردى جالپى بەتتىك قورىتىندىلاپ، كەلەسى قادامداعى دامۋ جوباسىن جوسپارلاپ، جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ ۇرپاقتار بويى دوس، جوعارى دەڭگەيدە ٴوزارا سەنەتىن، بەينەت پەن زەينەتتى بىرگە وتكەرەتىن تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ نىساناسى مەن بولاشاق ارمانى ٴۇشىن قۇلشىناتىندىقتارىن جاريالادى، جۇڭگو مەن وزبەكستان قارىم - قاتىناسىنىڭ ۇزاق بولاشاقتىق دامۋىن جانە ەكى ەل حالىقتارىنىڭ بولاشاقتاعى قۇت - ىرىسىن كوزدە ۇستاپ، جۇڭگو مەن وزبەكستاننىڭ ەكى جاقتى دەڭگەيىندە تاعدىرلاس ورتاق تۇلعانى امالياتتا ايگىلەپ، ەكى جاقتى قارىم - قاتىناسقا شىت جاڭا ورىن بەردى. ٴتوراعا شي جينپيڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعانىڭ مازمۇنىن تەرەڭدەي ٴتۇسىندىرىپ، ٴوزارا تاباندىلىقپەن قولداۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويدى. قازاقستاندا ٴتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ دوستىعى مىزعىماستاي بەرىك، بۇل دۇنيە جۇزىندەگى بەلسەندى كۇشتەر مەن العاباسار كۇشتەردىڭ دامۋىنا ٴتيىمدى، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا دا پايدالى، جۇڭگو جاق قازاقستان جاقپەن ٴبىر - ٴبىرىنىڭ دامۋىنداعى، وركەندەۋىندەگى مىعىم ارتقى تىرەگى بولۋدى قالايدى. توقايەۆ مىنالاردى ٴبىلدىردى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى جولعى ساپارى ەكى جاقتىڭ قازاقستان − جۇڭگو قارىم - قاتىناسىنىڭ جاڭا التىن 30 جىلدىعىن باستاۋعا كۇش سالاتىندىعىن ايگىلەدى، بۇل كەزەكتەگى اۋمالى -توكپەلى، كۇردەلى حالىقارالىق جاعدايدا ەرەكشە ماڭىزدى مانگە يە، ٴسوز جوق، قازاقستان - جۇڭگو قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋ تاريحىنداعى تىڭ بەلەس بولادى، قازاقستان جاق ٴبىر جۇڭگو ساياساتىن ۇزدىكسىز تۇردە باتىل اتقارىپ، ٴارقانداي جاعدايدا دا جۇڭگونىڭ سۇيەنەتىن سەنىمدى جاقسى سەرىكتەسى، جاقسى دوسى بولادى. وزبەكستاندا ٴتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن وزبەكستان باستان - اياق ٴوزارا قۇرمەت ەتىپ، تاتۋ كورشىلىك دوستىقتا بولىپ، قيىندىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭىپ، ٴوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلدى، جۇڭگو جاق وزبەكستان جاقپەن جۇڭگو - وزبەكستان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن امالياتتا ايگىلەپ، جان - جاقتى، ٴوزارا پايدا جەتكىزەتىن سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋدى قالايدى. مىرزيويەۆ مىنالاردى ٴبىلدىردى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى رەتكى تاريحي سيپاتقا يە ساپارى وزبەكستان - جۇڭگو جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىن تىڭ بيىككە كوتەرەدى، جۇڭگو وزبەكستاننىڭ سەنىمدى دوسى جانە جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەسى، وزبەكستان جاق ٴبىر جۇڭگو پرينسيبىنە مىزعىماس بەرىكتىكپەن، ايرىقشا ايقىن تۇردە تاباندى بولادى، جۇڭگو جاقتىڭ وزەكتى مۇددە ماسەلەسىندەگى تۇرعىسىن مىزعىماس تاباندىلىقپەن قولدايدى، وزبەكستان ماڭگى جۇڭگونىڭ سەنىم ارتۋعا تۇراتىن جاقسى كورشىسى، جاقسى دوسى، جاقسى سەرىكتەسى بولادى.

وسى جولعى ساپار كەزىندە جۇڭگو مەن قازاقستان، جۇڭگو مەن وزبەكستان كەلەسى قادامداعى سەلبەستىك بەتالىسى مەن تۇيىندەر جونىندە كەڭ اۋقىمدى ورتاق تانىمعا كەلىپ، «ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى» ۇزدىكسىز جوعارى ساپالى قۇرىپ، دامۋ ستراتەگيالارىنىڭ ۇشتاسۋىن جەدەلدەتىپ، ەكونوميكا - ساۋدا، ەنەرگيا، تەمىر جول، ۇلاسۋ - تۇتاسۋ سياقتى سالالارداعى ناقتى سەلبەستىكتەردى ىلگەرىلەتەتىندىكتەرىن ٴبىلدىرىپ، فينانس، سۋ يگىلىگى، سيفرلى ەكونوميكا، جاسىل دامۋ، گۋمانيتارلىق ىستەر، جەرگىلىكتى ورىندار سياقتى كەڭ سالانى قامتيتىن 30 عا جۋىق ەكى جاقتى سەلبەستىك حۇجاتىنا قول قويدى. مۇنىڭ ىشىندە جۇڭگو − قىرعىزستان − وزبەكستان تەمىر جولى قۇرىلىسى نىسانى سەلبەستىگىنىڭ تۇسىنىستىك ەسكەرتپە حاتى ازيا - ەۆروپا قۇرلىعى تاسىمالى ۇلكەن ارناسى قۇرىلىسىنىڭ ماڭىزدى ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزگەندىگىنىڭ بەلگىسى بولىپ تابىلادى. مۇنان سىرت، ٴتوراعا شي جينپيڭ 2013 - جىلى وزبەكستانداعى ساپارى كەزىندە باستالعان حورەزىم وبلىسى تاريحي مادەنيەت جۇرتىن قالپىنا كەلتىرۋ نىسانىنىڭ جۇمىسى اياقتالىپ، ەكى جاقتىڭ گۋمانيتارلىق سەلبەستىگىنىڭ تاعى ٴبىر جارقىن تۇيىنىنە اينالدى.

ۋاڭ ي مىنالاردى ٴبىلدىردى: جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ، جۇڭگو مەن وزبەكستاننىڭ ەكى جاقتى دەڭگەيدە تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا ۇستانىمىن امالياتتا ايگىلەۋدى باستاۋى ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدىڭ قۇرامداس بولىگى، ٴسوز جوق، ەكى جاقتىڭ مىڭ جىلعا سوزىلعان ٴداستۇرلى دوستىعىنىڭ جاڭا، جالىندى ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتىپ، جۇڭگو مەن قازاقستان، وزبەكستان ەلدەرى حالىقتارىن اناعۇرلىم جاقسى باقىتقا كەنەلتەدى، سونىمەن بىرگە ٴوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگىنە، ورنىقتىلىعىنا جانە دامۋىنا جۇڭگو − قازاقستان، جۇڭگو − وزبەكستان ۇلەسىن قوسادى.

ٴۇشىنشى، ٴار جاقتىڭ ستراتەگيالىق تىلدەسۋىن تەرەڭدەتىپ، ازيا - ەۆروپا قۇرلىعىنىڭ بەيبىتشىلىگىنە، دامۋىنا وڭ ەنەرگيا ۇستەدى

ۋاڭ ي بىلاي دەدى: ٴتوراعا شي جينپيڭ سامارحاندا تاعى ۋادە بويىنشا شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسقان 10 ەلدىڭ باسشىسىمەن ەكى جاقتى كەزدەسۋ وتكىزدى ٴارى جۇڭگو، رەسەي، موڭعۇليا 3 جاقتىڭ ٴديدارلاسۋىنا قاتىناستى. بۇلاردىڭ ىشىندە جاقىنعى جىلداردان بەرى كوپ رەت بەت كورىسكەن كونە دوستار دا، العاش رەت كەزدەسكەن جاڭا دوستار دا بار، كەڭەس تاقىرىبى كوپ، مازمۇنى تەرەڭ، جەتىستىكتەرى ناقتى بولىپ،ەكى جاقتى قارىم - قاتىناستىڭ دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋدە جانە ٴوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگىن، ورنىقتىلىعىن جەبەۋدە تۋ ۇستاپ، باعدار بەلگىلەۋ، ٴىستىڭ تەتىگى مەن ٴتۇيىنىن شەبەرلىكپەن يگەرۋدەي ماڭىزدى رول اتقاردى.

ٴتوراعا شي جينپيڭ رەسەيدىڭ زۇڭتۇڭى پۋتينمەن بيىلدان بەرگى 2 - رەتكى بەتپە - بەت ٴديدارلاسۋىن ٴارى ىندەت تۋىلعاننان بەرگى جۇڭگو مەن رەسەي مەملەكەت باسشىلارىنىڭ العاش رەت حالىقارالىق ورىندا ٴديدارلاسۋىن وتكىزدى. ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى بيىلدان بەرگى ەكى ەلدىڭ اسا ناتيجەلى ستراتەگيالىق پىكىرلەستىكتى ساقتاعاندىقتارىن بەلسەندى باعالاپ، ٴبىر - ٴبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسىنە ساياتىن ماسەلەلەردە ۇزدىكسىز ٴبىر - ٴبىرىن پارمەندى قولداپ، كوپ جاقتى جۇلگەدە سايكەسۋدى، سەلبەسۋدى كۇشەيتىپ، ٴار جاقتىڭ ىنتىماعىن، ٴوزارا سەنىمدىلىگىن نىعايتۋدى ىلگەرىلەتىپ، قالىڭ وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەر مەن بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەردىڭ ورتاق مۇددەسىن قورعايتىندىقتارىن ٴبىلدىردى.

جۇڭگو، رەسەي، موڭعۇليا 3 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى اراعا 3 جىل سالىپ العاش رەت ينتەرنەت جەلىسىنەن تىس ٴديدارلاستى. ٴتوراعا شي جينپيڭ جۇڭگو، رەسەي، موڭعۇليا ٴۇش جاق سەلبەستىگى قول جەتكىزگەن ناتيجەلەردى تولىق تۇراقتاندىردى ٴارى ٴۇش جاقتىڭ سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋ جونىندە 4 ٴتۇرلى ۇسىنىستى ورتاعا قويىپ، ٴۇش جاق سەلبەستىگىنىڭ دۇرىس بەتالىسىن مىقتاپ يگەرىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى جۇلگەسىندەگى سەلبەستىك دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، جۇڭگو، موڭعۇليا، رەسەي ەكونوميكالىق ٴدالىزى قۇرىلىسىن ويداعىداي تياناقتاندىرىپ، ٴۇش جاق سەلبەستىگىنىڭ ٴتىپتى كوپ جەتىستىكتەرىن جەتىلدىرۋ كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى.

ٴتوراعا شي جينپيڭ قىرعىزستان زۇڭتۇڭى جاپاروۆپەن، تۇركمەنستان زۇڭتۇڭى سەردار بەردىمۇحامەدوۆپەن، تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمونمەن جەكە - جەكە كەزدەستى. بۇل بيىل جىل باسىنان بەرى ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن 3 - رەت ٴديدارالاسۋى بولىپ تابىلادى، ول جۇڭگونىڭ ورتا ازيا ەلدەرىمەن تىعىز بايلانىسىن تولىق ايگىلەدى. ٴتوراعا شي جينپيڭ ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگىن، يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋىن قولدايتىندىعىن، ٴارقانداي سىرتقى كۇشتەردىڭ ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋىنە قارسى تۇراتىندىعىن، ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ ٴبىر تۇلعالانۋ سەلبەستىگىن كۇشەيتۋىن قولدايتىندىعىن قايتالاي دارىپتەدى. تاراپتار «جۇڭگو + ورتا ازياداعى بەس ەل» ٴديدارلاسۋ مەحانيزمىن زورايتىپ، كۇشەيتىپ، ورتا ازيانىڭ حاۋىپسىزدىگىن، ورنىقتىلىعىن قورعاۋدى، ٴوڭىردىڭ بىرگە دامۋىن جەبەۋدى ٴبىر اۋىزدان قۇپتادى.

ٴتوراعا شي جينپيڭ يران، بەلورۋسسيا، پاكيستان، موڭعۇليا، تۇركيا، ازەربايجان باسشىلارىمەن دە جەكە - جەكە كەزدەسىپ، ەكى جاقتى قارىم - قاتىناستىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ جونىندە كوپتەگەن جاڭا ماڭىزدى ورتاق تانىمعا كەلدى ٴارى يراننىڭ يادرو ماسەلەسى، اۋعانستان، ورتا شىعىس سياقتى وڭىرلىك قولامتالى ماسەلەلەردى ساياسي جولمەن شەشۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندە پىكىر اۋىستىرىپ، بىرىككەن كۇش ۇيىستىردى. جۇڭگو مەن بەلورۋسسيانىڭ مەملەكەت باسشىلارى بىرلەسكەن مالىمدەمە جاريالاپ، جۇڭگو - بەلورۋسسيا قارىم - قاتىناسىن بارلىق جاعدايدا بىردەي جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس دەڭگەيىنە كوتەرۋدى ٴبىر اۋىزدان ۇيعاردى.

ۋاڭ ي مىنالاردى ايرىقشا اتاپ كورسەتتى: كەيبىر ەلدەردىڭ جۋىقتان بەرى جۇڭگونىڭ يەلىك ۇقىعىنا زيان جەتكىزۋگە ۇرىنۋ، جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋ ارەكەتىنە مەڭزەس، جوعارىداعى ەلدەردىڭ باسشىلارى كەزدەسۋدە ٴبىر جۇڭگو پرينسيبىن ۇزدىكسىز باتىل ساقتاپ، جۇڭگو جاقتىڭ تايۋانعا ساياتىن، شينجياڭعا ساياتىن، شياڭگاڭعا ساياتىن، ت. ب وزەكتى مۇددە ماسەلەلەرىندەگى تۇرعىسىن باتىل قولدايتىندىقتارىن ىرىقتىلىقپەن قايتالاي دارىپتەدى. بۇل ادىلەتتىڭ ادامدار جۇرەگىندە ەكەندىگىن تاعى ٴبىر مارتە اڭعارتتى. ادىلەتتى جاقتاعان جۇڭگوعا كومەك كوپ.

ۋاڭ ي بىلاي دەدى: بيىل جىل باسىنان بەرى بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنان بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ماجىلىسىنە دەيىن، الەمدىك دامۋ جونىندەگى جوعارى جىكتەگىلەر كەڭەسىنەن وسى رەتكى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ سامارحان باسشىلار ماجىلىسىنە دەيىن، ٴبىز ٴار جولى حالىقارالىق قوعامنىڭ جۇڭگونى باتىل قولدايتىندىعىن، جۇڭگومەن دوستىق سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋ جونىندەگى ىقىلاستى تىلەگىن ەرەكشە سەزىندىك. ٴتوراعا شي جينپيڭ بيىكتە تۇرىپ الىسقا كوز جىبەرۋدەي ستراتەگيالىق كوز ايامەن، اشىق، سيىسىمدى دارقان قۇشاعىمەن، سۇيىسپەنشىلىككە ٴمان بەرىپ، ادىلدىكتى جاقتايتىن كىسىلىك باۋرامدىلىعىمەن جۇڭگو ٴۇشىن حالىقارادا بارعان سايىن كوپ تۇسىنىستىككە، قۇرمەتكە جانە شىنايى مويىنداۋعا قول جەتكىزدى. ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ باسشىلىعىندا، جۇڭگو حالىقارالىق قارىم - قاتىناستا كەڭەسۋ مەن سەلبەسۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ، ىنتىماق پەن ەسىك اشۋدى جەبەۋدىڭ، بەيبىتشىلىك پەن دامۋدى قورعاۋدىڭ سىندارلى كۇشىنە اينالىپ، ازيا - ەۆروپا قۇرلىعىنىڭ، اۋەلى، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ باياندى تىنىشتىعى مەن باياندى دامۋى ٴۇشىن بارعان سايىن ماڭىزدى رول اتقارۋدا.

ٴتورتىنشى، جۇڭگو دامۋىنىڭ جارقىن بولاشاعىن بايانداپ جانە ٴتۇسىندىرىپ، ٴىرى ەلدىڭ، ٴىرى پارتيانىڭ جاڭا جورىقتا ەكپىندەي ىلگەرىلەۋىنە كوز جىبەردى

ۋاڭ ي بىلاي دەدى: بىلتىر ٴبىز جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىعىن سالتاناتپەن قۇتتىقتادىق، كوپتەگەن ەلدەر جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 100 جىلدىق ۇلى ٴىسىنىڭ تابىستارىن اۋىز جاپپاي القاپ، جۇڭگونىڭ ەكونوميكاسىنىڭ جىلدام دامۋى، قوعامنىڭ باياندى ورنىقتىلىعى سىندى «ەكى ۇلكەن كەرەمەتتى» جۇزەگە اسىرۋ سىرىن تابۋدى ٴۇمىت ەتتى، جۇڭگو جولىنا، نازارياسىنا، تۇزىمىنە، مادەنيەتىنە ەرەكشە قىزىعۋشىلىق تانىتتى. كەلەر ايدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەملەكەتتىك 20 - قۇرىلتايىن اشىپ، جۇڭگونىڭ بولاشاق دامۋى ٴۇشىن ۇلى جوبا جاسايدى. حالىقارالىق قوعام جۇڭگوعا ٴتىپتى دە زەر سالادى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا ٴتىپتى دە نازار اۋدارادى.

وسى رەتتە ٴتوراعا شي جينپيڭمەن كەزدەسكەن ٴار ەل باسشىلارىنىڭ ٴبارى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 20 - قۇرىلتايىنىڭ تولىق تابىستى بولۋىنا ىرىقتىلىقپەن تىلەك ايتىپ، جۇڭگونىڭ دامۋ بولاشاعىنا كامىل سەنەتىندىكتەرىن ٴبىلدىردى، جۇڭگومەن ٴوزارا پايدا جەتكىزۋ سەلبەستىگىن جاپپاي كۇشەيتۋدى ٴۇمىت ەتتى ٴارى جۇڭگونىڭ حالىقارالىق ىستەردە اناعۇرلىم زور رول اتقارۋىن ٴۇمىت ەتتى. توقايەۆ زۇڭتۇڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: ٴتوراعا شي جينپيڭ ناعىز ۇلى كوسەم، جۇڭگو حالقىنىڭ شىن جۇرەكتەن قولداۋىنا يە بولدى، جۇڭگو، ٴسوز جوق، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋ ۇلى نىساناسىن ۋاعىندا جۇزەگە اسىرادى. مىرزيويەۆ زۇڭتۇڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: ٴتوراعا شي جينپيڭ بۇگىنگى دۇنيە جۇزىندەگى ۇلى ساياساتكەر، وزبەكستان جاق ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ كەمەڭگەر باسشىلىعىندا جۇڭگونىڭ تاماشا بۇگىنگى كۇنگە يە بولىپ عانا قويماي، اناعۇرلىم كوركەم بولاشاققا دا يە بولاتىندىعىنا كامىل سەنەدى.

ٴتوراعا شي جينپيڭ وسى رەتكى ساپارى كەزىندە ٴاربىر ورىندا تاريح پەن رەالدىق، نازاريا مەن اماليات تۇرعىسىنان جۇڭگو حيكاياسىن، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى حيكاياسىن باياندادى، ٴار ەل باسشىلارىمەن ەل باسقارۋ جونىندە تاجىريبە اۋىستىردى، بۇل ٴىرى ەلدىڭ، ٴىرى پارتيانىڭ جاڭا جورىققا ارشىنداي قادام تاستاۋداعى وزىنە سەنەتىن، اشىق، العاباسار وبرازىن تولىق كورسەتتى، تاراپتاردىڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى جونىندەگى تۇسىنىگىن، قولداۋىن جانە شىنايى مويىنداۋىن ونان ارى كۇشەيتتى.

ٴتوراعا شي جينپيڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 20 - قۇرىلتايىنىڭ ماڭىزدى ٴمانىن، جالپى نىساناسىن بايانداپ، قۇرىلتايدىڭ جۇڭگونىڭ رەفورما جاساۋدا، دامۋدا قول جەتكىزگەن كەلەلى تابىستارى مەن قۇندى تاجىريبەلەرىن جاپپاي قورىتىندىلاپ، جاڭا داۋىردەگى جاڭا جورىقتا جۇڭگو ىستەرىن دامىتۋدىڭ جاڭا تالاپتارىن، حالىق بۇقاراسىنىڭ جاڭا ٴۇمىت - تىلەگىن جاپپاي يگەرىپ، ارەكەت تۇعىرناماسىن جانە كەلەلى باعىت - ساياساتتاردى جاسايتىندىعىن اتاپ كورسەتتى. ٴتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ٴبىز جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ارقىلى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋعا تاباندى بولىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ۇزدىكسىز بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگونىڭ تىڭ دامۋى ارقىلى دۇنيە جۇزىنە جاڭا وراي اكەلىپ، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىنا جانە ادامزات وركەنيەتىنىڭ العا باسۋىنا اقىل - پاراساتىمىز بەن كۇش - قۋاتىمىزدى ارنايمىز.

ٴتوراعا شي جينپيڭ جۇڭگونىڭ رەفورما، دامۋ جاعدايىن تانىستىرا كەلىپ، بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاۋعا تاباندى بولادى. جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ سەرپىمدىلىگى كۇشتى، كومەسكى كۇشى جەتكىلىكتى، مۇمكىندىگى كەڭ، ۇزاق ۋاقىت جاقسارۋ نەگىزگى اۋقىمى وزگەرمەيدى، دۇنيە ٴجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ورنىعۋىنا، قالپىنا كەلۋىنە قۋاتتى قوزعاۋشى قۋات ازىرلەپ، ٴار ەلگە اناعۇرلىم كەڭ بازار ورايىن ۇسىنادى. ٴتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو الدەقاشان جاڭا دامۋ كەزەڭىنە ٴوتتى، جاڭا دامۋ ارناسىن بەلسەنە قالىپتاستىرۋدا، ٴار جاقپەن بىرگە دامۋ جەتىستىگىن ٴبولىسۋدى، دامۋ تاجىريبەسىنەن ٴوزارا ۇلگى الۋدى قالايدى، ٴار جاقتىڭ جۇڭگونىڭ دامۋ جۇردەك پويەزىنا شىعۋىن قارسى الادى، جۇڭگونىڭ سىرتقا ەسىك اشۋ جانە دوستىق سەلبەستىك قاقپاسى دۇنيە جۇزىنە ماڭگى ايقارا اشىق.

ٴتوراعا شي جينپيڭ جۇڭگونىڭ ديپلوماتيالىق ۇستانىمىن، دارىپتەمەسىن ەگجەي - تەگجەيلى بايانداپ، ادامزات قوعامىنىڭ دامۋىندا «شۇلەن شۋاقتى كۇندەر دە، بوران ازىناپ، قار قاباتتاسقان ساتتەر دە بولاتىندىعىن» اتاپ كورسەتىپ، الەمدىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن، الەمدىك دامۋ باستاماسىن باعىتتامالى تۇردە تانىستىرىپ، ورتاق، كەشەندى، سەلبەسەتىن، باياندى حاۋىپسىزدىك كوزقاراسىن ۇستانۋدى، تەڭگەرىمدى، ٴونىمدى، باياندى حاۋىپسىزدىك جۇلگەسىن ورناتۋدى ىلگەرىلەتۋدى دارىپتەدى؛ الەمدىك دامۋ سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىن قۇرىپ، اناعۇرلىم سەرپىندى، جاسىل، اقاۋسىز الەمدىك دامۋدى جۇزەگە اسىرۋعا ۇندەدى. كەيبىر ەلدەردىڭ وڭىرلىك ساياسي تەكە - تىرەسكە، توپقا ٴبولىنىپ قارسىلاسۋعا بوي ۇرۋىنا مەڭزەس، ٴتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ ايقىن اتاپ كورسەتتى: بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىن وزەك ەتكەن حالىقارالىق جۇيە مەن حالىقارالىق زاڭدى نەگىز ەتكەن حالىقارالىق ٴتارتىپتى باتىل قورعاپ، بۇكىل ادامزاتقا ورتاق قۇندىلىقتاردى اسقاقتاتىپ، ناعىز كوپ جاقتىلىققا تاباندى بولىپ، الەمدىك جونگە سالۋدى ٴبىر جاعادان باس، ٴبىر جەڭنەن قول شىعارا وتىرىپ كەمەلدەندىرىپ، تەكە - تىرەس پەن توپشىلدىق ساياسيدان اۋلاق بولىپ، حالىقارالىق ٴتارتىپتىڭ اناعۇرلىم ٴادىل، ۇيلەسىمدى بەتالىسقا قاراي دامۋىن قول ۇستاسا ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك.

ٴارجاقتىڭ باسشىلارى جۇڭگونىڭ ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزىپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق قۇرىلىستا ۇلى تابىسقا قول جەتكىزگەندىگىن جارىسا قۇتتىقتادى، ٴتوراعا شي جينپيڭ ورتاعا قويعان «ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى» بىرگە قۇرۋ جانە ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ ۇلى باستاماسىن جوعارى باعالادى، جۇڭگو جاق العا قويعان الەمدىك دامۋ باستاماسى مەن الەمدىك حاۋىپسىزدىك باستاماسى بۇگىنگى دۇنيە ٴجۇزى ٴدوپ كەلگەن حاۋىپ - قاتەرلەردى، سىن - سايىستاردى شەشۋ جونىنەن ماڭىزدى ستراتەگيالىق مانگە يە دەپ قارادى.

ۋاڭ ي بىلاي دەدى: ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى رەتكى ساپارى ورتا ازيانىڭ توڭىرەگىن تياناق ەتىپ، ازيا - ەۆروپا قۇرلىعىن بەتكە الىپ، الەمدىك وزگەرىس جاعدايىن تۇگەل مەڭگەردى، بۇل شي جينپيڭنىڭ ديپلوماتيا يدەياسىنىڭ تاعى ٴبىر رەتكى تابىستى امالياتى جانە جاندى بەينەسى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى 10 جىلدا، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، ەلىمىزدىڭ سىرتقا باعىتتالعان قىزمەتى قايراتتانا العا ىلگەرىلەپ، قامال الىپ، قيىندىقتى جەڭىپ، باستامالىق، تاريحي سيپاتتى تابىسقا قول جەتكىزدى. جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو ٴوز دامۋىن باستان - اياق ادامزات دامۋىنىڭ ۇلى كوورديناتا جۇيەسىنە قويىپ، جۇڭگو حالقى مەن دۇنيە ٴجۇزى حالقى مۇددەسىنىڭ ەڭ ۇلكەن ورتاق بولگىشىن ۇزدىكسىز ۇيىستىرىپ، تاريح دامۋىنىڭ دۇرىس جاعىندا، ٴداۋىر اعىنىنىڭ العا ىلگەرىلەۋ جاعىندا تاپجىلماي تۇرىپ، داڭعىل جولمەن ٴجۇردى، دۇنيە جۇزىنە پايدا جەتكىزدى، جۇرت تىلەگىنە قول جەتكىزدى. پارتيا 20 - قۇرىلتايى جاقىن ارادا جاڭا ۇندەۋ تاستايدى، جۇڭگونىڭ ديپلوماتيالىق ىستەرى دە جاڭا جورىققا قادام باسادى. ٴبىز شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە اناعۇرلىم تىعىز ىنتىماقتاسىپ، شي جينپيڭ جاڭا ٴداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن، اسىرەسە، شي جينپيڭنىڭ ديپلوماتيا يدەياسىن جەتەكشى ەتىپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگوشا ەرەكشەلىككە يە ٴىرى ەل ديپلوماتياسىنىڭ جاڭا جاعدايىن قۇلشىنا اشىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋعا، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىن جەبەۋگە ۇزدىكسىز تىڭ ۇلەستەر قوسۋىمىز كەرەك.