10 - ايدىڭ 22 - كۇنى قاشقار ايماعى ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى گرۋپپالار تالقىسىن جۇرگىزۋدە.

 سۋرەتتى انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى سۇي جىجيان تۇسىرگەن

انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى گو ليڭ

جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمى − مەملەكەت تۇتاستىعىنىڭ نەگىزى، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ارقاۋى، رۋحاني كۇشتىڭ جانى. 5 جىلدان بەرى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم پارتيانىڭ ۇلت ساياساتىن جالپى بەتتىك دايەكتىلەندىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋدى نەگىزگى جەلى ەتىپ، ۇلت قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋگە تاباندى بولىپ، ءار ۇلتتىڭ بىرگە ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزۋىن، بىرگە گۇلدەنۋىن، دامۋىن ىلگەرىلەتتى.

ماجىلىسكە قاتىناسقان ۋاكىلدەر جابال مىنالاردى ءبىلدىردى: جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋدى نەگىزگى جەلى ەتىپ، كەڭ كولەمدە ارالاسىپ، جان - جاقتى ىشتەسىپ، تەرەڭ توعىسىپ، سەنترلەس شەڭبەردى ويداعىداي سىزىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ورتاق رۋحاني مەكەنىن قۇرىپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگوشا سوتسياليستىك شينجياڭدى ويداعىداي قۇرۋعا اقىل - پاراسات توپتاپ، كۇش - قۋات ۇيىستىرامىز.

جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ورتاق رۋحاني مەكەنىن قۇردى

اۆتونوميالى رايوندىق 10 - رەتكى پارتيا قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا بىلاي دەپ اتاپ كورسەتىلدى: جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ورتاق رۋحاني مەكەنى قۇرىلىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن كۇش سالا جەتىلدىرىپ جانە امالياتتا ايگىلەپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن جالعاستىرۋ، دامىتۋ ينجەنەرياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، ۇلتتاردىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن جالعاستىرۋدى، قورعاۋدى جانە ءوزارا ۇلگى الىپ توعىسۋدى ىلگەرىلەتىپ، وسى زامانعى ۇستانىم مەن ارەكەت ءتاسىلىن كۇش سالا تاراتۋ كەرەك.

”جۋىق جىلداردان بەرى ءبىز شىرعاناق مادەنيەت ساياحات مەرەكەسى، تاريحي مادەنيەتتەگى ايگىلى ادامدار كورمەسى، مادەنيەتتى وتباسىلارعا جەتكىزۋ، حاتكەرلىككە باۋلۋ سياقتى قيمىلداردى وتكىزۋ ارقىلى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ رۋحاني مادەنيەت تۇرمىسىن بايىتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ حيكىمەتىن سەزىنۋىنە مۇمكىندىك جاسادىق“. ءۇشتۇرپان اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى، ۋاكىل ليۋ گوچياڭ بىلاي دەدى: ءۇشتۇرپان اۋدانى يۋانماي حان، تاڭ حاتكەرلىك - سۋرەت ورنىن، جۇڭحۋا مادەنيەتى ۇلكەن اۋلاسىن جانە قالا كىتاپ ءۇيىن دەن قويا تۇلعالاپ، حان، تاڭ داڭعىلىن، بەدەل ورتەڭ ۇلى قورعانى مەملەكەتتىك مادەنيەت باقشا قۇرىلىسى نىسانىن ىلگەرىلەتىپ، جۇڭحۋا مادەنيەتى ەلەمەنتىن ءوندىرىس، تۇرمىستىڭ ءارقايسى جاقتارىنا توعىستىردى. مۇنان تىس، راديو - تەلەۆيزور ۇگىتى، وتباسىلاردى ارالاپ ۇگىت لەكسيا جاساۋ، تيپتىك ۇلگى كورسەتۋ ارقىلى جەتەكتەۋ سياقتى تاسىلدەرمەن ءار ۇلت بۇقاراسى اراسىندا اقاۋسىز وركەنيەتتى تۇرمىس ءتاسىلىن بارىنشا دارىپتەدى.

شينجياڭنىڭ باي مازمۇندى الۋان ءتۇرلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ كوپ نەگىزدى، ءبىر تۇلعالى بولۋىنىڭ جاندى تۇسىندىرمەسى. باي اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى، ۋاكىل پىڭ گاڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: باي اۋدانى ءبىر قىدىرۋ مادەنيەت ينجەنەريالارىن جاسامپازدىقپەن اتقارىپ، باي اۋدانىنداعى قىزىل تاس ۇڭگىرلەرى، ليۋ پيڭگو تاس ويمالارى سياقتى تاريحي مادەنيەت جادىگەرلىكتەرىنىڭ قۇنىن تولىق اشىپ، تاريحقا ءتىل ءبىتىرىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردى سويلەتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىن جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن اناعۇرلىم بەرىك ورناتۋعا تاربيەلەپ، جەتەكتەپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ورتاق رۋحاني مەكەنىن قۇرىپ، جۇرت تىلەگى ۇيىسقان، ىنتىماقتاسا ەكپىندەي ىلگەرىلەيتىن قۋاتتى رۋحاني دانەكەردى قالىپتاستىرادى.

ۇلتتار ىنتىماعى گۇلى تيانشان الابىندا قۇلپىرا اشىلدى

”وسى 5 جىلدا ۇلتتار ىنتىماعى دامىپ، العا باسىپ، انار گۇلىندەي قۇلپىرىپ، ءبىر وتباسىنداي ەتەنە بولدى“. پارتيا قۇرىلتايى بايانداماسىنداعى وسى ءبىر اۋىز ءسوز قاشقار قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى نازارباق ساقشى بولىمشەسى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، جەتەكشىسى، ۋاكىل تاۋ يۇڭشىڭعا تەرەڭ اسەر قالدىردى. ول بىلاي دەدى: ”تيانشان الابىندا كۇن سايىن ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ حيكاياسى تۋىلۋدا. بۇدان كەيىن ءبىز ’ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى‘ جانە ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، قاراستى اۋماقتاعى بۇقارانى دۇرىس مەملەكەت كوزقاراسىن، تاريح كوزقاراسىن، ۇلت كوزقاراسىن، مادەنيەت كوزقاراسىن، ءدىن كوزقاراسىن بەرىك ورناتىپ، اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسىپ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىقتى بىرگە جەبەۋگە جەتەكتەيمىز“.

وسى بىرنەشە كۇندە ۋاكىل تاۋ يۇڭشىڭ قاربالاستىقتان قولى بوساي قالعاندا، جۇپ قۇراعان تۋىسى حايرىگۇل تاۋاككۇلگە تەلەفون سوعىپ، ونىڭ شاعىن دۇكەنىن كەڭەيتىپ تيجارات جۇرگىزۋ جاعدايىن ۇعىستى. ولار 2016 - جىلى ورىستەتىلگەن ”ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى“ قيمىلى كەزىندە تانىسقان، بىرنەشە جىل بارىس - كەلىس جاساۋ ارقىلى تۋعان تۋىستاي بولىپ كەتتى. نازارباق ساقشى بولىمشەسىندەگى وزگە حالىق ساقشىلارىنىڭ دا جۇپ قۇراعان تۋىستارى بار، كوپشىلىك بارىس - كەلىس جاساۋ بارىسىندا سۇيىسپەنشىلىكتەرى بارعان سايىن قويۋلادى، بيىل نازارباق ساقشى بولىمشەسى ”قاشقار ايماقتىق ۇلتتار ىنتىماعىنداعى، العاباسارلىعىنداعى ۇلگىلى كوللەكتيۆ“ اتاعىنا داڭقپەن يە بولدى.

سۇحباتتاسىپ جاتقان كەزدە كوكتوعاي اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى، ۋاكىل ليۋ چىڭنىڭ قول تەلەفونى شىرىلدادى، ونىڭ جۇپ قۇراعان تۋىسى قۇرمانعازى تاڭمۇرات تەلەفوندا اسەرلەنىپ تۇرىپ بىلاي دەدى: ”باۋىرىم، مەن پارتيا قۇرىلتايى بايانداماسىنىڭ كوپ جەرىنەن ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى مازمۇنداردى كوردىم، سەن قاشان قايتىپ كەلەسىڭ؟ تۋىس - تۋعان، دوس - جاراندارىمدى شاقىرىپ الىپ، سەنەن قۇرىلتاي رۋحىن تىڭداساق دەيمىز“.

”ءار ۇلت كادر - بۇقاراسىنىڭ ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋى بارعان سايىن جيىلەپ، سۇيىسپەنشىلىكتەرى بارعان سايىن ەتەنە بولدى“. ۋاكىل ليۋ چىڭ بىلاي دەدى: قازىر كوكتوعاي اۋدانىندا ”كەڭ كولەمدە ارالاس قونىستانعان، شاعىن كولەمدە شوعىرلى قونىستانعان“ جانە ”ءبىر - بىرىمەن بىتە قايناسقان“ الەۋمەتتىك اۋماق ورتاسى نەگىزىنەن قالىپتاستى، تۇتاس اۋداندا جالپى 11 الەۋمەتتىك اۋماق، 39 شاعىن اۋماق بار، ءار ۇلتتىڭ كىرىگىپ ارالاس قونىستانۋ سالىستىرماسى ％100كە جەتىپ، كورشىلەر ارا قاتىناسى جاراسىمدى، بەرەكەلى بولدى.

جۇڭحۋا ۇلتى ءبىر ءۇيلى جانداي بولىپ، ءبىر نيەتپەن جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرادى. ۋاكىل ليۋ چىڭ بىلاي دەدى: بۇدان كەيىن كوكتوعاي اۋدانى ۇزدىكسىز تۇردە جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋدى نەگىزگى جەلى، ءار ۇلتتىڭ ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋىن ءتۇبىرلى جول ەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنداعى، العاباسارلىعىنداعى وزاتتاردان بولۋ قىزمەتىن جان - جاقتى، ىشكەرىلەي، ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، ءار ۇلتتىڭ تاتۋ - ءتاتتى تۇرىپ، ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ، جاراسىمدى دامۋىنىڭ جاڭا تاراۋىن قۇلشىنا ويداعىداي جازادى.

بارلىق ادام ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇلگىسى بولۋعا تالپىندى

پارتيا قۇرىلتايى بايانداماسىن مۇقيات تىڭداعان سوڭ، كوكتوعاي اۋدانى مادەنبەك مەيىر باعىشتاۋ قوعامىنىڭ باستىعى، ۋاكىل مادەنبەك مۇراتقان تەبىرەنگەن كوڭىل كۇيىن جاسىرا المادى، ۇلتتار ىنتىماعىنداعى، العاباسارلىعىنداعى مەملەكەتتىك ۇلگىلى جەكە رەتىندە، ول زەينەتكە شىققان سوڭ الەۋمەتتىك يگىلىك ىستەرىمەن اۋەلگىدەي اينالىسىپ، نەگىزگى ساتىدا ۇگىت لەكسيا جاساۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىندە بەلسەندىلىكپەن ىستەۋدە.

”مەن ۇگىت لەكسيا جازباسىنىڭ تاقىرىبىن ويلاپ قويدىم، قايتىپ بارعان سوڭ ۇگىت لەكسيا ۇيىرمەسىن دومبىراعا قوسىپ ايتۋ، كومەديا، بەتپە - بەت ۇگىت لەكسيا جاساۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى اۆتونوميالى رايوندىق 10 - رەتكى پارتيا قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن وتباسىلارعا تاراتۋعا ۇيىمداستىرامىن“، - دەدى مادەنبەك. ول ءىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋدىڭ پارمەندى امالياتتا ايگىلەۋشىسى بولاتىندىعىن ايتتى.

”تەرەزەسى تەڭ، ىنتىماقتى، قارايلاسىمدى، جاراسىمدى سوتسياليستىك ۇلت قاتىناسى اناعۇرلىم بەكەمدەلىپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى ىنتىماعىنىڭ ماداق جىرى شىرقالدى، كورىكتى شينجياڭ قۇرۋدىڭ، وتان ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرۋدىڭ قۋاتتى كۇشى ۇيىستىرىلدى“. پارتيا قۇرىلتايى بايانداماسىنداعى وسى ءسوز الاتاۋ قالالىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، ساياسي - زاڭ كوميتەتىنىڭ شۋجيى، بىرلىكساپ ءبولىمىنىڭ باستىعى، ۋاكىل جاڭ تۇڭعا تەرەڭ اسەر قالدىردى.

جۋىق جىلداردان بەرى الاتاۋ قالاسى جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋدى نەگىزگى جەلى ەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنداعى، العاباسارلىعىنداعى وزاتتاردان بولۋ قىزمەتىن جان - جاقتى، ىشكەرىلەي، ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى ىستەرى قارىشتاپ دامىپ، تۇتاس قالانىڭ ۇلتتار ىنتىماعىنداعى، العاباسارلىعىنداعى وزاتتاردان بولۋعا ات سالىسۋ سالىستىرماسى ％95تەن استامعا جەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعىندا سەتىنەمەس سۇيىسپەنشىلىك ورناتۋدىڭ كورىكتى كارتيناسى الدەقاشان ءار ۇلت كادر - بۇقاراسىنىڭ جۇرەگىندە جايىلدى. ”بارلىق ادام ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇلگىسى بولۋعا تالپىنۋ ءار ۇلت كادر - بۇقاراسىنىڭ ارەكەت سانالىلىعىنا اينالدى“، - دەدى ۋاكىل جاڭ تۇڭ.

”پارتيا قۇرىلتايى بايانداماسىندا ’ۇشكە كىرۋ، ەكىمەن بايلانىس جاساۋ، بىرمەن دوستاسۋ‘ قيمىلىن ۇزدىكسىز، ىشكەرىلەي ۇدايىلاندىرىپ ورىستەتۋ كەرەك دەپ اتاپ كورسەتىلدى. ءبىزدىڭ مەكتەپ بۇرىننان بەرى وسىلاي ىستەپ كەلە جاتىر“. قاشقار ايماقتىق 2 - ورتا مەكتەپتىڭ وقىتۋشىسى، ۋاكىل گو چيڭ شاندۇڭ ولكەسىنەن شينجياڭعا كومەككە كەلگەن وقىتۋشى، شينجياڭعا كومەكتەسۋ كەزىندە ول كوپتەگەن وقۋشى دوس تاۋىپ، پالاۋ باسۋدى ارنايى ۇيرەنىپ، وقۋشىلاردى ءوزىنىڭ ىستەگەن تاماعىنان ءدام تاتۋعا ۇسىنىس ەتتى.

”مەن تاريح ساباعىن وتەمىن، كوپتەگەن وقۋشىلار تاريحقا قاتتى قىزىعادى، ءبىز ۇنەمى سەرۋەندەۋ، تاماق ءىشۋ بارىسىندا بىرگە تالقى وتكىزەمىز، مەن ءاربىر وقۋشىنىڭ ۇيرەنۋ اياق الىسىن ەستەلىككە الىپ وتىرامىن“. گو چيڭ بىلاي دەدى: ”ۇشكە كىرۋ، ەكىمەن بايلانىس جاساۋ، بىرمەن دوستاسۋ“ قيمىلى ءار ۇلت وقىتۋشى - وقۋشىلارىنىڭ كوڭىلىن اناعۇرلىم جاقىنداتا ءتۇستى، وقىتۋشى رەتىندە، ۇلتتار ىنتىماعىن قورعاۋدى ءوز ىسىممەن كورسەتىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتىم ارقىلى مەكتەپ، وتباسى، قوعام بىرگە ادام تاربيەلەۋدىڭ سەنترلەس شەڭبەرىن سىزىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن ءار ۇلت وقۋشىلارىنىڭ جۇرەك تۇكپىرىنە تەرەڭ ۇيالاتامىن.