ٴتىلشىمىز حان شاشا، ەرىكتى تىلشىلەر چىن حۇي، حان تيڭتيڭ حابارلايدى. «ٴبىر ٴتاۋىرى سالىق مەكەمەسى كادرلارىنىڭ دولايلاستىرىپ سالىق قايتارۋ ساياساتىنان ۇگىت، پىسىقتاۋ جاساۋىمەن عانا دولايلاستىرۋعا قالدىرعان 4 ميلليون 890 مىڭ يۋان سالىق سومامىز ەسەپكە كىرىپ، قارجى جاعىنداعى ولقىلىعىمىزدى دەر كەزىندە تولىقتاپ، سەرىكتەستىگىمىزدىڭ ناق اقشا اينالىمىن ارتتىرىپ، قىسىمىمىزدى جەڭىلدەتتى». جۋىقتا شوۋگاڭ ىلە بولات - تەمىر شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ قازىنا جاۋاپتىسى جين كۇن بىلاي دەدى: «جۋىق جىلداردان بەرى شيكىزات ماتەريالىنىڭ باعاسى ۇزدىكسىز جوعارىلادى،الايدا ٴونىمنىڭ ساتىلۋ باعاسىنىڭ جوعارىلاۋ اياسى شەكتى بولىپ، پايدا زور مولشەردە ازايىپ، سەرىكتەستىگىمىزدىڭ قامداۋ - ساتۋ ەكى جاعىندا دا بوگەتكە تاپ بولىپ، قارجى اينالىمىنىڭ قىسىمى وتە زور بولدى. ال قازىر سالىق قايتارۋ ٴتيىمدى ساياساتى شىعارىلىپ، قىسىمىمىزدى تومەندەتتى».

جاساۋ كاسىبى تۇلعالىق ەكونوميكانىڭ نەگىزى ٴارى مەملەكەت ەكونوميكاسىنىڭ جان تامىرىنا سايادى. مەملەكەتتىك سالىق باس مەكەمەسى ىلە وبلىستىق سالىق مەكەمەسى فۋنكتسيالىق رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، قىزمەت وتەۋ شاراسىن جاپپاي جاقسارتىپ، سالىقتى ازايتۋ، كەشىرىم ەتۋ ساياساتىن دالمە - ٴدال تياناقتاندىرىپ، سالىق تيىمدىلىگى ۇلەس پايداسى ارقىلى جاساۋ كاسىپورىندارىنىڭ جۇگىن جەڭىلدەتىپ، ٴوندىرىسىن ورنىقتىرىپ، ولارعا قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى.

ناقتى تيىمدىلىكتىڭ قازىنادا تياناقتاندىرىلۋى جاساۋ كاسىپورىندارىن قيىنشىلىقتان قۇتىلدىرىپ، ولاردىڭ اناعۇرلىم ويداعىداي دامۋىنا دەم بەردى. وبلىستىق سالىق مەكەمەسى سالىققا قاتىستى ينفورماتسيالاردى ۋنيۆەرسالدى ساراپتاۋ ارقىلى سالىق قايتارۋعا شارتى ۇيلەسەتىن سالىق تاپسىرۋشىلارعا «كاسىپورىن ۋيچات سالىعى» سالىق تاپسىراتىن كاسىپورىنداردىڭ ىقپالداستىق تۇعىرىندا دولايلاستىرىپ سالىق قايتارۋ ساياساتىن ەسكەرتىپ، كاسىپورىنداردىڭ كولەمى مەن ەرەكشەلىگىنە قاراي، «بىرگە - ٴبىر»، «تۇيىننەن - تۇيىنگە» ۇگىت - پىسىقتاۋ جاسالدى. سالىق قايتارۋدى تالاپ ەتكەندەرگە «قىزىل، جاسىل شىراق + ٴۇش ەسەپ» ۇلگىسىن قولدانىپ، الدىن الا تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، سالىققا ساياتىن حاۋىپ - قاتەردى جاپپاي تەكسەرىپ، تەكسەرۋدە ماسەلە بايقالماعان جاساۋ كاسىبىندەگى سالىق تاپسىرۋشىلاردىڭ رەسمياتىن تەز ٴبىتىرىپ، دولايلاستىرىپ قايتارىلعان سالىق سوماسىنىڭ تىكەلەي قولىنا تيۋىنە كەپىلدىك ەتكەن. بيىل جىل باسىنان بەرى بۇل مەكەمە 540 تان استام جاساۋ كاسىپورنىنا دولايلاستىرىپ سالىق قايتارۋ كاسىبىن ٴبىتىرىپ بەرگەن.

سالىق قايتارۋ ساياساتىنىڭ ۇلەس پايداسىنان شينجياڭ لانشان تۇنحى جاڭا ماتەريالدار شەكتى سەرىكتەستىگى دە يگىلىكتەندى. بۇل سەرىكتەستىك شينجياڭ لانشان تۇنحى حيميا ونەركاسىبى جارنالىق شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ تولىق قارجىلى بولىمشە سەرىكتەستىگى ٴارى شينجياڭداعى EPS وندىرەتىن تۇڭعىش كاسىپورىن. سەرىكتەستىكتىڭ قازىنا جاۋاپتىسى جاڭ مين بىلاي دەدى: «كاسىپورىننىڭ جاقسى دامۋى سالىق قايتارۋ ساياساتىنىڭ پارمەندى قولداۋىنان ايىرىلا المايدى. جىل باسىنان بەرى ٴبىز جيىنى دولايلاستىرىپ قايتارعان 4 ميلليون 600 مىڭ يۋاننان استام سالىق اقشاسىنان يگىلىكتەندىك. قازىر سالىق قايتارۋعا ٴوتىنىش بەرۋ كاسىبىن ۇيدەن شىقپاي - اق بىتىرۋگە بولاتىن بولىپ، بارعان سايىن قولايلى بولدى».

دولايلاستىرىپ سالىق قايتارۋ ساياساتىن تياناقتاندىرۋ ٴۇشىن، وبلىستىق سالىق مەكەمەسى «جاناسپاۋ ۇلگىسىمەن» جەلىدە سالىق ىستەرىنە قىزمەت وتەۋدى بار كۇشپەن اتقارىپ، زەردەلى قىزمەت وتەۋ ورتالىعى «الىس ارالىقتى كومەكتەسىپ ٴبىتىرۋ» سىندى قيىن ماسەلەلەردى سايكەستىرىپ شەشۋدى كۇش سالا جالپىلاستىرىپ، سالىق تاپسىرۋشىلاردىڭ جەلىدەگى تىكە تاراتىلىم ساباقحاناسى، ٴۇنحات الەۋمەتتىك ٴنومىرى، سالىق، كاسىپورىن جۇمىستارىنان كەڭەس بەرۋ شوعىرى، «كاسىپورىن ۋيچات سالىعى» سالىق تاپسىراتىن كاسىپورىنداردىڭ ىقپالداستىق تۇعىرى سياقتى كوپ ٴتۇرلى مەديا بايلىعى ارقىلى جەلىدە تاربيەلەۋ، پىسىقتاۋ جاساۋ، كەڭەس بەرۋ، قىزمەت وتەۋىن ورىستەتىپ، سالىق تاپسىرۋشىلاردىڭ سالىق ساياساتىن تۇسىنۋىنە كومەكتەسىپ، كاسىپورىنداردىڭ جاپپاي تۇسىنۋىنە، تۇجىرىم جاساي الۋىنا، مەڭگەرە الۋىنا كەپىلدىك ەتتى. سونىمەن بىرگە، «تىزىمدىك ۇلگىسى»، «جوبانى باسىنان قاراۋ - سالىق جۇمىسىن جاناسۋسىز ٴبىتىرۋ - قۇجاتتاردى شوعىرلى جولداۋ» سىندى سالىق قايتارۋ ۇلگىسىنىڭ سالىق قايتارۋ جاعىنداعى قولايلى رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ٴىرى ساندى مالىمەتتىڭ «جەدەل قارقىنى» ارقىلى سالىق تاپسىرۋشىلاردى ۇلەس پايداسىنان ۋاعىندا يگىلىكتەندىردى. 

وبلىستىق سالىق مەكەمەسى پارتكومىنىڭ مۇشەسى، باس بۇعالتىرى گو ۋىنحۇي بىلاي دەدى: «سالىق تاراۋلارى دولايلاستىرىپ سالىق قايتارۋ ساياساتىن كەڭ كولەمدە تياناقتاندىرۋدىڭ ساياسي جاۋاپكەرشىلىگىن باتىل ارقالاپ، دالمە - ٴدال تۇسىنىك جاساۋ تەبىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، سالىق تاپسىرۋعا قىزمەت وتەۋدى ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، <ناعىز تيىمدىلىكتى> كاسىپورىندارعا دالمە - ٴدال جەتكىزىپ، كاسىپورىنداردىڭ دامۋ ىشكى قوزعاۋشى كۇشىن ارتتىرىپ، جوعارى ساپالى دامۋ ٴۇشىن جاڭا قوزعالىس ەنەرگياسىن توپتادى».