ءۇرىمجىنىڭ ”قالانى ميكرو جاڭالاۋ“ بارىسىنداعى مەيىرگە تولى حيكايالارى
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى جيە ۋىنجين، حوۋ ۋيلي، چيان يۇڭۋىن، لين حان
شيپاحانا ەندىگارى اۋرۋ - سىرقاۋ جانە قاسىرەتتىڭ سيمۆولى عانا ەمەس، ءۇرىمجى قالالىق دوستىق شيپاحاناسىنىڭ ىشىندەگى ”وسىمدىكپەن ساۋىقتىرۋ ءدالىزى“، ”مەيىرگە تولى گۇل باقشاسى“ اتى زاتىنا ساي دوستىق باقشا ءدالىزى؛ مەيلى ەمدەلىپ جاتقان ناۋقاستار، الدە كورشى - قولاڭ تۇرعىندار بولسىن، بارلىعىنىڭ وسى ارادا دوستىققا ”كەزىگىپ“، بوي جازىپ، كوڭىل سەرگىتۋىنە بولادى؛
بۇرىندارى شاعىن اۋماق تۇرعىندارىنىڭ نارازىلىعى مەن جازعىرۋىنا ۇشىراعان جەكەلەردىڭ وزدەرى ەككەن شاعىن جەمىس باقشاسى، جەكەلىك تىنىعۋ اۋماعى ءاپ -ساتتە كوپشىلىك، اسىرەسە، بالالار قاتتى ۇناتاتىن ”كوكونىس باقشاسىنا“، ”قوعامدىق قارىم - قاتىناس الاڭىنا“ اينالىپ شىعا كەلدى.
ىنتىماق جولى ساۋدا دۇكەندەرى كوشەسىندەگى اسىلىندە قيراعان، كونە، ەسكى داۋالدار جاڭالانىپ، دۇكەنشىلەردىڭ قاريدارلاردى باۋرايتىن اسىلىنا، كورشى - قولاڭداردىڭ ”سۋرەت سالاتىن“ باقشاسىنا اينالدى، ونان دا ماڭىزدىسى، ءبىر جۇپ اپەكە - ءسىڭلىنىڭ ”كوڭىل داۋالىن“ شاعىپ تاستاۋ ورايىنا اينالدى.
...
بىرنەشە ايدان بەرى ءۇرىمجى قالاسى بىلىنبەي وزگەرە باستادى. قالالىق جوبا مەكەمەسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، ءار ۇلت جاستارىنان ۇيىمداسقان الەۋمەتتىك اۋماق جوبالاۋشى ەرىكتىلەر قوسىنى وزگەشە تاسىلمەن ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋ بارىسىندا كورىكتى شينجياڭ قۇرۋ بورىشىن امالياتتا ايگىلەدى.
ولار ”ميكرو جاڭالاۋ، بۇقارا ات سالىسۋ“ سىندى قالانى جاڭالاۋ نىسانى ارقىلى شينجياڭداعى ەڭ ۇلكەن وسى قالاعا جاسامپازدىقپەن اناعۇرلىم مول سيلاستىق جانە مەيىر ۇستەپ، ءۇرىمجىنىڭ ءبىر ءبولىم الەۋمەتتىك كەڭىستىگىنىڭ كوركەمونەر ەستەتيكالىق اسەرى مەن قىزمەت وتەۋ يقۋاتىن جوعارىلاتىپ عانا قويماي، ونان دا ماڭىزدىسى، وسى زامانعى وركەنيەت ەرەكشەلىگىنە يە جاڭالاۋ ءتاسىلى ارقىلى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن ونان ارى جەبەپ، وسى قالادا بىرگە قونىستانىپ، بىرگە ۇيرەنۋدىڭ، بىرگە قۇرىپ، بىرگە يگىلىكتەنۋدىڭ، بىرگە ىستەپ، بىرگە شاتتانۋدىڭ ادامداردىڭ كوڭىلىنەن ورىن الىپ، تۇرمىستى قىزۋ ءسۇيۋ، مەكەندى قۇرۋ، وتانعا ەڭبەك ەتۋ سۇيىسپەنشىلىگى مەن تىلەگىنىڭ اناعۇرلىم ىنتالى دا جالىندى بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
بارات شاعىن اۋلاسى:
الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ ”ۋايىمىنان“ الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ ماقتانىشى بولعانعا دەيىن
قىپ - قىزىل الما، مولدىرەگەن ءجۇزىم، تولىسقان قىزاناق، بالداي ءتاتتى ءانجۇر جانە قۇلپىرعان گۇل - ءشوپ... شۇيموگوۋ رايونى شۋانحىيۋان شاعىن اۋماعى كوپ ۇلت بىرگە قونىستانعان شاعىن اۋماق، شاعىن اۋماقتىڭ ”بارات شاعىن اۋلاسى“ دەپ اتالعان باۋ - باقشاسى جاقىندا وسى اراعا كەلگەن ادامداردىڭ كوپشىلىگىنە تەرەڭ اسەر قالدىردى.
كۇن اشىق كەزدەردە كوپتەگەن شاعىن اۋماق تۇرعىندارى وسى اراعا جينالىپ، گۇل تاماشالاپ اڭگىمەلەسەدى. وزدەرى جاقسى كورەتىن جەمىس - جيدەكتەردى كورگەندە، كورشى - قولاڭدار قالاعانىن ءۇزىپ الىپ، مەيىرلەنە جەيدى. كىشكەنتاي دوستار بۇل ارادا اسىر سالىپ ويناۋدى ۇناتادى. اپتا سوڭىندا بۇل ارادا تاعى كوركەمونەرگە ات سالىسۋ جانە عىلىم جالپىلاستىرۋ قيمىلدارى وتكىزىلەدى، بالالار بىرگە ويناپ، بىرگە ۇيرەنىپ، بىرگە جەپ، قىزىققا باتقان شاتتىق ۇندەرى تولاستامايدى.
الايدا الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارى تىلشىگە مۇنان ىلگەرى بۇل ورىنداعى باۋ - باقشانىڭ شاعىن اۋماقتا كوپتەگەن قايشىلىق جانە تۇرعىنداردىڭ ۋايىمىن تۋدىرعاندىعىن ايتتى.ەڭ الدىمەن باۋ - باقشا اشقان ادام شاعىن اۋماقتىڭ تۇرعىنى بارات اعاي بولاتىن. جاسى 60تان اسقان بۇل قاشقارلىق قاريا 2018 - جىلى بالاسىنا ىلەسىپ ۇرىمجىگە كەلىپ، وزىنە ابدەن تانىس اۋىل - قىستاقتاعى شاعىن اۋلادان الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ بيىك عيماراتىنا كوشىپ كىرەدى.
”مەن گۇل ەگۋدى، جەمىس ەگۋدى جاقسى كورەمىن، ادەتتەنىپ قالىپپىن. سول كەزدە اۋلادا اق جەر بار ەكەنىن كورىپ، كوكونىس، گۇل، جەمىس ەكتىم“. بارات ەككەن كوكونىستى، قاۋىن - قاربىزدى، جەمىس - جيدەكتى كورشىلەرگە ءبولىپ بەرۋگە، گۇل اشىلعاندا تاعى بىرگە گۇل تاماشالاۋعا بولادى، كوپشىلىك تە قۋانىشقا شومادى دەپ قاراعاندىعىن ايتتى.
ايتكەنمەن، جاعداي ويلاعانىنداي بولمادى. ءبىر ءبولىم الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارى بارات شاعىن اۋماقتىڭ الەۋمەتتىك كوك جاساڭىن ءوز بەتىمەن يەمدەنىپ، زاڭعا، بەلگىلەمگە قايشى كەلىپ، الەۋمەتتىك مۇددەگە زيان جەتكىزدى دەپ قارادى؛ تاعى ءبىر ءبولىم تۇرعىندار بارات ءوز ەركىنشە گۇل، جەمىس ەگىپ، جەر اۋدارىپ، تىڭايتقىش بەرىپ شاعىن اۋماقتىڭ مونتازداي تازالىعىن ءبۇلدىردى، كوپشىلىكتىڭ تۇرمىس ساپاسىنا ىقپال كورسەتتى دەپ قارادى... بۇل اعايدىڭ ويلاعانىنداي تاتۋ كورشىلىك، ەتەنە سۇيىسپەنشىلىك الا كەلگەندى قويىپ، شاعىن اۋماق تۇرعىندارى اراسىندا تاعى قايشىلىق تۋدىرىپ، باۋ - باقشا بىرتىندەپ قاراۋسىز قالدى. بۇل ءىس باراتتى ۋايىمداتتى.
”بارات اعايدىڭ باۋ - باقشا اشۋداعى اۋەلگى ماقساتى وتە جاقسى، ۇيعۇر ۇلتى باۋىرلاستاردىڭ تۋمىستان بار دوستىق ىقىلاسىنىڭ، تابيعاتتى قىزۋ سۇيەتىن مىنەز - قۇلقىنىڭ تيپتىك بەينەسى“. ءۇرىمجى قالالىق قالا، اۋىلدى جوبالاۋ جانە باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باس جوبالاۋشىسى ليۋ يۋەلاي: ”ءبىزدىڭ ىستەيتىنىىز ءدال جاڭالىق اشۋ، جاڭالاۋ ارقىلى اعايدىڭ ىزگى نيەتى مەن قالانىڭ وسى زامانعى وركەنيەتىن ءوزارا توعىستىرۋ“، - دەدى.
بيىل 9 - ايدا وسى ىستەن حاباردار بولعاننان كەيىن، ليۋ يۋەلاي قالانى ميكرو جاڭالاۋعا ات سالىسقان جاس ەرىكتىلەردى باستاپ ”الەۋمەتتىك اۋماق باۋ - باقشاسىن قۇتقارۋ ارەكەتىن“ باستادى.
ەرىكتىلەر ۇجىمى الدىمەن جوبالاۋ، ءمالى، الەۋمەتتىك اۋماق جانە قوجالىق سياقتى تاراۋلارمەن جان - جاقتى كەڭەسىپ، باۋ - باقشانى الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ عىلىم جالپىلاستىرۋ باقشاسىنا اينالدىرىپ، ءىستىڭ قيسىندى بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى. وسىدان كەيىن ەرىكتىلەر تاعى شاعىن اۋماقتىڭ تۇرعىندارىنان احۋال ۇعىسىپ، ەل اۋانىن تولىق ءتۇسىنۋ نەگىزىندە، الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتكەرلەرىمەن بىرگە سايكەسىپ باراتپەن باۋ - باقشانى بىرگە قۇرۋ جوباسىن جانە قورعاۋ شارتىن اقىلداستى.
جەردى رەتتەۋ، گۇل - شوپتەردى كوبەيتىپ ەگۋ، اۋلا راشەتكاسىن ورناتۋ، جەمىس - جيدەك، كوكونىستى قايتا ەگۋ سياقتى قىزمەتتەردىڭ ءتارتىپتى ىلگەرىلەتىلۋىنە ىلەسە، ومىرشەڭدىك تاسقىنداعان، كوركەم دە رەتتى ”بارات شاعىن اۋلاسى“ شۋانحىيۋان الەۋمەتتىك اۋماعىندا قايتادان كورىنىس بەرە باستادى. بۇرىنعىمەن ۇقسامايتىنى، ”بارات شاعىن اۋلاسىن“ نەگىزىنەن بارات كۇندەلىكتى ىڭعايلاستىرعانىمەن، باسىم كوپ ساندى شاعىن اۋماق تۇرعىندارىنىڭ جاقتىرۋى مەن قورعاۋىنا يە بولدى.
ءبىر جولى بارات شاعىن اۋلا ىشىندەگى ءانجۇر اعاشىن باسقالاردىڭ قيراتىپ كەتكەندىگىن بايقاپ، قاتتى مۇڭايادى. شاعىن اۋماقتىڭ تۇرعىندار ءىس قاراۋ القاسى حاباردان بولعاننان كەيىن، مۇنداي ارەكەتتى جابال جازعىرىپ تولىقتاپ ەگەدى. سونىمەن بىرگە ول دا ءىس قاراۋ القاسىنىڭ ەسكەرتۋىن قابىلداپ، شاعىن اۋماقتا تىڭعايتقىش ۇيۋدى جۇيەلىلەندىرۋگە ءمان بەرىپ، باسقا تۇرعىنداردىڭ قالىپتى تۇرمىسىنا ىقپال كورسەتۋدەن ساقتانادى.
كۇز اياعى بولسادا، ”بارات شاعىن اۋلاسىنان“ جالبىزتىكەن، گىساڭ، بارقىت ءشوپ سياقتى گۇل - شوپتەردى ءالى دە كورۋگە بولادى. كوپشىلىكتىڭ كۇش بىرىكتىرىپ قولداۋ كورسەتۋىندە، شاعىن اۋماق 2023 - جىلعى 3 - كەزەكتى مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك اۋماق باۋ - باقشا جوبالاۋ، ءوسىرۋ جارىسىنا قاتىناسىپ، شۋانحىيۋان الەۋمەتتىك اۋماعى تۇرعىندارىنىڭ كوڭىلىندەگى ماقتانىشقا شىن مانىندە اينالدى.
”تاتىپ كورىڭىزدەر، تاتىپ كورىڭىزدەر“. تاياۋدا ليۋ يۋەلاي مەن ەرىكتىلەر الەۋمەتتىك اۋماق ءىس قاراۋ ماجىلىسىنە قاتىناسۋ ءۇشىن شاعىن اۋلاعا قايتىپ كەلگەندە، شاعىن اۋلا الدىندا، بارات اعاي كۇلىمسىرەي ۇلكەن قىزاناقتى كوپشىلىكتىڭ قولدارىنا ۇستاتتى.
”شىنىمەن ءتاتتى ەكەن! كەلەر جىلى ءوزىمىزدىڭ شاعىن اۋلادا وسكەن ءجۇزىمدى جەيتىن بولاسىڭدار، حا، حا، حا...“. اق جارما كۇلكى ءۇنى ”بارات شاعىن اۋلاسىنىڭ“ كەڭىستىگىندە جاڭعىردى.
دوستىق شيپاحاناسىنىڭ باقشا ءدالىزى:
باقىت گۇلى ءارقانداي جەردە قۇلپىرا الادى
”وتانىم، مەن سەنى سۇيەمىن، ماڭگى سالاماتتى بولىڭدار، ناديا 10 - ايدىڭ 26 - كۇنى“.
11 - ايدىڭ 3 - كۇنى ءتىلشى ءۇرىمجى قالالىق دوستىق شيپاحاناسىنىڭ ”وسىمدىكپەن ساۋىقتىرۋ دالىزىندە“ قايتا پايدالانىلعان ماتەريالداردان پايدالانىپ قيىپ جاساعان انار پىشىنىندەگى كارتچكاعا بالعىن جاستىڭ ءبىر جول حانزۋ ءارىبىن جازعاندىعىن كوردى. بۇل ارادا تاعى كوپتەگەن قارعالداق، كۇرەڭكەي سياقتى ءتۇرلى گۇل پىشىنىندەگى كارتچكالار بار بولىپ، بەتىنە ءار ۇلت جازۋىندا جازىلعان تىلەك سوزدەر قالدىرىلىپتى.
”ءبىز جاساندى جولمەن وسىرىلگەن وسى ’گۇلدى‘ ’باقىت گۇلى‘ دەپ اتادىق. بۇل شيپاحانامىز بەن جاس ەرىكتىلەردىڭ بىرلەسىپ شيپاحاناعا كەلگەن، شيپاحانادا جاتقان ناۋقاستار جانە توڭىرەكتەگى الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارى ءۇشىن ورىستەتكەن ’سۋرەت سالۋ باۋ - باقشاسى‘ قيمىلى“، ءۇرىمجى قالالىق دوستىق شيپاحاناسىنىڭ ورىنباسار باستىعى لي چين بىلاي دەدى: ”كۇن اشىق كەزدەرى ءبىز ەرىكتىلەرگە كومەكتەسىپ قۇراستىرىلعان ’باۋ - باقشانى‘ تىزەمىز، كوپشىلىكتىڭ ءوز كوڭىل كۇيلەرىنە قاراي ولاردى ءار ءتۇرلى رەڭگە بوياۋىنا، سونداي - اق تىلەكتەرىن ۇستىنە جازۋىنا بولادى“.
لي چين بىلاي دەپ تانىستىردى: ارنايى بەلگىلەنگەن الەۋمەتتىك ءوڭىردىڭ قىزمەت وتەۋ يقۋاتىن جوعارىلاتۋ ءۇشىن، شيپاحانا جاس ەرىكتىلەر ۇجىمىمەن بەلسەنە بايلانىس جاساپ ءارى سايكەسىپ، بۇرىن بار بولعان جارتىلاي اشىق باۋ - باقشا كاريدورى وڭىرىنە ”ميكرو جاڭالاۋ“ جۇرگىزدى.
ەسكى سۋىرمادان پايدالانىپ جاسالعان كوپ قاباتتى گۇل تەكشەسىندە گۇلدەر قۇلپىرىپ، كەرەكسىز قول اربادان پايدالانىپ وزگەرتىپ جاسالعان جىلجىمالى گۇل كولىگى حوش ءيىستى گۇلدەرگە تولدى... شينجياڭ كوركەمونەر شۋەيۋانى جوبالاۋ شۋەيۋانى ورتا جوباسى كاسىبى 1 - جىلدىعىنىڭ وقۋشىسى، ەرىكتى حاي يۇيشين تىلشىگە بىلاي دەدى: شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىق داشۋەسى مەن شينجياڭ كوركەمونەر شۋەيۋانىنىڭ وقىتۋشى - وقۋشىلار ەرىكتىلەرى شيپاحانانىڭ ساۋىقتىرۋ نەگىزگى تاقىرىبىمەن ۇشتاستىرىپ، دوستىق شيپاحاناسى ءۇشىن ”وسىمدىكپەن ساۋىقتىرۋ ءدالىزى“، ”مەيىرگە تولى گۇل باقشاسى“ سىندى ەكى كەڭىستىكتى جاڭالاۋدى بىرگە جوبالاپ اتقاردى. ءبىر ءبولىم بۇرىننان بار جاسىل جامىلعى، مالتا تاس جانە وسىمدىك باقشاسى ۇسىنعان گۇلدەردەن سىرت، بارلىق نىساننىڭ ورنالاسىمى تۇگەلدەي شيپاحانانىڭ كەرەكسىز كەڭسە جابدىقتارىن جانە زاتتارىن قايتا پايدالانۋ ارقىلى جاسالدى.
كەڭستىكتى جاڭالاۋ اناعۇرلىم جاڭا يقۋات ازىرلەدى. بۇل ارا شارشاپ - شالدىققان ادامدار اسىعىس - ۇسىگىس وتەتىن جول عانا ەمەس، بۇل ارادان ءار ۇلتتىڭ اق سامايلى قاريالارىنىڭ بىرگە كورىنىسكە ۇڭىلە قاراعانىن، گۇل تاماشالاپ، شاي ءىشىپ وتىرعانىن كورە الاسىز؛ ءار ۇلت جاس ەر - ايەلدەردىڭ ءبىرىن - ءبىرى سۋرەتكە ءتۇسىرىپ، ەستەلىك قالدىرىپ، كەڭەس قۇرىپ، اۋىس - كۇيىس جاساعانىن كورە الاسىز؛ ءار ۇلت بالالارىنىڭ ءبىر ۇستەلگە قورالاي وتىرىپ ”باقىت گۇلىن“ سالىپ، تىلەك ءسوزىن جازىپ، داۋىستاپ ولەڭ وقىپ، اسقاقتاتا ءان شىرقاپ جۇرگەنىن كورە الاسىز...
”بۇل الەۋمەتتىك اۋماقتان ’اۋرۋ - سىرقاۋدىڭ‘ ەندىگارى ادامداردىڭ ورتاق بولگىشى بولۋدان قالعانىن، ’باقىت‘ پەن ’ىزگىلىكتىڭ‘ عانا بار ەكەندىگىن بايقاي الاسىز“. شينجياڭ كوركەمونەر شۋەيۋانى جوبالاۋ شۋەيۋانىنىڭ ورىنباسار باستىعى لي جىن ءارى جاس ەرىكتىلەر ۇجىمىنىڭ مۇشەسى، ءارى ۇجىمنىڭ جەتەكشى ماماندارىنىڭ ءبىرى، ”بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا ءبىزدىڭ وسى ارادا وتكىزگەن ’كۇزگى الەۋمەتتىك اۋماق جينالىسىمىز‘ وتە دابىرالى بولدى“.
نيدەرلاند دارفت جاراتىلستىق عىلىمدار داشۋەسى قالا جوبالا كاسىبىنىڭ ماگيسترى، ەرىكتى شۇي زىچي تىلشىگە بىلاي دەدى: قيمىل سالاماتتىق بويىنشا عىلىم جالپىلاستىرۋ، مەشتى قورالاي وتىرىپ شاي ءىشىپ اڭگىمە - دۇكەن قۇرۋ، كۇز اياعىنداعى كۇرەڭكەي كورمەسى، سۋدا تۇمشالامالى شام قالقىتىپ تىلەك تىلەۋ، حاتكەرلىك، سۋرەت سالۋ سياقتى باي مازمۇندى بۋىنداردى ورنالاستىرىپ، كوپشىلىكتىڭ ىقىلاسىنا ”بولەندى“. قيمىلعا كەلگەن ءار ۇلت بۇقاراسى كوپ بولعاندىقتان، كوپشىلىكتىڭ قيمىل قىزىعىنان اناعۇرلىم ويداعىداي ءلاززاتتانۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ ءۇشىن، شيپاحانانىڭ ءبىر ءبولىم ۇلتتىق جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەرى ءوز ەرىكتەرىمەن ۋاقىتتىق اۋدارماشى بولدى. ”وسى بەيتانىس ادامدار اراسىنداعى ىزگى نيەت پەن دوستىق ماعان بۇل ارانىڭ اتى زاتىنا ساي ’دوستىق، باقشا - كاريدورى ەكەندىگىن، اۋرۋ - سىرقاۋ ەندىگارى ادامداردىڭ شيپاحانا بارۋداعى بىردەن - ءبىر سەبەبى بولمايتىندىعىن سەزىندىردى“، - دەدى شۇي زىچي.
”قىس كەلىپ قالدى، شينجياڭدا دالادان گۇل كورۋ قيىن. ءبىز باقشا - كاريدور ىشىندە ورناتىلعان ’باقىت گۇلىن‘ جانە ءبىر ءبولىم گۇلدەردى بىرگە جىلجىمالى گۇل باقشاسى ەتىپ وزگەرتىپ، شارت - جاعدايى ۇيلەسەتىن ناۋقاستار بولمەسىندە جانە كەڭسە رايونىندا ءۇرتىس جىلجىمالى قويىپ، كوپشىلىككە كوكتەم جىلۋىن جەتكىزبەكشى بولىپ وتىرمىز“، - دەدى لي چين، ول ”باقىت گۇلىنە“ قالدىرىلعان − باقىت گۇلى ءارقانداي جەردە قاۋاشاق جايا الادى دەگەن ءسوزدى ەرەكشە ۇناتادى.
جاس ەرىكتىلەر:
بارلىعىمىز ورتاق نىسانا ءۇشىن
شينجياڭ كوركەمونەر شۋەيۋانىنىڭ ماگيستر اسپيرانتى، ىنتىماق جولى دۇكەن كوشەسىنىڭ كونە داۋالىن جاڭالاۋ نىسانىنىڭ ەرىكتىسى لي جىڭيۇي ورىنباسار دۇكەن باستىعى دەگەن جاناما اتقا يە بولدى.
ىنتىماق جولىنداعى جاڭالانباق بولعان وسى داۋال قابىرعاسى حۇيزۋ دۇكەن قوجايىنى لي اپايدىڭ لازىجي دۇكەنىنىڭ الدىندا. ”اپايدىڭ دارالىعى كۇشتى، ءارقانداي وزگەرىستىڭ بارلىعىنا وتە قىراعى“. لي جىڭيۇي تىلشىگە كەزىندە لي اپايدىڭ تۋعان ءسىڭلىسى تيجاراتتا جاڭالىق اشۋ جونىندە كوپتەگەن ويلارىن ورتاعا قويعاندىعىن، بارلىعىن لي اپايدىڭ تەرىسكە شىعارىپ، اپەكەلى - ءسىڭلى اراسىندا اۋەلى وسى سەبەپتى نەداۋىر كىربەڭ تۋىلعانىن ايتتى.
جاڭالاۋ نىسانىن جەدەل ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، شاندۇڭدىق جىگىت لي جىڭيۇي لي اپايمەن ءجيى بايلانىس جاساي باستادى. اپاي داۋال قابىرعاسىنىڭ جاڭالانۋ ونىمدىلىگىنەن قاتتى ۋايىمدايدى، ول وبيەكتيۆ تالداۋ جاساپ، ەگجەي - تەگجەيلى تۇسىندىرەدى؛ داۋال قابىرعاسىن جاڭالاۋعا سايكەسۋگە قوسىلعاننان كەيىن، اپاي جوبا جوسپاردى ونشا ۇناتپاعانداي بولادى، ول دەن قويا تىڭداپ، سابىرلىلىقپەن رەتتەيدى؛ داۋال قابىرعاسى شىت جاڭا تۇسكە ەنگەننەن كەيىن، كورشى - قولاڭدار، وتە - موتە، كىشكەنتاي دوستار جينالىپ كەلىپ، داۋال قابىرعاسىن بوياپ، سۋرەت سىزادى، لي اپايدىڭ مۇنى بۇكىلدەي ءوشىرىپ تاستاعىسى كەلگەندە، تاعى دا ول پايدا - زياندى انىق ءتۇسىندىرىپ، شىن نيەتىمەن اقىل ايتادى... ءار رەتكى شىنايى بايلانىس بارىسىندا، لي جىڭيۇيدىڭ قارسى جاعىن وزىندەي كورىپ ويلاعان بۇكپەسىز پوزيتسياسى ونىڭ لي اپايمەن جانە وتباسىنداعىلارىمەن، قىزمەتكەرلەرىمەن تەرەڭ سەنىم جانە دوستىق ورناتۋىنا وراي جاراتادى. وسىلايشا ول تابيعي تۇردە كوپشىلىكتىڭ اۋزىنداعى ”ورىنباسار دۇكەن باستىعى“ بولادى.
تاياۋدا داۋال قابىرعاسىن جاڭالاۋ ءساتتى ورىندالدى. كەزىندە كورىنىسكە كەدەرگى بولعان وسى توزىعى جەتكەن داۋال قابىرعاسى قازىر ايقىن جوبالاۋ اسەرى جانە وتە جوعارى ىقپالىمەن جاقىن ماڭداعى اۋماقتىڭ ”شاعىن جەر بەلگىسىنە“ اينالىپ، دۇكەندەرگە دە ءتىپتى دە كوپ قوناق الادى كەلدى. لي اپاي مەن ءسىڭلىسى اراسىنداعى كىربەڭدىك بىرتىندەپ جويىلدى، تاماقتانۋشىلار دا ءبىر قالىپتان وزگەرمەيتىن وسى كونە دۇكەننىڭ جاڭاشا مانگە، ءتىپتى وسى زامانعى اسەرگە يە بولا باستاعانىن سەزىندى.
”ەرىكتىلەردىڭ قىزمەتى جالاڭ عانا قالا كەڭىستىگىن جاڭالاۋ، ەستەتيكاسىن جاڭالاۋ ەمەس، ءتىپتى دە ماڭىزدىسى، وزگەشە تاسىلمەن وسىندا تۇراتىن ادامداردىڭ تانىم مەن ۇستانىم جاعىندا جاڭالانۋىن جەبەپ، ءوزارا ءتۇسىنىسۋ، ءوزارا شىنايى مويىنداۋ بولىپ تابىلادى“. ليۋ يۋەلاي بىلاي دەپ قارادى: ونان دا ماڭىزدىسى، جاڭالانۋ ءبىر باعىتتى ەمەس، ”ءبىز كوپشىلىكتىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا كورىكتى شينجياڭدى قول ۇستاسا بىرگە قۇرامىز“.
ءتىلشى قازىر ”قالانى ميكرو جاڭالاۋ“ نىسانىنا قاتىناسقان ەرىكتىلەر مەن جەتەكشى وقىتۋشىلار قوسىنىندا حانزۋ ۇلتى، ۇيعۇر ۇلتى، قازاق ۇلتى، حۇيزۋ ۇلتى، موڭعۇل ۇلتى سياقتى كوپ ۇلت بار بولىپ عانا قويماي، ونىڭ ۇستىنە شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى جوعارى مەكتەپ وقىتۋشى - وقۋشىلارى، جاستار قوعامدىق توپتارىنىڭ مۇشەلەرى، الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارى قاتارلىلار دا بار ەكەنىن ءارى سىرت جەرلەردەن ۇرىمجىگە كەلگەن ورتالىق اسەمونەر شۋەيۋانىنىڭ، نيدەرلاند دارفت جاراتىلىستىق عىلىمدار داشۋەسىنىڭ اسپيرانتتارى دا بار ەكەنىن ۇعىستى. ”ءاربىر نىسان، ءاربىر بۋىندا ەرىكتىلەردىڭ ءبارى كوللەكتيۆ ىستەستىك كەلبەتىن ايگىلەدى“. ورتالىق اسەمونەر شۋەيۋانى الەۋمەتتىك كوركەمونەر كاسىبىنىڭ ماگيستر اسپيرانتى جاڭ چيچي تىلشىگە بىلاي دەدى: جوبالاۋ، جاسامپازدىق بۋىنىندا كوپشىلىك اقىل - كەڭەس بەرىپ، قىزۋ تالقى جۇرگىزىپ، تەڭ تۇرعىدا شەشىم جاسادى، تياناقتاندىرۋ، اتقارۋ بۋىنىندا كوپشىلىك كوپ بولىپ اقىل قوسىپ، كۇش شىعارىپ، ءوزارا كومەكتەسىپ، ءبىرىن - ءبىرى تولىقتادى، ”ۇلكەن ىستەردە قاتىستى تاراۋلارمەن، باسقارۋشىلارمەن اۋىس - كۇيىس جاساپ، بايلانىس ورناتىپ، تالقى جۇرگىزىپ، جوبانى تۇراقتاندىردى، كىشى ىستەردە تاس قالاپ، كەرپىش تاسىپ، ۇستەل - ورىندىق جوندەدى، مەيلى ىركىلىسسىز ىلگەرىلەتىلسىن، الدە بۇراڭ جولدارعا تاپ بولسىن، ەرىكتىلەر مەن جەتەكشى وقىتۋشىلاردىڭ ءبارى دە ءوز قابىلەتىنە قاراي ىستەپ، قول ۇستاسا بىرگە ىلگەرىلەدى“.
”وسى نىسانعا قاتىناسۋ بارىسىندا، مەن تۇرلىشە ۇلتتىق سالاۋاتتىڭ نەمەسە تۇرلىشە ءبىلىم الۋدىڭ استارى ءبىزدىڭ ورتاق نىسانانى اناعۇرلىم ويداعىداي جۇزەگە اسىرۋىمىزدىڭ كۇش - قۋاتى ەكەندىگىن تەرەڭ سەزىندىم. ال بۇل نىسانا ءبىزدىڭ قالامىزدى، وتانىمىزدى ءتىپتى دە كورىكتەندىرۋ بولىپ تابىلادى“، - دەدى شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىعى داشۋەسىنەن كەلگەن ەرىكتى ۇلپان تىلەۋقان.