اۆتونوميالى رايون شينجياڭعا قاتىستى اقپار جاريالاۋ ٴماجىلىسىن اشتى

لاڭكەستىك ارەكەتتەرگە زاڭ بويىنشا سوققى بەرۋ − ادامدىق ۇقىقتى ەڭ ٴتۇبىرلى قورعاعاندىق

شينجياڭ گازەتىنىڭ حابارى  (ٴتىلشى جىڭ جوۋ). لاڭكەستىك ارەكەتتەرگە زاڭ بويىنشا سوققى بەرىپ، ٴار ۇلت حالقىنىڭ ٴومىرىنىڭ، مال - مۇلىكىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ − ادامدىق ۇقىقتى ەڭ ٴتۇبىرلى قورعاعاندىق. 5 - ايدىڭ 24 - كۇنى شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونى ٴۇرىمجى قالاسىندا شينجياڭعا قاتىستى اقپار جاريالاۋ ٴماجىلىسىن اشىپ، جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ جاقتارىندا كورسەتكەن قۇلشىنىسى مەن قول جەتكىزگەن تابىستارىن تاپتەشتەي تانىستىرىپ، شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسىنىڭ بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ لاڭكەستىككە سوققى بەرۋ، نەگىزگى ادامدىق ۇقىقتى قورعاۋ باس ماقساتى مەن پرينسيبىنە بۇكىلدەي ۇيلەسەتىندىگىن باسا دارىپتەدى.

وتكەن ٴبىر مەزگىلدە شينجياڭدا لاڭكەستىك ارەكەتتەر كوپ تۋىلىپ، ٴجيى تۋىلىپ، شينجياڭداعى ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تىرشىلىك ۇقىعى، سالاماتتىق ۇقىعى، دامۋ ۇقىعى سياقتى نەگىزگى ادامدىق ۇقىعى بەتالدى تاپتالدى. اقپار جاريالاۋ ٴماجىلىسىنىڭ ناق مايدانىندا شينجياڭنىڭ زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك قىلمىستارىنا زاڭ بويىنشا قاتاڭ سوققى بەرگەن ٴبىر ٴبولىم بەينە كەسكىن ماتەريالدارى قويىلدى، دەلوعا قايىرىلا قاراۋ ارقىلى ماجىلىسكە قاتىناسقان ادامدار شينجياڭ ىلگەرى ٴدوپ كەلگەن لاڭكەستىك حاۋىپ - قاتەردى شىنايى سەزىندى.

اۆتونوميالى رايوندىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەڭگەرمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى يالقۇن ياقۇپ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: شينجياڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ قىزمەتىن زاڭ بويىنشا ورىستەتۋ بارىسىندا ادامدىق ۇقىقتى قامتاماسىز ەتۋگە باسا ٴمان بەرىپ، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋدى، ۇشقارىلىقتى الاستاۋدى بەلگىلى ٴبىر وڭىرمەن، ۇلتپەن، دىنمەن بايلانىستىرماۋعا باستان - اياق تاباندى بولىپ، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ سەبەپتى ٴار ۇلت حالىق بۇقاراسىنىڭ نەگىزگى ۇقىعىنا زيان جەتكىزۋ جايتىنىڭ تۋىلۋىنان باتىل ساقتاندى.

شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ قىزمەتى باستان - اياق زاڭمەن باسقارۋ ارناسىندا جۇرگىزىلدى. اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى زاڭ قىزمەتى كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لي جۋان مىنالاردى ٴبىلدىردى: شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى زاڭ شىعارۋ قىزمەتى نەگىزگى زاڭدا، زاڭداردا تۇراقتانعان پرينسيپتەرگە قاتاڭ نەگىزدەلىپ، شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرىپ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋ بويىنشا زاڭ شىعارۋ قاجەتىمەن تىعىز ۇشتاستىرىپ، زاڭ شىعارۋدى عىلمي ارناعا ٴتۇسىرىپ، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ قىزمەتىن زاڭ بويىنشا ورىستەتۋگە زاڭدىق قامتاماسىزدىق ازىرلەدى.

ٴۇرىمجى قالالىق ورتا حالىق سوتى مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى يۋان چين بىلاي دەپ تانىستىردى: شينجياڭ ازاماتتاردىڭ ٴوز ۇلتىنىڭ ٴتىل - جازۋىن قولدانىپ ارىز - شاعىم، اقتاۋ جۇرگىزۋ ۇقىعىن تولىق قامتاماسىز ەتتى. ساناققا قاراعاندا، شينجياڭدا قازىرگى بار از ۇلت سۋديالارى جالپى شتاتتاعى سۋديالاردىڭ %47.1 ىن ۇستاپ، «حانزۋ ٴتىلى، ۇيعۇر ٴتىلى، قازاق ٴتىلى» سياقتى كوپ ٴتۇرلى تىلدەگى دىبىستىق زەردەلى اۋدارما كوشىرىپ جازۋ جۇيەسى زەرتتەپ اشىلعان.

ەجەلدەن بەرى شينجياڭ لاڭكەستىككە زاڭ بويىنشا سوققى بەرۋدى ادامدىق ۇقىقتى قامتاماسىز ەتۋمەن ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولىپ كەلدى. اقپار جاريالاۋ ماجىلىسىندە، ىلگەرى جازا وتەگەندەر بەينەەكران تاسىلىمەن وزدەرىنىڭ تەرگەلۋ، جازا وتەۋ كەزىندەگى ۇقىعىنىڭ قامتاماسىز ەتىلۋ جاعدايىن باياندادى.

«ەكونوميكالىق قيىنشىلىق سەبەبىنەن ادۆوكات ۇسىنىس ەتە الماعان قىلمىس كۇماندىلارىنا ٴبىز زاڭدىق كومەك ورتالىعى ارقىلى اقتاۋشى ادۆوكاتتى تەگىن جىبەرەمىز». ٴۇرىمجى قالالىق حالىق پروكۋراتۋراسى دەلو باسقارۋ كەڭسەسىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى يۇسانجان اسەن بىلاي دەپ تانىستىردى: سالماقتى ناۋقاسقا شالدىققان جازا وتەۋشىلەردىڭ «كەپىلگە بوساتىلاتىندارى مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا كەپىلگە بوساتىلىپ»، قىلمىستىلاردىڭ كەزدەسۋ ۇقىعى، حابارلاسۋ ۇقىعى جانە باسقا دا ماقرۇم ەتىلمەگەن زاڭدى ۇقىعى زاڭ بويىنشا قورعالدى.

«شينجياڭ ورىستەتكەن لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسى قادامى دۇرىس، ىستەگەنى تۋرا ادىلەتتىك شاراسى، تاريح سىنىنان بۇكىلدەي سۇرىنبەي وتە الادى». شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ اقپارات مالىمدەمەشىسى شۇي گۇيشياڭ بىلاي دەدى: الايدا ٴىشىنارا مەديالار وتكەن ٴبىر مەزگىلدە شينجياڭداعى ٴار ۇلت بۇقاراسى ۇشىراعان اپاتپەن ساناسپاي، شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسىن زاڭ بويىنشا ورىستەتكەن جاپالى قۇلشىنىسىمەن جانە جەتىستىگىمەن ساناسپاي، ورشەلەنە بۇرمالاپ، كۇيە جاعىپ، امەريكا سياقتى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەردىڭ ساياسي قۇرالىنا اينالدى.

شۇي گۇيشياڭ حالىقارالىق قوعامداعى ٴىشىنارا بوگدە نيەتتەگى ادامداردى شينجياڭنىڭ شىنايى جاعدايىن كورۋگە، حالىقارالىق قوعامداعى كوزى اشىق قايراتكەرلەردىڭ شىنايى ٴۇنىن تىڭداۋعا ٴناسيحاتتادى. شينجياڭ ۇزدىكسىز قۇلشىنىپ، حالىقارالىق قوعامنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسىنە ۇلەس قوسادى.