شاعىن كىرىسۋ ٴتۇيىنى بويىنشا زاڭ شىعارۋ كىشكەنتاي جابايى جەمىسكە ”تىرەك“ بولدى

«ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ جابايى جەمىس ورمانى بايلىعىن قورعاۋ ەرەجەسى» اتقارىلدى

شينجياڭ گازەتىنىڭ حابارى (ٴتىلشى جاڭ لەي). «ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ جابايى جەمىس ورمانى بايلىعىن قورعاۋ ەرەجەسى» (تومەندە قىسقارتىلىپ «ەرەجە» دەلىنەدى) 12 - ايدىڭ 1 - كۇنىنەن باستاپ اتقارىلدى. ”كىشكەنتاي جابايى جەمىسكە ارناۋلى زاڭ ’تىرەك‘ بولاتىن بولدى“. جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ ەكولوگيا جانە جاعراپيا زەرتتەۋ ورنى ىلە وسىمدىكتەر باقشاسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى گۋان كاييۇن «ەرەجەنىڭ» تولىق ٴماتىنىن وسىمدىكتەر باقشاسىنىڭ قاقپاسى الدىنا جاپسىردى.

”جابايى جەمىس ورمانى كەزىندە سىرتتان كەلگەن سۇعاناق ٴتۇر − كىشكەنە زەر قوڭىز اپاتى سەبەبىنەن تۇقىمى قۇرۋعا تاياعان ەدى“. جابايى جەمىس ورمانىن قورعاۋعا ۇزاق ۋاقىت بويى نازار اۋدارىپ كەلگەن ىلە وبلىستىق حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى تۇرسىنجان الىمبەك  ۇلى بىلاي دەدى: شاعىن كىرىسۋ ٴتۇيىنى بويىنشا زاڭ شىعارۋ بولعانىمەن، الايدا بۇل توتەنشە قاجەتتى، كەزەك كۇتتىرمەيتىن ٴىس.

ىلە وبلىسىنىڭ جابايى جەمىس ورمانى − ەكپە المانىڭ ”ٴتۇپ توركىنىن“ قامتىعان بۇكىل جەر شارىنداعى كوپ ٴتۇرلى جەمىس سورتىنىڭ شىققان جەرى. ”ٴدامدى جەمىس - جيدەكتەردى ۇزدىكسىز جەتىلدىرۋ وسى اراداعى جابايى جەمىس ورمانىنداعى جەمىستەردىڭ گەن بايلىعىنان ايرىلا المايدى“. گۋان كاييۇن بىلاي دەدى: «ەرەجەدە» ٴار 5 جىلدا جابايى جەمىس ورمانى بايلىعىنا ٴبىر رەت تەكسەرۋ جۇرگىزۋ، باقىلاۋ - ولشەۋ مەحانيزمىن ورناتۋ، زياندى ورگانيزمدەردەن ساقتانۋ جانە ونى ەمدەۋ جوباسىن جاساۋ سياقتىلار ايقىن بەلگىلەندى، بۇل قورعاۋ قىزمەتىنە نەگىز قالادى.

”جەرگىلىكتى زاڭ ەرەجە شىعارۋ − تۇبىرىنەن وڭاۋ شاراسى، ۇزاق بولاشاقتىق جوسپار“. ىلە وبلىستىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى زاڭ - ٴتۇزىم قىزمەت كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى لي شياۋپيڭ بىلاي دەدى: وبلىستىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى 2023 - جىلعى زاڭ شىعارۋ قىزمەت جوسپارىن جاساعان كەزدە ۋاكىلدەر ورتاعا قويعان ۇسىنىستاردى، زاڭ اتقارۋ تەكسەرۋىندە بايقالعان ماسەلەلەردى جيناقتاپ، جابايى جەمىس ورمانى بايلىعىن قورعاۋ جانە ونان پايدالانۋ جونىندەگى جەرگىلىكتى زاڭ ەرەجەلەردى جاساۋ قاجەت دەپ قارادى.

”«ەرەجەنىڭ» اتىن 3 رەت وزگەرتۋدەگى ماقسات − زاڭ شىعارۋدا قورعالاتىن كولەمنىڭ، وبيەكتىلەردىڭ، شارالاردىڭ اناعۇرلىم دالمە - ٴدال بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ، زاڭ ەرەجەلەردىڭ تابان تىرەپ تۇرۋىنا، شىنايى كادەگە جاراۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ“. ىلە وبلىستىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى جاڭارسىن نۇراش ۇلى بىلاي دەدى: جابايى وسىمدىكتەردى قورعاۋ ەرەجەسىنەن سيرەك كەزدەسەتىن جابايى وسىمدىكتەردى قورعاۋ ەرەجەسىنە دەيىن، ونان ارى جابايى جەمىس ورمانى بايلىعىن قورعاۋ ەرەجەسىنە دەيىن، اتىندا وزگەرىس بولۋدا ٴار جاقتىڭ پىكىرىن تولىق قابىلداپ، جەرگىلىكتى ەرەكشەلىكتى كورنەكتىلەندىرگەن عىلمي زاڭ شىعارۋ بارىسىنىڭ شاعىن كورىنىسى بايقالادى.

زاڭ شىعارۋ قىزمەتىنىڭ ناقتى ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ ٴۇشىن، زاڭ شىعارۋدى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ گرۋپپاسى باۋىرلاس ولكەلەردىڭ الاقات، قۇمدى وڭىردەگى جابايى وسىمدىكتەردى قورعاۋعا قاتىستى زاڭ شىعارۋ تاجىريبەلەرىنەن ۇلگى الدى، جوبا جاساۋ، قاراۋ، وزگەرىس ەنگىزۋ، كەمەلدەندىرۋ ارقىلى «ەرەجە» 6 - ايدىڭ 19 - كۇنى ىلە وبلىستىق 15 - كەزەكتى حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ 8 - ماجىلىسىندە ماقۇلدانىپ، اۆتونوميالى رايوندىق 14 - كەزەكتى حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ 5 - ماجىلىسىنە ۇسىنىلىپ، 9 - ايدىڭ 28 - كۇنى بەكىتىلدى.

ىلە شىفان داشۋەسى بيولوگيا عىلىمى جانە تەحنيكا شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى حان دايۇڭ «ەرەجەنى» ”شىندىق ٴىس جۇزىنەن ىزدەلگەن، شىنايى كادەگە جاراتۋعا كەلەدى“ دەگەن سوزبەن باعالادى. ول بىلاي دەدى: ”«ەرەجەدە» تەك 28 تارماق قانا بار، تاراۋشاسى جوق، الايدا ’تىزىمدىك‘ فورماسىمەن قورعاۋ قىزمەتىندە ٴدوپ كەلگەن ٴتۇيىندى، قيىن ماسەلەلەرگە ٴبىر - بىرلەپ جاۋاپ قايتارىلعان“.

”«ەرەجەنىڭ» اتقارىلۋىنا ساي، نەشە ٴجۇز مىڭ مۋ جەردەگى جابايى جەمىس ورمانىندا ومىرشەڭدىك كۇشتىڭ ٴتىپتى دە قاۋلاي تۇسەتىندىگىنە سەنەمىن“، - دەدى گۋان كاييۇن.