ۇتىمدى ىقپالداستىقتان پايدالانىپ، ادەبي جاسامپازدىقتى جەبەيىك
ۋاڭ شياڭ
كىندىك ٴسوز
جۇڭگو توراپ ادەبيەتى جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىنە تەرەڭ تامىر تارتىپ، الەمدىك تاڭداۋلى مادەنيەت بايلىعىنان ٴنار الىپ، كەڭ كولەمدى ىقپالعا يە كينو، كارتون فيلم، دراما سياقتى بۇقارالىق ادەبيەت - كوركەمونەر تۋىندىلارىنىڭ تاجىريبەلەرىنەن ۇلگى الدى. مۇندا ٴبىر جاعىنان، ٴداستۇرلى ادەبيەت - كوركەمونەردى ٴداۋىر تالابى بويىنشا كادەگە جاراتسا؛ ەندى ٴبىر جاعىنان، جاسامپازدىق سيپاتتاعى كوپتەگەن تىڭ جانر مەن ٴتۇرلى اعىمداردى جارىققا شىعاردى.
ٴداستۇرلى مادەنيەتكە مۇراگەرلىك ەتىپ ٴارى دامىتىپ، ٴونىمدى كوركەمونەرلىك ٴتاسىل ارقىلى جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ ەرەكشەلىگىن وقىرماندارىن باۋراپ الاتىن تارتىمدىلىققا اينالدىرىپ، ٴداستۇرلى مادەنيەتتى وسى زامانعى ادامدارعا جەتكىزۋدىڭ اسەرلى تۇسىن ٴدال تاۋىپ، زامانىمىزداعى جۇڭگولىقتاردىڭ مادەنيەت سانالىلىعى مەن مادەنيەت سەنىمىن وياتىپ، مادەنيەت جاسامپازدىعىنا كۇش ۇستەدى.
توراپ ادەبيەتى − ينتەرنەت ارقىلى تارالعان، بۇقاراعا، وقىرمانعا ٴجيى ىقپال ەتۋ بارىسىندا جارىققا شىققان، دامىعان ادەبيەت. ول جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى مادەنيەتىنە مۇراگەرلىك ەتىپ، الەمدىك بۇقارالىق ادەبيەت - كوركەمونەردىڭ دامۋ تاجىريبەلەرىنەن ٴنار الىپ، وزىندىك باۋراعىشتىعى كۇشتى كوركەمونەر فورماسىن جاراتىپ، ىقپالى كۇن سايىن كەڭەيۋدە. سونىمەن بىرگە، ول دۇنيە جۇزىلىك ادەبيەت - كوركەمونەر ساحناسىنان جارق ەتىپ بوي كورسەتىپ، جۇڭگو جازۋشىلارىنىڭ جاسامپازدىق قۋاتى مەن جۇڭگو مادەنيەتىنىڭ باۋراۋ قۋاتىن ايگىلەي ٴتۇستى. توراپ ادەبيەتىنىڭ قول جەتكىزگەن تابىستارىن بارشا قالامگەرلەردىڭ شىعارماشىلىقتا بۇرىلىس جاساپ، جاسامپازدىقپەن دامۋىنداعى سانالى امالياتىنان بولە قاراۋعا بولمايدى. وقىرمانداردىڭ رۋحاني قاجەتىن جازۋشىنىڭ قيال جانە جاسامپازدىق قۋاتىمەن ۇشتاستىرىپ، قابىلداۋ، وزگەرىس ەنگىزۋ، جاراتۋ سىندى جاڭالىق اشۋدىڭ تولاسسىز تولقىنىنان وتكىزىپ وتىردى، مۇنداي تاجىريبە مەن وي تۇرتكى قورىتىندىلاۋعا تاتيدى.
اۆتور مەن وقىرمان تولىق ىقپالداسقاندا، مادەنيەتتىڭ ىقپالىن بىرتىندەپ كەڭەيتە بەرۋگە بولادى
جاسامپازدىق جاراتۋشى مەن وقىرماننىڭ رۋحاني ۇندەستىك تابا الۋ - الماۋى جاسامپازدىقتىڭ ٴساتتى - ٴساتسىز بولۋىمەن قاتىستى. توراپ ادەبيەتى بۇقارالىق ادەبيەت - كوركەمونەردىڭ پىسىپ - جەتىلگەن تاجىريبەلەرىن قابىلداپ، ينتەرنەتتىڭ لەزدىك، تارالۋ كولەمى كەڭ بولۋ سياقتى ابزالدىقتارىنان پايدالانىپ، جاسامپازدىق جانە اينالىم مەحانيزمىندە جاڭالىق جاراتىپ، وقىرمانداردىڭ قاجەتىن جەتەكشى ەتكەن جاسامپازدىق ٴوندىرىس مەحانيزمىن قالىپتاستىرادى. تۋىندى جاراتۋشىلار مەن ادەبيەت سايتتارى شىعارمالاردى دەر كەزىندە ۇزدىكسىز جاڭالاپ، وقىرمانداردىڭ ساقتاعان، تانىستىرعان جانە جازعان شولۋلارىنىڭ اڭىسىنا قاراي ولاردىڭ كىتاپ وقۋ كەشىرمەلەرىن ٴبىلىپ وتىرۋعا، سول ارقىلى مادەنيەتتە جاڭالىق جاراتۋدى ونى قابىلداۋشى الەۋمەتتىڭ قاجەتىمەن ٴونىمدى ۇشتاستىرىپ، توراپ ادەبيەتىنىڭ وقىلىمىن ارتتىرۋعا ٴتيىس.
جۇڭگو توراپ ادەبيەتىنىڭ شەتەلدە تارالۋىنا ىنتالى وقىرمان وزدىگىنەن كىرىسىپ، ٴوزارا تاراتىسادى. قاتىستى ادەبيەت سايتتارى شەتەلدەگى وقىرمانداردىڭ كىتاپ وقۋ قاجەتىن يگەرىپ، تاڭداۋلى توراپ ادەبيەتى تۋىندىلارىن تىنباي ازىرلەپ وتىرادى. وسى نەگىزدە ادەبيەت سايتتارى شەتەلدەگى اۆتورلاردى قاتىناسۋعا باۋراپ، جۇڭگو توراپ ادەبيەتىنىڭ تابىستى تاجىريبەلەرىن كوپتەگەن ەلدەرگە جەتكىزىپ، «الەمدىك توراپ ادەبيەتىنىڭ» نوبايىن تۇلعالادى. توراپ ادەبيەتى شەتەلدەگى كوزەۋلى شوعىرلارىن تاپسا، كوزەۋلى شوعىرداعىلار دا توراپ ادەبيەتىنىڭ شەتەلدە تارالۋىن جەبەپ، ىقپالىن بىرتىندەپ كەڭەيتە بەردى.
جاسامپازدىق جاراتۋشى مەن وقىرماننىڭ جاڭالىققا، وزگەرىسكە ۇمتىلۋ تالابى − ادەبيەت دامۋىنىڭ باياندى قوزعاۋشى كۇشى. اۆتوردىڭ جاسامپازدىق تالانتى تانىلىپ، قوعامنىڭ قولداۋىنا دەر كەزىندە يە بولۋى − ونىڭ باياندى جاسامپازدىق جاراتۋىنىڭ سەنىمدى كەپىلى؛ شىت جاڭا تاڭداۋلى تۋىندى وقىرماندى وزگەشە سەزىم اسەرىنە بولەسە، وقىرمان سوندا عانا اۆتوردىڭ جاسامپازدىعىنا ىلەسەدى جانە ونى قولدايتىن بولادى. وقىرمانمەن ىقپالداسۋ بارىسىندا اۆتور كوركەمدىك بەينەلەۋدىڭ تاڭعاجايىپ تاسىلدەرى مەن وقىرماننىڭ ٴتۇسىنۋ دەڭگەيىنىڭ تەپە - تەڭدىگى، ادامي سەزىمدى بەينەلەۋدىڭ پارقى سياقتىلاردى يگەرۋى كەرەك. قالاي جازۋدى بىلگەندە عانا وقىرماننىڭ ويىنداعىسىن جازىپ، سول ارقىلى كوركەمونەر جاسامپازدىعىن تانىتا الادى .
توراپ ادەبيەتى 20 نەشە جىلدىق اماليات بارىسىندا كوپتەگەن تاڭداۋلى تۋىندىلاردى جارىققا شىعارىپ، ەل ٴىشى - سىرتىنداعى وقىرمانداردىڭ جاپپاي قارسى الۋىنا يە بولدى. ٴار داۋىردەگى الدىڭعى قاتارداعى، دارالىققا يە مۇنداي تۋىندىلاردىڭ تانىمالدىعى مەن جاڭالىعى تۋرا پروپورتسيونال بولادى. مىسالى: «اجداھا»، «كەزبە» سياقتى تۋىندىلار عاجايىپ ۋاقيعالار مەن كەيىپكەرلەر نەگىزىندە قۇرىلسا؛ «پەريزات»، «لاڭيا ٴتىزىمى» سياقتىلار وزىندىك ەرەكشە ەستەتيكالىق ستيلگە يە.
وقىرمانداردىڭ قاجەتىن جەتەكشى ەتكەن جاسامپازدىق ٴوندىرىس مەحانيزىمى جاسامپازدىق جاراتۋشىنىڭ جاڭاشىلدىق ىنتاسىن قوزعاپ، توراپ ادەبيەتىندە جاڭالىق جاراتۋ مەن قوعامدىق قولداۋدىڭ بايلانىسىن كۇشەيتىپ، توراپ ادەبيەتى امالياتىنا جاڭالىق اشۋ ورتاسىن جاراتىپ، توراپ ادەبيەتىنىڭ ۇزاق بولاشاقتىق دامۋىنا بۋىرقانعان قوزعاۋشى كۇش ازىرلەدى. جاسامپازدىق جاراتۋشى مەن وقىرماننىڭ مۇنداي تولىق ىقپالداستىق ۇلگىسى، توراپ داۋىرىندەگى بۇقارالىق ادەبيەت - كوركەمونەردىڭ ٴار سالاسىنىڭ دامۋى، جۇڭگو مادەنيەتىنىڭ شەتەلدە تارالۋى جونىنەن دەرلىكتەي ۇلگى الارلىق مانگە يە.
بۇقارالىق ادەبيەت - كوركەمونەر زاڭدىلىعىنا قۇرمەت ەتىپ، جاڭا اعىمداردى جاسامپازدىقپەن دامىتايىق
كوركەمونەر جاسامپازدىعى نەگىزسىز بولمايدى، ول ٴارى جاسامپازدىق جاراتۋشىدان وقىرمان قاجەتىن اڭعارۋدى ٴارى كوركەمونەر داستۇرىنە قانىق بولۋدى تالاپ ەتەدى. ەرتە زاماننان قازىرگە دەيىن بۇقارالىق ادەبيەت - كوركەمونەردىڭ كوبى تيپتىك ادەبيەت - كوركەمونەر بولدى. ونىڭ دامۋ زاڭدىلىعى ادامزاتتىڭ جەكە باسىنىڭ نەگىزگى تىلەگى مەن قوعامدىق ٴداۋىردىڭ تالابىن ارقاۋ ەتىپ، كوركەمونەر ٴداستۇرى نەگىزىندە جاڭا كوركەمونەر تيپىن جاراتتى، تۇرلەرگە ٴبولىپ، قابىلداۋشىلاردىڭ رۋحاني قاجەتىن قاناعاتتاندىردى. ٴتۇرلى تيپتەگى ادەبيەت - كوركەمونەردە، ايتالىق، سايىسكەرلىك، ماحاببات، عىلمي فانتاستيكا سياقتى تاقىرىپتاردىڭ بارىندە جالپىلىق قولدانىلاتىن الەمدىك قۇرىلىم، كەيىپكەرلەر پروتوتيبى، ۋاقيعا ۇلگىسى سياقتى جاسامپازدىق ەلەمەنتتەر بار. جۇڭگو توراپ ادەبيەتى جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىنە تەرەڭ تامىر تارتىپ، الەمدىك تاڭداۋلى مادەنيەت بايلىعىن قابىلداپ، ىقپالى زور كينو، انيماستيكا، درامما سياقتى بۇقارالىق ادەبيەت - كوركەمونەر تۋىندىلارىنىڭ تاجىريبەلەرىنەن ۇلگى الىپ، ٴبىر جاعىنان، ٴداستۇرلى ۇلگىدەگى ادەبيەت - كوركەمونەرگە ٴداۋىر تالابىنا ساي وزگەرىستەر جاساسا، ٴبىر جاعىنان، كوپتەگەن جاڭا ادەبي جانرلار مەن تيپتىك اعىمداردى جارىققا شىعاردى، ايتالىق، قارا فانتاستيكا، كيەلى باتىر سياقتىلار.
توراپ جازۋشىلارى جۇڭگونىڭ ەرتە زامان ميفتەرىنىڭ، ەرتە زامان فيلوسوفياسىنىڭ، ميڭ، چيڭ داۋىرلەرىندەگى رومانداردىڭ، وسى زامانعى جەڭىل اڭگىمەلەردىڭ جاسامپازدىق ەلەمەنتتەرىن قابىلداپ، شىعىستىق مادەنيەت ٴتۇسىن العان قارا فانتاستيكا، كيەلى باتىر سياقتى رومانداردىڭ ٴتۇرىن جاراتىپ، مادەنيەت، دەنە تاربيە جاسامپازدىعى مانىنە يە ٴبىر توپ تابىستى تۋىندىلار جارىققا شىعاردى. ايتالىق، «كىرشىكسىز دۇنيە» اتتى شىعارما حۋاشيا ميفتەرىنىڭ، ميڭ، چيڭ داۋىرىندەگى رومانداردىڭ كوپتەگەن العاشقى ۇلگىلەرىن قابىلداپ، توعىستىرا قايتا تۋىنداتىپ، بىردە شارىقتاپ، بىردە قۇلدىراپ وتىراتىن ۋاقيعا جەلىسى جانە ەرەكشەلىگى ايقىن كەيىپكەرلەر وبرازى ارقىلى وقىرماندى تاڭ - تاماشا قالدىرادى. «ٴزاۋلىم» اتتى تۋىندىنىڭ باستى ماقساتى مەن الەمدىك قۇرىلىمى ەجەلگى فيلوسوفيالىق كلاسسيكالىق شىعارمالاردان الىنعان. باس كەيىپكەر قارا باسىن قۇتقارۋعا ۇمتىلعان جاي كەيىپكەردەن قالىڭ ەلىن زاۋالدان قۇتىلدىراتىن قاھارمانعا دەيىن كوتەرىلىپ، ٴوزىن - ٴوزى شىڭداپ وتىراتىن كۇرەسكەرلىك رۋحتى ايگىلەيدى. بۇل شىعارمالاردا مادەنيەت بايلىعىنان جاسامپازدىقپەن پايدالانىپ، جۇڭحۋا ٴداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ وسى زامانعى بەينەلەنۋى جونىنەن پايدالى ىزدەنىستەر جاساعان.
سونىمەن بىرگە، توراپ جازۋشىلارى الەمدىك وزىق مادەنيەتتەن ۇزبەي ۇلگى الىپ، ادەبي جاسامپازدىقتارىن نارلەندىرە ٴتۇستى. ايتالىق، الەمنىڭ ٴار شالعايىنداعى ميفتەردەن، قيالي جانە عىلمي فانتاستيكالىق ادەبيەت - كوركەمونەردەن، انيماستيكالىق ونەردەن شابىت الىپ، توراپ ادەبيەتىندەگى قيال - عاجايىپ اڭگىمە ٴتۇرىن جاسامپازدىقپەن دامىتتى. مىسالى، «كەزبەدە» عارىشتىق عىلمي فانتاستيكالىق فيلم ەلەمەنتتەرىن سايىسكەرلىك رۋحپەن ٴوزارا توعىستىرىپ، قاھارماندىق حيكايات تۋىنداتتى. «اجداھادا» قيال عاجايىپ فانتاستيكالىق ادەبيەت - كوركەمونەر مەن ويىندارداعى (كومپيۋتەرلىك ويىندار) الەمدىك قۇرىلىمدى قابىلداپ، باس كەيىپكەردىڭ كۇرەستە ەسەيىپ - ەرجەتۋ بارىسىمەن بىرلەستىرە وتىرىپ، تاڭعاجايىپ عارىش دۇنيەسىن كورسەتىپ، ٴداستۇرلى قيال عاجايىپ فانتاستيكا كەيىپكەرلەرىنە سۋ جاڭا سيپاتتامالار بەرىپ، ساناڭىزعا ساۋلە تۇسىرەدى.
توراپ ادەبيەتى ۇزدىكسىز ٴوسىپ، جاڭارىپ وتىرادى، تاياۋدا تۇسىنىككە ٴبىرشاما اۋىر، ٴبىراق وقىرماندار ىقىلاسىنا بولەنگەن وزگە ۇلگىدەگى شىعارمالاردىڭ توبى پايدا بولدى، بۇل - وقىرماننىڭ جاڭالىق جونىندەگى تالاپتارىنىڭ ارتىپ كەلە جاتقاندىعىن دالەلدەيدى. ايتالىق، «حيكمەتتى ونەركاسىپ ٴداۋىرى» اتتى تۋىندى قيالي فانتاستيكالىق ادەبيەتتىڭ قيالداۋ داعدىسىنىڭ نەگىزىمەن، ونەركاسىپ جانە عىلىم - تەحنيكانىڭ دامۋ جەلىسىن بويلاپ، قيال عاجايىپ فانتاستيكالىق ويلاۋ مەن عىلمي ويلاۋدى شەبەرلىكپەن بىرلەستىرىپ، دارالىعى ايقىن، دارىنى ۇستەم كوپتەگەن كەيىپكەرلەر وبرازىن جاراتتى.
توراپ ادەبيەت - كوركەمونەرى تۇرلەرىندە جاڭالىقتاردىڭ ۇزدىكسىز جاراتىلۋى بۇقارالىق ادەبيەت - كوركەمونەردىڭ دامۋىن جاڭا جول، جاڭا تاجىريبەگە يە ەتتى. بۇل دا جاسامپازدىق جاراتۋشىنىڭ ۇزدىكسىز ٴورىس جاڭالاپ، كاسىپتىك قابىلەتىن تىنباي كۇشەيتىپ، باي مازمۇندى ادەبيەت تۇرلەرىمەن جانە جانردا ۇزدىكسىز جاڭالىق اشۋ ارقىلى وقىرماننىڭ الۋان ٴتۇرلى وقۋ تالابىن قاناعاتتاندىرۋ قاجەت ەكەنىن تۇسىندىرەدى.
جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ تارتىمدىلىعىن تەرەڭدەي اشىپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىنە بولعان تانىمدى كۇشەيتەيىك
جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ قاينار كوزى ارىدا جاتىر، ونىڭ ادامزات تاريحىنىڭ اياق الىسىنا ەتكەن ىقپالى ەرەسەن. جۇڭگو تاريحىنىڭ، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ تارتىمدىلىعىن قالاي تولىق اشۋ - توراپ جازۋشىلارىن قامتىعان وسى زامان ادەبيەت - كوركەمونەرشىلەردىڭ الدىنداعى ماسەلە. سوعان وراي، توراپ ادەبيەتى يگىلىكتى ىزدەنىسكە ٴتۇسىپ، ٴداستۇرلى ادەبيەتتىڭ تارتىمدىلىعىن وسى زامان ادامدارى قۋانا قابىلدايتىن كوركەمونەرلىك تاسىلمەن بىرلەستىرسە ناقتى ناتيجەگە قول جەتكىزىلمەك.
كەيبىر توراپ ادەبيەتى شىعارمالارىندا جۇڭگو تاريحىنىڭ اياق الىسىن كورنەكتىلەندىرۋ نەگىز ەتىلەدى. مىسالى، «مي يۋە حيكاياسىندا» باس كەيىپكەر مي يۋەنىڭ جەكە تاعدىرىن ارقاۋ ەتىپ، جانگو داۋىرىندەگى اۋمالى - توكپەلى جاعداي بەينەلەنەدى، تاريحي كەيىپكەردىڭ دارا قاسيەتى اشىلادى، وقىرمانعا ەرلىك پەن سەنىمنىڭ كۇشىن سەزىندىرەدى. «تۋعان جەردىڭ» باس كەيىپكەرى قاراپايىم ٴبىر بالا، ول سوعىس بارىسىندا ەرجەتىپ، سۇي، تاڭ پاتشالىقتارىنىڭ جۇرتقا ٴمالىم باتىرلارىمەن بىرگە ەلىن - جەرىن قورعايدى. بۇل تۋىندىلار ادامزاتتىڭ جەكە باسىنىڭ ارمان - تىلەگى، سەزىم - سۇيىسپەنشىلىگىنەن تارتىپ، باس كەيىپكەردىڭ ٴوسۋ جولدارىنان باستاپ، سۇراپىل اۋىسۋ سەزىمىن (اڭگىمە وقىعاندا، كينو - فيلم كورگەندە نەمەسە ويىن ويناعاندا وقىرمان، كورەرمەن نەمەسە ويىنشىنىڭ ٴوزىن سونداعى كەيىپكەردىڭ ورنىنا قويۋىنان تۋىلاتىن تۇيسىك - اۋد) تۋعىزىپ، وقىرماندى تاريحتىڭ اساۋ تولقىندارىمەن ارالاسىپ كەتكەندەي اسەرگە بولەيدى. توراپ اڭگىمەلەرى تاريح بىزدەن قول جەتپەس جىراقتا ەمەس، قايتا جانىمىزعا جاقىن ەكەنىن سەزىندىرىپ، قازىرگى زامانعى جۇڭگولىقتاردىڭ سەزىمىن توعىستىراتىن رۋحاني دانەكەرگە اينالدى.
كەيبىر توراپ ادەبيەتى تۋىندىلارى ٴوتىمدى دە ٴونىمدى كوركەمدىك ادىستەردى بەلسەندى قولدانىپ، ٴداستۇرلى مادەنيەتتىڭ ٴمانىن كوركەمدىك قيال مەن شىعارماشىلىققا شوعىرلاندىردى. «اسىل تەكتى كەدەي وقىمىستى» اتتى تۋىندى كوپتەگەن كلاسسيكالىق بەينەلەردى قازىرگى جۇڭگولىقتاردىڭ ٴومىر كەشىرمەلەرىمەن توعىستىرىپ، جۇڭگو تاريحى مەن مادەنيەتىنىڭ پوەتيكالىق جانە كوركەمدىك سۇلۋلىعىن جاندى ٴتىل، نازىك قالاممەن بەينەلەپ، توراپ ادەبيەتى جازۋشىلىعىنا ٴبىر ٴتۇرلى ەستەتيكالىق ۇلگى ۇسىندى. «كىشكەنتاي قىل قالامنىڭ» باس كەيىپكەرى اتا - باباسىنان قالعان كىشكەنتاي قىل قالام ارقىلى ۋاقىت پەن كەڭىستىكتى ارالاپ، جۇڭگو تاريحىنداعى ٴبىرقاتار ايتۋلى مادەني ۋاقيعالار تۋىلعان ناق مايداندى ٴوز كوزىمەن كورەدى، قۇددى ٴبىر ساياحاتقا جول باستاۋشى سياقتى وقىرمانىن ەرتىپ، جۇڭگونىڭ ايبىندى وزەن، اسقار تاۋلارى مەن ٴان - جىرلارىنىڭ عالامات تارتىمدىلىعىن تانىتادى. «كىتاپ رۋحى» اتتى شىعارما «لياۋجاي اڭىزدارىنىڭ حيكمەتى» اتتى تۋىندىداعى كەيىپكەرلەردى سومداۋ داستۇرىنە مۇراگەرلىك ەتىپ، بايىرعى ۇلگىدەگى درامالىق ادەبي ستيل ارقىلى شىعارمالارىن قايتالاي شيراتىپ، «كۇڭزى ۇزىندىلەرى»، «تاۋ - تەڭىز ٴتاپسىرى» سياقتى بايىرعى زامان كىتاپتارى ارقىلى كەيىپكەرلەرىنە ادەبي ٴار بەرەدى. بۇل تۋىندىلارداعى باۋرامدىلىق ارقىلى وزىق ٴداستۇرلى مادەنيەتتى جاس وقىرماندار قادىرلەيتىن وبيەكتىگە اينالدىرادى. بۇل ٴبىزدى ٴداستۇرلى مادەنيەتتى جالعاستىرۋعا جانە دامىتۋعا؛ ٴونىمدى كوركەمونەرلىك شەبەرلىك ارقىلى جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ ەرەكشەلىگىن وقىرماندى باۋرايتىن تارتىمدىلىققا اينالدىرۋعا؛ ٴداستۇرلى مادەنيەت ارقىلى وسى زامان ادامدارىنىڭ سەزىم كوزىن اشۋعا؛ وسى زامانعى جۇڭگولىقتاردىڭ مادەنيەت سانالىلىعى مەن مادەنيەت سەنىمىن وياتۋعا؛ مادەنيەت جاسامپازدىعىنىڭ ارىنىن ارتتىرۋعا شابىتتاندىرادى.
جيناقتاپ كەلگەندە، توراپ ادەبيەتىنىڭ جاڭاشىلدىعىنا وقىرمان قوزعاۋشى بولادى ٴارى وقىرماننىڭ سىننان وتەدى. سونداي - اق، كوركەمونەر جاڭاشىلدىعى وقىرماننىڭ ەستەتيكالىق اۋەسى مەن ەستەتيكالىق قابىلەتىن ۇزدىكسىز باۋلىپ وتىرادى. توراپ ادەبيەتى جاسامپازدىعى جاڭاشىل قاسيەتىن ساقتاپ، ارتىقشىلىعىن ۇزبەي بەكەمدەپ، وقىرمانمەن بىرگە ٴداۋىر اعىمىنا قوسىلعانى ٴجون، جاڭاشىلدىق جولى سوندا عانا ىلگەرىلەگەن سايىن ورنىقتى دا داڭعىل بولماق.
(اۆتور - لۋشۇن ادەبيەت شۋەيۋانىنىڭ زەرتتەرمەنى)
«حالىق گازەتىنەن» اۋدارعان: باقبەرگەن وتاربەك ۇلى