汉文 ىلە اقپارات تورابىنا حوش كەلدىڭىزدەر!
دۋماندى كەشكى بازار، جاندانعان ەكونوميكا
2022-05-27 21:14:10     كورىلىم:رەت كەلۋ قاينارى:ىلە گازەتى  جاۋاپتى رەداكتور:جازيرا بولاتباي قىزى

ٴباتيما، حان شاشا (ٴوز تىلشىلەرىمىز)


جاز كىرىسىمەن، كەشكى ەكونوميكا ۇزدىكسىز جاندانا باستادى. قالا حالقى كوشەگە شىعىپ ٴدامدى تاعامداردان تاتىپ، كەشكى بازار ارالاپ، تيىمدىلىكتەن يگىلىكتەندى ... 5 - ايدىڭ 23 - كۇنى ٴتىلشى قۇلجا قالاسىنداعى كەشكى بازارلاردى ارالاپ، ٴماندى دە ماعىنالى كەشكى تۇرمىستى شىنايى سەزىندى. 

ٴدامدى تاعامدار كوشەسى جۇرت كوڭىلىنەن شىقتى

قۇلجا شەكارالىق ەكونوميكالىق سەلبەستىك رايونى چۇڭچيڭ سولتۇستىك جولىنا ورنالاسقان جىبەك جولى شۇعىلاسى ساياحات شاعىن قالاشىعى قۇلجا پويەز بەكەتىنىڭ ىرگەسىندە بولىپ، وزگەشە قۇرىلىس ۇلگىسىمەن قۇلجا قالاسىنىڭ ساياحات تانىسقىسىنا اينالدى. 

شاعىن قالاشىقتا فونتان، سىرا الاڭى، اشىق اۋلاداعى توراپتا تانىمالى كەشكى بازارى، كوركەمونەر مۇراجايى سياقتىلار بار. بۇدان سىرت، جاڭالىق اشۋ مادەنيەت كوشەسى، ەرەكشە اس - سۋ كوشەسى، ۇلتتىق سالت - سانا مادەنيەت كوشەسى، سەيىل - سەرۋەن، كوڭىل اشۋ كوشەسى، تۇتىنۋ، سەزىنۋ كوشەسى ٴبىر تۇلعالانعان ەرەكشەلىككە يە ساۋدا - ساياحات كوشەلەرى دە ەرەكشە قارسى الۋعا بولەنىپ، ۇلتتىق سالت - سانا مادەنيەتى، كوركەمونەر تۋىندىلارى، ايگىلى، ساپالى جەرگىلىكتى ونىمدەر، ەرەكشە ٴدامدى تاعامداردىڭ ٴبارىن وسى ارادان تابۋعا بولادى. 

«كاۋاپ، حۋاڭميان، قۇيعان وكپە ٴبارى بار... كەلىڭىزدەر، كورىڭىزدەر، ٴدام تاتىڭىزدار» دەپ ٴبىر جاعىنان قاريدار شاقىرىپ، ٴبىر جاعىنان كاۋاپقا دامدەندىرگىش سەپكەن كاۋاپشى حايلۇڭ ابىگەرگە تۇسۋدە. ونىڭ قاقتاعان كاۋابىنىڭ حوش ٴيىسى كوپتەگەن الارمانداردى وزىنە باۋرادى. 

ٴار جايمادا، ٴتۇرلى قاقتاما، قۇيعان وكپە، قۇم قازان سورپاسى سياقتى جەڭىل تاعامدار بارشىلىق، داياشىلار قاريدارلاردى كۇتىپ الۋمەن قاربالاس، قاريدارلار ٴدامدى تاعامداردان ٴدام تاتۋمەن بىرگە، ٴبىر كۇندىك شارشاعاندارىن باسىپ، ٴلاززات الۋدا.

 «كۇن ىستىق، كوپشىلىك سىرتقا شىعىپ سەيىلدەپ، كەشكى كورىنىستى تاماشالاپ، ٴدامدى تاعامداردى تۇتىنۋدى ۇناتادى، تاياۋدان بەرى ساۋدا كۇسەت بولىپ، قاربالاس بولعاندىقتان تاعى 2 داياشى ۇسىنىس ەتتىم» دەدى حايلۇڭ. 

كەشكى ەكونوميكانىڭ جاڭا ۇلگىسى

شاعىن قالاشىقتا ٴدامدى تاعامدار تولىق بولۋدان تىس، جايمادا مادەنيەت جاسامپازدىعى كوركەمدىك بۇيىمدار، مودى زاتتار، كيىم - كەشەك اشەكەي بۇيىمدار، جاسامپازدىق قولونەر بۇيىمدارى، كىتاپ، كارتون ماتەريالدارى، كۇندەلىكتى تۇتىنۋ بۇيىمدارى سياقتىلار ساياحاتشىلاردى باۋراپ مادەنيەت تۇتىنۋىن ونان ارى جانداندىردى. 

 قالا تۇرعىنى ما مي ريزالىقپەن: «بۇل جەردىڭ كەشى وتە دۋماندى دەگەندى بۇرىن ەستىگەنمىن، بۇگىن ٴوز كوزىممەن كوردىم، راسىندا كوڭىلىمدەگىدەي تاماشا ەكەن، قالا رايونىنداعى وزگەشە ۇلگىدەگى كەشكى بازارلار بىزگە ٴداستۇردى، مادەنيەتتى ايگىلەگەن كەشكى تۇرمىس سيلادى، بارلىق كەشكى بازارعا بارساڭ قايتقىڭ كەلمەيدى. كۇيەۋىم ەكەۋىمىز وسى ارادان ٴدامدى تاعامداردان ٴدام تاتىپ قانا قويماي، بىرنەشە پار كيىم - كەشەك جانە مادەنيەت جاسامپازدىعى تۋىندىلارىن الدىق، سونداي ـ اق ٴان - ٴبي نومىرلەرىنەن ٴلاززات الدىق، قاتىناستىق» دەدى.

ٴتىلشىنىڭ ۇعىسۋىنشا، بۇل ارادا ٴتۇرلى كولەمدى شىراق سالتاناتى، مۋزىكا مەرەكەسى سياقتى سەزىنۋ ورتاسى بار بولىپ، قاتىستى ورىندار مەرزىمدى ورنالاستىرعان ٴتۇرلى ويىن - ساۋىق نومىرلەرى قويىلىپ، كوپتەگەن مۋزىكا اۋەسكەرلەرى دە وسى ارادا باس قوسۋعا ۋادەلەسىپ، سكريپكا تارتىپ، ٴان ايتىپ، سۋرەت سالادى ەكەن. باي مازمۇندى قيمىلدار كەشكى سەيىل ۋاقىتىن ۇزارتىپ قانا قالماستان، كەشكى تۇتىنۋدى دا جانداندىرعان.

تيجاراتشى ما لياڭعا تىلشىلىك ىستەگەنىمىزدە ول بىلاي دەدى: «كەشكى تۇتىنۋدى كۇش سالا جەبەپ، كەشكى تيجارات اۋانىن قالىپتاستىرۋ ٴۇشىن ساياحات، مادەنيەت، دەنەتاربيە، سەيىل - سەرۋەن، كوڭىل اشۋدى تەرەڭدەي توعىستىرىپ، <كەشكى كورىنىس + اس - سۋ، كوڭىل اشۋ + سەيىل - سەرۋەن، كورىنىس تاماشالاۋ> سىندى جاڭا تيجارات ۇلگىسىن قۇلشىنا قالىپتاستىرىپ، قالا تۇرعىندارىنىڭ كەشكى تۇرمىسىن بايىتامىز».

كەشكى ويىن الاڭى

التىشۋار كورىنىس رايونىندا ٴتۇرلى مۋزىكانىڭ اسەم ۇنىنە ىلەسە بالالار كورىنىس تاماشالاۋ كولىگى، كارتون تەربەلمەلى كولىگى، توراپتا تانىمالى التىباقان سياقتى ويىن اسپاپتارىنا وتىرىپ، ٴماز - ٴمايرام بولىستى.

«بۇل جەر تەك ەرەسەكتەردىڭ سەيىلدەيتىن تاماشا جەرى بولىپ قالماستان، بالالاردىڭ ويىنى قاناتىن سەيىل - سەرۋەن باقشاسىنا اينالدى» دەدى قالا تۇرعىنى ليۋ مەي. ول كۇيەۋىمەن بىرگە ٴبىرقانشا دوستارىن شاقىرىپ، بالالارىن ەرتىپ، وسى اراعا كەلىپ سەيىلدەگەن بولاتىن. ولار ٴبىر جاعىنان بالالارىن ويناتسا، ەندى ٴبىر جاعىنان جايلى ورىن تاۋىپ دوستارىمەن شۇيىركەلەستى.

ليۋمەي مەن جولداسىنىڭ ادەتتە قىزمەتى وتە قاربالاس، بالاسى دا كىشكەنە. ولار اپتا سوڭىندا ارنايى ٴبىر كۇن ۋاقىت شىعارىپ، بالاسىن ويناتادى. ول تىلشىگە بىلاي دەدى: «وتباسىمىزداعىلار وسى اراعا  ۋاقىت اجىراتىپ ارنايى كەلدىك. كەشكى سالقىندا بالالارىمىزدا وتە كوڭىلدى وينايدى. سوندىقتان كەشكى كوڭىل اشۋ ورىندارى وتباسىمىزداعىلاردىڭ ۇناتىپ باراتىن جەرىنە اينالدى».

«قازىر ٴبىز كەشكى ەكونوميكانى جانداندىرۋدا تەك اس - سۋ، جەڭىل تاعامداردان اۋىز ٴتيىپ، رەستۋرانداردا تاماقتانۋداي ٴداستۇرلى وي جەلىسىنەن بىرتىندەپ قۇتىلىپ، تىڭنان سەزىنۋ نىساندارىن كوبەيتىپ، قالا تۇرعىندارى مەن ساياحاتشىلارعا كوپتەگەن كوڭىل اشۋ، سەيىل - سەرۋەن، مادەنيەتتى سەزىنۋ سياقتى الۋان ٴتۇرلى كەشكى تۇتىنۋ جاعدايىن قالىپتاستىردىق. بۇل كەشكى ەكونوميكا مەن تۇتىنۋدى جەبەپ قانا قالماستان، قالانىڭ داڭقىن اسىرىپ، بۇقارانىڭ تۇرمىستىق باقىت كورسەتكىشىن جوعارىلاتتى» دەدى قۇلجا قالاسى ازاتتىق جولى ٴمالى باسقارماسى التىشۋار الەۋمەتتىك اۋماعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى يۇي يانچين.

«كەشكى ەكونوميكانى» ارلەندىرۋ، «تاماشا دامۋ جولىن» اشۋ - ۇكىمەتتىڭ قولداۋىنان ايىرىلا المايدى. جاقىنعى جىلداردان بەرى قۇلجا قالاسى كونە قالا رايونىن جاڭالاۋ، سارا مادەنيەت كوشەلەرىن قۇرۋ، قالانىڭ مادەنيەت مايەگىن تەرەڭدەي اشۋ ارقىلى كەشكى ەكونوميكانىڭ كولەمىن بىرتىندەپ كەڭەيتىپ، الۋان ۇلگىدەگى قيمىلداردى بەلسەنە ورىستەتىپ، ساۋدا مەن ساياحاتتى، مادەنيەتتى ٴوزارا توعىستىرىپ، جەلىدە، جەلى سىرتىندا توعىسپالى دامۋ جاعدايىن قالىپتاستىرىپ، ساۋدا كوشەلەرىنىڭ داڭقىن اسىرىپ، ماركاسىن ايگىلەپ، جەرگىلىكتى ەرەكشەلىككە يە كەشكى ەكونوميكانى ايگىلەدى، جانداندىردى.

 جىبەك جولى شۇعىلاسى ساياحات شاعىن قالاشىعىنداعى ٴان - ٴبي نومىرىنەن كورىنىس.    حۋاڭ يان فوتوسى 

 جىبەك جولى شۇعىلاسى ساياحات شاعىن قالاشىعىنداعى شاعىن جايمالار.   حۋاڭ يان فوتوسى