--- ىلە اڭعارىنداعى ون مىڭ مۋلىق جۇپار ٴشوپ گۇلدى القابىنان كوزايىم ساتتەر
كوك اسپان، اقشا بۇلت، اق باس تاۋلارىمەن جاراسىم تاپقان كۇلگىن ٴتۇستى جۇپار ٴشوپ گۇلدى القابى تيانشان تاۋى باۋرايىندا كەڭ كوسىلىپ جاتىر، حوش ٴيىس جانىڭدى جادىراتادى. 6 - اي كىرىسىمەن ىلەدەگى جۇپار ٴشوپ جاپپاي گۇل اشادى، توڭىرەككە كوز جىبەرسەڭىز، اق باس تيانشان تاۋىمەن ادەمى ادىپتەلىپ، تەڭىزدەي تولقىپ، سوناۋ كوكجيەكپەن ۇلاسىپ، جۇپار ٴيىسى مۇرنىڭا كەلگەندە جانىڭىز جاي تابادى.
«قوڭىر سامال باياۋ ەسىپ، جۇپار ٴيىس اڭقيدى، اقشا بۇلتتار باياۋ كوشىپ، بايتاق دالا گۇلگە ورانىپ تولقيدى. بۇيرا تولقىن كورىنىسىنەن اقىن جانى شالقيدى، جادىراتىپ جانىڭدى ادەمى ٴان قالقيدى» دەپ ٴبىر اقىن جىرلاعانداي «مىنە، تاعى ٴبىر جىل اۋناپ جۇپار ٴشوپ گۇل اشىپ، ٴاتىر ٴيىسىن اڭقىتىپ، تەبىرەنىستى كوڭىل كۇيىمىزدى جەتكىزىپ تۇرعانداي، بيىل جۇپار ٴشوپ تاعى دا جايقالا اشىلىپ، تەڭىزدەي تولقىندانىپ، ٴبىزدىڭ كوركەم بولاشاعىمىزدى حوش يىسكە بولەگەندەي سەزىلەدى»، ولەڭ وتە تارتىمدى، دەسە دە كەڭ كوسىلگەن جۇپار ٴشوپ اڭىزىنا تابانىڭىز تيگەندە عانا، ولەڭدەگى ارمان بولعان سوناۋ شالعايداعى وسى جەردىڭ كوركەمدىگىن شىنايى سەزىنە الاسىز.
تيانشان تاۋى باۋرايىنداعى ىلە اڭعارىنىڭ «جەر ۇيىعى» دەگەن ادەمى اتى بار، ونىڭ وزگەشە جاعراپيالىق ورنى مەن كليمات شارت - جاعدايىنا ساي، مۇندا مەملەكەت بويىنشا ەڭ ۇلكەن جۇپار ٴشوپ ٴوسىرۋ جانە مانەرلەۋ بازاسى قۇرىلىپ، دۇنيە ٴجۇزى بويىنشا ٴۇش ۇلكەن جۇپار ٴشوپ ٴوسىرۋ بازاسىنىڭ بىرىنە اينالۋمەن بىرگە، دۇنيە ٴجۇزى بويىنشا بىردەن - ٴبىر ەكى ماۋسىمدا گۇل اشاتىن جۇپار ٴشوپ وسىرەتىن وڭىرگە اينالدى.
بۇل ارانىڭ كۇن نۇرىنىڭ ٴتۇسۋى جەتكىلىكتى، كليماتى ىلعال، كۇندىزگى جانە تۇنگى تەمپەراتۋرا پارقى زور، توپىراعى قۇنارلى، سۋى تۇنىق، تابيعاتى كوركەم، وسىمدىك ٴتۇرى مول بولعاندىقتان، وزىندىك ەرەكشەلىككە يە بايلىق ورتاسىن قالىپتاستىرعان؛ مۇنداعى تەرەڭ تاريحي مادەنيەت، قويۋ ۇلتتىق سالت - سانا «ۇلى تابيعات پەن رومانتيكالىق كوڭىل كۇيدى توعىستىرىپ» وزگەشە اۋىل - قىستاق بەينەسىن قالىپتاستىرعان.
قازىر ىلە چاپچال سىبە اۆتونوميالى اۋدانىنداعى «ىلە اڭعارى ون مىڭ مۋلىق جۇپار ٴشوپ مەملەكەتتىك باقشاسى»، قۇلجا اۋدانىنداعى «تيانشان گۇلدى القابى مەملەكەتتىك باقشاسى» جانە قورعاس اۋدانىنداعى «جيەيوۋ حانشا جۇپار ٴشوپ ەگىس الاڭى» سياقتى مەملەكەت دارەجەلى ٴبىر توپ ۋاكىلدىك كورىنىس رايونى مەن ايگىلى ماركا قالىپتاستىردى.
6 - ايدا ىلەدە جۇپار ٴشوپ ٴيىسى اڭقىپ، بۇكىل ىلە اڭعارى جۇپار ٴشوپ الەمىنە اينالادى. جۇپار ٴشوپ گۇل اشقان ماۋسىمدا، رايونىمىز ٴىشى - سىرتىنان كەلەتىن ساياحاتشىلاردىڭ اياعى ۇزىلمەي، بۇل اراعا ات باسىن بۇرىپ، سەيىل - سەرۋەن قۇرىپ، حوش ٴيىسى اڭقىعاعان جۇپار شوپتەن كوزايىم بولادى. بۇل ارا سەرى جىگىتتەر مەن كەربەز بويجەتكەندەردىڭ ماحابباتتاساتىن ٴارى كوركەم كەلەشەگىن كەستەلەيتىن كورىكتى مەكەن. ىلەگە ات باسىن بۇرعان دوستار قاشان دا بولسىن بۇل ارا ٴبىزدىڭ جۇرەك تۇكپىرىمىزدەگى «جەر ۇيىق» دەپ سۇيىنەدى.
حابارىن جازىپ، سۋرەتىن تۇسىرگەن تىلشىلەرىمىز ۋ جىجيان، لاي يۇينيڭ، ليۋ چۇنشيڭ، ەرىكتى ٴتىلشى شياۋ جىلين، ما حۇيپيڭ.
