伊犁新闻网

كورىكتى مەكەندەگى سايراعان قۇستار اۋەنى

ىلەنىڭ كوركەم كورىنىستەرى (11)

حابارىن جازىپ، سۋرەتىن تۇسىرگەن تىلشىلەرىمىز لاي يۇينيڭ، جاڭ چيڭحۋا

تاياۋ مەزگىلدەن بەرى كوپتەگەن ادامدار قولفوندا «بالاپانىن سەرۋەندەتكەن اققۋدىڭ» كەسكىنىن تاماشالادى. مۇنىڭ ىشىندە قۇلجا قالاسىنداعى ىلە وزەنى مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسى فاڭساۋحۋ كولى ەكولوگيالىق باقشاسىنداعى 6 - 7 بالاپانىن سەرۋەندەتىپ جۇرگەن ەكى جۇپ سىبىرلاق اققۋدىڭ كەسكىنى، موڭعۇلكۇرە اۋدانى قاراسۋ قالاشىعىنداعى سۋ ايدىنىندا 4 بالاپانىن «سەرۋەندەتىپ» جۇرگەن ٴبىر جۇپ ۇلكەن اققۋدىڭ كەسكىنى، كوكدالا قالاسى سازدىق باقشاسىنداعى 6 بالاپانىن «سەرۋەندەتىپ» جۇرگەن قارا قۋدىڭ كەسكىنى بار.

تاياۋ جىلداردان بەرى ىلەدەگى قۇس اۋەسكەرلەرىنىڭ جاڭادان بايقاعان قۇس تۇرلەرى ون نەشەگە جەتتى، مىسالى، كوكەك باستى بۇركىت، كوك جاق ارا جەگىش، سۋ قۇزعىنى، شىبار ٴتوس دۇپىلدەك، سارى بالىقشى، ۇزىن قۇيرىقتى ۇيرەك، اقباس سارقۇيرىق ۇيرەك...

بۇل عانا ەمەس، ٴار كۇنى تاڭەرتەڭ قۇلجا قالاسىنىڭ ىلە وزەنى مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسىندا جۇگىرەتىن جانە ۆەلوسيپەد مىنەتىن قالا تۇرعىندارى توپ - توپ قۇستاردىڭ كوكتە سامعاپ جۇرگەنىن نەمەسە ورمان اراسىندا، وزەندە اسىر سالىپ جۇرگەنىن كورىپ، ولاردىڭ قۇلاققا جاعىمدى سايراعان ٴۇنىن ەستي الادى.

ٴىس جۇزىندە ىلە اڭعارىنىڭ كوپتەگەن جەرىنەن ٴتۇرلى سۋ قۇستارىنىڭ سۋ بەتىندە، كوك شالعىن اراسىندا ۇشىپ - قونىپ توڭىرەكتەن ازىق ىزدەپ نەمەسە سەيىلدەپ جۇرگەن جالىندى تىرشىلىك تىنىسى مەن جاراسىمدى تابيعي كورىنىستى كەزدەستىرۋگە بولادى.

ىلە اڭعارى − ازيا - ەۆروپا ۇلى قۇرلىعىنىڭ كىندىگىندەگى قۋاڭ شولەيتتى وڭىردەگى ٴبىر سازدى القاپ، بۇل ارادا وزەندەر، قايراڭدار كوپ، سۋى تۇنىق، ٴشوبى شۇيگىن، ٴارى قۇستاردىڭ ارمانداعان مەكەنى، ٴارى ەۆروپا - ازيا ۇلى قۇرلىعىنداعى قۇستاردىڭ ماڭىزدى كوشۋ وتكەلى. ىلە وبلىسىندا ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ تەبىنىنىڭ ۇزدىكسىز كۇشەيۋىنە ىلەسە، ەكولوگيالىق ورتا كۇن سايىن جاقسارۋدا. ٴار جىلى قىس جانە كوكتەم ماۋسىمىندا ىلە اڭعارى زور مولشەردەگى جىل قۇستارىن وسى ارادان وتۋگە باۋرايدى، وسى سۇيكىمدى قۇستار ىلەگە ادام مەن تابيعات جاراسىمدى قاتار ٴومىر سۇرگەن كوركەم كورىنىس ۇستەپ، ىلە وبلىسى ەكولوگيالىق ورتاسىنىڭ جاقسارعاندىعىنىڭ پارمەندى دالەلىنە اينالدى.