حان شاشا (ٴوز ٴتىلشىمىز)

ىلەنىڭ ۇلكەندى - كىشىلى كوشەلەرىنەن ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ كەڭ كولەمدە ارالاسىپ، جالپى بەتتىك ىشتەسىپ، تەرەڭ توعىسقان جاراسىمدى كارتيناسىن كورە الامىز. وسىندا تۇرمىس كەشىرىپ جاتقان ٴار ۇلت بۇقاراسى قول ۇستاسا، بىلەك بىرىكتىرە جاراسىمدى دا تاتۋ - ٴتاتتى بولىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن جۇرەك تۇكپىرىنە تەرەڭ ۇيالاتىپ، كوپشىلىك اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسقان. 

تاياۋ جىلداردان بەرى اۆتونوميالى وبلىس ۇلگىلى وبلىس قۇرۋ جەتىستىكتەرىن ٴۇرتىس بەكەمدەپ جانە دارەجەسىن جوعارىلاتىپ، ىشكەرىلەي ۇلگى بولىپ، كىرىگە ىشتەسىپ، ۇلگى بولۋعا قۇلشىنىپ، جاڭا داۋىردە جاراسىمدى دا كورىكتى ىلە قۇرۋعا پارمەندى قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى. 2015 - جىلى اۆتونوميالى وبلىس «مەملەكەت بويىنشا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىندا ۇلگى كورسەتەتىن ورىن قۇرۋ قيمىلى بويىنشا ۇلگىلى وبلىس» اتاعىنا؛ بيىل 1 - ايدا اۆتونوميالى وبلىس «مەملەكەت بويىنشا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىندا ۇلگى كورسەتەتىن وبلىس» اتاعىنا يە بولدى.

ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىن جوعارى دەڭگەيدە ىلگەرىلەتىپ، جوعارى باستامادا جوسپارلادى

وبلىستىق پارتكوم ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىندا ۇلگىلى ورىن قۇرۋ قىزمەتىن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ جوباسىنا ەنگىزۋگە تاباندى بولىپ، ۇلگىلى ورىن قۇرۋ قىزمەتى ونىمدىلىگىن بەكەمدەدى جانە دارەجەسىن جوعارىلاتتى. 2020 - جىلى «مەملەكەت بويىنشا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىندا ۇلگى كورسەتەتىن ورىن قۇرۋ جانە اۆتونوميالى رايون بويىنشا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىندا ۇلگىلى وبلىس قۇرۋ» نىسانا - مىندەتىن العا قويىپ، وبلىستىق پارتكومنىڭ شۋجيى گرۋپپا باستىعى بولعان «قوس قۇرۋ» قىزمەتى باسشىلىق گرۋپپاسىن قۇرىپ، وبلىس، اۋدان ەكى دارەجەلى ۇلگىلى ورىن قۇرۋ قۇرىلىمىن قۇرىپ جانە كۇشەيتىپ، ۇلگىلى ورىن قۇرۋ قىزمەتىندە باسشىلىق، ۇيىمداستىرۋ، ىلگەرىلەتۋ پارمەندى بولۋعا كەپىلدىك ەتتى.  

ۇلگىلى وبلىس قۇرۋدى باعالاۋ، وتكىزۋ كورسەتكىشىمەن سالىستىرا وتىرىپ، ٴتىپتى دە قاتاڭ، ٴتىپتى دە ناقتى، ٴتىپتى دە ەرەكشەلىككە يە كورسەتكىش جۇيەسىن بەلگىلەپ، قىزمەت مىندەتىن ناقتىلاندىرىپ، ولشەمدەندىرىپ، ساتى بويىنشا جاۋاپكەرلىكتى تياناقتاندىرىپ، ۇلگىلى ورىن قۇرۋدا بەتالىس، نىسانا، جۇمىس ٴبولىسى ايقىن بولۋعا كەپىلدىك ەتىپ، ۇلگىلى ورىن قۇرۋ قىزمەتىنىڭ ۇدايىلانۋىن، ولشەمدەنۋىن، تۇزىمدەنۋىن، باياندى بولۋىن جەبەدى. وبلىس بويىنشا جوعارىدان تومەنگە دەيىن پارتكوم ٴبىر تۇتاس باسشىلىق ەتكەن، پارتيا، ۇكىمەت تەگىس يگەرىپ، ورتاق باسقارعان، بىرلىكساپ، ۇلت - ٴدىن ىستەرى تاراۋلارى باستاماشىلدىقپەن يگەرگەن، باسقا تاراۋلار ٴوز مىندەتتەرىنە جاۋاپتى بولعان،  تۇتاس قوعام جاپپاي ات سالىسقان ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىندا ۇلگىلى ورىن قۇرۋ قىزمەتى جاعدايىن قالىپتاستىردى. ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىندا ۇلگىلى ورىن قۇرۋ بويىنشا «ون بىرگە ەنگىزۋدى» توڭىرەكتەپ، ٴوزارا باقىلاۋ، ٴوزارا ۇيرەنۋ، ٴوزارا تەكسەرۋ قيمىلىن ورىستەتىپ، «سالىستىرۋ، ۇيرەنۋ، باسەكەلەسۋ، باسىپ وزۋ» بارىسىندا قىزمەت ونىمدىلىگىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى.

مادەنيەت ارقىلى جەتەكشىلىك ەتىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ سۇيىسپەنشىلىك دانەكەرىن اناعۇرلىم بەكەمدەدى

اۆتونوميالى وبلىس ۇگىت - تاربيە مەن بۇقارانىڭ پسيحيكالىق توعىسۋ ٴتۇيىنىن جانە سەزىمدىك ۇندەستىك ٴتۇيىنىن ٴداپ باسىپ تاۋىپ، گۋمانيتارلىق سيپاتتى كۇشەيتۋگە، ناقتىلاندىرۋعا، بۇقارالاندىرۋعا ٴمان بەرىپ، ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىندا وزات ورىن قۇرۋ قىزمەتىن كوپ تەكشەدە، كوپ تىلمەن، كەڭ كولەمدە، جوعارى جيىلىكپەن، كوپ ارنامەن ۇگىتتەپ، حابارلاپ، راديودا دىبىس، تەلەۆيزوردا كورىنىس، گازەتتە ماقالا، توراپتا اڭگىمە بولۋدى جۇزەگە اسىردى. «3 ميكروبلوگتان، ٴبىر كليەنتتەن» پايدالانىپ، توراپتاعى ۇلتتار ىنتىماعى حيكاياسىن جاقسى بايانداپ، حابارلاسۋ تيجارات سەرىكتەستىكتەرىمەن سەلبەسىپ تەلەۆيزوردىڭ باستاپقى اشىلۋ بەتىنە ورنالاستىرۋ ارقىلى دالمە - ٴدال ۇگىت جۇرگىزىپ، جالپى 830 مىڭ تۇتىنۋشىنى قامتىدى.

مادەنيەت جونىندەگى ورتاق تانىمدى كۇشەيتۋ ٴۇشىن، ىلە گەنەرال مەكەمەسى، لين زىشۇي ەسكەرتكىش سارايى، حان پاتشالىعى حانىشاسى ەسكەرتكىش سارايى، چاپچال سىبە ۇلتتىق مۇراجايى، شۋىرما قۇرباندار قابىرستانى، ۋاڭ مىڭ كىتاپ ٴۇيى سياقتى ٴبىر توپ نەگىزگى جەلىسى كورنەكتى، ەرەكشەلىگى ايقىن جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمى تاربيە بازاسىن ىشكەرىلەي اشتى جانە شوعىرلى قۇردى. ٴتۇرلى قىزمەتتەردە جارىققا شىققان ۇلتتار ىنتىماعى ۇلگىلەرىن ىشكەرىلەي تاۋىپ شىعىپ، ماداقتاپ - سيلاپ، ۇلگىلەردى ارداقتايتىن، ۇلگىلەردەن ۇيرەنەتىن، ۇلگى بولۋعا تالپىناتىن تاماشا اۋان قالىپتاستىردى. سونىمەن بىرگە، ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى تاربيەسىن حالىقتىق وقۋ - اعارتۋدىڭ، كادرلار تاربيەسىنىڭ، قوعامدىق تاربيەنىڭ جالپى بارىسىنا ەنگىزىپ، پارتيانىڭ ۇلت نازارياسى مەن ساياساتىن ٴار دارەجەلى پارتكومداردىڭ (پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسى) نازاريا ۇيرەنۋ وزەكتى گرۋپپاسىنىڭ، ٴار دارەجەلى پارتيا ۇيىمدارىنىڭ «ٴۇش جيىن، ٴبىر ساباق»، «نەگىزگى تاقىرىپتىق پارتيا كۇنى» ۇيرەنۋ مازمۇنىنا، وبلىستىق، اۋداندىق پارتيا مەكتەپتەرىنىڭ (اكىمشىلىك شۋەيۋاندارى)، سونداي - اق وبلىستىق سوتسياليزم شۋەيۋانىنىڭ تاربيەلەۋ، باۋلۋ مازمۇنىنا، ٴار دارەجەلى، ٴار ٴتۇرلى مەكتەپتەردىڭ كۇندەلىكتى وقىتۋ مازمۇنىنا ەنگىزىپ، پارتيانىڭ ۇلت ساياساتىن، مەملەكەتتىڭ زاڭ - ەرەجەلەرىن ۇيرەنۋ ۇگىت - تاربيەسىن ۇدايىلاندىرىپ ورىستەتتى. پارتيالى كادرلاردى جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ ۇلت نازارياسى، ساياساتى جونىندەگى 500 سۇراۋ زەيىن سىناۋ جارىسىنا جانە «زاڭ ۇگىتى جەلىدە» سىناۋ، جاۋاپ قايتارۋ قيمىلىنا قاتىناستىردى. ۇگىت - لەكسيا قوسىنىن اتىز باسىنا، مىڭداعان وتباسىنا بارىپ، بەتپە - بەت، شاعىن ۇگىت - لەكسيا جاساۋعا ۇيىمداستىردى.

توعىستىرۋ، كىرىستىرۋ ارقىلى ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەدى

ۇلتتار ىنتىماعىنداعى «كلەتكا ينجەنەرياسى» اۆتونوميالى وبلىستىڭ ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنداعى وزات ورىن قۇرۋ قيمىلىن جەدەل ىلگەرىلەتتى. تۇتاس وبلىس قوعامداعى ەڭ نەگىزگى «كلەتكادان»، ياعني جەكە ادامنان باستاپ كىرىسىپ، وتباسى ىنتىماعىنان، گرۋپپا ىنتىماعىنان، كورشىلەر ىنتىماعىنان قوعامدىق ىنتىماققا، ۇلتتار ىنتىماعىنا دەيىن كەڭەيتىپ، «كلەتكانىڭ» ٴبولىنۋ جانە شوعىرلانۋ اسەرى ارقىلى ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ شەتكەرى نەرۆتەرىن جانداندىرىپ، تومەننەن جوعارىعا، كىشكەنەدەن ۇلكەنگە قاراي، ساتى - ساتى بويىنشا قۇرىلعان، دارەجە بويىنشا ىلگەرىلەتىلگەن ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى بويىنشا وزات ورىن قۇرۋ جۇيەسىن ورناتتى. نەگىزگى ساتى پارتيا قۇرىلىسىندا «ۇلتتار ىنتىماعى جۇلدىزى» بويىنشا جۇلدىزداندىرۋ قىزمەتىن تۇتقا ەتىپ، «ۇلتتار ىنتىماعىنداعى جاقسى كورشى»، «ۇلتتار ىنتىماعىنداعى ۇلگىلى اۋلا»، «ۇلتتار ىنتىماعىنداعى كىشكەنە قورعاۋشى»، «ۇلگىلى وتباسى»، «ۇلگىلى ٴبولىم - كەڭسە» سياقتى «كلەتكا ينجەنەرياسىن» باعالاۋ قيمىلىن كەڭ كولەمدە ورىستەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنان ۇلگى كورسەتەتىن 32 مىڭ 155 وتباسىن، 401 ۇلگى كورسەتۋ عيماراتىن، 4 مىڭ 31 ۇلگى كورسەتۋ ٴبولىمىن باعالاپ، وركەنيەتتى ورىن قۇرۋ نەگىزىن بەكەمدەدى. 

تيپتەر ارقىلى جەتەكشىلىك ەتۋگە ٴمان بەرىپ، مەملەكەت بويىنشا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنان ۇلگى كورسەتۋ رايونىنان 10 ۇلگى كورسەتۋ ورنىن قۇردى، مۇنىڭ ىشىندە قۇلجا قالاسى، قورعاس، توعىزتاراۋ، نىلقى اۋداندارى مەملەكەت بويىنشا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنان ۇلگى كورسەتەتىن اۋدان، قالا بولىپ قۇرىلدى، ىلە گەنارال مەكەمەسى، حان اۋلەتى حانىشالارى ەسكەرتكىش سارايى، چاپچال سىبە ۇلتتىق مۇراجايى «مەملەكەت بويىنشا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى تاربيە بازاسى» اتاعىن الدى؛ ۇلتتار ىنتىماعىنداعى وزات تيپتەردى كۇش سالا جەتىلدىردى جانە تاڭدادى، 18 كوللەكتيۆ، 39 جەكە «مەملەكەت بويىنشا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنىڭ ۇلگىسى» اتاعىنا يە بولىپ، ٴتيپ تاڭداۋ، تاراۋعا جەتەكشىلىك ەتۋ، اۋدان - قالاعا باستاماشى بولۋ، بۇقاراعا ىقپال جاساۋ سىندى ىقپالداستىق اسەر قالىپتاستىردى.

اۆتونوميالى وبلىس بىرگە تۇرۋ، بىرگە ۇيرەنۋ، بىرگە جۇمىس ىستەۋ، بىرگە كوڭىل اشۋ ورتاسىن قالىپتاستىرىپ، ٴوزارا كىرىسپەلى اۋىل ـ قىستاق، الەۋمەتتىك اۋماق قۇرۋدى اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن اتقارۋمەن، جاڭاشا قالا ـ قالاشىقتاندىرۋ قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋمەن تىعىز ۇشتاستىرىپ، تۇرعىن ٴۇي، تۇرمىس، قىزمەت، ۇيرەنۋ، مادەني كوڭىل اشۋ سياقتى كۇندەلىكتى بۋىنداردان باستاپ كىرىسىپ، ورتا اۋانىن قالىپتاستىرىپ، ٴار ۇلت وقۋشىلارىنىڭ بىرگە ۇيرەنۋىنە، بىرگە تۇرمىس كەشىرۋىنە، بىرگە قيمىل جاساۋىنا، بىرگە ەسەيىپ ـ ەرجەتۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.

وبلىسقا توتە قاراستى ورىنداردان 67 مىڭ 400 ٴار ۇلت كادر 92 مىڭ 600 وتباسىنداعى ٴار ۇلت بۇقاراسىمەن جۇپ قۇراپ، تۋىس بولىپ، جۇپ قۇراپ تۋىس بولۋ، ۇنەمى جاعداي ۇعىسۋ، ٴوزارا ۇيرەنۋ، كوپ قيمىل ورىستەتۋ، شىنايى كومەكتەسۋ، شابىتتاندىرۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلىن وتكىزىپ، بۇقارانىڭ ٴىس جۇزىندىك قيىنشىلىقتارىن شەشۋىنە كومەكتەسىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنا پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ قامقورلىعى مەن مەيىرىن شىنايى سەزىندىردى. وتكەن جىلدان بەرى اۆتونوميالى وبلىس رەت سانى بويىنشا 129 مىڭ ٴتۇرلى قيمىل ورىستەتتى، قيمىلعا ٴبىر ميلليون 790 مىڭ ادام ـ رەت قاتىناستى، 134 مىڭنان استام ناقتى، جاقسى ٴىس ىستەلدى.