جاڭ لياڭ (ٴوز ٴتىلشىمىز)

بىرنەشە كۇننەن بەرى قۇلجا قالاسى قارا ٴدوڭ اۋىلى توپىدوڭ قىستاعىنىڭ كوشەلەرىندە اعاشتارعا قىپ - قىزىل تۇمشالامالى شامدار ٴىلىنىپ، دۋماندى مەرەكەلىك مەرەيگە شومدى.

1 - ايدىڭ 10 - كۇنى توپىدوڭ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ما يۇڭ تىلشىگە بىلاي دەدى: «العاشقى مەجەگە قاراعاندا، 2021 - جىلى توپىدوڭ قىستاعىندا تۇرعىنداردىڭ جان باسىندىق كىرىسى 20 مىڭ يۋاننان، قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ كىرىسى 3 ميلليون يۋاننان استى. بىرنەشە جىلدىق ىزدەنىس بارىسىندا، توپىدوڭ قىستاعى كاسىپ سالاسى گۇلدەنىپ، حالقى اۋقاتتانىپ، ورتاسى كورىكتەنگەن اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ جاڭا جولىنا قادام تاستادى».

جاقىن ماڭنان جۇمىسقا ورنالاسىپ، قىستاق تۇرعىندارى كاسىپ سالاسى جۇمىسشىسىنا اينالدى

توپىدوڭ قىستاعىنىڭ جان باسىنا تۋرا كەلەتىن ەگىستىك جەرى 1.5 مۋ عانا، قايتكەندە قىستاق تۇرعىندارىن ادام كوپ، جەر از بولۋداي قيىنشىلىق قىسپاعىنان قۇتىلدىرۋعا بولادى؟ توپىدوڭ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىستى ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋ ٴتاسىلىن وزگەرتۋ ەڭ ٴونىمدى جانە ەڭ تىكە ٴادىس دەپ قارادى. 

2020 - جىلى بۇل قىستاق 100 مۋ جەر شىعارىپ قۇلجا قالالىق قالا قۇرىلىسىنا قارجى قوسۋ (توبى) شەكتى سەرىكتەستىگىمەن سەلبەسىپ، توپىدوڭ كاسىپ سالاسىنان ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىن قۇردى. 2021 - جىلى كاسىپ سالاسىنان ۇلگى كورسەتۋ باقشاسى ىسكە قوسىلىپ، 51 كاسىپورىن وسىندا ىرگە تەۋىپ، 2 مىڭ 500 دەن استام جۇمىس ورنىمەن قامدادى، توپىدوڭ قىستاعىنىڭ 240 نەشە تۇرعىنى كاسىپ سالاسىنان ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىندا جۇمىسقا ورنالاستى. 

ايدينا راحمەت وسى قىستاقتان تۇڭعىش توپتا ىلە قاڭلى كيىم - كەشەك شەكتى سەرىكتەستىگىنە كەلىپ قىزمەت ىستەگەن قىستاق تۇرعىنى. تاربيەلەنۋ ارقىلى ول تىگىنشىلىك تەحنيكاسىن يگەرىپ، ايلىق كىرىسى زاۆودقا جاڭادان كىرگەندەگى مىڭ يۋاننان قازىر 5 مىڭ يۋانعا جەتتى. ٴتىلشى ايدينا راحمەتتىڭ ەستەلىك داپتەرىنەن ونىمىنە قاراي بەرىلەتىن ەڭبەكاقىسىنىڭ كۇنىنە 150 يۋاننان اساتىنىن، ەڭ كوپ بولعاندا كۇنىنە 240 يۋان الاتىنىن كوردى. 

ايدينا راحمەت توپىدوڭ قىستاعىنداعى باسقا قىستاق تۇرعىندارى سياقتى زاۆودقا كىرگەننەن كەيىن قۇلشىنا ەڭبەكتەنىپ، ٴونىم ساپاسىنا ٴمان بەرىپ، قىزمەتتى بەلسەندى، ىرىقتى ىستەپ، تولىمدى كاسىپ سالاسى جۇمىسشىسىنا اينالدى.

توپىدوڭ كاسىپ سالاسىنان ۇلگى كورسەتۋ باقشاسى توپىدوڭ قىستاعىنداعى تۇرعىنداردىڭ كاسىپ سالاسى جۇمىسشىسىنا اينالۋىنا مۇمكىندىك جاراتتى، سونداي - اق قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋىنا جاڭا جول اشتى.

جىلىجاي ەكپەشىلىگى جالپىلاسىپ، ەگىنشىلەر قۇنىتتاپ ەگۋگە ويىستى 

قارا ٴدوڭ اۋىلىنىڭ كوكتەم كوكونىس بازاسى قۇلجا قالاسىنداعى ماڭىزدى كوجە - قاتىق بازاسى، توپىدوڭ قىستاعى، گۇلشانباق قىستاعى وڭىرىنە دەيىن ىرگە جايعان،كوكونىسپەن قامداۋ مولشەرى قۇلجا قالاسىنىڭ %30 ىن ۇستايدى، مىڭنان استام جىلىجاي ەرەكشە ايبىندى كورىنەدى. بۇل كوكونىس بازاسى كوكونىستى سۇرىپتاۋ ورتالىعى، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن تەكسەرۋ ورتالىعى جانە ەگىمشىلىك كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنەن قۇرالىپ، كاسىپ تىزبەگىن قالىپتاستىرعان.

بۇل كۇندەرى كوكتەم كوكونىس بازاسى توپىدوڭ قىستاعىنداعىلاردىڭ ەكپەشىلىكپەن اينالىساتىن ورنىنا اينالدى، قىستاق تۇرعىندارى وسى ارادان ەڭ زور ەكونوميكالىق ونىمدىلىككە قول جەتكىزدى.

قۇلجا قالاسىنىڭ كوكونىس بازارىن سۇيەنىش ەتىپ، ەرەكشە جىلىجايدى دامىتۋ − توپىدوڭ قىستاعىنداعى تۇرعىنداردىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋىنىڭ ەڭ تاماشا جولىنا اينالدى. توپىدوڭ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسى قىستاق تۇرعىندارىن جىلىجايدى جاقسى باپتاۋعا شابىتتاندىرىپ جانە جەتەكتەپ، تەحنيكالىق جاقتان كومەك كورسەتتى ٴارى تەحنيكا قىزمەتكەرلەرى مەن ەگىمشىلىك شەبەرلەرىن شاقىرىپ، قىستاق تۇرعىندارىن ەرەكشەلىككە يە ەكپەشىلىكپەن شۇعىلدانۋعا باستادى. بىرنەشە جىلدىق ىزدەنىس جانە بازار امالياتى ارقىلى قىستاق تۇرعىندارى بازار زاڭدىلىعىن بىرتىندەپ ۇعىنىپ، جىلىجايداعى ەكپەشىلىك تەحنيكاسىن يگەردى. 

قىستاق تۇرعىنى جاۋ شىحۋا 7 جىلىجايدى كوتەرمەگە العان، بىلتىر بۇلدىرگەن، پاميدور، قيار، قىزىل بۇرىش سياقتى 4 ٴتۇرلى جەمىس - جيدەك، كوكونىس ەگىپ، بازارعا سالعاننان كەيىن پايداسى باستان - اياق جاقسى بولدى. «العاشقى مەجەگە قاراعاندا، 7 جىلىجايدان جىلىنا 240 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزەمىن» دەدى جاۋ شىحۋا. 

كوكتەم كوكونىس بازاسىنىڭ قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى بازار سۇرانىسىنىڭ وزگەرىسىنە ساي، جالاڭ كوكونىس ەكپەشىلىگىنەن كوپ ٴتۇرلى ەكپەشىلىككە ويىسىپ، بۇرىنعى ٴار وتباسى بىتىراندى ەگۋدەن شوعىرلى، ۇلاسپالى ەگۋگە قاراي دامىعان ٴوندىرىس جاعدايىن قالىپتاستىردى. 2021 - جىلى كوكتەم كوكونىس بازاسىنىڭ جىلدىق ٴونىم قۇنى 60 ميلليون يۋاننان استى، توپىدوڭ قىستاعىنداعى 145 قىستاق تۇرعىنى جىل بويى قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىق ەگىمشىلىگىمەن نەمەسە وعان قاتىستى قىزمەتپەن شۇعىلدانىپ، يگىلىگىن كوردى.

قاجەتىن وزىنەن تاپتى، كوشە - كوشەلەرى تۇگەل قوناق باۋرادى

 اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن اتقارۋ جاعىندا توپىدوڭ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسى جاعراپيالىق ورىن ابزالدىعىمەن ۇشتاستىرىپ، دەڭگەيدى ٴبىرشاما جوعارى تۇراقتاندىرىپ، توپىدوڭ قىستاعىن ٴساتتى تۇردە ەرەكشەلىككە يە  قىستاق ەتىپ قۇرىپ قانا قويماي، ەرەكشەلىكتەن ناتيجە جاراتىپ، قىستاق تۇرعىندارىن كىرىستى ارتتىرىپ، اۋقاتتاندىرۋدىڭ جاڭا ٴادىسىن تاپتى.

توپىدوڭ قىستاعىنىڭ 1 ـ كوشەسىنە كىرە قالساڭىز، بۇل ارادان قويۋ ۇلتتىق سالت ـ سانا مەن وڭتۇستىكتەگى شاعىن قالاشىقتاردىڭ بايىرعى كەلبەتىن، قىستاق تۇرعىندارى تۇراعىنىڭ قاقپاسى دا ٴبىر - بىرىنە ۇقسامايتىندىعىن بايقايسىز، بۇل كوشەدەن ٴار كۇنى ساياحاتشىلار توپىدوڭ قىستاعىنىڭ وزگەشە سالت ـ ساناسىن سەزىنە الادى.

قىستاق تۇرعىنى ٴالىمجان ابدۋ − جەرگىلىكتى ورىنداعى ايگىلى قۇم سۋرەت سىزۋشىسى، بىلتىر ول شاكىرتتەرىن باستاپ قىستاققا 30 نەشە تام قابىرعاسى سۋرەتىن سىزدى، سۋرەت مازمۇنى ۇلتتار ىنتىماعى، ەكولوگيانى قورعاۋ سياقتى اۋىل ـ قىستاق تۇرمىسىنىڭ بارلىق جاعىنا سايادى، بۇل سۋرەتتەر قىستاقتاعى كوركەم كورىنىسكە اينالدى. ول وتباسىن قۇم سۋرەت زاۆودىنا وزگەرتتى، ونىڭ قاراپايىم سۋرەت ستيلى ىشكى ولكەلەردەگى ساياحاتشىلاردى قاتتى قىزىقتىردى، ٴار جىلى سۋرەت ساتۋدان ميلليون يۋان كىرىس كىرگىزدى.

 قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ٴارقايسىسى ٴوز ونەرلەرىن ايگىلەپ، وزدەرى جاساعان ۇلتتىق كەستەشىلىك قولونەر بۇيىمدارىن، ۇلتتىق كيىم ـ كەشەكتەردى، ۇلتتىق قولونەر اعاش بۇيىمدارىن ۇيلەرىنە ٴتىزىپ، ساياحاتشىلاردىڭ تاڭداۋىنا بەردى. كىلكىلدەك، قۇيعان وكپە، كاۋاپ، پراندىك، قولدا جاسالعان بالمۇزداق، كاۋاس، دوعاپ، جەمىس شىرىنى سياقتى ەرەكشە ٴدامدى تاعامداردى كوشەنىڭ بارلىق جەرىنەن تابۋعا بولادى.

ويلاماعان جەردەن توپىدوڭ قىستاعى «توراپتا تانىمالى قىستاققا» اينالىپ، كوپتەگەن ساياحاتشىنى وسىندا ات باسىن بۇرۋعا باۋرادى. توپىدوڭ قىستاعى دارىپتەپ وتىرعان «وتباسىلارىنىڭ ەرەكشە ٴونىمى بولۋ، بارلىق وتباسى ات سالىسۋ» ۇستانىمى باسىم كوپ ساندى وتباسىلاردىڭ ساياحات ارقىلى كىرىسىن ارتتىرۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.

 بىرنەشە جىلدان بەرگى ورىستەتىلگەن جاڭاشا اۋىل - قىستاق قۇرىلىسى توپىدوڭ قىستاعىنىڭ كلاسسيكا مەن وسىزاماندانۋدى، ٴدامدى تاعام مەن مادەنيەتتى، كاسىپ سالاسى مەن ساياحاتتى ۇشتاستىرىپ، ەڭ سوڭىندا ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىمەن توعىسقان قىستاققا، «ساياحات مادەنيەتى»، «كوركەمونەر مادەنيەتى»، «اس - سۋ مادەنيەتى» ٴبىر تۇلعالانعان ەكولوگياسى جانعا جايلى قىستاققا جانە ساياحاتى دامىعان قىستاققا اينالۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.

بۇگىنگى توپىدوڭ قىستاعىندا 1 ـ، 2 ـ، 3 ـ كاسىپتەردىڭ دامۋى وتە جاقسى ٴارى ۇزدىكسىز توعىسۋدا. توپىدوڭ قىستاعى جاڭاشا اۋىل ـ قىستاق قۇرىلىسىندا ەلدەن ەرەك دارالىق تانىتىپ، 3 ۇلكەن كاسىپ بەينە ٴبىر ارباعا جەگىلگەن 3 تۇلپار سەكىلدى ٴبىرىن ٴبىرى جەبەپ، تەڭ ىلگەرىلەپ،  كوللەكتيۆ كىرىسى مەن شارۋالاردىڭ كىرىسىن جىل سايىن جوعارىلاتىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ اۋقاتتانۋىنا جول اشتى.