تاڭداۋلى تەاتر، مادەنيەت ماداق جىرى
«جيەيوۋ حانىشا» 5 - ايدىڭ 6 - كۇنىنەن باستاپ قويىلدى
ٴتىلشىمىز ۋاڭ جىحۋا حابارلايدى. «مىنە، بۇل حان اۋلەتىنىڭ حانىشاسى، جاۋاپكەرشىلىك پەن داڭق بىزگە جەبەۋ بولدى، سول كەزدە مەن دە انە سونداي ەدىم، وسىدان باستاپ باتىس ٴوڭىردى بەتكە الدىم، بويىمدا باتىلدىعىم بولعان ەكەن، بارلىعىن دا وسى ارادان باستايىن». بۇل مۋزىكا تەاترى (ٴان ـ ٴبي تەاترى) «جيەيوۋ حانىشاداعى» شيجۇن حانىشانىڭ تارتىمدى ارياسى. 5 ـ ايدىڭ 6 ـ كۇنىنەن 29 ـ كۇنىنە دەيىن ىلە وبلىسىنىڭ «شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ» كوركەمونەرلىك تاڭداۋلى تەاترى - كولەمدى جاسامپازدىق مۋزىكا تەاترى (ٴان ـ ٴبي تەاترى)، «جيەيوۋ حانىشا» (بۇرىنعى اتى: ٴان ـ ٴبي تەاترى «حان اۋلەتى حانىشاسى») وبلىستىق مادەنيەت ـ كوركەمونەر قيمىل ورتالىعىندا (ىلە تەاترحاناسىندا) 18 مايدان قويىلىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنا ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ قىزىقتى اڭگىمەسىن شەرتىپ، ۇلتتاردىڭ توعىسۋ حيكاياسىن بايانداپ، جۇرتشىلىقتىڭ قۇلاق قۇرىشىن قاندىرىپ، مادەنيەت نارىنەن ٴلاززات سيلاماق.
2021 - جىلعى «شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋدەگى» كوركەمونەرلىك تاڭداۋلى تەاتر بولعان بۇل تەاتر باتىس حان پاتشالىعىنىڭ شي جۇن، جيەيوۋ سىندى ەكى حانىشاسىن تاتۋلىق قۇدالىعى ٴۇشىن ۇزاتىپ، باتىس وڭىردەگى ەلدەرمەن تاتۋ - ٴتاتتى وتكەندىگى، جىبەك جولىن قورعاعاندىعى سياقتى يگى ىستەرىن بەينەلەگەن شىعارما. بۇل تاريحتى ەسكە الۋمەن بىرگە، شينجياڭنىڭ جۇڭگو تەرريتورياسىنىڭ ايرىلماس ٴبىر بولەگى ەكەندىگىن دالەلدەيدى.
پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنىڭ جەڭىسپەن اشىلۋىن قارسى الىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تاماشا تۇرمىسقا دەگەن تىڭ تىلەگىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىرىپ، «شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋدىڭ» ىقپال كۇشىن جوعارىلاتۋ ٴۇشىن، جياڭسۋ ولكەسىنىڭ ىلە وبلىسىنا باعىتتامالى كومەكتەسۋ الدىڭعى شەپ قولباسشىلىق شتابى باس بولىپ، وبلىستىق ٴان ـ ٴبي تەاترحاناسى دەن قويا ازىرلەگەن مۋزىكا تەاترى «جيەيوۋ حانىشا» 2021 ـ جىلى 4 - ايدا قويىلعاننان بەرى ىلگەرىندى ـ كەيىندى جياڭسۋدىڭ ۋشي، نانجيڭ، ياڭجوۋ سياقتى جەرلەرىندە 10 مايدان - رەت كورسەتىلىپ، قوعامدا قىزۋ اڭىس قوزعادى.
بۇل تەاترگە بەيجيڭ داشۋەسى كوركەمونەر شۋيۋانى مۋزىكا فاكۋلتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، ۇلتتىق مۋزىكا جانە مۋزىكا تەاترىن زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جوۋ يىڭچىن جەتەكشىلىك ەتۋگە قاتىناسقان، جۇڭگو تەاتر شۋەيۋانى دراما فاكۋلتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، پروفەسسورى، ماگيستر اسپيرانت جەتەكشىسى يان چۋان - ي سەنەرياسىن جازعان، كورسەتىلىم ازىرلەۋ قوسىنى ەگەي، ارتيس شوعىرى مىعىم بولعان. وبلىستىق ٴان - ٴبي تەاترحاناسىنىڭ ورىنباسار باستىعى جوۋ شيۇڭبياۋ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: «بيىل بۇل تەاتردى ىلەدە 20 مايدان الەۋمەتتىك يگىلىك سيپاتتى حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ كونسەرتى رەتىندە قويامىز، تەاتردە ماڭىزدى رولداردى تۇگەلدەي وبلىستىق ٴان - ٴبي تەاترحاناسىنىڭ ارتيستەرى سومدادى، وسى تەاتردەن اناعۇرلىم كوپ ىلە بۇقاراسى تاڭداۋلى مادەنيەتتىڭ رۋحاني كۇشىن شىن سەزىنسە ەكەن دەيمىن».
قويىلىم دايىنداۋ قىزمەتىنە قاتىناسقان مەملەكەتتىك 1 - دارەجەلى ارتيس، وبلىستىق ٴان - ٴبي تەاترحاناسىنىڭ كوركەمونەر جاسامپازدىعى جانە تەكسەرىپ وقۋ ورتالىعىنىڭ جاۋاپتىسى، رەجيسسەر گۇلايزا قادىر قىزى بىلاي دەدى: «بۇل تەاتردەگى ٴان - ٴبي، مۋزىكا اسپاپتارى، مۋزىكا، كيىم - كەشەك، سالت - سانا سياقتى جاقتارعا تۇگەلدەي ىلەنىڭ ەرەكشەلىكتەرى كوپتەپ سىڭىرىلگەن، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىن ساۋلەلەندىرىپ، ىلە حيكاياسىن جاقسى باياندايتىن جەرگىلىكتى سيپات الاتىن سارا تۋىندى».
«جيەيوۋ حانىشا - تاريحتاعى ۇلى ايەل، ونىڭ رولىن سومداۋ مەن ٴۇشىن وراسان زور باسەكە بولدى. وسى رولدى ويداعىداي سومداۋ ٴۇشىن، مەن قىرۋار ماتەريال كورىپ، جيەيۋ حانىشانىڭ مىنەز - قۇلقى، تۇرمىس جاعدايى سياقتىلارعا مۇقيات وي جۇگىرتتىم. ٴبىز سان مايدان جاتتىعۋ جاساۋ - وڭدەۋ ارقىلى وسى تەاتردى تولىق تابىستى ورىندادىق، قانشالىق جاپا شەكسەك تە تاتيدى» دەدى تەاتردا جيەيوۋ حانىشانىڭ رولىن سومداعان جاڭ جۇنحۇي، ول وبلىستىق ٴان - ٴبي تەاترحاناسىنىڭ ۆاكال اكتەرى.
«جيەيوۋ حانىشانىڭ» مۋزىكاسىندا كەڭ تارالعان مۋزىكا، روك، ۇرلەمەلى - شەرتپەلى مۋزىكا، ۇلتتىق مۋزىكا سياقتى كوپ ٴتۇرلى مۋزىكا ۇلگىلەرى توعىستىرىلعان. باستاۋ مۋزىكاسىندا ۇرلەمەلى - شەرتپەلى مۋزىكا ٴۇنى بىرگە اسقاقتاپ، مول، تاريحي سەزىم سيلايدى. تەاتر جەلىسىنىڭ كوركەمدىك تولقۋىنا ىلەسە ارتيستەردىڭ شىعانداتىپ ورىنداعان ارياسى بىردە قۋانىشتى، بىردە مۇڭلى، بىردە شۇعىل، بىردە تىنىش كۇيگە ٴوتىپ، جان سۇيىنتەدى.
حالىقتىق مۋزىكالاردى توعىستىرا بەينەلەۋ وسى تەاتردىڭ ٴبىر ۇلكەن ٴتۇيىنى، بۇل تەاتردا دومبىرا، قىل قوبىز، شاڭ قوبىز، سىبىزعى، داۋىلپاز سياقتى جەرگىلىكتى ۇلتتىق مۋزىكا اسپاپتارى تولىق پايدالانىلعان. مۇنىڭ ىشىندە مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مادەني مۇرا نىسانى - قىل قوبىز قازاق ۇلتىنىڭ بايىرعى مۋزىكا اسپابى، ونىڭ قيىندىق دارەجەسى وتە جوعارى، تۇنىق، جاعىمدى قوڭىر داۋىستى بولعاندىقتان كورەرمەندى وزگەشە سەزىمگە بولەيدى.
«جيەيۋ حانىشا» تەاترى تاريحي شىندىققا قۇرمەت ەتۋ نەگىزىندە وسى زامانعى ٴان - ٴبي تەاترىنىڭ بەينەلەۋ ٴتاسىلى ارقىلى حان پاتشالىعى داۋىرىندەگى باتىس ٴوڭىردىڭ سىرلى دا اسەم سالت - سانا كارتيناسىن دا، جيەيۋ حانىشانىڭ ىشكى دۇنيەسىن دە كوركەمدىكپەن بەينەلەگەن. ٴان - بيمەن ارلەنگەن كەسەك ۋاقيعا، تاريحي كورىنىس جانە وسى زامانعى تەاترحانا كەڭىستىگىندەگى ەستەتيكالىق بەينەلەۋ وسى تەاتردى تەرەڭ تاريحي مادەنيەت مانىنە جانە وزگەشە كوركەمونەرلىك تاماشالاۋ سيپاتىنا يە ەتكەن.