− رايونىمىزدىڭ جازعى استىقتان مول ءونىم الۋىنا تەكسەرۋ (1)

　　انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ ي

　8 - ايدىڭ 9 - كۇنى كۇشار كۇسان استىق - ماي شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى جاڭادان ورىلعان ءبيدايدى شوعىرلى تۇردە قامبالاۋدا. قازىرگە دەيىن كۇشار قالاسى جيىنى 85 مىڭ توننا ءبيداي ساتىپ الدى، بۇل بىلتىرعى سايكەس مەزگىلدەگىدەن 15 مىڭ توننا ارتتى، ساتىپ الۋ مولشەرى تاريحتاعى تىڭ ورەگە جەتتى. سۋرەتتى نياز راحىمان تۇسىرگەن

　　كۇز باسى مەزگىلى، تيانشان الابىندا ءبيداي اتىزى تولقىپ، قاۋىرت ءونىم الىپ جاتقان كورىنىس مەن مۇندالايدى.

　　بيىل بۇكىل رايوندا جازعى استىقتان تاعى دا مول ءونىم الىنىپ، ءبيداي وندىرىسىندە جەر اۋدانى، جالپى ءونىم مولشەرى، بىرلىك ءونىم مولشەرى تەڭ ارتقان تاماشا جاعداي جارىققا شىقتى. بۇكىل رايوننىڭ استىق ءوندىرىسىنىڭ، اسىرەسە، ءبيداي ءوندىرىسىنىڭ نەگىزى اناعۇرلىم بەرىك، ساپاسى اناعۇرلىم جاقسى بولىپ، بۇكىل رايوننىڭ ”14 - بەسجىلدىقتا“ جاقسى باستاما اشۋىنا، جاقسى قادام تاستاۋىنا ورنىقتى ىرگەتاس قالادى.

　　جازعى استىق ءونىم مولشەرى تاعى دا تىڭ ورەگە جەتتى

　　6 - ايدان بەرى رايونىمىزدا دۇمبە ءبيداي وڭتۇستىكتەن سولتۇستىككە قاراي ورىلىپ،ءونىم الىنىپ، جازعى استىقتان مول ءونىم الۋدىڭ شىمىلدىعى اشىلدى، ءونىمدى ارتتىرۋ جانە مول ءونىم الۋ بيىلعى جازعى جيىن - تەرىننىڭ جاندى كارتيناسىنا اينالدى.

　　بيىل بۇكىل رايونىمىز استىق جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ ءونىمىن ورنىقتىرۋعا، قامداۋعا كەپىلدىك ەتۋگە ۇزدىكسىز كۇش سالىپ، ساپالى ءبيداي ءوندىرىس بازاسى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، ءبيدايدىڭ، اسىرەسە، دۇمبە ءبيدايدىڭ ءوندىرىسىن ورنىقتىرىپ، استىق ءوندىرىسىنىڭ شەكتەۋ سيپاتتى نىساناسىن ءتۇسىرۋ سياقتى ءبىر قىدىرۋ ساياسات شارالارى ارقىلى استىق ءوندىرىسىن ارتتىرۋدى نەگىز ەتكەن ەگىمشىلىك قۇرىلىمىن رەتتەۋدى بەلسەنە جەتەكتەپ، استىق حاۋىپسىزدىگىنىڭ نەگىزىن ۇزدىكسىز بەكەمدەپ، استىق ەگىلەتىن جەر اۋدانىنىڭ كەمەيمەۋىنە، ءونىم مولشەرىنىڭ تومەندەمەۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى. بۇكىل رايون ىشەر استىقتىڭ شارتسىز حاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتۋ العى شارتىندا، ءبيداي، جۇگەرى سياقتى استىق داقىلدارىنىڭ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورماسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق تاراۋلارى تەحنيكتەردى اتىز باسىنا، ەگىنجايلارعا ىشكەرىلەي بارىپ تەحنيكالىق جەتەكشىلىك ورىستەتۋگە ۇيىمداستىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدى، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋدى وزەك ەتىپ، استىق ءوندىرىسىنىڭ ورەسى مەن جالپىلىق ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى.

　　”بيىل ءبىزدىڭ ءۇي 15 مۋ جەرگە ءبيداي ەكتى، جالپى ءونىم مولشەرى 4000 كيلوگرامنان استى، كىرىسىمىز ايتارلىقتاي بولماق“. ماكىت اۋدانى قۇمقۇسار اۋىلى تومۇراك قىستاعىنىڭ تۇرعىنى نۇرگۇل ءاليدىڭ ايتۋىنشا، بۇل كۇندەرى ەگىستىك جەردىڭ قۇنارلىلىعىن قورعاۋ قوسىمشا قاراجاتى، اۋىل شارۋاشىلىعى ماشينالارى قوسىمشا قاراجاتى سياقتى كوپتەگەن اۋىل شارۋاشىلىعىنا تيىمدىلىك جەتكىزۋ ساياساتتارىنىڭ سۇيەمەلدەۋىندە، ءبيداي ەگۋدەن تۇسەتىن كىرىس بارعان سايىن جوعارىلادى.

　　شارۋالاردىڭ استىق ەگۋ بەلسەندىلىگىن اناعۇرلىم ويداعىداي قورعاۋ ءۇشىن بيىل بۇكىل رايون 2 ميلليارد 829 ميلليون يۋان ءبيداي ەگىلەتىن جەردىڭ قۇنارلىلىعىن قورعاۋ قوسىمشا قاراجاتىن الدىن الا ءتۇسىرىپ، 368 ميلليون يۋان كەلەتىن ناقتى استىق ەككەن شارۋالارعا بەرىلەتىن ءبىر رەتتىك قوسىمشا قاراجاتتى دەر كەزىندە تياناقتاندىرىپ، جازعى استىقتان مول ءونىم الۋعا پارمەندى قامتاماسىزدىق ازىرلەدى.

　　ساناق ساندى مالىمەتتەرىندە كورسەتىلۋىنشە، 2021 - جىلى بۇكىل رايوننىڭ جازعى استىق ەگىلگەن جەر اۋدانى 17 ميلليون 89 مىڭ 500 مۋ بولىپ، بىلتىرعىمەن سالىستىرعاندا ％6.2 ارتقان، مەجەمەن ءونىم مولشەرى 6 ميلليون 281 مىڭ تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％7.7 ارتقان، جازعى استىقتىڭ ءونىم مولشەرى تاريحتاعى جاڭا دەڭگەيگە جەتىپ، بۇكىل جىلداعى اۋىل شارۋاشىلىعىنان مول ءونىم الۋ مەن شارۋالاردىڭ ۇزدىكسىز ورنىقتى تۇردە كىرىستەرىن ارتتىرۋى ءۇشىن ماڭىزدى رول اتقاراعان.

　　بىرلىك ءونىم رەكوردى ۇزدىكسىز جاڭالاندى

　　7 - ايدىڭ سوڭىندا شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى 6 - شىسىنىڭ شونجى ەگىس الاڭىنان قۋانىشتى حابار تارادى، شينجياڭ تىڭ يگەرۋ عىلىم اكادەمياسى داقىل زەرتتەۋ ورنى، 6 - شى اۋىل شارۋاشىلىعى عىلمي زەرتتەۋ ورنى جانە شونجى ەگىس الاڭى بىرلەسىپ قۇرعان تامشىلاتىپ سۋارىلاتىن دۇمبە ءبيدايدان جوعارى ءونىم الۋ بويىنشا ۇلگى كورسەتۋ اتىزىندا ءار مۋ جەردەن الىناتىن دۇمبە ءبيداي 858.72 كيلوگرامعا جەتىپ، شيندۇڭ 52 - ءنومىرلى ساپالى دۇمبەي ءبيداي شينجياڭ دۇمبە ءبيدايىنىڭ ەڭ جوعارى بىرلىك ءونىمىنىڭ رەكوردىن جاڭالادى.

　　8 - ايدىڭ باسىندا شونجى اۋدانى بانجيەگۋ قالاشىعىنىڭ ياۋجانزى قىستاعىنان تاعى دا قۋانىشتى حابار تارالدى، شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم اكادەمياسى يادروتەحنيكا، بيوتەحنيكا زەرتتەۋ ورنى دەربەس زەرتتەپ اشقان ساپالى مىعىم تالشىقتى جازدىق ءبيداي شينچۋن 37 - ءنومىرلى ءبيداي ءار مۋىنان 708.5 كيلوگرام ءونىم بەرۋدەي ناتيجەمەن 11 جىل ساقتالعان بۇكىل رايوننىڭ ساپالى جازدىق ءبيداي بىرلىك ءونىمىنىڭ رەكوردىن جاڭالادى.

　　ەڭ جوعارى بىرلىك ءونىم رەكوردىن ۇزدىكسىز جاڭالاۋمەن بىرگە، مەملەكەتتىك ءبيداي كاسىپ سالاسى جۇيەسى ماماندارىنىڭ ناقتى تەكسەرىپ وتكىزىپ الۋىمەن، بيىل ىلە وزەنى اڭعارىندا دۇمبە ءبيدايدىڭ ەڭ جوعارى بىرلىك ءونىمى مۋىنا 790 كيلوگرامعا جەتتى، قاشقار ايماعىندا ەڭ جوعارى بىرلىك ءونىم مۋىنا 740 كيلوگرامعا جەتتى، اقسۋ ايماعىندا ەڭ جوعارى بىرلىك ءونىم مۋىنا 840 كيلوگرامعا جەتتى. تۇرلىشە ەكولوگيالىق وڭىرلەردەگى ءبيدايدىڭ ءونىمىن ارتتىرۋدىڭ كومەسكى كۇشتەرى ۇزدىكسىز اشىلىپ، بۇكىل رايونداعى ءبيدايدىڭ بىرلىك ءونىمى مولشەرمەن مۋىنا 372.1 كيلوگرامعا جەتىپ، بىلتىرعىدان 9.1 كيلوگرام ارتتى.

　　بيىل جىل باسىنان بەرى رايونىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق تاراۋلارى استىق جاڭا سورتىن سۇرىپتاۋ جانە جەتىلدىرۋ، ساپالى تۇقىم جەتىلدىرۋ جانە سۇرىپتاپ ساپالىلاندىرۋ قىزمەتىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، اۆتونوميالى رايوندىق ”4 ميلليون مۋلىق“ ساپالى تۇقىم جەتىلدىرۋ بازاسى قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز ويداعىداي يگەرىپ، 12 ايماق (وبلىس) 71 اۋدان (قالا، رايون) 389 اۋىل (قالاشىق) 1413 قىستاقتىڭ 5 ميلليون 280 مىڭ مۋلىق بەلگىلەنگەن ساپالى تۇقىم جەتىلدىرۋ اتىزىن قامباعا ەنگىزۋ، كارتاعا ءتۇسىرۋ قىزمەتىن اياقتاتىپ، «اۆتونوميالى رايوننىڭ وسى زامانعى تۇقىم شارۋاشىلىعىنىڭ جاسامپازدىقپەن دامۋىن جەدەل ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرىن» شىعارىپ، تۇقىم شارۋاشىلىعىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرىسىندەگى شەشۋشى رولىن جانداندىردى.

　　ەڭ جوعارى بىرلىك ءونىم رەكوردىنىڭ جاڭالانىپ، ورتاشا بىرلىك ءونىمنىڭ ورنىقتى جوعارىلاۋى ءارى بيىلعى بۇكىل رايوننىڭ استىق ءوندىرىسىنىڭ جارقىن ءتۇيىنى ءارى بۇكىل رايوننىڭ استىق ءوندىرىس ورەسىنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋىنىڭ پارمەندى دالەلى.

　　ءوندىرىس قۋاتى ۇزدىكسىز جوعارىلادى

　　بىرلىك ءونىمنىڭ، جالپى ءونىمنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋىنىڭ استارىندا رايونىمىزدىڭ استىق ءوندىرىس قۋاتى مەن ءوندىرىس ورەسىنىڭ ۇزدىكسىز قارىشتاپ جوعارىلاۋى تۇر. بيىل جىل باسىنان بەرى بۇكىل رايون ەگىستىك جەر بايلىعىنان عىلمي، ۇيلەسىمدى پايدالانۋ ستراتەگياسىن جاپپاي تياناقتاندىرىپ، جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى، سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋ، عىلىم - تەحنيكا جالپىلاستىرۋ سياقتى نىسانداردى ءتۇيىندى تۇردە استىق وندىرەتىن وڭىرلەرگە بەيىمدەۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، استىق ءوندىرىس قابىلەتىندە باياندى ارتۋدى جۇزەگە اسىرۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى.

　　”بۇرىن بىرلىك ءونىمدى 550 كيلوگرامعا جەتكىزۋ سىندى ناتيجە ۇزدىك ناتيجە سانالاتىن، بيىل تولىمدى سانالاتىن بولدى“. شونجى اۋدانى شيبەيۋان قالاشىعى ليۋشۋحىزى قىستاعىنىڭ استىق ەگىنشىسى جۋ بيڭنىڭ ايتۋىنشا وسى جىلداردا ەگىستىك جەردىڭ ساپاسىن جاقسارتۋ، سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ تەحنيكاسىن جالپىلاستىرۋ سياقتى شارالار ارقىلى ەگىستىك جەردىڭ استىق ءوندىرۋ قابىلەتى بارعان سايىن جوعارىلاپ، ساپا وزگەرىسىن جۇزەگە اسىردى.

　　”ءبيداي وندىرىسىندە جالپى بارىستى ماشينالاندىرۋ جۇزەگە اسىرىلدى، بۇرىنعىدان مۇلدە باسقاشا بولدى“. جۋ بيڭنىڭ ايتۋىنشا، بۇرىن ءبيداي سۋارۋدان 24 ساعات بويى ادام ۇزىلمەيتىن، قازىرگى تاڭدا قول تەلەفون ارقىلى تامشىلاتىپ سۋارۋ جۇيەسىن مەڭگەرىپ، سۋ جىبەرىپ، تىڭايتقىش بەرۋگە بولادى، ۋاقىتتى، كۇشتى ۇنەمدەيدى ءارى جوعارى ءونىم الۋعا بولادى ەكەن.

　　ليۋشۋحىزى قىستاعىنىڭ وزگەرىسى بۇكىل رايوننىڭ استىق وندىرىسىندە ءىشىنارا جايت ەمەس. بيىل الدىڭعى جارتى جىلدا رايونىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق تاراۋلارى استىقتىڭ جاسىل، جوعارى ساپالى، جوعارى ءونىمدى بولۋ ارەكەتىن استىقتىڭ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورماسىمەن ورگانيكالى ۇشتاستىرۋدى اتقارىپ، بۇكىل رايونداعى 13 اۋدان - قالادا ءبيداي، جۇگەرى جوعارى ساپالى، جوعارى ءونىمدى ءوندىرىس بازاسىن تۇلعالاپ، ءدال مولشەردە تۇقىم سەبۋ، سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ، تۇقىم مەن تىڭايتقىشتى ايىرۋ سياقتى ”ساپالى تۇقىم + تاماشا ءتاسىل“ ەگىمشىلىك باسقارۋ تەحنيكاسىن شوعىرلى تۇردە جالپىلاستىرىپ، استىق ءوندىرىس قۋاتىن جوعارىلاتتى. سونىمەن بىرگە، بۇكىل رايون جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىسى قىزمەتىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىس نىسانىن ۇزدىكسىز سالىپ، جاڭادان سالىپ، قۇرىلىس اياقتاعان جەر كولەمى ءبىر ميلليون 758 مىڭ 300 مۋ بولىپ، جاڭادان سالىنعان نىساننىڭ قۇرىلىس باستاۋ سالىستىرماسى ％50.31 بولىپ، 701 مىڭ 900 اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىس جابدىقتارىن ىسكە قوسىپ، بەيدوۋ جول نۇسقاۋىمەن جۇرگىزۋشىسىز ەگىن سالۋ، ۇشقىش اپپاراتپەن دەرت - دەربەز، زياندى جاندىكتەردەن ساقتانۋ سياقتىلاردىڭ جۇمىس اياقتاتقان جەر اۋدانى 36 ميلليون 218 مىڭ مۋ - رەتكە جەتتى. ءبىر قىدىرۋ وزىق تەحنيكالار استىق وندىرىسىندە كەڭىنەن جالپىلاستىرىلىپ، بۇكىل رايوننىڭ استىق حاۋىپسىزدىگى تومەنگى شەگى بەرىك ساقتالىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ نەگىزى اناعۇرلىم جەتەرلىك بولدى.