شينجياڭنىڭ ٴىشى - سىرتىنان كەلگەن 30 نەشە جازۋشى ”ناراتتىڭ كوكتەمگى كەلبەتى . تيانشان جىر مۇشايراسىندا“ باس قوستى
”بۇل ارانىڭ كوركەمدىگىن بەينەلەۋگە ٴتىل جەتپەيدى“
ٴتىلشىمىز لي جيان حابارلايدى. 4 - ايدىڭ 12 - كۇنىنەن 15 - كۇنىنە دەيىن ىلە وبلىستىق ادەبيەت - كوركەمونەرشىلەر بىرلەستىگى مەن نارات كورىنىس رايونىن باسقارۋ كوميتەتى ۇيىمداستىرعان ”ناراتتىڭ كوكتەمگى كەلبەتى . تيانشان جىر مۇشايراسى“ نارات ساحاراسىندا وتكىزىلىپ، شينجياڭنىڭ ٴىشى - سىرتىنان كەلگەن 30 نەشە جازۋشى ناراتتىڭ سايىن ساحاراسىنان شالقار شابىت الدى.
ناراتتىڭ كوكتەمى − اقوزەن جايلاۋىنداعى قار - مۇزدى جارىپ شىققان بايشەشەكتەن باستاۋ الادى. اسقاق تيانشان تاۋى باۋرايىنداعى ۇزىننان - ۇزاققا سوزىلعان قالىڭ قاراعاي قارا بوياۋمەن سالىنعان سۋرەت سياقتى. ۇشى - قيىرسىز قارلى القاپتا قار - مۇزدى جارىپ شىققان بايشەشەك جەلمەن تەربەلەدى. قارى كەتكەن جەرلەردىڭ ٴشوبى تەبىندەپ، شوق - شوق گۇلدەر اشىلىپ، ناراتتىڭ كوكتەمگى كەلبەتىن جار سالا ايگىلەپ تۇرعانداي.
”بۇگىن قىزعالداقپەن دوس بولىپ كەتكەندەيمىن. ول ماعان بەرىلگەن قىمباتتى سي بولىپ قالماستان، ماعان ٴومىردىڭ قىمبات ەكەنىن سەزىندىردى“. كىتاپحانادا وتكىزىلگەن اڭگىمە ماجىلىسىندە حالىق ادەبيەتى باسپاسىنىڭ اعا رەداكتورى، باس رەداكتور دۋ لي بىلاي دەدى: ”ۋاڭ مىڭنىڭ «بۇركىت شاتقالى» رومانىندا ول اۋدارعان: ’ٴۇمىتى دە جەمىسى دە دۇنيەنىڭ ٴبىز دەگەن، پاراساتتىڭ كوزىندەگى جانارىمىز ٴبىز دەگەن. ەگەر مىناۋ الەمدى ٴبىر ساقيناعا بالاساق، سول ساقينا جارقىرايدى بىزبەنەن‘ دەگەن ولەڭ بار ەكەن. ٴاربىر ادام، ٴاربىر تىرشىلىك ساقيناعا ورناتىلعان جاقۇت سياقتى، بۇل ىلە اڭعارىنىڭ، نارات سىندى وسى كورىكتى مەكەننىڭ ماعان بەرگەن تاعى ٴبىر اسەرى “.
كوكتەمگى ناراتتىڭ كورىنىسى كوز سۇرىندىرەدى. اقوزەن جايلاۋىندا اپپاق قار جاتسا، نارات ورىك گۇلى اڭعارىندا ورىك گۇلى قۇلپىرا اشىلىپ، بارلىق جەر جاسىل جەلەك جامىلعان. تاۋ باسىندا تۇرىپ توڭىرەككە كوز سالساڭىز، ورقاش - ورقاش توبەلەردى كورەسىز. كۇن ساۋلەسى ورىك گۇلىنە جارقىراي ٴتۇسىپ تۇر. بەينە ىلەلىك اقىن سۇڭ ليڭنىڭ نارات بەينە ارشىن ٴتوس، سۇلۋ سىمباتتى بيازى ايەلگە ۇقسايدى دەگەنىندەي ەكەن.
كۇنەس وزەنى كەنەرەسىنەن اسىپ الاجايقىن بولىپ جاتىر. كۇن ساۋلەسى كوك مايساعا توگىلىپ، سايىن ساحارادا ساعىم وينايدى. كوگالدا قۇلىندار اۋناپ شۋاقتاسا، قوزىلار اسىر سالادى. كوكتەمدە بۇرشىك جارعان اعاشتار بايتاق دالاعا وزگەشە جاسىل ٴتۇس بەرگەن. ”بۇنى بەينەلەۋگە ٴتىل جەتەتىن ەمەس“. اقىن، ”ياڭزىجياڭ پوەزيا جۋرنالىنىڭ“ رەداكتورى ماي دوۋ گەرمانيا اقىنى فريدريح حولدىرليننىڭ ولەڭ شۋماقتارىنداعى ”كورىنىس سونشاما قاراپايىم دا شاراپاتتى بولعاندىقتان، ٴىس جۇزىندە ونى سۋرەتتەۋگە باتىلدىق ەتە المايمىز“ دەگەن اسەرلى بايىمداۋىنان سيتات كەلتىرەدى. ول ناراتتاعى ادامداردىڭ تابيعاتپەن، ۇلى دالامەن بولعان قاتىناسىن، ”انا مەن بالانىڭ ماڭگىلىك قاتىناسى، ول كوڭىل كۇيدىڭ تياناعى رەتىندە ادامدارعا ماڭگىلىك تىنىشىتىق سيلايدى“ دەپ قارايدى ەكەن.
اقىن، سامۇرىق ولەڭ باسپاسى ورتالىعىنىڭ باس رەداكتورى ما ليڭشۋ بىلاي دەدى: ولەڭ − ٴبىر جەردىڭ رۋحىن ايگىلەۋدەگى دانەكەر جانە فورما. نارات جونىندەگى ولەڭدەر تابيعاتتىڭ وزەگىنەن ورىلگەن شابىت سيى.
شينجياڭ ادەبيەت ـ كوركەمونەرشىلەر بىرلەستىگى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار ٴتوراعاسى، شينجياڭ جازۋشىلار قوعامىنىڭ ورىنباسار ٴتوراعاسى شيۇڭ حۇڭجيۋ: ”ەگەردە شينجياڭدى ٴبىر كوركەم سۋرەت دەسەك، ىلە وسى سۋرەتتىڭ كوزتارتارلىق ايشىقتى بولەگى ەكەنى ٴشۇباسىز. وسى رەتكى قيمىلعا كوپتەگەن ايگىلى اقىندار قاتىناستى، ناراتتىڭ كوركەم كورىنىسى جىر قاناتىمەن بىرگە قالىقتايتىندىعىنا كامىل سەنەمىز“ دەدى. وسى رەتكى جىر مۇشايراسىنىڭ ٴمانى جونىندە توقتالعاندا، ول بىلاي دەدى: ”قازىر اۆتونوميالى رايوندىق ادەبيەت ـ كوركەمونەرشىلەر بىرلەستىگى جۇڭگو ادەبيەت ـ كوركەمونەرشىلەر بىرلەستىگىمەن، جۇڭگو جازۋشىلار قوعامىمەن ’شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ‘ جونىندەگى سەلبەستىك مەحانيزمىنە قول قويدى. وسى تۇرعىدان الىپ ايتقاندا، ىشكى ولكەلەردەگى جازۋشىلاردىڭ شينجياڭعا كەلىپ، ىلەنى ٴوز ىشىنە العان ادەبي تۋىندىلار جاراتۋى − ٴىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋدى قولداعاندىعى بولىپ تابىلادى. سونىمەن بىرگە كوپشىلىك شينجياڭ جازۋشىلارىنىڭ ادەبي تۋىندىلارىن بەلسەنە تانىستىرىپ، ادەبي اۋىس - كۇيىس جاساپ، شينجياڭنىڭ ادەبيەت ىستەرىنىڭ دامۋىن جەبەيدى. ادەبيەت اۋىس ـ كۇيىسى ارقىلى تىنباي كۇش سالىپ، ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوسىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتساق، شينجياڭ، ٴسوز جوق، اناعۇرلىم جاقسى بولا تۇسەدى“ دەدى.
”بۇل رەتكى قيمىل ٴبىزدىڭ ’قاراجوندا قىس‘ قيمىلىنان كەيىن وتكىزگەن 2 ـ رەتكى تيانشان جىر مۇشايراسى. ٴبىز ٴبىر قىدىرۋ قيمىلدار ارقىلى ’تيانشان جىر قوعامىن‘ ىلەنىڭ ادەبيەت ماركاسىنا اينالدىرىپ، جەرگىلىكتى جازۋشىلار مەن شينجياڭنىڭ ٴىشى ـ سىرتىنداعى جازۋشىلاردىڭ بەلسەنە اۋىس ـ كۇيىس جاساۋىن جەبەپ، جەرگىلىكتى جازۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق ورەسىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، ىلە ادەبيەت ىستەرىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى ٴۇمىت ەتەمىز“ دەدى ىلە وبلىستىق ادەبيەت - كوركەمونەرشىلەر بىرلەستىگى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار ٴتوراعاسى لي گىڭيۇن.
تيانشان ايبىندى. ناراتتىڭ كوكتەمى ”قىزىل ورىك بۇتاعىنداعى كوكتەم گۇلىنەن“ باستاۋ الادى، ول تىرشىلىك تىنىسىنا تولى سايىن دالاداعى اسقاق جىگەر،ٴاز جانىڭا ەرىك بەرمەيتىن جان تەبىرەنتەر ولەڭ - جىر.
اقىن - جازۋشىلار نارات ورىك گۇلى اڭعارىندا گۇل تاماشالاۋدا.
لي جيان فوتوسى
30 نەشە اقىن - جازۋشى تيانشان تاۋىنىڭ ەتەگىندە ەستەلىك سۋرەتكە ٴتۇستى.
لي جيان فوتوسى
ٴبىر اقىن نارات اقوزەن ساحاراسىندا اشىلعان اق ٴتۇستى بايشەشەكتى سۋرەتكە ٴتۇسىردى. لي جيان فوتوسى