دۋ لەي (ٴوز ٴتىلشىمىز)

بيىل چاپچال سىبە اۆتونوميالى اۋدانى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋ مەن كەڭەيتۋدى ماڭىزدى ورىنعا قويىپ، ويداعىداي يگەرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ ساياسات - شارالارى مەن قىزمەت جۇيەسىنىڭ اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋگە بىرتىندەپ ورنىقتى ٴوتۋىن ىلگەرىلەتىپ، كولەمدى قايتا كەدەيلەسۋدى تۋدىرماۋ تومەنگى شەگىن باتىل ساقتاپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ۇزدىكسىز جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، ٴتۇرلى قىزمەتتىڭ ٴساتتى ورىستەتىلۋىن جەبەدى.

كاسىپ سالاسىنىڭ گۇلدەنۋى اۋىل - قىستاقتىڭ دامۋىنا كۇش قوستى

كاسىپ سالاسى − كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ جەتىستىكتەرىن ۇزدىكسىز بەكەمدەۋ مەن كەڭەيتۋدىڭ ٴتۇبىرلى شاراسى جانە قاينار بۇلاعى. جىل باسىنان بەرى چاپچال اۋدانى كاسىپ سالاسىن گۇلدەندىرۋدى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ «ماڭداي الدى ينجەنەرياسى» ەتۋگە تاباندى بولىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ تاۋلى وڭىرگە دەيىن كەڭەيۋىن، جۇمىستاندىرۋدىڭ قالاعا بەت الۋىن ۇزدىكسىز جەبەپ، كاسىپ سالاسى دامۋىنىڭ اۋىل - قىستاققا كەڭەيۋىن ىلگەرىلەتتى.

جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي كاسىپ سالاسىن يگەرۋ، جاڭالىق اشۋ ۇلگىسىمەن كاسىپ سالاسىن يگەرۋ، چاپچال اۋدانىنداعى ىلە مەملەكەتتىك اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم - تەحنيكا باقشاسى يقۋات رايونىنان ويداعىداي پايدالانۋ سياقتى شارالاردى اتقارىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ ورنالاسۋىن اناعۇرلىم كەمەلدەندىرىپ، كەن اۋىلى مەن قاۋىنشى اۋىلىنداعى كۇرىش كولشىگى قىسقىش باقا باعىمشىلىعى، ٴتورتسۇمىن اۋىلى مەن اسىل تۇقىمدى قوي فەرماسىندا سۋ ونىمدەرى باعىمشىلىعى، قاينۇق قالاشىعى مەن التىنبۇلاق قالاشىعىنداعى قوي - سيىر باعىمشىلىعى، چاپچال قالاشىعى ۇزىنبۇلاق اۋىل - قىستاق الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى ۇلتتىق سالت - سانا ساياحات قىستاعى جانە ميلياڭچۋان اۋىلىندا اس - سۋ، سالت - سانا شاعىن قالاشىعى سياقتى كاسىپ سالاسى نىساندارىن قالىپتاستىردى. 

سونىمەن بىرگە، جەمىس ورمانىن، كوكونىستى، كۇرىشتى نەگىز ەتكەن ەگىمشىلىكتى، سويىس سيىردى نەگىز ەتكەن باعىمشىلىقتى، سونداي - اق اۋىل - قىستاق سەيىل - سەرۋەن ساياحاتى كاسىبى مەن اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن جىنتىكتەي مانەرلەۋ، زات اينالىمى كاسىبىن كۇش سالا دامىتىپ، «اۋىل شارۋاشىلىعى ارقىلى ساياحاتتى جەبەۋ، ساياحات ارقىلى ديقانداردى اۋقاتتاندىرۋ، كاسىپ سالاسى مەن قالانىڭ ٴوزارا ىقپالداستىعى جانە جالپىلىق ٴبىر تۇلعالانعان» دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ قۋاتتانۋى، اۋىل - قىستاقتىڭ كوركەيۋى جانە شارۋالاردىڭ اۋقاتتانۋى سىندى دامۋ نىساناسىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىردى. 

جاعىستاي قالاشىعىنداعى ماقسارى كاسىپ باقشاسىنا ورنالاسقان ىلە ياچينا اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ شەكتى سەرىكتەستىگى وسى اۋداننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن كاسىپ سالالاندىرۋىنداعى ٴتۇيىندى باستاماشى كاسىپورىنداردىڭ ٴبىرى. 2017 - جىلى وندىرىسكە قوسىلعاننان بەرى «سەرىكتەستىك + عىلمي زەرتتەۋ  قۇرىلىمى + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + شارۋا وتباسى» سىندى ون مىڭ مۋلىق ورگانيكالى ماقسارى بازاسى ەكولوگيالىق سەلبەستىك ۇلگىسىن قۇلشىنا قالىپتاستىرىپ، العاشقى جىنتىكتەي مانەرلەۋ ارقىلى بازار اياسىن جەدەل كەڭەيتىپ، 2020 - جىلى ٴونىم قۇنىن 20 ميلليون يۋانعا جەتكىزدى. كەزەكتە، كاسىپورىن جەرگىلىكتى ورىنداعى 20 دان استام بوس ەڭبەككۇشتى جۇمىسقا قابىلدادى.  

وسى سەرىكتەستىكتىڭ قوراپتاۋ سەحىندا ىستەيتىن تومەنگى جاعىستاي قىستاعىنان كەلگەن جۇمىسشى ٴسابيرام سايداقىمەت ۇلاسپالى جەلىدە ماقسارى مايىن قوراپتاۋمەن شۇعىلدانادى، بۇل ونىڭ وسى سەرىكتەستىكتە قىزمەت ىستەگەنىنىڭ 3 - جىلى، قازىر ايلىق ەڭبەكاقىسى 2 مىڭ 500 يۋاننان جوعارى. ول تىلشىگە وتباسىنىڭ كەزىندە كەدەي وتباسى ەكەندىگىن، ٴبىر وتباسىنداعى 4 جاننىڭ 20 مۋ جەرگە سۇيەنىپ كۇنەلتكەندىگىن، وسى سەرىكتەستىكتە ىستەگەننەن كەيىن ايلىق كىرىسى تۇراقتى بولعانىن، كۇيەۋىنىڭ دە قۇرىلىسشىلىقتى ۇيرەنگەنىن، ەگىس جۇمىسىنىڭ سايابىر كەزىندە جۇمىس ورنىندا كومەكشى بولاتىنىن، جىلىنا 20 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزەتىندىگىن، مۇنان تىس، ٴوزىنىڭ وتباسىندا ون نەشە سيىر باعاتىنىن، قازىر وتباسىنىڭ جىلدىق كىرىسى 100 مىڭ يۋاننان اسىپ، كەدەيلىك تۇرمىستىڭ كەلمەسكە كەتكەنىن تىلگە تيەك ەتتى.ەكولوگيالىق قۇرىلىس پەن بۇقارانىڭ كىرىسىن ارتتىرۋدى قاتار يگەرۋ

سوڭعى جىلدارى چاپچال اۋدانى قورشاعان ورتانى جاقسارتۋدا تىڭ ناتيجەلەر جاراتىپ، اۋىل ـ قىستاق ەكولوگياسىن ساپالىلاندىرىپ، ەكولوگيالىق ورمان قورعاۋشىلار ساياساتىن ۇزدىكسىز تياناقتاندىرىپ، «اۋدان قۇرۋ، اۋىل ۇسىنىس ەتۋ، پۋنكت باسقارۋ، قىستاق ىستەتۋ» سىندى باسقارۋ مەحانيزمىنە ساي، تاڭداپ ۇسىنىس ەتۋ ٴادىسى بويىنشا ەكولوگيالىق ورمان قورعاۋشىلاردى تاڭداپ ۇسىنىس ەتۋدىڭ ناقتى ەرەجەسىن بەلگىلەپ، ٴبولىس جوباسىن اشالاپ، اۋىل ـ قالاشىقتى بىرلىك ەتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان وتباسىلاردان 441 ەكولوگيالىق ورمان قورعاۋشىنى تاڭداپ ۇسىنىس ەتىپ، باسقارۋ، قورعاۋ كەلىسىمىنە قول قويىپ، ٴار ادامعا جىلىنا 10 مىڭ يۋان قوسىمشا قاراجات بەردى.

چاپچال اۋدانى ەكولوگيالىق قۇرىلىس پەن كەدەيلەردى دالمە ـ ٴدال سۇيەمەلدەۋدى ورگانيكالى ۇشتاستىرۋ ٴۇشىن چاپچال ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە قارجى قوسۋ، دامىتۋ شەكتى سەرىكتەستىگىن قۇردى ٴارى 2017 ـ جىلى 300 مىڭ مۋ ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ورمان قۇرىلىسى نىسانىن باستاپ، كەدەيلەردى ەكولوگيا بويىنشا سۇيەمەلدەۋ باياندى مەحانيزمى جونىندە ىزدەنىس جاسادى. 2017 ـ جىلدان قازىرگە دەيىن 90 مىڭ مۋ جەرگە ەكولوگيالىق ورمان اعاشى ٴوسىرىلىپ، 10 ميلليون ٴتۇپ قالامشا ەگىلدى. 

بۇل اۋدان سەرىكتەستىك + شارۋا وتباسى ۇلگىسىن قولدانىپ، ەكولوگيا بويىنشا سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىنىڭ ٴونىمدى جۇرگىزىلۋىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتتى. چاپچال ەكولوگيا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە قارجى قوسۋ، دامىتۋ شەكتى سەرىكتەستىگى كەدەيلىكتەن ارىلعان 345 ادامدى ەكولوگيالىق ورمان وسىرۋگە جانە سوڭعى مەزگىلدەگى باپتاۋعا تاڭداپ ۇسىنىس ەتىپ، ٴار ادامعا جىلىنا 12 مىڭ يۋان قوسىمشا قاراجات بەردى. 

قاينۇق قالاشىعى اراوستەڭ قىستاعىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلعان ابدىرازاق اكىرام يگىلىككە كەنەلۋشى. 2017 ـ جىلى 4 ـ ايدا ول ەكولوگيا بويىنشا سۇيەمەلدەۋ سەرىكتەستىگىنە كىرىپ، ورمان شارۋاشىلىعى تەحنيگى بولىپ جەتىلىپ، 4 ادامدىق باپتاۋ ـ قورعاۋ گرۋپپاسىنا باستاماشى بولىپ، 3 مىڭ مۋ ەكولوگيا بويىنشا سۇيەمەلدەۋ ورمانىن باپتاپ، ايىنا 3 مىڭ 400 يۋان ەڭبەكاقى الدى. ول تاعى ەسىك الدىنان شاعىن دۇكەن اشىپ، تۇرمىسى كۇننەن - كۇنگە جاقساردى. 

ابدىرازاق قۋانا بىلاي دەدى: «بۇرىن كەدەي وتباسى بولاتىنبىز، ايەلىم جۇرەك اۋرۋىنا دۋشار بولعاندىقتان، اۋىر جۇمىس ىستەي المايتىن، مەن دە سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەي المايتىنمىن، قازىر مەن ٴۇي ىرگەسىندە جۇمىس ىستەيمىن، ايەلىم شاعىن دۇكەننەن جىلىنا 10 مىڭ يۋاننان استام كىرىس كىرگىزەدى، ٴبىز قوس قولىمىزعا سۇيەنىپ كىرىستى ارتتىرىپ، اۋقاتتانىپ كەلەمىز». 

جۇمىسقا ورنالاستىرۋ ارقىلى اۋقاتتانۋ ارمانىن جۇزەگە اسىردى

جۇمىسقا ورنالاستىرۋ − كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋ مەن كەڭەيتۋدەگى ماڭىزدى تىرەك، جۇمىسقا ورنالاستىرۋدى  كەڭەيتۋ - كىرىستى ارتتىرۋدىڭ ەڭ ٴونىمدى، ەڭ تىكە ٴتاسىلى. بيىل جىل باسىنان بەرى چاپچال اۋدانى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ قىزمەتىن تىڭعىلىقتى ىستەپ، اۋداننىڭ ٴتورت باسشىلىق القاسىنىڭ باسشىلارى اۋىل ـ قىستاققا بارىپ، اۋىل  (قالاشىق) ، الاڭ زاپاس قىزمەتكەرلەرىنە تۇيىندە تۇرىپ جەتەكشىلىك ەتىپ، ىلگەرىندى ـ كەيىندى 15 رەت ارناۋلى ٴماجىلىس اشىپ، قىزمەتتەردى ناقتى ورنالاستىرىپ، «ساياسات جەتكىزۋ، قىزمەت ورنىن ازىرلەۋ، ينفورماتسيامەن قامداۋ، قىزمەت وتەۋ» قيمىلىن كۇش سالا ورىستەتتى. قىزمەت ورنى تىزىمدىگىن جاساپ، 55 رەت ٴتۇرلى قىزمەتكە ۇسىنىس ەتۋ ٴماجىلىسىن اشىپ، 4 مىڭ 100 قىزمەت ورنىن ازىرلەدى.

سونىمەن بىرگە، اماناتتاپ باسقارۋ ارقىلى اۋىرتپالىقتى جەڭىلدەتۋ مەحانيزمىن كۇش سالا اتقارىپ، «ەكىنى جاپپاي قامتۋ» قىزمەتىمەن ۇشتاستىرىپ، جۇمىسكەرلەردىڭ وتباسى قيىنشىلىعىن شەشۋگە دەر كەزىندە كومەكتەسىپ، «قارتتاردى، بالالاردى، جەردى، مالدى اماناتتاۋ» ينجەنەرياسىن اتقارىپ، ەڭبەككۇشتەردىڭ جۇمىستانۋىنا تۇساۋ بولىپ وتىرعان كەدەرگىلەردى جويىپ، قالا، اۋىلدارداعى ەڭبەككۇشتەردىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىستانىپ، كىرىسىن ارتتىرۋىن  بارىنشا جەبەپ، جۇمىسقا ورنالاسۋىنا، كىرىس كىرگىزۋىنە كەپىلدىك ەتتى.

2019 ـ جىلى 4 ـ ايدا چاپچال قالاشىعى ۇزىنبۇلاق اۋىل ـ قىستاق الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلعان تۇرعىن گۇليشا قۇرمانجان قىزى ي - نان ونەركاسىپ باقشا رايونىنداعى جۇمىسشى ـ قىزمەتشىلەر اسحاناسىنا جۇمىسقا ورنالاستى. باستابىندا ول قىزمەت وتەۋشىدەن باستاپ، تاباندىلىقپەن ىستەدى، قاعىلەز بولعاندىقتان، تەز ارادا جۇمىسشى - قىزمەتشىلەر اسحاناسىنىڭ جەتەكشىلىگىنە كوتەرىلەدى، قازىر ايىنا 3 مىڭ 200 يۋان ەڭبەكاقى الادى. 

گۇليشا تىلشىگە: «بۇرىن قىزمەتىم جوق، ۇيدە بالا باعاتىنمىن، كۇيەۋىم ەگىن سالاتىن. ۇزىنبۇلاق اۋىل ـ قىستاق الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى وسى جاعدايىمنان حاباردار بولعان سوڭ، كۇيەۋىمدى شوفەرلىك كۋالىگىن الۋ ۇيرەنۋىنە قاتىناستىردى، قازىر كۇيەۋىم كىرە اۆتوموبيلىن جۇرگىزىپ، ايىنا 6 مىڭ يۋانعا جۋىق كىرىس كىرگىزۋدە، بالام قالاشىقتاعى بالا باقشادا وقيدى، وسىلايشا مەنىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋىمە مۇمكىندىك جاسالدى» دەدى.

 گۇليشا بىلاي دەدى: «پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ ابزال ساياساتىنىڭ ارقاسىندا كەدەيلىكتەن ارىلىپ، بايۋ جولىنا تۇستىك، پارتيا، ۇكىمەت ٴبىزدىڭ باسپانا سالۋىمىزعا كومەكتەسىپ، ٴبىزدى جۇمىسقا ورنالاستىردى، ٴبىز، ٴسوز جوق، تۇرمىسىمىزدى كۇننەن - كۇنگە جاقسارتىپ، بالالارىمىزدى جاقسى تاربيەلەپ، اتا مەكەنىمىزدى كوركەيتۋگە كۇش سالامىز».