汉文 ىلە اقپارات تورابىنا حوش كەلدىڭىزدەر!
اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ۇزدىكسىز جاپپاي ىلگەرىلەتەيىك
2022-05-20 18:16:29     كورىلىم:رەت كەلۋ قاينارى:ىلە گازەتى  جاۋاپتى رەداكتور:گۇلدەن ماقسات قىزى

جاڭ حۇڭيۇي


باس شۋجي شي جينپيڭ: «اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن اتقارۋ ــ پارتيا 19 ـ قۇرىلتايىندا جاسالعان كەلەلى شەشىم - ورنالاستىرۋ، جاڭا داۋىردە <اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق، شارۋالار> قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋدىڭ باس تۇتقاسى» دەپ باسا دارىپتەدى. «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ 2022 - جىلى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدەگى ٴتۇيىندى قىزمەتتەردى جاپپاي ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى پىكىرىندە» بىلاي دەپ اتاپ كورسەتىلدى: «100 جىلدىق وزگەرىس جاعدايى مەن عاسىرلىق ىندەتكە بايىپتىلىقپەن توتەپ بەرىپ، ەكونوميكا مەن قوعامنىڭ ورنىقتى، اقاۋسىز دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە، ٴسوز جوق، مەملەكەتتىڭ كەلەلى ستراتەگيالىق قاجەتىن كوزدە ۇستاپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ نەگىزگى جاعدايىن ورنىقتىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ۇزدىكسىز، جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ٴوندىرىسىنىڭ، شارۋالار كىرىسىنىڭ ورنىقتى ارتۋىنا، اۋىل - قىستاقتىڭ ورنىقتى، تىنىش بولۋىنا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. ٴبىز شي جينپيڭ جاڭا ٴداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، ورتالىقتىڭ 1 ـ ٴنومىرلى قۇجاتىنداعى ماڭىزدى ورنالاستىرۋلاردى ويداعىداي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدىڭ جاڭا جاعدايىن قۇلشىنا اشۋىمىز كەرەك.

مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. «حۇڭفاندا ايتىلعان بيلىك جۇرگىزۋدىڭ سەگىز جاعىندا حالىقتىڭ ىشەر اسى ماڭداي الدى ورىنعا قويىلعان». ەلىمىز جان سانى كوپ ٴىرى ەل، ىشەر اس ماسەلەسىن ويداعىداي شەشۋ ــ باستان - اياق ەل باسقارۋداعى ماڭداي الدى ٴىرى ٴىس. باس شۋجي شي جينپيڭ استىق حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىنە ايرىقشا ٴمان بەرىپ، «جۇڭگولىقتار ٴوز كەسەسىن قاي ـ قاشان دا ٴوز قولىندا مىقتى ۇستاۋى، كەسەسىندە نەگىزىنەن جۇڭگونىڭ استىعى بولۋى كەرەك» دەپ قايتا - قايتا باسا دارىپتەدى. ٴوزىمىزدى نەگىز ەتۋ، ەل ٴىشىن تياناق ەتۋ، ٴوندىرىس قۋاتىنا كەپىلدىك ەتۋ، لايىقتى يمپورت ەتۋ، عىلىم ـ تەحنيكانى تىرەك ەتۋ سىندى مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگى ستراتەگياسىنا تاباندى بولىپ، «استىقپەن نەگىزىنەن ٴوزىن ـ ٴوزى قامداۋ، ىشەر اس مۇلدە حاۋىپسىز بولۋ» باعىتىنا بۇلجىماي تاباندى بولىپ، «استىق القاپتارىن قورعاۋ، ەگىستىك جەر بايلىعىنان عىلمي، ۇيلەسىمدى پايدالانۋ» ستراتەگياسىن تياناقتاندىرىپ، مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ تومەنگى شەگىن مىقتاپ ساقتاۋ كەرەك. ٴبىرىنشى، ٴبىر ميلليارد 800 ميلليون مۋ ەگىستىك جەردىڭ قىزىل سىزىعىن باتىل ساقتاۋ كەرەك. ەگىستىك جەردى قورعاۋدىڭ «تەگەۋرىندى» قاتاڭ شاراسىن، ٴسوز جوق، تياناقتاندىرىپ، ەگىستىك جەردى قورعاۋدا پارتيا مەن ۇكىمەت بىردەي جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، ٴبىر ميلليارد 800 ميلليون مۋ ەگىستىك جەردىڭ قىزىل سىزىعىن قاتاڭ ساقتاپ، ەگىس اتىزىنىڭ ەگىس اتىزى بولۋىنا، ونىڭ ۇستىنە، ٴسوز جوق، قۇنارلى اتىز بولۋىنا كەپىلدىك ەتىپ، استىق ٴوندىرىسى قۋاتىن جالپى مولشەر جاعىنان قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. ەگىستىك جەردىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ تەبىنىن كۇشەيتىپ، جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋ كەرەك. ەكىنشى، تۇقىم شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋ قيمىلىن جاپپاي اتقارۋ. ساپالى تۇقىم بايلىعىن قورعاۋ، پايدالانۋ، جاڭالىق اشۋ، قامال الۋ، كاسىپورىندار تاڭداۋلىلارىن سۇيەمەلدەۋ، بازالاردىڭ ورەسىن جوعارىلاتۋ، بازاردى تازارتۋ سىندى 5 ۇلكەن قيمىلدى جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، تۇقىم شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكاسىندا ٴوز كۇشىنە سۇيەنىپ ٴوزىن الۋەتتەندىرۋدى، تۇقىم قاينارىن دەربەس مەڭگەرۋدى بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرۋ كەرەك. ەلىمىزدىڭ كۇشتى شوعىرلاندىرا وتىرىپ ٴىرى ىستەر تىندىرۋ سىندى ٴتۇزىم ابزالدىلىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، عىلمي زەرتتەۋدە كولەمدى سەلبەستىك، ٴىرى بىرلەستىك جاساپ، تۇقىم قاينارىنداعى «كىلتەڭ» تەحنيكادان قامال الىپ، تۇقىم شارۋاشىلىعىندا ەڭسە كوتەرۋ شايقاسىن ويداعىداي جۇرگىزۋ كەرەك. ٴۇشىنشى، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جالپىلىق ٴوندىرىس قۋاتىن جەدەل جوعارىلاتۋ. ەگىستىك جەر مەن تۇقىم سىندى ەكى ۇرىمتال ٴتۇيىندى مىقتى يگەرۋ نەگىزىندە، بيو تەحنيكا، جابدىق تەحنيكاسى، جاسىل تەحنيكا جانە سيفرلى تەحنيكا سياقتىلاردى شوعىرلى توعىستىرۋ ارقىلى جەردىڭ ٴونىم مولشەرىن، ەڭبەك ونىمدىلىگىن جانە بايلىقتى ورنالاستىرۋ ونىمدىلىگىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ٴوندىرىس شارت - جاعدايىن بارىنشا جاقسارتىپ، استىق، مايلى داقىل، شوشقا، كوكونىس سياقتى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن ورنىقتى قامداۋدى مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا قامتاماسىزداندىرىپ، قالا - اۋىل تۇرعىندارىنىڭ ساپالى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنە بولعان كوپ نەگىزدى قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋ كەرەك. ٴتورتىنشى، استىق ەگەتىن ديقانداردىڭ ۇيلەسىمدى كىرىسىن قامتاماسىزداندىرۋ. ديقاندار استىق ەگۋدەن پايدا تاباتىن بولۋ، استىق وندىرەتىن نەگىزگى رايونداردا استىقتى يگەرەتىن بەلسەندىلىك بولۋ نىسانالىق تالابى بويىنشا، ديقانداردىڭ استىق ەگۋدەن پايدا تابۋىن قامتاماسىزداندىرۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرۋ كەرەك. اۋىل ـ قىستاق جەرىن «ٴۇش ۇقىقتى ٴبولىپ ورنالاستىرۋ» (جەر مەنشىك ۇقىعى، جەردى كوتەرمەگە الۋ ۇقىعى، جەردى كوتەرمەگە الىپ تيجارات جۇرگىزۋ ۇقىعى) ٴتۇزىمى بويىنشا ورنالاستىرۋعا تاباندى بولىپ، تيجارات ۇقىعىن ٴتارتىپتى اينالىمعا سالۋدى ىلگەرىلەتىپ، استىق ٴوندىرىسىنىڭ كولەمدەنگەن نەگىزىن قالىپتاستىرىپ، استىق ەگەتىن جاڭاشا تيجارات تۇلعالارى مەن ديقانداردىڭ كولەمدى پايدا تابۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك. شاعىن شارۋا وتباسىلارى مەن وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىن ورگانيكالى ۇشتاستىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، اماناتتاپ باسقارۋ، جارتىلاي اماناتتاپ باسقارۋ سياقتى وندىرىستىك قىزمەت وتەۋمەن قامداۋ ارقىلى استىق ەگەتىن ديقانداردىڭ ٴوندىرىس وزىندىك قۇنىن تومەندەتىپ، ٴوندىرىس قاراجاتىن ۇنەمدەپ، استىق ەگۋدەن تاباتىن پايداسىن جوعارىلاتۋ كەرەك. باعا، قوسىمشا قاراجات، فينانس، قامسىزداندىرۋ سياقتى كوپ ٴتۇرلى ساياساتتىق قۇرالداردان يكەمدى پايدالانىپ، استىق ەگەتىن ديقانداردىڭ ٴوندىرىس حاۋىپ - قاتەرىنەن ساقتانۋ جانە ودان قورعانۋىنا كومەكتەسىپ، پايدا مەجەسىن ارتتىرىپ، استىق ەگۋدىڭ جالپىلىق ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ كەرەك. بەسىنشى، پارتيا مەن ۇكىمەت بىردەي جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋ ٴتۇزىمىنىڭ تياناقتانۋىن شىن مانىندە ويداعىداي يگەرۋ كەرەك. استىق ماسەلەسىنە تەك ەكونوميكالىق جاقتان عانا قاراۋعا بولمايدى، استىق حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىنە ساياسي تۇرعىدان، قوعامدىق نازار اۋدارۋ تۇرعىسىنان مامىلە جاساۋ كەرەك. بيىل پارتيا، ۇكىمەت ورىندارىنىڭ استىق حاۋىپسىزدىگى جونىندە بىردەي جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋىن باعالاۋدىڭ ٴبىرىنشى جىلى، جەرگىلىكتى ورىنداعى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەردىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا ٴمان بەرىپ، استىق ٴوندىرىسىن يگەرۋ جاۋاپكەرشىلىگىن ناقتىلاندىرىپ، استىق حاۋىپسىزدىگى جاۋاپكەرشىلىك ٴتۇزىمىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، ٴسوز جوق، تۇزىمدىك ورنالاستىرۋدىڭ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، ونىمدىلىك كورسەتۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.

كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋ كەرەك. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: «اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ العى شارتى − كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋ، ونى ۇزدىكسىز مىقتى، ويداعىداي يگەرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ تۇرمىسىن تىڭ ساتىعا كوتەرۋ كەرەك». ٴىشىنارا جەرلەردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋ نەگىزى ٴالى دە ٴبىرشاما ٴالسىز، كەدەيلىكتەن ارىلعان ٴىشىنارا بۇقارانىڭ قايتا كەدەيلەسۋ قاتەرى ٴالى دە ٴبىرشاما جوعارى، ٴىشىنارا قايتا كەدەيلەسۋ قۇبىلىستارىنىڭ كەز كەلگەن ۋاقىتتا تۋىلۋى مۇمكىن بولعان ماسەلەلەردى جەتە تانىپ، رۋحاني جاقتا بوساڭسىپ، بويكۇيەزدىككە سالىنۋدان، ساياساتتى شۇعىل دوعارۋدان ساقتانىپ، سۇيەمەلدەۋدى توقتاتا سالۋدان، كەدەيلىكتىڭ قايتا باس كوتەرۋىنەن ساقتانىپ، كولەمدى قايتا كەدەيلەسۋدىڭ تۋىلماۋىنىڭ تومەنگى شەگىن مىقتاپ ساقتاۋ كەرەك. سونىمەن بىرگە، باياندى مەحانيزم ورناتۋعا كۇش سالۋ كەرەك. قىسقا مەرزىمدىك ساياساتتان قاراعاندا، 5 جىلدىق وتپەلى كەزەڭ بەلگىلەپ، كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاعانىمەن، جاۋاپكەرشىلىكتى، سۇيەمەلدەۋدى، ساياساتتى، باقىلاۋ ـ باسقارۋدى توقتاتپاۋ كەرەك. باياندى مەحانيزم تۇرعىسىنان قاراعاندا، ەكى شەشۋشى شارانى مىقتى يگەرۋ كەرەك. ٴبىرىنشى، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن ويداعىداي يگەرۋ. استىق حاۋىپسىزدىگىنە، استىق جالپى مولشەرىنىڭ ارتۋىنا، ٴوزىن - ٴوزى قامداۋ مولشەرىنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋىنا كەپىلدىك ەتۋ نەگىزىندە، ەلىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىق بايلىق قاينارىنىڭ مول، كوپ نەگىزدى ەرەكشەلىگىنەن پايدالانىپ، سالىستىرمالى ابزالدىقتى ساۋلەلەندىرىپ، حالىقتى اۋقاتتاندىراتىن ەرەكشە كاسىپتەردى دامىتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، ديقانداردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋ؛ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كوپ ٴتۇرلى فۋنكتسياسىن تولىق ىسكە قوسىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى مەن ساياحاتتى، اۋىل شارۋاشىلىعى مەن مادەنيەتتى، اۋىل شارۋاشىلىعى مەن ونەركاسىپتى ۇشتاستىرۋدى جانە 1 -، 2 -، 3 - كاسىپتەردىڭ توعىسپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، شارۋالاردىڭ ٴونىمدى، كىرىستى ارتتىرۋىن جۇزەگە اسىرۋ كەرەك. ەكىنشى، تولىق جۇمىستاندىرۋدى مىقتى يگەرۋ كەرەك. كەدەيلىكتەن ارىلعان جان سانىن، ۇيىمدى تۇردە سىرتقا ەڭبەككۇش شىعارۋ تەبىنىن ارتتىرۋ، كومەك ورنىنا جۇمىس بەرۋ، اۋىل ـ قىستاق الەۋمەتتىك يگىلىك قىزمەت ورىندارىنان ويداعىداي پايدالانۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردەگى جان سانىنىڭ تولىق جۇمىستانۋىن جەبەپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋ، كەڭەيتۋ كەرەك. كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردىڭ قارىشتاپ دامۋىن كۇش سالا ىلگەرىلەتىپ، قالا مەن اۋىلدىڭ توعىسپالى دامۋى ارقىلى اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردەگى شارۋالار كىرىسىنىڭ ارتۋ قارقىنىنىڭ بۇكىل ەلدەگى شارۋالاردىڭ ورتاشا دەڭگەيىنەن جوعارى بولۋىن قامتاماسىز ەتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ ۇلى جەتىستىكتەرىن شىنايى قورعاپ جانە بەكەمدەپ، بىرگە اۋقاتتانۋ نەگىزىن بەكەمدەۋ كەرەك.

اۋىل - قىستاقتىڭ ٴتۇيىندى قىزمەتتەرىن ويداعىداي يگەرۋ. اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋ - اۋىل ـ قىستاقتىڭ ٴوندىرىس، تۇرمىس، ەكولوگياسىنىڭ جاپپاي دامۋى، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق ديقاندارىنىڭ جاپپاي گۇلدەنۋى، اۋىل ـ قىستاقتىڭ دامۋى، اۋىل ـ قىستاق قۇرىلىسى، اۋىل ـ قىستاقتى جونگە سالۋداعى ٴتۇيىندى قىزمەتتەردى تىڭعىلىقتى، ٴتارتىپتى تۇردە ويداعىداي ىستەپ، اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋدە تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزۋدى، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل ـ قىستاقتى وسىزامانداندىرۋدا تىڭ قادام تاستاۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك. ٴبىرىنشى، اۋىل ـ قىستاقتى دامىتۋ قىزمەتىن تىڭعىلىقتى، ٴتارتىپتى ويداعىداي ىستەۋ كەرەك. نازاردى كاسىپ سالاسىنا شوعىرلاندىرىپ، اۋىل ـ قىستاقتىڭ دامۋىن جەبەپ، وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كاسىپ جۇيەسىن، ٴوندىرىس جۇيەسىن، تيجارات جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، اۋىل ـ قىستاق كاسىپ سالاسىنىڭ مازمۇنى مەن كەڭەيۋىن بايىتىپ، كاسىپ تىزبەگىن ۇزارتىپ، قۇن تىزبەگىن جوعارىلاتىپ، قامداۋ تىزبەگىن قامتاماسىز ەتىپ، مۇددە تىزبەگىن كەمەلدەندىرۋ كەرەك. جاڭا كاسىپ سالاسىن، جاڭا كاسىپ كۇيىن دامىتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كوپ ٴتۇرلى يقۋاتى مەن اۋىل ـ قىستاقتىڭ كوپ نەگىزدى قۇنىن كەڭەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى كاسىپ تىزبەگىن جەدەل جەتىلدىرىپ، «ٴبىر قىستاقتا ٴبىر ٴونىم بولۋ»، «ٴبىر اۋىلدا ٴبىر كاسىپ بولۋ» جانە ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كاسىپ سالالانۋىن كۇش سالا ىلگەرىلەتىپ، اۋىلعا قايتقان، اۋىل ـ قىستاققا كەلگەن ەڭبەككۇشتەردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋىنا، شارۋاشىلىق قۇرۋىنا قولداۋ كورسەتۋ كەرەك. اۋدان كولەمىندە حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ كاسىبىن دامىتىپ، وتباسىلىق ەگىس الاڭدارىن، شارۋالار سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىن، كوللەكتيۆ شارۋاشىلىق ۇيىمدارىن، اۋىل شارۋاشىلىق كاسىپورىندارىن الۋان ٴتۇرلى سەلبەستىك جانە بىرلەسۋ ٴتاسىلىن قولدانۋعا جەتەكتەپ، شارۋا وتباسىلارىمەن مۇددە ورتاق تۇلعاسىن قالىپتاستىرىپ، بايلىقتان، تابىستان، مۇددەدەن بىرگە يگىلىكتەنۋدى جەبەپ، شارۋالاردىڭ كاسىپ سالاسىنىڭ ارتقان قۇن پايداسىنان اناعۇرلىم كوپ يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك. ەكىنشى، اۋىل ـ قىستاق قۇرىلىسى قىزمەتىن تىڭعىلىقتى، ٴتارتىپتى ويداعىداي ىستەۋ كەرەك. اۋىل ـ قىستاقتى شارۋالار ٴۇشىن گۇلدەندىرۋ، اۋىل ـ قىستاقتى شارۋالار ٴۇشىن قۇرۋ تالابىن تياناقتاندىرىپ، ساننىڭ ساپاعا، قارقىننىڭ ناقتى ونىمدىلىككە بويسۇنۋىنا تاباندى بولىپ، تەز بولۋعا ەمەس، جاقسى بولۋعا ۇمتىلۋ كەرەك. جالپىعا ٴتيىمدى، نەگىزدىك، ەڭ تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەيتىن حالىق تۇرمىسى قۇرىلىسىن ٴتۇيىن ەتۋگە تاباندى بولىپ، اۋىل ـ قىستاق جولى، سۋمەن قامداۋ، ەلەكتردەن پايدالانۋ، ينتەرنەت، تۇرعىن ٴۇي حاۋىپسىزدىگى سياقتى ٴتۇيىندى سالالارداعى نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ٴداستۇرلى قىستاقتاردى قورعاۋعا ٴمان بەرىپ، اۋىل ـ قىستاقتىڭ قونىس ورتاسىن ۇزدىكسىز جونگە سالىپ، دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، اۋىل ـ قىستاقتىڭ وسى زامانعى تۇرمىس شارت ـ جاعدايىن بىرتىندەپ ازىرلەۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك. «سيفرلى اۋىل ـ قىستاق» قۇرىپ، اۋىل ـ قىستاقتىڭ ينفورماتسيالانۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ كەرەك. نازاردى شارۋالاردىڭ شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ٴزارۋ ماسەلەلەرىن شەشۋگە شوعىرلاندىرىپ، وقۋ ـ اعارتۋ، ەمدەۋ ـ قۇتقارۋ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ سياقتى جاقتارداعى قارجى ۇسىنىلىمىن ارتتىرىپ، قالا مەن اۋىلدىڭ نەگىزگى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋىنىڭ بىركەلكىلىگىن جەبەۋ كەرەك. ٴۇشىنشى، اۋىل ـ قىستاقتى جونگە سالۋ قىزمەتىن تىڭعىلىقتى، ٴتارتىپتى ويداعىداي ىستەۋ كەرەك. اۋىل ـ قىستاقتى جونگە سالۋدى كۇشەيتىپ جانە جاقسارتىپ، نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمدارىنىڭ جاۋىنگەر قورعاندىق رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، پارتيا ۇيىمى باسشىلىعىنداعى ٴوزىن ـ ٴوزى باسقارۋ، زاڭمەن باسقارۋ، مورالمەن جونگە سالۋ ٴوزارا ۇشتاسقان اۋىل ـ قىستاقتى جونگە سالۋ جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرۋ كەرەك. اۋىل ـ قىستاق رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسىنىڭ ٴونىمدى تۇعىر دانەكەرلەرىندە جاڭالىق اشىپ، جاڭا داۋىردەگى وركەنيەت امالياتى ورتالىعى، اۋدان دارەجەلى توعىسپالى اقپارات قۇرالدارى ورتالىعى سياقتى تۇعىرلارعا سۇيەنىپ، وبرازدى، بۇقارالاندىرىلعان ۇگىت ـ تاربيە ورىستەتىپ، سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن ساۋلەلەندىرۋ جانە امالياتتا ايگىلەۋ كەرەك. ەگىنشىلىك مادەنيەتىن جالعاستىرۋدى، قورعاۋدى كۇشەيتىپ، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى مەن ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋدى، پايدالانۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك. اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى تىنىش، زاڭمەن باسقارىلاتىن اۋىل ـ قىستاق قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، وركەنيەتتى اۋىل سالتىن، تاماشا وتباسى سالتىن، قاراپايىم حالىق سالتىن قالىپتاستىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، اۋىل ـ قىستاق قوعامىنىڭ اماندىعىن، ورنىقتىلىعىن شىنايى قورعاۋ كەرەك.

بىرگە اۋقاتتانۋدىڭ نەگىزىن بەكەمدەۋ. باس شۋجي شي جينپيڭ: «بىرگە اۋقاتتانۋ − سوتسياليزمنىڭ ماندىك تالابى، جۇڭگوشا وسىزامانداندىرۋدىڭ ماڭىزدى ەرەكشەلىگى» دەپ اتاپ كورسەتتى. اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا، شارۋالاردىڭ، اۋىل ـ قىستاقتاردىڭ بىرگە اۋقاتتانۋىن جەبەۋ ۇزاق ۋاقىتتىق، جاپالى، كۇردەلى سيپاتقا يە، ٴسوز جوق، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىستەۋگە، بىرتىندەپ ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، شارۋالار كىرىسىنىڭ ارتۋى مەن قالا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ كىرىس پارقىن ازايتۋدى كۇش سالا جەبەپ، اۋىل ـ قىستاقتىڭ دامۋىن، اۋىل ـ قىستاق قۇرىلىسىن جانە اۋىل ـ قىستاقتى جونگە سالۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋ كەرەك. ٴبىرىنشى، اۋىل شارۋاشىلىعى كىرىسىن ارتتىرۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى ٴوندىرىس كاپيتالىنىڭ شوعىرلانۋىن، تەحنيكاسىنىڭ شوعىرلانۋىن جانە ارنايىلانۋىن، كولەمدەنۋىن ىلگەرىلەتۋ، سونداي ـ اق «ينتەرنەت + وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىن» بار كۇشپەن دامىتۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىق ٴوندىرىس شارت ـ جاعدايىن جاقسارتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جالپىلىق ٴوندىرىس ونىمدىلىگى مەن ٴونىمنىڭ قوسىمشا قۇنىن جوعارىلاتىپ، اۋىل شارۋاشىلىق كىرىسىن ارتتىرۋ كەرەك. ەكىنشى، اۋىل شارۋاشىلىعىنا جاتپايتىن كىرىستى ارتتىرۋ. اۋىل - قىستاق ەڭبەككۇشتەرىنىڭ ونىمدىلىگى اناعۇرلىم جوعارى سالالار مەن تاراۋلارعا بارىپ جۇمىستانۋىن جەبەپ، ديقان جۇمىسكەرلەردىڭ ەڭبەكاقىسىن بەرۋدى قامتاماسىزداندىرۋ كەرەك. شارۋالاردىڭ جاڭالىق اشۋىن، شارۋاشىلىق قۇرۋىن قولداپ، اۋىل ـ قىستاق ەكونوميكاسىنىڭ كوپ نەگىزدى دامۋىن جەدەلدەتۋ كەرەك. وتباسىلىق قىزمەت وتەۋ، زەينەتكەرلىك، كۇتىمدەۋ سياقتى تۇرمىستىق قىزمەت وتەۋ كاسىبى مەن قولونەر بۇيىمدارىن جاساۋ سياقتى ەرەكشە كاسىپتەردى دامىتۋعا دەم بەرىپ، ۋاقىتتىق، تولىق كۇن ىستەمەيتىن، ماۋسىمدىق، ەبدەيلى قىزمەت سياقتى فورماداعى يكەمدى جۇمىستاندىرۋدى قولداۋ كەرەك. ٴۇشىنشى، مال - مۇلىك سيپاتتى كىرىستى ارتتىرۋ. قورا - جايلىق جەر ٴتۇزىمى رەفورماسىن تۇيىندە سىناق ەتۋدى ورنىقتى، بايىپتى ىلگەرىلەتىپ، شارۋالاردىڭ بوس تۇرعان قورا - جايلىق جەرىن جانە ۇيلەرىن كادەگە جاراتۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرۋ كەرەك. اۋىل - قىستاق كوللەكتيۆ جەرىن وتكىزىپ الۋ تۇزىمىنە رەفورما جاساپ، جەرى الىنعان ديقانداردى ۇيلەسىمدى، جۇيەلى، كوپ نەگىزدى قامتاماسىزداندىرۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ كەرەك. اۋىل ـ قىستاق كوللەكتيۆ مال ـ مۇلىك ۇقىعى ٴتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، كوللەكتيۆ مال ـ مۇلىكتىڭ قۇنىن ساقتاۋعا، ارتتىرۋعا جانە شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋعا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. قالاعا كىرىپ قونىستانعان ديقانداردىڭ اۋىل - قىستاقتاعى جەرىن كوتەرمەگە بەرۋ ۇقىعىن، قورا - جايلىق جەردەن پايدالانۋ ۇقىعىن، كوللەكتيۆتىك تابىس ٴبولىسى ۇقىعىن زاڭ بويىنشا قامتاماسىزداندىرۋ كەرەك. ٴتورتىنشى، اۋىستىرىپ تولەۋ سيپاتىندىق كىرىسكە كەپىلدىك ەتۋ. شارۋالارعا تىكەلەي قوسىمشا قاراجات بەرۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرىپ، وندىرۋشىلەرگە قوسىمشا قاراجات بەرۋ ٴتۇزىمىن اقاۋسىزداندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا ساياتىن قارجىنى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاۋ، بىرىكتىرۋ نەگىزىندە، جالپىعا ٴتيىمدى شارۋالارعا قوسىمشا قاراجات بەرۋدىڭ باياندى مەحانيزمىن ورناتۋ جونىندە ىزدەنىس جاساۋ كەرەك. شارۋالاردىڭ تۇرمىسىن ەڭ تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەۋدى قامتاماسىزداندىرۋدى كۇشەيتىپ، نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋى، ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى، جۇمىسسىزدىق قامسىزداندىرۋى، ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ ٴتۇزىمى سياقتىلاردى تومەن كىرىستى بۇقاراعا، كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەرگە جانە استىق وندىرەتىن نەگىزگى رايوندارعا، سونداي ـ اق قيىنشىلىعى بار بۇقاراعا بەيىمدەۋگە اناعۇرلىم ٴمان بەرىپ، دامۋ جەتىستىكتەرىنەن جالپى حالىقتى اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ٴادىل يگىلىكتەندىرۋ كەرەك.


(اۆتوردىڭ قىزمەت ورنى: چيڭحۋا داشۋەسى جۇڭگو اۋىل ـ قىستاق زەرتتەۋ ورنى)

«حالىق گازەتىنەن» اۋدارعان

نۇركەلدى نۇراقىن ۇلى