汉文 ىلە اقپارات تورابىنا حوش كەلدىڭىزدەر!
كوزدىڭ جاۋىن العان قۇمدى شولدەگى گۇلدى القاپ
2022-06-13 16:36:45     كورىلىم:رەت كەلۋ قاينارى:تيانشان تورى  جاۋاپتى رەداكتور:گۇلدەن ماقسات قىزى

انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى گو ليڭ


ۇشى - قيىرسىز جاتقان تاكلاماكان ءشولى سولتۇستىككە قاراي توقسۋ اۋدانى تاسارىق قالاشىعىنا دەيىن سوزىلىپ، گۇلدى القاپقا بارعاندا بوگەلىپ قالعانداي كورىنەدى. قىستاقتاعى قۇمدى ءشول، قۇمدى شولدەگى گۇل اتىزى، گۇل اتىزىنداعى كول، كولدەگى تۇڭعيىق گۇلى، تامىلجىعان كەرۋەن قوڭىراۋى، تۋلاعان بالىعى، ماساتىداي قۇلپىرعان گۇلدەر، عاجايىپ قۇمدى شولدەگى گۇلدى القاپ كورىنىس ءوڭىرى كوزگە وتتاي باسىلادى.

بۇرىن تاسارىق قالاشىعى كوتەمە قىستاعىنىڭ تۇرعىنى اسەن سەيىتتىڭ ەسىك الدى قۇمدى ءشول ەدى. قىستاقتاعى قارتتار بالالارعا الىسقا بارماۋدى، قۇمدى شولگە كىرىپ كەتسە اداسىپ كەتەتىندىگىن ۇنەمى ەسكەرتىپ وتىراتىن، توڭىرەكتەگى قىستاق تۇرعىندارى تۇرمىستىق قوقىر - قوقسىقتاردى ۇنەمى وسى اراعا ءۇيىپ كەتەتىن دە، ءار جىلى كوكتەم مەن كۇزدە بوران سوعىپ، شاڭ - توزاڭ مەن قوقىر - قوقسىق وسى ماڭنىڭ استاڭ - كەستەڭىن شىعاراتىن.

2016 - جىلى توقسۋ اۋدانى قۇمدى ءشول ورتاسىن جونگە سالۋدى ەكولوگيالىق ساياحاتتى دامىتۋمەن ۇشتاستىردى، ساۋداگەر شاقىرىپ قارجى ەنگىزۋ ارقىلى لي گۇيحاي مەن ونىڭ بىرنەشە دوسى توقسۋ اۋدانىنا كەلدى.

بۇل قۇمدى ءشول وسى ماڭداعى 4 − 5 قىستاقپەن بىتە قايناسقان. لي گۇيحاي: قۇمدى ءشول كورىكتەنسە، قىستاق تا تابيعي تۇردە كورىكتەنەدى، - دەدى.

توقسۋ اۋدانى قۇمدى شولدەگى گۇلدى القاپ كورىنىس ءوڭىرى اشىلىپ، قۇرىلىس جۇرگىزىلگەننەن كەيىن، اسەن ەسىگىنىڭ الدىنداعى كەرەمەتكە كۋا بولدى. 5 - ايدىڭ 30 - كۇنى قۇمدى شولدەگى گۇلدى القاپ كورىنىس وڭىرىنە بارعانىمىزدا، كول بەتىندە ساياحاتشىلار قايىق ەسىپ ءجۇر ەكەن؛ كول جاعاسىنداعى قۇمدى شولدە بىرنەشە دالالىق اۆتوكولىك جارىسىپ ويىن كورسەتۋدە؛ حايۋاناتتار باقشاسىندا بالالار كويلەگىنىڭ ەتەگىن جايىپ، تاۋىسپەن سۇلۋلىق باسەكەسىنە تۇسۋدە...

”بۇل ءبىزدىڭ دەن قويا باپتاعان گۇل اتىزىمىز، كورىنىس اۋماعىنداعى بارلىق قىزمەتكەرلەر مەن ساۋداگەرلەر قۇمدى شولدەگى گۇل تەڭىزى ەگىمشىلىگىنە، باپتاۋعا ات سالىستى“. كورىنىس اۋماعىنداعى ەرەن بازاردىڭ ورىنباسار ديرەكتورى گۇلچام سەيىت بىلاي دەپ تانىستىردى: مەنىڭ ءۇيىم جاقىن ماڭدا، بۇرىن 12 مۋ جەرگە سۇيەنىپ تۇرمىس كەشىرەتىنبىز، كورىنىس اۋماعى شارۋاشىلىعىن باستاعاننان كەيىن، ءبىر ۇيدەگى 3 جان كورىنىس اۋماعىندا قىزمەت ىستەپ، ايلىق كىرىسىمىزدى 10 مىڭ يۋانعا تاياتتىق.

قولى بوساي قالعاندا، گۇلچام ءوزى ەڭ ۇناتاتىن گۇل اتىزىنىڭ شەتىندە وتىرىپ، جەل تەربەگەن گۇلدەردىڭ حوش ءيىسىن يىسكەيتىن. ول گۇل اتىزىن نۇسقاپ تۇرىپ: ”بۇرىن بۇل اراداعى قۇم توبەشىكتىڭ بيىكتىگى 10 نەشە مەتر بولاتىن، لي گۇيحاي وسى ارانى گۇلگە تولتىرۋ ءۇشىن، حىناننىڭ نانياڭىنان جاسىلداندىرۋ تاجىريبەسى مول لي ميڭتايدى ۇسىنىس ەتتى“، - دەدى.

قۇم توبەشىكتەرىن تەگىستەپ، قۇمنىڭ بەتىن توپىراقپەن تىندىردى. العاشقى جىلى شاندۇڭنىڭ حىزى قالاسىنان اكەلىنگەن 200 نەشە مىڭ ءتۇپ مۋدان گۇلى تۇگەلدەي زيانعا ۇشىرادى، حىناننىڭ نانياڭ قالاسىنان اكەلىنگەن 100 مىڭ ءتۇپ راۋشانگۇلدىڭ نەبارى 30 پايىزى عانا امان قالدى. كەلەسى جىلى مامانداردىڭ ۇسىنىسىمەن لي ميڭتاي قىستاق تۇرعىندارىن ەرتىپ اتىزعا ماي قوقىسىن شاشىپ، سۋارىپ، توپىراقتىڭ سورتاڭدانۋىن بەيتاراپتاندىرۋمەن بىرگە، تىڭايتقىش رەتىندە توكتى، وسىلايشا گۇلدىڭ قاتارعا قوسىلۋ مولشەرى %80كە جەتتى.

گۇل اتىزىندا پۋ ميان گۇل بۇتاقتارىن شىرپىپ جاتتى. ەگىمشىلىك تاجىريبەسى بار بولعاندىقتان، 2018 - جىلى دوسى ونى كورىنىس اۋماعىنا گۇل ەگۋگە كومەكتەسۋگە ۇسىنىس ەتكەن، ايتسە دە ول مۇندا 4 جىل بويى ىستەيتىنىن ويلاپ كورمەگەن ەدى. ”گۇلدىڭ قىستا ۇسىمەۋى ءۇشىن ءار جىلى 10 - ايدا اعاش ۇگىندىسىن گۇل بۇتاقتارىنا توسەيمىز. كەلەر جىلى 3 - ايدا اعاش ۇگىندىسى سياقتىلاردى ارشىپ، گۇل بۇرشىك جارا باستاعاندا بۇتاقتارىن شىرپىپ، سۋارىپ، شوپتەردى وتايمىز“، - دەدى پۋ ميان.

”كۇن ىسىعان سايىن كوپ سۋارماۋ كەرەك“، - دەدى كورىنىس اۋماعىنىڭ ءتۇسىندىرۋشىسى ىرسالات ابىلا، گۇل ەگۋ تۋرالى اڭگىمە قوزعالعاندا مۇنداعى بارلىق ادام ءوز اسەرلەرىن ايتا الادى، كورىنىس اۋماعىندا 20 نەشە ساۋدا دۇكەنى شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ اۋماعىنا وزدەرى ۇناتاتىن گۇلدەردى ەككەن.

نازىك گۇل قاۋاشاعىن قورعاۋ ءۇشىن، كورىنىس اۋماعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى مەن قىستاق تۇرعىندارى ىقتاسىن ورمانىن وتىرعىزىپ، 6 جىل ۋاقىتتا 100 مىڭ تۇپكە جۋىق اعاش ەكتى. تاعى 9 كيلومەتر شالعايداعى 1 - مامىر سۋ قويماسىنان جانە 100 كيلومەتر شالعايداعى قىزىل سۋ قويماسىنان سۋ باستاپ، جاساندى كول جاساپ، شامگۇل ەكتى. وسىناۋ ءشول دالاداعى گۇل تەڭىزى توقسۋ اۋدانى ساياحاتىنىڭ جاڭا تانىسقىسىنا اينالدى.

توقسۋ اۋدانى ءشول دالا گۇل تەڭىزى كورىنىس اۋماعىنىڭ يەلەيتىن اۋدانى 3000 مۋدان اسادى، 2018 - جىلى مەملەكەتتىك 4A دارەجەلى ساياحات كورىنىس اۋماعى بولىپ باعالانعان. گۇل تەڭىزى، جەمىس باعى، حايۋاناتتار باقشاسىنان تىس، كورىنىس اۋماعىندا دالالىق كولىك جۇرگىزۋ، قۇمنان سىرعاناۋ، تۇيە ءمىنۋ، قىستا قاردا سىرعاناۋ، مۇزدا سىرعاناۋ سياقتى سەيىل - سەرۋەن، ساياحات نىساندارى اشىلعان. ”ءشول دالا گۇل تەڭىزى كورىنىس اۋماعىنىڭ ماڭىندا تاعى كوپتەگەن كورىنىس اۋماعى بار، 3 كيلومەتر قاشىقتىقتا تيانلاي جيا - ي كورىنىس اۋماعى؛ 5 كيلومەتر قاشىقتىقتا حان، تاڭ باسقاقتىق مادەنيەت باقشاسى، توقسۋ اۋدانى مۇراجايى؛ 15 كيلومەتر قاشىقتىقتا قۇمتۇرا مىڭ ءۇيى بار“، - دەدى لي گۇيحاي.

كورىنىس اۋماعى سالىنىپ بولعاننان كەيىن اينالاسىنداعى ورتانى جاقسارتىپ قانا قويماي، ماڭىنداعى قىستاقتاعى ارتىق ەڭبەككۇشتەردىڭ جۇمىستانۋىنا جانە كىرىس ارتتىرۋىنا جەتەكشىلىك ەتتى. تاشارىق قالاشىعى شولپانباق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى سامەت انيدەن وسىنىڭ يگىلىگىن كورۋشى، ”مەن جانە وتباسىمداعىلار كورىنىس اۋماعىندا قاقتاما تاعامدار ساۋداسىمەن اينالىسامىز، كورىنىس اۋماعى كيىز ۇيمەن جانە ورىنمەن تەگىن قامدادى، سۋ، ەلەكتر اقىسىن تۇگەلدەي كەشىرىم ەتتى، ساياحاتتىڭ قاۋىرت كەزىندە كۇندىك كىرىسىمىز 1000 يۋانعا جەتەدى“.

توقسۋ اۋدانى ساياحات كاسىبىنىڭ دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، ءتىپتى دە كوپ ساياحاتشى باۋراۋ ءۇشىن، ءشول دالا گۇل تەڭىزى كورىنىس اۋماعى ءشول دالا دالالىق جارىسى، باتپىراۋىق ۇشىرۋ جارىسى، شارۋالار سپورت جارىسى سياقتىلاردى ۇدايى ورىستەتكەن. لي گۇيحاي بىلاي دەپ تانىستىردى: ءبىز گۇل تەڭىزىنىڭ اۋدانىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، تاعى ءشول دالا بايلىعىنان ويداعىداي پايدالانىپ، سەزىنۋ نىساندارىن كوبەيتىپ، ءشول دالا گۇل تەڭىزىنىڭ ىقپالىن بارعان سايىن ارتتىرۋدى جوسپارلاۋدامىز.