− ”پارتيا مۇشەسى زناگىن كورسەتكەن“ وسى ءبىر شينجياڭدىق مالشى نە ءۇشىن كومەك قولىن سوزۋعا پەيىل

انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى رىن جياڭ، ءابيبا

1 - ايدىڭ 3 - كۇنى تۇستەن بۇرىن ابدۇجاپپار مەڭدى ءوز اۋلاسىنان نەشە كيلومەتر شالعايداعى جانارتاۋ اۋزى كورىنىس وڭىرىنە كوز سالۋدا.

”ابدۇجاپپار اعاي، ءسىز ينتەرنەتتە تانىمال بولىپ كەتتىڭىز“! كورشىسى جولداس توحتىبەك قورعاننىڭ سىرتىندا تۇرىپ وعان امانداستى.

”ول مەنىڭ ىستەۋگە ءتيىستى ءىسىم. بۇلاردى ايتپاي - اق قويايىق، ءبىز كورىنىس وڭىرىنە بارىپ اينالىپ كەلەيىك. تاڭەرتەڭ ءبىر اۆتوكولىك كىرىپ كەتكەن، قازىرگە دەيىن قايتپادى، بىرەر ىسكە جولىعىپ قالماسىن“، - دەدى ابدۇجاپپار. ول اقتاۋ اۋدانى مۇجى اۋىلى مۇجى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى. 2022 - جىلى جاڭا جىلدا ءبىر توراپكەر شينجياڭدا ساياحاتتاپ جۇرگەن كەزىندە ”ومىرىندە ەستەن كەتپەس“ كەشىرمەسىن بايانداعان بەينەجازباسىن شىعارعان ەدى، بەينەجازبا دەرەۋ تۇتاس ينتەرنەتكە تارادى، بەينەجازبادا ”پارتيا مۇشەسى زناگىن كورسەتكەن“ شينجياڭدىق مالشى ءدال ابدۇجاپپار بولاتىن.

　كومەك قولىن سوزۋعا پەيىل جاقسى كورشى

جانارتاۋ اۋزى كورىنىس ءوڭىرى مۇجى اۋىلىندا، بۇل ارادا شينجياڭدا تەڭىز دەڭگەيىنەن ەڭ بيىك جانارتاۋ اۋزى بار، اينالاسىن ءۇستىرت سازدىعى قورشاعان، مۇزدىق، مۇزدىق كول، مۇز ۇڭگىرى سياقتى تابيعي قالىپتاسقان جاراتىلىستىق كورىنىس ءتىپتى دە كوپ ساياحاتشىلاردى وزىنە باۋراعان.

ابدۇجاپپاردىڭ ءۇيى كورىنىس ءوڭىرىنىڭ جانىندا عانا، وسى بىرنەشە جىلدا ول قولى بوس بولا قالسا بولعانى، كورىنىس ءوڭىرىنىڭ جاعدايىن الىستان باقىلاۋدى ۇنەمىلىك ادەتىنە اينالدىرعان، الدا - جالدا، ساياحاتشىلاردىڭ اۆتوكولىگىنىڭ باتپاققا باتىپ قالعانى بايقاسا، ول دەرەۋ جەتىپ بارىپ كومەكتەسەتىن. ”كورىنىس وڭىرىندە جول جاقسى ەمەس، جاڭبىر، قار جاۋعاندا جول ءتىپتى دە ناشارلاپ كەتەدى، بايقاماسا اۆتوكولىك باتىپ قالادى“.

ابدۇجاپپار كورىنىس ءوڭىرىنىڭ قىزمەتكەرى ەمەس، قۇتقارۋ، كومەكتەسۋگە تىپتەن جاۋاپتى ەمەس، بۇل ىستەرگە ارالاسۋىنىڭ قاجەتى جوق ەدى، الايدا كورشىسى جولداس ونىڭ بۇلاي ىستەۋىن قالىپتى سەزىندى، سەبەبى كوپشىلىكتىڭ بارلىعى ابدۇجاپپاردىڭ كومەك قولىن سوزۋعا پەيىل ادام ەكەندىگىن بىلەدى. ”كىمنىڭ ۇيىندە جۇمىس بولسا، ول سول جەردەن تابىلادى. كىمنىڭ قويى جوعالىپ كەتسە، ول بىرگە ىزدەسەدى؛ كىمنىڭ ۇيىندە قيىنشىلىق بولسا، ول قول ۇشىن بەرىپ كومەكتەسۋگە دايىن تۇرادى، ءبىز ونى وتە جاقسى كورەمىز“، - دەدى جولداس.

كومەك قولىن سوزۋعا پەيىل ابدۇجاپپار قازىر بۇكىل ەل حالقىن اسەرلەندىردى. بايدۋ ەنتسيكلوپەدياسىنىڭ جاڭادان كىرگىزگەن بولىمىندە − جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ مۇشەسى، شينجياڭدىق مالشى دەگەن وعان قاتىستى مازمۇن قاراپايىم سوزبەن ايشىقتى كورسەتىلدى.

ينتەرنەتتى ءدۇر سىلكىندىرگەن وسى بەينەجازبادا 2021 - جىلى 7 - ايدا تۋىلعان ءبىر ءىس باياندالعان. سول كۇنى ابدۇجاپپار وسى اۆتوكولىكتىڭ ساياحات وڭىرىنە كىرىپ بارا جاتقاندىعىن الىستان كوزى شالادى. سول ساتتە جاڭبىر جاۋىپ تۇرعان بولاتىن، ول اۆتوكولىكتەگىلەردىڭ اۋرەشىلىككە جولىعۋىنان الاڭداپ، دەرەۋ جانىنا ءبىر ادامدى ەرتىپ، اۆتوكولىكتى ىزدەۋگە شىعادى. ايتسا ايتقانداي، ول الدەقاشان باتپاققا باتىپ قالعان جەرىنەن اۆتوكولىكتەگىلەردى تاۋىپ الادى، ول استىنا تاس توسەپ، اۆتوكولىكتى يتەرىپ ءجۇرىپ، زورعا دەگەندە اۆتوكولىكتى باتپاقتان شىعارادى.

”مەن كورىنىس وڭىرىنە وتە قانىقپىن، قاي جولمەن جۇرگەندە باتپاققا باتىپ قالمايتىندىعىن ابدەن بىلەمىن، سوندىقتان مەن اۆتوكولىكتى باتپاقتان يتەرىپ شىعارعاننان كەيىن، ولارعا جول باستاپ ءجۇردىم“، - دەدى ابدۇجاپپار ەسكە الىپ.

كۇندەر وتە بۇل ءىس ابدۇجاپپاردىڭ ەسىنەن شىعىپ كەتەدى − اداسقان ساياحاتشىلارعا قول ۇشىن بەرۋ، جاراقاتتانعان حايۋاناتتاردى قۇتقارۋ، كومەكتەسۋ سياقتى تولىپ جاتقان ىستەر ول جونىنەن العاندا، ەڭ قاراپايىم كىشى - گىرىم ىستەر.

　　ءار كۇنگى شاعىن ءبىر نىسانا

2009 - جىلى ابدۇجاپپار شەكارا قورعاۋشىسى بولادى. 2021 - جىلى 8 - ايدا دەنساۋلىق سەبەبىنەن شەكارا قورعاۋشىلىق جۇمىس ورنىنان قول ۇزەدى. 12 جىلدا ول بوران - شاشىندى ەلەڭ قۇرلى كورمەي، جاياۋ ءجۇرىپ، اتقا ءمىنىپ، موتوتسيكل ايداپ، شەكارانى شارلايدى، بوران - شاشىن كۇندەرى دە توقتاۋسىز جالعاستىرادى، كۇنىنە كەم دەگەندە 40 كيلومەتردەن استام جول باسىپ، شارلاۋ جۇرگىزەدى.

ول 2011 - جىلعى ءبىر رەتكى شارلاۋدا دۋشار بولعان قاتەردى كۇنى بۇگىنگە دەيىن ەسىنەن شىعارعانى جوق. سول كەزدە ول ءبىر قورا قويدىڭ تاۋ باسىنا قاراي دۇركىرەي قاشىپ بارا جاتقاندىعىن بايقايدى، بايىپتاپ قاراعان ول قويعا قاسقىر شاپقاندىعىن كورەدى. ”سول كەزدە مەن ءوزىم دە قاتتى قورىقتىم، الايدا مۇنشاما كوپ قوي قاسقىرعا جەم بولسا، قويدىڭ يەسى قايتىپ جان باعادى“؟ - دەپ ويلاعان ول جۇرەكتىلىكپەن جان ۇشىرتا بارىپ قاسقىر ءۇيىرىن قۋىپ سالىپ، ەڭ سوڭىندا 200 تۇياقتان استام قويدى امان الىپ قالادى.

”ابدۇجاپپار ۇنەمى جاقسى ءىس ىستەۋمەن كەلەدى. قىستاقتا ەرىكتىلەر اترەتى قۇرىلعاندا ول ەڭ بەلسەندى بولىپ قاتىناسادى، قار كۇرەپ، قوقسىق تەرىپ، ورتانى كورىكتەندىرەدى... قيمىل بولا قالسا بولدى ول، ءسوز جوق، قاتىناسادى. اعاي ماعان پارتياعا مۇشە بولعان كۇننەن باستاپ وزىنە ءار كۇنى ءبىر شاعىن نىسانا بەلگىلەگەندىگىن ايتقان بولاتىن“، - دەدى مۇجى قىستاعىنىڭ كادرى يۇي چيلين.

”1998 - جىلى 3 - ايدا پارتياعا مۇشە بولۋ سەرتىن بەرگەنىمدە، پارتياعا مۇشە بولۋعا تانىستىرۋشى ادام ماعان كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى بۇكىل ىنتا - پەيىلىمەن حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەۋ كەرەك دەگەن ەدى، مەن ودان: بۇكىل ىنتا - پەيىلىمەن حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەۋ دەگەن نە؟ - دەپ سۇراعانىمدا، ول: بۇقارا ءۇشىن جاقسى ءىس ىستەۋدىڭ ءوزى حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەگەندىك دەگەن بولاتىن. سودان باستاپ مەن وزىمە: مەيلى ۇلكەن - كىشى ءىس بولسىن، كۇندەلىكتى ءبىر جاقسى ءىس ىستەۋىم كەرەك دەگەن ءبىر نىسانا بەلگىلەدىم“، - دەيدى ابدۇجاپپار.

باستابىندا ول ءار كۇنى ىستەيتىن جاقسى ءىستى قايدان تابام دەپ داعدارعان دا بولاتىن، كەيىن جاقسى ءىستىڭ ۇلكەن - كىشى دەپ بولىنبەيتىندىگىن، جولدا جاتقان تاستى الىپ تاستاۋدىڭ ءوزى جاقسى ءىس سانالاتىندىعىن اڭعارادى. ”ۇلكەن ءىس كۇندە كەزىگە بەرمەيدى. مەن جاقسى ءىس ىستەۋ حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەگەندىك، وزگەلەرگە پايدالى ءىس بولسا بولدى، جاقسى ءىس ىستەگەندىك دەگەندى ەسىمە بەرىك ساقتادىم“، - دەيدى ابدۇجاپپار.

　　باسقالارعا كومەكتەسۋگە پەيىل بولۋ

وسىلايشا ابدۇجاپپار ءار كۇنى قىستاقتى، كورىنىس ءوڭىرىن ارالاپ، كومەككە مۇقتاج قىستاق تۇرعىندارى مەن ساياحاتشىلاردىڭ بار - جوقتىعىن، بايقاۋسىزدا كورىنىس وڭىرىنە جايىلىپ كىرىپ كەتكەن مالدىڭ بار - جوقتىعىن بايقاپ جۇرەدى، جول - جونەكەي ساياحاتشىلاردان قالعان قوقىر - قوقسىقتاردى تازالاپ، جولداعى تاستاردى تەرە جۇرەدى... جايشىلىقتا ارلى - بەرلى وتكەن اۆتوكولىكتەردىڭ دىبىسىنان ول ۋاقىتتى مەجەلەيدى، قالىپتى سەرۋەندەۋ ۋاقىتىنان اسىپ، قايتا ورالماعان اۆتوكولىكتەر باتپاققا باتىپ قالدى ما دەپ ادام ەرتە بارىپ ىزدەيدى.

مۇجى اۋىلدىق پارتكومنىڭ شۋجيى ياڭ جىگونىڭ تۇسىنىگىندە: ابدۇجاپپار ەرەكشە ىستىق ىقىلاستى، وزگەلەرگە كومەكتەسۋدى قۋانىش سانايتىن پارتيا مۇشەسى، ”ول ەڭبەگىن كوپ بۇلدامايتىن كىسى، ءبىراق مەيلى قىستاق تۇرعىنى الدە ساياحاتشىلار بولسىن كومەككە مۇقتاج بولسا، ىرىقتى تۇردە بارىپ كومەكتەسەدى“.

ابدۇجاپپاردىڭ كومەك قولىن سوزعان ىستەرى تىم كوپ بولعاندىقتان، ءوز جۇمىسى جايىندا قالاتىن. ”ول ءار كۇنى قاربالاس، ۇيىنە قاراۋعا دا مۇرساسى تيمەيدى. مەنىمەن ءبىر جىلدا بىرنەشە رەت تەلەفوندا سويلەسەدى، ءار جولى تەلەفوندى مەن ءوزىم جالعايمىن“، - دەيدى اپەكەسى تورحان مەڭدى.

”پارتيا مۇشەسى زناگىن كورسەتكەندىگى“ ءۇشىن، ابدۇجاپپار ينتەرنەتتە تانىمال بولدى. بۇعان ءوزى دە قايران قالدى، ”مەن پالەندەي ءبىر ۇلكەن يگى ءىس تىندىرعام جوق، باسقالاردىڭ باتپاققا باتىپ قالعان اۆتوكولىگىن يتەرىپ شىعارۋعا كومەكتەستىم، ءبىزدىڭ بۇل ارادا مۇنداي جاعدايدى كىم كورىپ قالسا دا كومەكتەسەدى، مەن، شىنىندا، ەشتەڭە ىستەمەدىم، مىنانداي كىشى - گىرىم ءىستى اۋىزعا العاننان دا قىسىلادى ەكەنسىڭ، قىسىلعاننان اۋزىما ءسوز تۇسپەي قالدى“، - دەيدى ول تىلشىلىك سۇحباتتا ىڭعايسىزدانىپ.

ابدۇجاپپار ءار جولى كورىنىس وڭىرىنە بارعاندا، بىرنەشە تاس الا جۇرەدى، ويتكەنى باتپاققا باتقان اۆتوكولىكتەردى شىعارۋعا قاجەت ەدى. ”تاس تابىلادى عوي، ءبىراق قاجەت كەزدە تابىلماي قالاتىن دا كەزى بولادى. جاي تاس بولعانىمەن سەپتىگى كوپ تيەدى“، - دەيدى ول.

1 - ايدىڭ 2 - كۇنى اقتاۋ اۋدانى شۋەسۇڭ ورتا مەكتەبىندە وقىپ جاتقان بالاسى جانبولات ابدۇجاپپار وعان تەلەفون جالعاپ: ”اكە، ينتەرنەتتەن ءسىزدى كوردىم، كوپشىلىك ءسىزدى القاپ جاتىر، سىزدەي اكەم بولعانىنا ماقتانامىن“، - دەيدى تەبىرەنىپ، بۇل سوزدەردى ەستىگەن 52 جاستاعى ابدۇجاپپاردىڭ كوزىنە جاس ءۇيىرىلدى.