− پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى شينجياڭ ايەلدەر ىستەرىنىڭ دامۋىنا جالپى شولۋ

انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى فان چيۇڭيان، گۋان مىڭيىڭ

”اسىقپاڭىزدار، مۇقيات بولىڭىزدار، قىزمەتتى جاقسى ىستەڭىزدەر“... ءار كۇنگى گرۋپپانىڭ تاڭەرتەڭگى جيىنىندا ما حايحۇڭ گرۋپپا مۇشەلەرىنە دەرلىك وسىنى دارىپتەيدى.

ما حايحۇڭ جۇڭگو تەمىر جولى ءۇرىمجى مەكەمەسى توبى شەكتى سەرىكتەستىگى كورلا ۆاگون بولىگىندەگى بىردەن - ءبىر ايەل جۇمىسشى بانجاڭ. 10 جىلدان استام ۋاقىتتا ول جاس جوعارى مەكتەپ وقۋشىسىنان تەحنيكا تىرەكتىسىنە اينالدى، ول گرۋپپا باستىعى بولعان ”ما حايحۇڭ تورموز كلاپانىن تەكسەرۋ گرۋپپاسى“ تاقىرىپتاردان قامال الۋ ورىستەتىپ، ۆاگون تورموز كلاپانىنىڭ ىستەن شىعۋ مولشەرىن تومەندەتتى، تەك وسى ءبىر تۇردەن سەرىكتەستىك ءۇشىن جىلىنا 500 مىڭ يۋاننان استام وزىندىك قۇندى ۇنەمدەپ قالدى.

پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شينجياڭ ايەلدەرى تيانشان الابىندا، ءار سالا، ءار كاسىپتە ۇلەس قوسىپ، ناتيجە شىعارىپ، جاڭا داۋىردەگى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋداعى جارتى الەمدىك رولدارىن اناعۇرلىم كورنەكتىلەندىرە ءتۇستى. شينجياڭ ايەلدەر ىستەرى مەن ايەلدەر بىرلەستىگى قىزمەتى داۋىرمەن بىرگە ىلگەرىلەپ، جاڭالىق اشا دامىپ، تابىسى مول بولدى.

جەلەكتىلەر جىگەرىن اسقاقتاتىپ ۇلى ىستەردىڭ قۇرىلىسشىسى بولدى

قول تەلەفونى 24 ساعات بويى اشىق تۇرادى. تالاي جىلدان بەرى فاتيما وسىنى ادەتكە اينالدىرىپ، كومەككە ءزارۋ ادامداردىڭ ءوزىن كەز كەلگەن ۋاقىتتا تاۋىپ الۋىنا قولايلىلىق جاسادى.

فاتيما مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، بەيجيڭ چيانكۇن (ءۇرىمجى) ادۆوكات ىستەرى ورنىنىڭ ادۆوكاتى. 2018 - جىلى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى بولىپ سايلانعاننان بەرى، ول جيىنى 40تان استام ۇسىنىس جوبا، ۇسىنىس تاپسىردى، ولار زاڭمەن باسقارۋ قۇرىلىسى، ەمدەۋ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋ سياقتى كوپتەگەن سالالارعا سايادى. ول تاعى ۇزاق ۋاقىت تاباندىلىقپەن قالتقىسىز تۇردە ايەلدەر مەن بالالاردىڭ ۇقىعىن قورعادى، قيىنشىلىعى بار بۇقاراعا زاڭدىق كومەك كورسەتتى... تالاي - تالاي ۇسىنىس جوبالار، ۇسىنىستار، ءبىر - بىرلەگەن زاڭدىق كومەكتەر ونىڭ ءداۋىر جاۋاپكەرشىلىگىن ايگىلەدى.

بيىلعى ەكى ماجىلىسكە قاتىناسقان جاعدايدى ەسكە العاندا، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى، اۆتونوميالى رايوندىق ايەلدەر بىرلەستىگىنىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى (قوسىمشا اتقارادى)، شينجياڭ كوركەمونەر تەاترى ءان - ءبي ۇيىرمەسىنىڭ ارتيسى ءدىلنار ابىلا ءالى دە ەرەكشە اسەرلەنەدى. ول بىلاي دەيدى: ”مەن شينجياڭداعى كوپ ۇلتتىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ جاۋھارلارىن ۇزدىكسىز ىشكەرىلەي اشىپ، اناعۇرلىم كوپ تاريحي مايەگى، ادامگەرشىلىك مەيىرى بار ادەبيەت - كوركەمونەر سارا تۋىندىلارىن جارىققا شىعارامىن“.

بۇگىنگى تاڭدا، شينجياڭ ايەلدەرىنىڭ دەموكراتيالىق ساياسي قۇرىلىستاعى رولى بارعان سايىن ۇلعايىپ، ايەلدەردىڭ ساياسي ورنى كورنەكتى جوعارىلادى. مەملەكەت، اۆتونوميالى رايون سىندى ۇكىمەت ىسىنە اقىل - كەڭەس بەرۋ تۇعىرلارىنىڭ بارىنەن ايەل ۋاكىلدەردىڭ، ايەل مۇشەلەردىڭ مىندەت وتەپ، جاۋاپكەرشىلىگىن ادا ەتكەن بەينەلەرىن كورۋگە بولادى.

”وسى 2 جىلدا قىستاعىمىزعا كەلەتىن ساياحاتشىلار بارعان سايىن كوبەيدى، قىستاق تۇرعىندارى ۇلتتىق ءبي بيلەپ، ءان ايتىپ ويىن قويۋ، جەرگىلىكتى ەرەكشە ونىمدەردى ساتۋ سياقتىلار ارقىلى كىرىستەرىن ارتتىرعاندىقتان، تۇرمىستارى بارعان سايىن شالقي ءتۇستى“. 6 - ايدىڭ 10 - كۇنى جەمەنەي اۋدانى جەمەنەي قالاشىعى سارى ولەڭ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ريزا باعداۋلەت قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ باسشىلىق القاسى مۇشەلەرىمەن بىرگە قىستاقتا قىزىل ساياحاتتى سەزىنۋ نىسانىن تياناقتاندىرۋمەن قاربالاس ءجۇر. ول اۋىل - قىستاق ساياحاتىن جانداندىرىپ، كۇشەيتىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىستەرىن ارتتىرىپ، اناعۇرلىم تاماشا تۇرمىس كەشىرۋىنە دەم بەرۋدى ءۇمىت ەتەدى.

شينجياڭ ايەلدەردىڭ مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق ىستەردەگى دەموكراتيالىق شەشىم شىعارۋعا قاتىسۋ، دەموكراتيالىق باسقارۋ جانە دەموكراتيالىق باقىلاۋ ۇقىعىن زاڭ بويىنشا قامتاماسىز ەتىپ، ايەلدەردەن الەۋمەتتىك ىستەردى باسقارۋعا قاتىسقاندار سانى ۇزدىكسىز ارتىپ، ەكونوميكالىق دامۋعا قاتىسۋ تۇعىرى ونان ارى كەڭەيىپ، ۇلەس قوسىپ، شارۋاشىلىق قۇرۋ ورايى اناعۇرلىم كوبەيە ءتۇستى.

جەلەكتىلەردىڭ كەلبەتىن ايگىلەپ وركەنيەتتى سالتتىڭ دارىپتەۋشىلەرى بولدى

ايەلدەر − زاتتىق وركەنيەت پەن رۋحاني وركەنيەتتىڭ جاساۋشىلارى، قوعامنىڭ دامۋى مەن العا باسۋىن ىلگەرىلەتەتىن ماڭىزدى كۇش.

فان اجەيدىڭ اۋىرىپ قالعانىن بىلگەن سوڭ، جاڭاءشار اۋدانى جاڭاءشار قالاشىعىنىڭ جاڭا قالا رايونى الەۋمەتتىك اۋماعى ”مەيىرىم ساباقحاناسىنداعى“ بالالار قاتتى ۋايىمدادى. 6 - ايدىڭ 11 - كۇنى كەشتە فان اجەيدىڭ وپەراتسياسى ءساتتى بولعانى تۋرالى حابار جەتكەن سوڭ، بالالاردىڭ كوڭىلى ارەڭ ورنىقتى.

ۇستازدىڭ اپپاق شاشى ايدىڭ، كۇننىڭ نۇرىمەن جارقىراپ، ادال جۇرەك، ىستىق قانى جاڭا اشىلعان گۇلدەردى قۇلپىرتتى. فان يۇيليان 30 جىلدى ءبىر كۇندەي وتكىزىپ، ”مەيىرىم ساباقحاناسى“ ارقىلى بالالاردىڭ بولاشاعىن وزگەرتتى، ول ءبىلىم بەرىپ قانا قالماستان، تاعى بالالارعا ادام بولۋدىڭ قاعيداسىن ۇيرەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ تۇقىمىن سەپتى.

”80 جاسقا كەلگەنىممەن، مەنىڭ پارتياعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىم شىنايى دا جالىندى“. 6 - ايدىڭ 11 - كۇنى ”حالىقتىڭ ونەگەسى“ بۇرماحان مولدونىڭ قول تەلەفونىنان شىققان ءسوزى ەكپىندى ەستىلدى. ونىڭ وتانعا ادالدىعى، پارتياعا قىزۋ سۇيىسپەنشىلىگى اناعۇرلىم كوپ ادامدى شەكارا قورعاۋشىلارى قاتارىنا قوسىلۋعا باۋرادى.

بۇگىنگى شينجياڭداعى ءار ۇلت ايەلدەرى وزدەرىنىڭ ساحنالارىندا مەملەكەت پەن ۇلتقا دەگەن جاۋاپكەرشىلىكتەرى مەن جاۋاپتى بولۋىن ايگىلەپ، پارتيانى ءسۇيۋ، وتاندى ءسۇيۋ بەرىك سەنىمدەرىن، ءوزىن تىنباي الۋەتتەندىرەتىن رۋحتارىن كورنەكتىلەندىرىپ، ساۋلە شاشىپ، گۇل اشتى.

”4 - ايدىڭ 1 - كۇنىنەن باستاپ ءسىز ارتقان قۇن سالىعىن الماۋ سىندى ءتيىمدى ساياساتتان يگىلىكتەنەسىز، 7 - ايداعى سالىق الۋ مەرزىمى بولعاندا ينتەرنەت ارقىلى ءوتىنىش ەتۋىڭىزگە بولادى“. 6 - ايدىڭ 10 - كۇنى مەملەكەتتىك سالىق باس مەكەمەسى الاتاۋ قالاسى سالىق مەكەمەسىنىڭ كەڭسە مەڭگەرۋشىسى ياڭ چىن سالىق ءبىتىرۋ زالىندا كەڭەس سۇراۋدى قابىلدادى. ”90 - جىلداردىڭ تۇلەگى“ ول قىزمەتتە بارىنە ءوزى توتەپ بەرەدى، تۇرمىستا كۇيەۋىنىڭ اقىلدى جارى، ەنەسىنىڭ قامقور كەلىنى. ونىڭ وتباسى 2022 - جىلى مەملەكەتتىك ەڭ ارداقتى وتباسى بولدى. ياڭ چىن ەتەنە دە سيلاس وتباسىلىق بايلانىستا العا باسۋ، ىزگىلىككە ۇمتىلۋ سىندى وتباسىلىق ءمورالدى اسقاقتاتۋدى ءۇمىت ەتەدى.

جەلەكتىلەر ۇلگىسىن ورناتىپ ارمانعا قۇلاش سەرمەيتىن كۇرەسكەر بولدى

6 - ايدىڭ 10 - كۇنى شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم اكادەمياسى استىق داقىلدارىن زەرتتەۋ ورنىنىڭ اعا زەرتتەۋشىسى لياڭ شياۋليڭ جۇگەرى اتىزىنان شىعا بەرە، ۇيىرمە مۇشەلەرىنىڭ اسىعىس شاقىرۋىمەن زەرتتەۋ ورنىنا قايتىپ كەلدى. زەرتتەۋ ورنىنداعى جۇگەرى باس مامانى رەتىندە، ول عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ارقىلى اناعۇرلىم كوپ ساپالى سورتتاردى جەتىلدىرىپ، شارۋالاردى مۇنان دا كوپ تابىسقا كەنەلتۋدى ماقسات ەتكەن.

ءومىر بويى بار كۇشىن ”شىرىندى“ ىسكە ارناعان ايەل اكادەميك ۋ ميڭجۋ، جوعارى قان قىسىم اۋرۋىنان ساقتانۋ جانە ونى ەمدەۋگە دەن قويىپ، دۇنيە جۇزىلىك جوعارى قان قىسىم وداعى جاعىنان ”كورنەكتى ۇلەس قوسۋ“ سيلىعىنا يە بولعان لي نانفاڭ، اۋىلداستارىن كەدەيلىكتەن ارىلىپ، اۋقاتتانۋعا جەتەكشىلىك ەتكەن، توقىماشى ايەل جۇمىسشىدان مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى بولعان رايحانگۇل يمىر، مۇگەدەك بولعانمەن جىگەرلى، مي سالدانعاندار قاتارىنان وزىپ اعا اۋدارۋشىعا اينالعان حۋ جيڭ... ولار اقىل - پاراساتتارى مەن ىستىق قاندارىن شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا ارناپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ سياقتى سالالارعا، ءارقايسى شەپتەرگە جەلەكتىلەر كۇشىن قوستى.

اسىرەسە، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە قارسى اتتانۋدا، ولىمنەن تايىنباعان ايەل ەمدەۋ قىزمەتكەرلەرى، الەۋمەتتىك اۋماقتاعى ايەل قىزمەتكەرلەر، ايەل ەرىكتىلەر جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋ، ۇلەس قوسۋ ارقىلى ەل اماندىعىن ساقتاپ، شەكسىز مەيىر جەتكىزدى.

2014 - جىلى 9 - ايدا شينجياڭ ايەلدەرىنىڭ 11 - قۇرىلتايى اشىلعاننان بەرى تۇتاس شينجياڭداعى ءار سالادان، ءار كاسىپتەن 10 مىڭ 7 ءار دارەجەلى ”8 - ناۋرىز قىزىلتۋشىسى (ۇلگى)“، 6069 ”جەلەكتىلەردىڭ ەڭبەك ءسىڭىرۋ ۇلگىسى“، 3535 ”8 - ناۋرىز قىزىلتۋشى كوللەكتيۆ“، 5156 ”جەلەكتىلەر وركەنيەتتى ورنى (وزات كوللەكتيۆ)“ جارىققا شىقتى.

قىزمەت ورنىن ءسۇيىپ، كاسىپتى قادىرلەپ، ۇزدىك بولۋعا ۇمتىلعان سان مىڭداعان ايەل جۇمىسشى - قىزمەتشى، ۇيرەتۋدەن جالىقپاي، قاجىرلى ەڭبەك ەتكەن ايەل وقىتۋشىلار، تاڭ اتقاننان كەش باتقانشا تىنىم تاپپاي ىستەپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرگەن ايەل شارۋالار، ادىلدىكتى قورعاپ، ادىلەتتىلىكتى جاقتاعان ايەل زاڭ قىزمەتكەرلەرى، ورنىقتىلىقتى قورعاپ، شەكارانى كۇزەتكەن، وتاندى قورعاعان ايەل كادر ساقشىلار، ايەل اسكەريلەر، جارىس مايدانىندا ەلگە داڭق اپەرگەن ايەل ساڭلاقتار... تيانشان الابىندا، ارمانعا قۇلاش سەرمەپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام قۇرۋ جولىندا ەكپىندەي ىلگەرىلەگەن ءار ۇلت ايەلدەرىن بارلىق جەردەن كەزىكتىرۋگە بولادى.

جەلەكتىلەر تاماشا داستانىن جازىپ جاڭا داۋىردەگى ايەلدەردىڭ جاقسى ”جان اشىرى“ بولدى

”وقۋ قاراجاتىنان الاڭداما، 6000 يۋان وقۋ كومەك قاراجاتىڭدى مەن الىپ قويدىم، قاجىرلىلىقپەن ۇيرەنىپ، بولاشاقتا قوعام ءۇمىتىن اقتا“، - دەدى 5 - ايدىڭ 26 - كۇنى قاعىلىق اۋدانىنىڭ تۇرعىنى ابدىرەشيت يدايات شينجياڭ داشۋەسىندە وقىپ جاتقان قىزىنا.

”كوكتەمگى قاۋاشاق جوسپارىنىڭ“ ارقاسىندا، رايونىمىزداعى قيىنشىلىعى بار كوپتەگەن قىز ستۋدەنت قارجىلاي كومەككە يە بولىپ، وقۋلارىن تابىسپەن تامامدادى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شينجياڭ ايەلدەردىڭ سالاماتتىق، وقۋ - اعارتۋ، ەكونوميكا، كەدەيلىكتى جەڭىلدەتۋ سياقتى سالالاردىڭ دامۋىن بەلسەنە جەبەدى، ءار ۇلت ايەلدەرىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى كورنەكتى كۇشەيدى.

”سوڭعى جىلداردان بەرى رايونىمىزداعى ءار دارەجەلى ايەلدەر بىرلەستىگى ’قاي جەردەگى ايەلدەردىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسى سۇعاناقتىققا ۇشىراسا، سول جەردەگى ايەلدەر بىرلەستىگى ۇيىمى اراعا ءتۇسۋى كەرەك‘ دەگەن قىزمەت پرينسيبىنە تاباندى بولىپ، ’زاڭمەن باسقارىلاتىن شينجياڭ قۇرۋعا جەلەكتىلەر ات سالىسۋ‘ قيمىلى، ’انار گۇلى‘ زاڭ جالپىلاستىرۋ ساباقحاناسىن اشۋ، ’مەن ايەلدەر قاۋىمى ءۇشىن ناقتى ءىس ىستەيمىن‘ امالياتتا ايگىلەۋ قيمىلى سياقتى قيمىلدار ورىستەتۋدى ۇيدايىلاندىرىپ، قيىنشىلىعى بار ايەلدەرگە، جاسى ەگدەلەگەن ايەلدەرگە، مۇگەدەك ايەلدەرگە جانە قيىنشىلىق قىسپاعىندا قالعان بالالارعا كوڭىل ءبولىپ، مەيىر جەتكىزدى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق ايەلدەر بىرلەستىگى ۇقىق - مۇددە ءبولىمىنىڭ باستىعى ميھىرگۇل.

قازىر شينجياڭداعى ءار ۇلت ايەلدەرىنىڭ ەڭ كوڭىل بولگەن، ەڭ ماڭىزدى، ەڭ ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەرى بىرتەلەي شەشىلدى، ونىڭ پايداسىن، يگىلىگىن كورگەندەر بارعان سايىن كوبەيدى، دامۋ ورتاسى اناعۇرلىم ساپالىلانىپ، دامۋ دەڭگەيى ۇزدىكسىز جوعارىلادى. جەلەكتىلەر بورىكتىلەردەن قالىسپاي، تيانشان الابىندا ەڭبەك ءسىڭىرىپ، شارۋاشىلىق قۇرىپ، ءداۋىر داستانىن جازۋدا.