汉文 ىلە اقپارات تورابىنا حوش كەلدىڭىزدەر!
تيانشان الابىندا قارجى قوسۋدىڭ قىزۋ ورلەۋى كوتەرىلدى
2022-06-20 17:09:39     كورىلىم:رەت كەلۋ قاينارى:تيانشان تورى  جاۋاپتى رەداكتور:گۇلدەن ماقسات قىزى

انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ يۇڭفي


بۇل قارجى قوسىپ، شارۋاشىلىقتى كوركەيتۋدىڭ ىرىستى مەكەنى.

سولتۇستىك شينجياڭنىڭ التاي، ىلەسىنەن وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ حوتان، قاشقارىنا دەيىن، تيانشان الابىنىڭ تۇس - تۇسىنان دابىرالى قۇرىلىس جۇرگىزۋ كورىنىسى مەن مۇندالايدى. نەبارى 3 اي ۋاقىتتا تالاي - تالاي قۇرىلىس جۇرگىزىپ جاتقان جەرلەر ”بوس جاتقان يەن قايراننان“ ”نەگىزگى تۇلعالىق ينجەنەريا اسقاق بوي سوزعان“ جىلدام وزگەرىستى جۇزەگە اسىردى.

بيىل جىل باسىنان بەرى رايونىمىز ءتۇزىلىس - مەحانيزمدى ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن ءۇرتىس ساپالىلاندىرىپ، ءتۇيىندى نىساندار قۇرىلىسىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتتى، تيانشان الابى قارىشتاپ ورگە ۇمتىلىپ، جاندى دا جالىندى تۇردە العا قاراي دامىدى.

ارتۋ جىلدامدىعى تەزدەپ ءۇرتىس ەكى جىل ماداقتالىپ - سيلاندى

نىساندى يگەرۋ ورايدى يگەرگەندىك، دامۋدى يگەرگەندىك، نىساندى كوزدەۋ ۇزاق مەزگىلدى كوزدەگەندىك، بولاشاقتى كوزدەگەندىك.

20 مىڭنان استام قۇرىلىسشىنىڭ 1200 نەشە تاۋلىك جاپالى شايقاس جۇرگىزۋىنىڭ ارقاسىندا، 6 - ايدىڭ 16 - كۇنى حوتان − چارقىلىق تەمىر جولى اشىلىپ، ىسكە قوسىلدى. بۇل جەلى بويىنداعى شينجياڭنان شىعاتىن بۇقارانىڭ ەندىگارى الىستاعى تيانشاندى باسپايتىندىعىن، ءۇرىمجىنى اينالىپ وتپەيتىندىگىن، جولدىڭ 1000 نەشە كيلومەتر قىسقارعاندىعىن كورسەتەدى.

حوتان − چارقىلىق تەمىر جولىنىڭ استارىندا قۇرىلىستى جەدەلدەتكەن تالاي - تالاي كەلەلى نىساندار جاتىر. 1 - ايدان 5 - ايعا دەيىن رايونىمىزدىڭ ءتۇيىندى نىساندارىنا 79 ميلليارد 500 ميلليون يۋان قارجى قوسىلىپ، 62 ءتۇيىندى نىسان جاڭادان جۇمىس باستاپ قۇرىلىس جۇرگىزىپ، بىلتىرعى سول تۇستاعىدان 12سى كوبەيدى، جۇمىس باستاۋ سالىستىرماسى %77.5 بولىپ، بىلتىرعى سول تۇستاعىدان 15 پايىز جوعارىلادى.

”نىسان قۇرىلىسى دامۋ جالپى جاعدايىن جەتەكتەيدى، دامۋ ساپاسىنا سايادى. اماليات مىنانى دالەلدەدى: ءبىر جەردىڭ ەكونوميكالىق دامۋى ەڭ سوڭىندا نىسان قۇرىلىسى جاعىندا ايگىلەنەدى، كىمنىڭ نىسانى جاقسى، كوپ بولسا، سونىڭ دامۋ ساپاسى اناعۇرلىم جوعارى بولادى، دامۋ جىلدامدىعى دا اناعۇرلىم تەز بولادى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى نىسان قۇرىلىسىن باسقارۋ باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى جاڭ يۇڭلياڭ.

1 - ايدان 5 - ايعا دەيىن رايونىمىزدىڭ ءتۇيىندى نىساندارىنا 79 ميلليارد 500 ميلليون يۋان قارجى قوسىلىپ، تۇتاس رايوننىڭ تۇراقتى مال - مۇلىككە قوسىلعان قارجىسىنىڭ %40كە تاياۋىن ۇستادى. ”بۇل كەلەلى نىسانداردىڭ تۇتاس رايوننىڭ تۇراقتى مال - مۇلىك قارجىسىنا بولعان تىرەكتىلىك، جەتەكشىلىك، دەمەۋشىلىك رولىنىڭ اناعۇرلىم كورنەكتى بولاتىندىعىن تۇسىندىرەدى“، - دەدى جاڭ يۇڭلياڭ.

بيىل الدىڭعى 5 ايدا رايونىمىزدىڭ تۇراقتى مال - مۇلىك قارجىسىنىڭ ارتۋ جىلدامدىعى ءۇرتىس بۇكىل ەلدىڭ الدىڭعى قاتارىن يەلەدى. ”تاياۋ جىلداردان بەرى ءبىز نىسان قۇرىلىسىنىڭ تەبىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، ءونىمدى قارجى قوسۋدىڭ شەشۋشى رولىن ساۋلەلەندىردىك، 2020 - جىلى جانە 2021 - جىلى رايونىمىزدىڭ قارجى قوسۋ قىزمەتى ءۇرتىس 2 جىل مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ باقىلاۋ - تەكسەرۋ بويىنشا شابىتتاندىرۋىنا، ماداقتاپ - سيلاۋىنا يە بولدى“، - دەدى جاڭ يۇڭلياڭ.

مولشەر ارتىپ قانا قويماي، اناعۇرلىم ساپالى قارىشتادى. تىزبەكتى ۇزارتۋدى، تىزبەكتى تولىقتاۋدى، تىزبەكتى كۇشەيتۋدى ارقاۋ ەتكەن بيىلعى كەلەلى كاسىپ سالاسى نىساندارىنا قارجى قوسۋدا كاسىپ سالاسى تىزبەگى دامۋىنىڭ ولقىلىقتارىن تولىقتاۋعا ايرىقشا باسا ءمان بەردى. كرەمني نەگىزدى جاڭا ماتەريالداردى مىسالعا الايىق، رايونىمىز كرەمني ماتەريالدارىن، كوپ كريستالدى كرەمنيدى، كرەمني جاپىراقشاسىن، زور كولەمدى فوتوۆولتتى شوعىرلى پايدالانۋ ابزالدىلىعىنان جانە ورگانيكالى كرەمني كاسىپ سالاسى نەگىزى ابزالدىلىعىنان تولىق پايدالانىپ، كرەمني فوتوۆولت، كرەمني حيميا ونەركاسىبى، كرەمني قورىتپاسى، كرەمني ەلەكترونى، سونداي - اق كرەمني سايكەستى جابدىقتارى سياقتى بەس ۇلكەن كاسىپ سالاسى تىزبەگى شوعىرىن بەلسەنە ۇزارتتى.

مەحانيزمدى جانداندىرىپ كوپ ءتۇرلى ولشەم ارقىلى قورشاعان ورتانى ساپالىلاندىردى

مەحانيزم جاندانعاندا عانا جىلدامدىق تەزدەيدى، ونىمدىلىك جاقسارادى.

بيىل 3 - ايدان باستاپ شينجياڭ جۇڭكۇن جاڭا ماتەريال شەكتى سەرىكتەستىگى كورلادا قارجى قوسىپ قۇرعان تابيعي گازدان گليكول جاساۋ نىسانى اتقارىلۋ كەزەڭىنە ءوتتى. ”مەن نىساننىڭ الدىڭعى مەرزىمدىك بەكىتتىرۋ راسمياتىن بىتىرۋگە ارنايى جاۋاپتىمىن، قاتىستى فۋنكتسيالىق تاراۋلارعا ساياتىن تارتىپتەردى بىتىرگەندە جەرگىلىكتى ۇكىمەت دەر كەزىندە سايكەستىرىپ جانە شەشىپ بەرەدى. ءبىز شينجياڭنىڭ بولاشاعىنا وتە ءۇمىتتىمىز، الداعى جەردە شينجياڭدا ’ءبىر تەكشەمەتر گازدان‘ ’ءبىر تال جىبەككە‘، ’ءبىر كەز ماتاعا‘ دەيىن، ونان ’ءبىر پار كيىمگە‘ دەيىن توقىماشىلىقتىڭ، كيىم - كەشەكتىڭ تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىن قالىپتاستىرامىز“، - دەدى نىسان گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى شۋ جياڭجۇن تىلشىگە.

شۋ جياڭجۇننىڭ سەزىنىپ جەتكەنى سياقتى نىساندى يگەرۋ، قارجى قوسۋدى جەبەۋ، ارتۋدى ورنىقتىرۋ جاعىندا رايونىمىز ”10 ۇلكەن مەحانيزمدى“ نەگىزگى جەلى، ”التى كەلەلى ءتىزىمدى“ تۇتقا، ”ستيل قۇرىلىسىن جوعارىلاتۋ جىلىن“ قامتاماسىزدىق ەتىپ، نىسان قۇرىلىسىن جان - جاقتى، سترەولدى، جۇيەلى ىلگەرىلەتىپ، كەمەلدى، جۇيەلى ءتۇزىلىس جانە مەحانيزم قالىپتاستىردى.

بىلتىردان بەرى رايونىمىز نىسانانى تياناقتاندىرۋ، ءتۇيىندى قامال الۋ، مىندەتتى تەكسەرىپ، باعالاۋ، مەرزىم سايىن ىلگەرىلەتۋ، الدىڭعى مەرزىمدىك ىلگەرىلەتۋ، فاكتور قامتاماسىزدىعى، قىزمەت وتەۋ قامتاماسىزدىعى، نىساندارعا بايلانىس جاساۋ، قوعام بىرگە ارەكەتتەنۋ، ”التى كەلەلى ءتىزىم“ سياقتى نىسان قۇرىلىستارىنىڭ 10 ۇلكەن مەحانيزمىن ورناتتى.

مۇنىڭ ىشىندە كەلەلى نىساندى، كەلەلى ساياساتتى، كەلەلى رەفورمانى، كەلەلى كاسىپ سالاسىن، كەلەلى تۇعىردى، كەلەلى فاكتوردى مازمۇن ەتكەن ”التى كەلەلى تىزىمدىك مەحانيزمىنىڭ“ رول اتقارۋى ەرەكشە كورنەكتى بولدى.

”كەمەلدى مەحانيزم نىسان قۇرىلىسىن تۇتقاعا يە ەتتى. ءبىز ەندىگارى جەكە نىساندى ىلگەرىلەتپەي، قايتا سيستەمالى، جۇيەلى ىلگەرىلەتىپ، رايونىمىزدىڭ نىسان قۇرىلىسى فاكتورلارىن ۇلەستىرۋ ونىمدىلىگىن ءونىمدى جوعارىلاتتىق“، - دەدى جاڭ يۇڭلياڭ.

”10 ۇلكەن مەحانيزم نازاردى، باستىسى، نىسانداردى ىلگەرىلەتۋ بارىسىنداعى بوگەتتىك، توسقاۋىلدىق ماسەلەلەرگە شوعىرلاندىرىپ، جەر - جەردىڭ، تاراۋلاردىڭ قىزمەت بىرىككەن كۇشىن ۇيىستىرىپ، ينفورماتسيانى ءوزارا اۋىستىراتىن، تىعىز سەلبەسەتىن، ءوزارا قولدايتىن قىزمەت مەحانيزمىن ورناتىپ، نىسان قۇرىلىسىن جان - جاقتى، جالپى بارىستىق، جالپى پەريوتتى ساپالى قىزمەت وتەۋمەن قامدادى“، - دەدى جاڭ يۇڭلياڭ.

مىسالى، نىسان قارجىسى تاپشى بولۋ ماسەلەسىنە مەڭزەس، رايونىمىز جۇيەلى قارجى قۇراۋ مەحانيزمىن قالىپتاستىردى. ءبىر جاعىنان، ورتالىقتىڭ مەجە ەسەپ ىشىندەگى قارجىسى، جەرگىلىكتى ۇكىمەتتىڭ ارناۋلى زايومى سياقتى قازىنالىق قارجىدان ويداعىداي پايدالانىپ، قازىنالىق قارجىنىڭ دەم بەرۋ رولى مەن زورايتۋ اسەرىن ساۋلەلەندىردى. ەندى ءبىر جاعىنان، بازارلانعان قارجى قۇراۋ ۇلگىسىنە تاباندى بولدى، بيىل اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى فينانس قۇرىلىمدارىمەن 566 ميلليارد يۋاندىق ارناۋلى قارىز اقشا ورنالاستىرىپ، قارجى تيىمدىلىگىن قالىپتاستىرىپ، تۇتاس رايوننىڭ كەلەلى نىساندارىنا قارجى قامتاماسىزدىعىن ازىرلەدى.

”الدىڭعى مەرزىمدىك قىزمەتتەردىڭ تەرەڭدىگى مەن ساپاسى ەكىنىڭ بىرىندە نىسانداردىڭ تۇتاس تۇلعالىق ىلگەرىلەۋ ساپاسىن بەلگىلەيدى“، - دەدى جاڭ يۇڭلياڭ. اۆتونوميالى رايوننىڭ ءتۇيىندى نىساندارىنىڭ الدىڭعى مەرزىمدىك قىزمەتى بىرىككەن ءماجىلىس ءتۇزىمى تەكسەرىپ بەكىتۋ، جەردەن پايدالانۋ، ورماننان پايدالانۋ، ەنەرگيادان پايدالانۋ، قورشاعان ورتانى باعالاۋ، سۋدى قامتاماسىز ەتۋ سياقتى الدىڭعى مەرزىمدىك قىزمەتتەردى ورگانيكالى ۇشتاستىرىپ، ءبىر تۇلعالى ىلگەرىلەتىپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ ءتۇيىندى نىساندارىنا ”جاسىل ارنا“ اشىپ، نىسانداردىڭ الدىڭعى مەرزىمدىك قىزمەتىنىڭ جالعاسۋ ۋاقىتىن ءونىمدى قىسقارتىپ، نىسان قۇرىلىسىنا پايدالى شارت - جاعداي ازىرلەدى.

سەنىم نىعايىپ شينجياڭعا كەلىپ شارۋاشىلىقتى كوركەيتۋ قىزۋ ورلەۋىن كوتەردى

ادالدىق ادام كوڭىلىن مەيىرگە بولەر.

”قارجى قوسۋدىڭ ءۇرتىس ورنىقتى ارتۋى كاسىپورىنداردىڭ شينجياڭعا كىرىپ قارجى قوسىپ، شارۋاشىلىعىن كوركەيتۋ سەنىمى مەن ىنتاسىن وتە زور دەڭگەيدە كۇشەيتتى، سەنىم التىننان دا ماڭىزدى، كاسىپورىنشىلاردىڭ بۇگىنگى قارجى قوسۋ سەنىمىن اۆتونوميالى رايوننىڭ ەرتەڭگى ەكونوميكالىق ارتۋ ءتۇيىنى دەپ ايتۋعا بولادى“، - دەدى جاڭ يۇڭلياڭ.

يپۋ جاڭا ماتەريالدار شەكتى سەرىكتەستىگى جالپى 2 ميلليارد يۋان قارجى قوسىپ، قارامايلى قالاسىندا جىلدىق ءونىم مولشەرى 720 مىڭ توننالىق پارىقتى پوليمەر جاڭا ماتەريالى نىسانىن قۇردى، بۇل قارامايلى قالاسىنىڭ مەملەكەت دارەجەلى بايلىعى مول شوعىرلى وڭىرلەردەن جاڭالىق اشۋدان ۇلگى كورسەتۋ رايونىنا جانە جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ وزەكتى رايونى مۇناي، مۇناي حيميا كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنان ۇلگى كورسەتۋ رايونىنا بۇرىلىس جاساۋداعى ءىس جۇزىندىك ارەكەتتەرىنىڭ ءبىرى. ”قارجى قوسۋشى جاق رەتىندە ءبىزدىڭ شينجياڭنىڭ دامۋىنا دەگەن سەنىمىمىز كامىل“، - دەدى وسى سەرىكتەستىكتىڭ القا باستىعى لۋ شۇيكۇن.

تاماشا قارجى قوسۋ ورتاسى، تەبىندى ارتۋ جاعدايى ەل ىشىندەگى ءىرى تيپتى كاسىپورىنداردى باتىس سولتۇستىككە ىركەس - تىركەس كەلۋگە باۋرادى. بيىل جىل باسىنان بەرى جۇڭگۋاڭحى توبى، جۇڭمەي توبى، مەملەكەتتىك ەنەرگيا توبى سياقتى ءبىر توپ ءىرى، ورتا تيپتى كاسىپورىندار ىركەس - تىركەس شينجياڭعا كەلىپ، قارجى قوسۋدى كەڭەسىپ، ستراتەگيالىق سەلبەستىك كەلىسىمىنە قول قويدى. 3 - ايدا اۆتونوميالى رايون تاعى 11 ورتالىق كاسىپورنىمەن 38 كەلەلى سەلبەستىك نىسانىنا قول قويدى، ”14 - بەسجىلدىق“ كەزىندە وسى ورتالىق كاسىپورىندارى شينجياڭدا شامامەن 611 ميلليارد 700 ميلليون يۋان قارجى قوسادى.

ناتيجە ارينە كوز تارتادى، بولاشاق ءۇرتىس قۇلشىنۋدى ءالى دە قاجەت ەتەدى.

”رايونىمىزدىڭ ەكىنشى، ءۇشىنشى ماۋسىمدارداعى نىسان قارجىسىنىڭ تۇتاس جىلداعى قارجى جالپى سوماسىندا ۇستاعان سالىستىرماسى %70كە جەتىپ، شينجياڭدا نىسان قۇرىلىسىنا قارجى قوسۋدىڭ التىن مەزگىلى بولدى. ءبىز الداعى جەردە جەر - جەرمەن، تاراۋلارمەن قۇرىلىس جۇرگىزۋ كۇشتەرىن عىلمي ورنالاستىرىپ، شارت - جاعداي ازىرلەگەن جاڭادان سالىناتىن جانە زاپاس نىسانداردىڭ ماندىك سيپاتتى جۇمىس باستاۋىن، سالىنىپ جاتقان نىسانداردىڭ تولىق كوتەرىمدىلىكپەن قۇرىلىس جۇرگىزۋىن ءارى تەز ارادا سالىنىپ ءبىتىپ وندىرىسكە قوسىلۋىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، قارجى قوسۋدىڭ كۇشەمەلىلىگىن ارتتىرىپ، قارجى قوسۋ ارىنىن ساقتاپ، اناعۇرلىم كوپ ناقتى زاتتى قىزمەت مولشەرىن قالىپتاستىرۋعا كۇش سالامىز“، - دەدى جاڭ يۇڭلياڭ.

سونىمەن بىرگە، رايونىمىز نىسان زاپاسىن ساقتاۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، قارجى قوسۋ مۇمكىندىگىن توپتاپ، دامۋ تەبىنىن كۇشەيتەدى. ”ءبىز الداعى جەردە 3 تە 5 جىلعا دەيىنگى كەلەلى نىسان زاپاسىن ساقتاۋدى ويداعىداي ىستەپ، نىساندار ساتىلى جالعاسقان تاماشا جاعداي قالىپتاستىرىپ، تۇتاس رايونداعى كەلەلى نىسانداردىڭ ءبىر توبىنىڭ جۇمىس باستاۋىنا، ءبىر توبىن قۇرۋعا، ءبىر توبىنىڭ وندىرىسكە قوسىلۋىنا، ءبىر توبىن زاپاس ساقتاۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتەمىز“، - دەدى جاڭ يۇڭلياڭ.

مۇنان سىرت، رايونىمىز تاعى ”تەكسەرىپ، زەرتتەپ، قىزمەت وتەۋ ارقىلى دامۋدى جەبەۋ“ ارەكەتىن ىشكەرىلەي ورىستەتىپ، بايلىقتى بىرىكتىرىپ، ورنالاستىرۋدى كۇشەيتىپ، شوعىرلى قامال الىپ، ونىمدىلىكتى جوعارىلاتىپ، جەر - جەردىڭ، تاراۋلاردىڭ نىساندى يگەرۋدىڭ، قارجى قوسۋدى جەبەۋدىڭ، ارتۋدى ورنىقتىرۋدىڭ ىرىقتىلىعى مەن بەلسەندىلىگىن تولىق جۇمىلدىرىپ، نىسان قۇرىلىسىنىڭ تىڭ ورلەۋىن ءۇرتىس كوتەرىپ، جىلدىق تۇراقتى مال - مۇلىككە 900 ميلليارد يۋان قارجى قوسۋ نىسانا مىندەتىن ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتەدى.