كورلا المۇرتى نەلىكتەن مەملەكەت بويىنشا المۇرتتاردىڭ الدىنا شىقتى

　　− شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىندا باسىمدىققا يە، ەرەكشە كاسىپ سالاسى شوعىرى جونىندەگى جەلىلەس حابار (2)

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى دۋ جيانحۇي

2018 - جىلى 9 ميلليارد 888 ميلليون يۋان؛ 2019 - جىلى 10 ميلليارد 92 ميلليون يۋان؛ 2020 - جىلى 11 ميلليارد 34 ميلليون يۋان؛ 2021 - جىلى 12 ميلليارد 752 ميلليون يۋان؛ 2022 - جىلى 16 ميلليارد 120 ميلليون يۋان. 2018 - جىلدان قازىرگە دەيىن كورلا المۇرتىنىڭ وڭىرلىك ورتاق ماركا قۇنى جىلدان - جىلعا جەدەل ارتىپ، ءۇرتىس 5 جىل مەملەكەت بويىنشا ەكىنشى ورىندى، بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىندەگى المۇرتتاردىڭ ىشىندە ءبىرىنشى ورىندى يەلەدى.

2020 - جىلدان باستاپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگى، قازىنا مينيسترلىگى باسىمدىققا يە، ەرەكشە كاسىپ سالاسى شوعىرىن قۇرۋدى ورىستەتتى. كورلا المۇرتى 6 باسىمدىققا يە، ەرەكشە كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسى تىزىمدىگىنە ەنگىزىلىپ، المۇرت بازاسىنىڭ ءوندىرىس قۋاتىن جوعارىلاتۋ، المۇرتتى مانەرلەۋ، وتكىزۋ قۋاتىن جوعارىلاتۋ سياقتى 5 ءىرى ينجەنەريا بويىنشا 19 قوسالقى نىساندى ءتۇيىندى ورىستەتىپ، قۇرىلىس كولەمى كورلا قالاسىن، اقسۋ قالاسىن، كۇشار قالاسىن، ونسۋ اۋدانىن شارپىدى.

3 جىلدان بەرى كورلا المۇرتى كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسى ماركا سومداۋدى جەتەكشى ەتىپ، ولشەمدەنگەن ءوندىرىستى، 1 - ، 2 - ، 3 - كاسىپتەردى توعىسپالى دامىتۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ اۋىل - قىستاقتىڭ ەكونوميكاسىن جەتەكتەۋ قۋاتى بارىنشا نىعايىپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋدى جەبەۋ رولى بارىنشا كورنەكتىلەنىپ، جىلدىق ءونىم قۇنىن 10 ميلليارد يۋاننان اسىرۋ نىساناسىن ىسكە اسىرىپ، رايونىمىزدىڭ جاس جەمىس ونىمدەرىن كاسىپ سالالاندىرىپ دامىتۋداعى ۇلگىلەردىڭ بىرىنە اينالدى. قازىر رايونىمىزدا المۇرت ەگىلگەن جەر اۋدانى ءبىر ميلليون مۋ اينالاسىندا.

　ءوندىرىستى ولشەمدەندىرۋدى ىلگەرىلەتتى

”بۇتاقتاردى بۇتاۋدىڭ دا وزىندىك ءادىسى بار، جاقسى بۇتالسا، المۇرتتىڭ ءتۇسىمى جاقسى، ساپالى، ءتۇرى ادەمى بولادى. مىنا اعاشتاعى ەكى بۇتاقتىڭ اراسى تىم جاقىن بولعاندىقتان، كۇن نۇرىن توسىپ قالادى، سوندىقتان بىرەۋىن كەسىپ تاستاۋ كەرەك“. 2 - ايدىڭ 20 - كۇنى كورلا قالاسى قارايولعىن اۋىلى ارادوعا قىستاعىندا اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيگى ياسىن عوپۇر المۇرت ەگەتىن ديقان قيۇم ابىلانىڭ المۇرت باعىندا قىستاق تۇرعىندارىنا المۇرت اعاشىن بۇتاۋدىڭ تەتىگىن ۇيرەتىپ جاتتى.

قيۇم 70 مۋ جەرگە المۇرت ەكتى، ءبىرقانشا جىلدىڭ الدىندا ەگۋدەگى باپتاۋ تاجىريبەسى كەمشىل بولعاندىقتان، ءبىر مۋ جەردەن نەشە 100 كيلوگرام عانا ءونىم الاتىن. ونىڭ المۇرت باعىنىڭ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋىنا كومەكتەسۋ ءۇشىن، قىستاق تەحنيك شاقىرىپ، ءار جىلى قىستا، كوكتەمدە ونىڭ المۇرت باعىندا بۇكىل قىستاق تۇرعىندارىنا المۇرتتى باعىپ - باپتاۋ تەحنيكاسىنا باۋلۋ كۋرسىن اشتى. قازىر قيۇم المۇرت ەگۋدىڭ ”جەرگىلىكتى مامانىنا“ اينالدى. 2022 - جىلى ونىڭ 70 مۋ المۇرت باعىنىڭ كىرىسى 170 مىڭ يۋانعا تايادى.

كوپ جىلدان بەرى كورلا المۇرتى تاماشا كاسىپ سالاسى نەگىزىن قالاعان بولسا دا، الايدا جەمىس ساپاسى ءالى دە ءار الۋان ەدى، بۇل، باستىسى، المۇرت ەگەتىن ديقانداردىڭ باعىپ - باپتاۋ دەڭگەيىنىڭ اركەلكى بولۋىمەن بايلانىستى.

2020 - جىلى كورلا المۇرتى كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىس نىسانى ىسكە قوسىلدى. «بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى كورلا المۇرتى كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋ ەرەجەسى» شىعارىلىپ، سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ تەحنيكاسىن جالپىلاستىرۋ، المۇرتتىڭ ولشەمدەندىرىلگەن جەتىلدىرۋ - باپتاۋ تەحنيكاسى سياقتى 8 ۇلكەن شارانى قولدانىپ، المۇرت كاسىپ سالاسىنىڭ عىلميلانۋ، ارناعا ءتۇسۋ، شوعىرلانۋ، ولشەمدەنۋ بەتالىسىنا قاراي قادام تاستاۋىن ىلگەرىلەتتى.

نىسان قۇرىلىسىندا المۇرت كاسىپ سالاسىن دامىتۋداعى قارجى تاپشىلىعى، باستاماشى كاسىپورىنداردىڭ جەتەكتەۋى جەتەرسىز بولۋ، المۇرت باعىنىڭ ”شاعىن، بىتىراڭقى“ بولۋ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن، كۇشار قالاسى كۇشار حۋاشين اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكاسىن دامىتۋ شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ باستاۋىندا المۇرت كاسىپ سالاسى بىرىككەن تۇلعاسىن قۇردى، باستاماشى كاسىپورىن، كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى جانە ەگىمشىلىك ءىرى وتباسىلارى دامۋ زاڭدىلىعىنا بەلسەندى ىزدەنىس جاساپ، المۇرت ەگۋ بازاسىنىڭ قۇرىلىسىن مىقتى يگەرىپ، المۇرت ءوندىرىسىن ولشەمدەندىرۋدى ىلگەرىلەتتى. كورلا قالاسى كورلا المۇرتى كاسىپ سالاسىن دامىتۋ سەرىكتەستىگى سىندى ماماندانعان تيجارات سەرىكتەستىگىن قۇرىپ، وسى سەرىكتەستىكتى جەتەكشى تۇعىر ەتە وتىرىپ، كورلا المۇرتىنىڭ ساپاسىن ءوسىرىپ، ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ نىسانىن اتقارىپ، ولشەمدەنگەن ءوندىرىس جۇرگىزۋدەن ۇلگى كورسەتەتىن ءبىر توپ بازا قۇرىپ، كورلا المۇرتىن ەگۋدىڭ ساپاسىن ءوسىرىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋعا جاپپاي جەتەكشىلىك ەتتى.

قازىر كورلا قالاسى 11 ۇلگى كورسەتەتىن ولشەمدەنگەن المۇرت ءوندىرىس بازاسىن جانە وبلىس، قالا دارەجەلى جەمىس ورمانى بازاسىنان ۇلگى كورسەتۋ باعىن قۇردى. ۇلگى كورسەتۋ اۋماقتارىندا زالالسىز المۇرتتىڭ ورتاشا بىرلىك ءونىمى ％23 ارتىپ، ساپالى المۇرت جەمىسىنىڭ مولشەرى ۇلگى كورسەتۋدەن بۇرىنعى ％70تەن ％80تەن استامعا جوعارىلاپ، وندىرىلگەن المۇرتتار جاسىل ءتۇستى ازىق - تۇلىك بويىنشا A دارەجەلى ءونىم بولىپ تانىلدى.

”2022 - جىلى وندىرىلگەن كورلا المۇرتىنىڭ جاقىنعى 10 جىلدان بەرگى ساپاسى ەڭ جاقسى بولعان ءبىر جىل بولدى، تاۋارلانۋ مولشەرى ％80تەن اسىپ، باعاسى 2021 - جىلداعىدان ءبىر ەسەگە جۋىق قىمباتتادى، بۇل ولشەمدەنگەن ءوندىرىستىڭ ارقاسى“، - دەدى بايىنعولين وبلىسى كورلا المۇرتى قوعامىنىڭ باستىعى شىڭ جىنميڭ.

ايگىلى ماركا قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز كۇشەيتتى

”كورلا المۇرتى 2006 - جىلى 10 - ايدىڭ وزىندە - اق ’جۇڭگوداعى ايگىلى ماركا‘ بولىپ مويىندالعان، ساپاسىنان الاڭداماڭىز، المۇرتتى تاپسىرىپ العاننان كەيىن ءبىزدى كوبىرەك ۇگىتتەپ قويىڭىز“، - دەپ جاتتى 2 - ايدىڭ 20 - كۇنى بايىنعولين وبلىسى جياڭتاۋ نۇڭگى ەلەكتروندى ساۋدا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى، بايىنعولين وبلىسى ەلەكتروندى ساۋدا قوعامىنىڭ باس حاتشىسى تاۋ دىڭفىڭ بەيجيڭدەگى الارمانعا تەلەفون بەرگەندە.

كورلا المۇرتى كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ قۇرىلىس نىساناسى ولشەمدەنگەن ءوندىرىس بازاسى قۇرىلىسى، قامبادا جاس كۇيىندە ساقتاۋ، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن جىنتىكتەي مانەرلەپ وتكىزۋ، ماركا قۇرىلىسى، بازار اشۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى مەن ساياحاتتى توعىستىرۋ سياقتى تۇتاس كاسىپ تىزبەگى بۋىندارىن قامتيدى. تالاي جىلدان بەرى كورلا المۇرتى كاسىپ سالاسى شوعىرى ايگىلى ماركا قۇرىلىسىن وسىلاردىڭ ىشىندەگى ماڭىزدى ءتۇيىن ەتىپ، بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىندەگى تۇتىنۋشىلاردىڭ ساپالى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنە بولعان تالابىنا ۇيلەستى.

تۇتىنۋ دەڭگەيى جوعارىلاعان جاعدايدا، تۇتىنۋشىلاردىڭ اۋەلگى جەردە وندىرىلگەن ونىمدەردىڭ ماركاسى جونىندەگى تانىمى دا ۇزدىكسىز كۇشەيدى.

3 جىلدان بەرى كۇشار قالاسى المۇرت كاسىپ سالاسى شوعىرىن دامىتۋ نىساناسىن ارقاۋ ەتىپ، شوعىر قۇرىلىسى بولىمشە ينجەنەرياسىن ءبىر - بىرلەپ دالەلدەپ، تياناقتاندىرىپ، ”ءبىر قالا باسشىسى باس بولۋ، يگەرۋگە جاۋاپتى ءبىر تاراۋ بولۋ، القا بولۋ، قارجى بولۋ“ سىندى ماتامالى ىلگەرىلەتۋ مەحانيزمىن اتقارۋعا تاباندى بولىپ، نىسانداردىڭ اتقارىلۋىن تارتىپپەن ىلگەرىلەتىپ، المۇرت ەكونوميكا بولىگىن تۇلعالادى؛ بايىنعولين وبلىسى وبلىس، اۋدان، اۋىل، قىستاق ءتورت دارەجەلى بىرلەسىپ ارەكەتتەنۋ مەحانيزمى مەن اۋىل - قالاشىقتىڭ نەگىزگى باسشىلارى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىن ورناتىپ، ”ءتورت دارەجەلى شۋجيلەر“ المۇرت ساپاسىن بىرگە يگەرىپ، وڭىرلەر بويىنشا كوتەرمەگە الىپ، ساتىلار بويىنشا جاۋاپكەرشىلىكتى قاتايتىپ، المۇرت باقتارىندا تۇگەلدەي باقتى كوتەرمەگە العان باسشىلار، جاۋاپتى كادرلار، تەحنيكالىق جەتەكشىلەر بار بولىپ، المۇرتتىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ ينجەنەرياسى ناقتى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدى. 2020 - جىلى كورلا المۇرتى تۇڭعىش توپتاعى جۇڭگو - ەۆروپا جاعراپيالىق بەلگىسىن قورعاۋ تىزىمىنە ەنگىزىلىپ، مەملەكەت قاقپاسىنان شىقتى.

اقسۋ قالاسى بەستيىرمەن اۋىلى تومەنگى ءابلاشارىق قىستاعىنداعى المۇرت ەگۋشى تيان جۇڭچىن 90 مۋ جەرگە المۇرت ەككەن بولاتىن. بىلتىر ول ەككەن المۇرتتىڭ جەمىس بەرۋ مولشەرى جوعارى بولىپ، مۋ باسىندىق ءونىم مولشەرى 3 توننا اينالاسىنا جەتىپ، ساتىپ الۋشى ساۋداگەرلەر باقتىڭ باسىندا - اق تىكە ساتىپ الىپ كەتتى. ” سوڭعى جىلدارى تەحنيكتەردىڭ كومەگىندە عىلمي ەگىمشىلىكتى ۇيرەندىم، المۇرتىمنىڭ ساپاسى بارعان سايىن جاقسارىپ، كىرىسىم جىلدان - جىلعا ارتتى“، - دەدى تيان جۇڭچىن.

”بۇل جەردەگى المۇرتتىڭ ءپىشىنى ادەمى، شىرىندى، جەر - جەردەگى تۇتىنۋشىلار كورلا المۇرتىن توتەنشە ۇناتادى“. فۋجياندىق جەمىس - جيدەك ساۋداگەرى لين دىيۋان ءوزىنىڭ ءار جىلى اقسۋ ايماعىندا 10 مىڭ توننادان استام المۇرت ساتىپ الىپ، بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىنە ساتاتىندىعىن ايتتى.

”بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىندەگى المۇرتتارمەن سالىستىرعاندا، كورلا المۇرتىنىڭ ارتىقشىلىعى توتەنشە كورنەكتى، سوڭعى جىلدارى شينجياڭ سىرتىنداعى بازارى بارعان سايىن كەڭەيە ءتۇستى“. اقسۋ حۋافىڭ جەمىس شارۋاشىلىعى شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ ورىنباسار ديرەكتورى جاۋ شىلەي: ”2022 - جىلى اتالعان سەرىكتەستىكتىڭ جىجياڭ ولكەسىنىڭ شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋى بويىنشا ’10 قالادا 100 دۇكەن‘ ينجەنەرياسىنا جونەلتكەن المۇرت سياقتى جەمىس - جيدەكتەرى 700 نەشە كولىككە جەتتى“، - دەدى.

　شارۋالارمەن بىرلەسۋدىڭ، شارۋالاردى باستاۋدىڭ ونىمدىلىگى كورنەكتى بولدى

كىشكەنە المۇرت ءىرى كاسىپ سالاسىنا باستاماشى بولدى.

كورلا قالاسىندا المۇرتتىڭ جىلدىق ءونىم مولشەرى 300 مىڭ توننا، تەرۋگە جۇمىسشى قاجەت، ساقتاۋعا جاڭا كۇيىندە ساقتاۋ قامباسى قاجەت، ساتۋعا ادام كۇشى قاجەت، تاسىمالداۋعا اۆتوكولىك قاجەت، تاعى المۇرتتى جىنتىكتەي مانەرلەۋدى نەگىز ەتەتىن كاسىپورىن دا قاجەت... كورلا المۇرتى ەرەكشە كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ سالىنۋى كاسىپ سالاسىنىڭ توعىسپالى دامۋىن ىلگەرىلەتتى.

شارۋالارمەن بىرلەسۋ، شارۋالاردى باستاۋ مەحانيزمىن ورناتۋ − كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسىنىڭ ماڭىزدى مازمۇنى. 2022 - جىلى كورلا قالاسى ”سەرىكتەستىك + قىستاق جارنا ەكونوميكالىق سەلبەستىك كووپەراتيۆى + شارۋالار سەلبەستىك كووپەراتيۆى + شارۋا وتباسى“ تيجارات ۇلگىسىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، المۇرت باعىنىڭ ارنايىلانعان، بازارلانعان تيجارات تۇلعاسى بولىپ تارتىپپەن اينالىمعا ءتۇسۋىن ىلگەرىلەتتى. قارجى ۇسىنىلىمى تاپشى، ءونىم مولشەرى تومەن، ساپاسىن جوعارىلاتۋ قاجەت بولعان المۇرت باقتارى باسقارۋعا الىنىپ، المۇرت ەگۋشىلەردىڭ قولدارى بوساپ، كەيبىرەۋى سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ مۇشەلەرىنە اينالىپ، المۇرت باعىندا جۇمىس ىستەپ، اينالىمعا بەرۋ اقىسىن الۋمەن بىرگە، ايلىق ەڭبەكاقى دا الاتىن بولدى؛ كەيبىرەۋى زاۆودقا كىرىپ ونەركاسىپ جۇمىسشىسىنا اينالدى؛ كەيبىرەۋى دەربەس شارۋاشىلىق قۇرىپ، اسحانا اشىپ، تاسىمال جۇمىسىمەن شۇعىلدانىپ، ەلەكتروندى ساۋداداعى تىكە تاراتۋشى بولدى...

”بىلتىر المۇرتتى تەرۋدەن قازىرگە دەيىن بايىنعولين وبلىسىنىڭ ەلەكتروندى ساۋدا كاسىبى ارقىلى ساتقان المۇرتى 6000 نەشە توننا بولىپ، ساۋدا سوماسى 80 نەشە ميلليون يۋان بولدى. المۇرتتىڭ ارقاسىندا جانكۇيەرلەرىمىز دە كوبەيە ءتۇستى“. تاۋ دىڭفىڭ تەبىرەنە: ”ەلەكتروندى ساۋدامەن شۇعىلدانۋشىلاردىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى 10 مىڭنان استام ادامدى قامداۋ تىزبەگىنە قىزمەت وتەۋگە باستادى“، - دەدى.

”كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ قۇرىلۋى المۇرت باعىن اينالىمعا بەرىپ تيجارات جۇرگىزۋ اياق الىسىن جەدەلدەتىپ، المۇرت ءوندىرىسىنىڭ ولشەمدەندىرۋدى، كولەمدەندىرۋدى، مامانداندىرۋدى ۇزدىكسىز جۇزەگە اسىرۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. بۇرىن ءبىر وتباسىنداعى المۇرت ەگۋشىلەر ەگىمشىلىككە، تەرۋگە، ساتۋعا جاۋاپتى بولاتىن، ال قازىر جۇمىس ءبولىسى اشالانىپ، كاسىپتىك جۇمىستاردى كاسىپتىك ادامدار ىستەپ، ونىمدىلىگى اناعۇرلىم جوعارى، ءونىمى اناعۇرلىم جاقسى بولدى“. كورلا قالالىق ورمان شارۋاشىلىعى جانە جايلىم مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى ۋ جۇنفا: المۇرت باعىن ولشەمدەندىرىپ، كولەمدەندىرىپ، مامانداندىرىپ باعىپ - باپتاۋ ۇلگىسى اينالىمعا سالعان شارۋا وتباسىلارى مەن سەلبەستىك كووپەراتيۆى سياقتى تيجارات تۇلعالارىنىڭ بىردەي يگىلىككە كەنەلۋىن جۇزەگە اسىردى، - دەدى.

كورلا قالاسى قوسارىق اۋىلى تومەنگى قوسارىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى تاجىگۇل ءيلياس 7 مۋ جەرگە المۇرت ەككەن، جەرى شاعىن بولعاندىقتان، جىل بويى تىنىمسىز جۇمىس ىستەسە دە، ماردىمدى كىرىس تابا المايتىن. سونىمەن ول المۇرت باعىن سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە اينالىمعا بەرىپ، كوكتەم، جاز ماۋسىمدارىندا سەلبەستىك كووپەراتيۆىندە سۋارۋ، تىڭايتقىش بەرۋ، ارام ءشوپ وتاۋ جۇمىستارىنا كومەكتەسسە، كۇزدە المۇرت تەرىپ، المۇرت قويماعا سالىنىپ ساتىلاتىن كەزدە اۋىلداعى جاس كۇيىندە ساقتاۋ قويماسىنا بارىپ جۇمىس ىستەدى. ”ءبىر جىلدىڭ ءتورت ماۋسىمىندا قولىم بوسامايدى، 100 مىڭ يۋننان استام كىرىس تابۋىمدا ماسەلە جوق“، - دەدى تاجىگۇل.

كاسىپ سالاسى شوعىرىن تۇلعالاۋدا تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىن كەمەلدەندىرۋ كەرەك. 3 جىلدان بەرى كورلا قالاسى عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى مىقتى يگەرىپ، المۇرتتى جىنتىكتەي مانەرلەيتىن 3 كاسىپورىندى ەنگىزىپ، المۇرت توسابى، المۇرت تاۋساما ءدارىسى سياقتى كوپ ءتۇرلى ونىمدەردى شىعاردى. ”2022 - جىلدان قازىرگە دەيىن ءبىز كۇزگى المۇرت وكپە ءجىبىتۋ قويمالجىڭىن ءوندىرىپ، ءونىم مولشەرى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％60 ارتتى“، - دەدى كورلا لۇڭجىيۋان ءدارى - دارمەك كاسىبى شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى ءوندىرىس ءبولىمىنىڭ باستىعى حان جۇڭلياڭ.

2022 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن بايىنعولين وبلىسىندا المۇرت ەگىلگەن جەر اۋدانى 489 مىڭ 600 مۋعا، ءونىم مولشەرى 386 مىڭ 400 تونناعا جەتىپ، جەمىس - جيدەك ونىمدەرى ءونىم قۇنى 2 ميلليارد 600 ميلليون يۋانعا تايادى. المۇرت ءوندىرىسى، ساقتاۋ، مانەرلەۋ، ساتۋ، تاسىمال سياقتى جۇمىستارمەن شۇعىلداناتىن كاسىپورىندار (سەلبەستىك كووپەراتيۆى) 300 نەشەگە جەتىپ، ەل ىشىندەگى 295 قالادا ونىمدەردى تىكە ساتاتىن تور تۇيىندەرىن قۇرىپ، ءوندىرىس، قوراپتاۋ، ساقتاۋ، مانەرلەۋ، تاسىمال، ساتۋ، ت.ب ءبىر تۇلعالانعان كاسىپ سالالاندىرۋ ارناسىن قالىپتاستىرىپ، 200 مىڭنان استام ادامدى كىرىستى ارتتىرىپ، بايۋعا باستادى.