− زۇن - ي ٴماجىلىسى رۋحى جونىندەگى شولۋ

زۇن - ي ٴماجىلىسى − جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 100 جىلدىق تاريحىنداعى شەشۋشى «تاراۋ».

86 جىلدىڭ الدىندا زۇن - ي قالاسى زى - يىن جولىنداعى بايحۇيجاڭ سارايىندا اشىلعان ٴماجىلىس ەڭ قاتەرلى ساتتە پارتيانى قۇتقارىپ قالدى، قىزىل ارميانى قۇتقارىپ قالدى، جۇڭگو توڭكەرىسىن قۇتقارىپ قالدى. ىزدەنىس بارىسىندا قايىرىلا تولعانىپ، تىعىرىقتا ەرلىكپەن ورە تۇرەگەلىپ، سىن - سايىس ىشىندە ٴورىس اشتى.

زۇن - ي ٴماجىلىسى سومداعان رۋح ۋاقىت پەن كەڭىستىكتى ەندەي ٴوتىپ، ۋاقىت وتكەن سايىن جاڭارىپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ قات - قابات وتكەل - اسۋدان وتۋىنە، 100 جىلدىق شۇعىلا جاراتىپ، جاڭا ساپارعا اتتانۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋدە.

اقيقاتقا تاباندى بولىپ، باعىت - باعدار كورسەتتى

«زۇن - ي ٴماجىلىسى اشىلعان جەر» − ماۋ زىدۇڭنىڭ جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ كونە تۇراقتارى ٴۇشىن جازعان بىردەن - ٴبىر ارناۋ ٴسوزى. وسى جەردە ماۋ زىدۇڭ ومىرىندەگى ۇلكەن بۇرىلىستى قارسى الدى، جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ تاعدىرى دا ۇلكەن بۇرىلىسقا قۇشاق اشتى.

1934 - جىلى ايانىشتى شياڭجياڭ شايقاسىنان كەيىن، جۇڭگو جۇمىسشى - شارۋا قىزىل ارمياسى 80 مىڭنان استام ادامنان 30 مىڭنان استام ادامعا كۇرت كەمەيىپ، ازىق - تۇلىك، وق - ٴدارى تاپشىلىعى مەن ابدەن تيتىقتاۋ قوس بۇيىردەن قىستى.

الدەقانداي ٴبىر تاڭعاجايىپ كەرەمەتتىڭ بولار - بولماسىن ەشكىم دە بولجاي المايدى، ٴبىراق گۇيجوۋداعى ۇلى تاۋدىڭ قويناۋىندا شىنىمەن دە سونداي ٴبىر تاڭعاجايىپ كەرەمەت تۋدى.

1935 - جىلى 1 - ايدىڭ 15 - كۇنىنەن 17 - كۇنىنە دەيىن، زۇن - ي ٴماجىلىسى وتكىزىلدى. 3 كۇنگە جالعاسقان ٴماجىلىس ٴار كۇنى دەرلىك ٴتۇن ورتاسىنا دەيىن اشىلدى. تالاي - تالاي قيان - كەسكى پىكىر، تالاس، سىن جانە ٴوز - وزىنە سىن ىشىندە قىرۋار ماسەلەلەر شەشىمىن تاپتى −

«سولشىل» اسكەري قاتەلىك پەن جىكشىلدىك ۇيىم قاتەلىگى تۇزەتىلدى؛ بو گۋ، لي دىلاردىڭ ەڭ جوعارى قولباسشىلىق بيلىگى كۇشىنەن قالدىرىلدى؛ ماۋ زىدۇڭنىڭ باسشىلىق ورنى مەن دۇرىس اسكەري لۋشيانى بەلگىلەندى.

وتكەننەن ساباق العان جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ٴوز - وزىنە توڭكەرىس جاساۋ بارىسىندا بۇرىلىستى قارسى الدى. «اقيقاتقا تاباندى بولۋ، قاتەلىكتى تۇزەتۋ» جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ جان تامىرىنا ٴسىڭدى.

100 جىلدىق ساپاردا، تاريح دامۋىنىڭ ٴار جولعى ماڭىزدى وتكەلدەرىندە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ىلعي دا قاتەلىككە بەتپە - بەت كەلىپ، قاتەرگە قاسقايا قارسى ۇمتىلىپ وتىردى.

2021 - جىلى 2 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ گۇيجوۋدا قىزمەت تەكسەرگەن كەزدە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: زۇن - ي ٴماجىلىسىنىڭ ايقىن ەرەكشەلىگى − اقيقاتقا تاباندى بولىپ، قاتەلىكتى تۇزەتىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ دۇرىس باسشىلىعىن ورناتىپ، جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ ەرەكشەلىگىنە ۇيلەسەتىن ستراتەگيانى، تاكتيكانى جاسامپازدىقپەن جاساۋى جانە اتقارۋى بولدى. بۇل بۇگىنگى كۇندە دە ايرىقشا ماڭىزدى مانگە يە.

اماليات اقيقاتتى سىننان وتكىزەدى، تاريح بولاشاققا اينا بولادى. جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ ساپارىندا، زۇن - ي ٴماجىلىسى رۋحىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ اقيقات ىزدەۋ جولى، ٴسوز جوق، بارعان سايىن كەڭەيە تۇسەدى.

سەنىمدى بەكەمدەپ، سونىعا جول سالدى

شياڭجياڭدا قان كەشە ۇرىس سالۋدان چىشۇي وزەنىنەن 4 رەت وتۋگە دەيىنگى بارىس ٴبىر قوسىننىڭ ەرىك - جىگەردى بەكەمدەپ، سۇراپىل ٴورت ىشىندە قايتا كوككە سامعاعان بۇرالاڭ جولىن كەسكىندەدى.

قايتا - قايتا اداسىپ قالىپ جاتسا دا، ٴار رەتىندە دە ىزدەپ تابۋعا ۇمتىلدى. جاۋ مەن ٴبىزدىڭ ارامىزداعى ۇلكەن كۇش ايىرماشىلىعى الدىندا بۇل قوسىندى تەك ٴولىم مەن ٴومىر تايتالاسى عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، ماركسيزمدىك مۇرات - سەنىمگە تاباندىلىق تا سىنعا سالدى.

مىنا ٴبىر توپ دەرەكتەر جۇرتتى قايران قالدىردى:

ۇزاق جورىققا اتتانعان كەزدە قىزىل ارميانىڭ كوماندير - جاۋىنگەرلەرىنىڭ ٴار ۇشەۋىندە ٴبىر عانا مىلتىق، ٴار مىلتىقتا 50 گە جەتپەيتىن وق قانا بولىپتى؛ شياڭجياڭ شايقاسىنان كەيىن، اسكەري ٴبولىمنىڭ وق - ٴدارىسى دەرلىكتەي تاقا تاۋسىلادى. زۇن - ي وڭىرىنە جەتكەندە، ٴار مىلتىقتا ورتا ەسەپپەن تەك 3 - اق تال وق قالعان ەكەن.

ال وسى ساتتە گومينداڭ ارمياسىنىڭ 400 مىڭ ادامدىق قالىڭ قولى سۋىت ٴجۇرىپ قىزىل ارميانى قورشاۋعا الىپ كەلە جاتقان - دى. قىزىل ارميا وسىناۋ «ٴار مىلتىقتا 3 - اق تال وق بار» قارۋ - جاراعىمەن ۇشاقپەن، زەڭبىرەكپەن جابدىقتالعان جاۋمەن دەرلىكتەي قۇر قول ايقاسقا ٴتۇستى.

ولاردىڭ العان بەتىنەن قايتپايتىن باتىلدىعى قايدان كەلدى دەپ سۇرار بولساڭىز، ونىڭ جاۋابى سەنىم ەدى. ٴولىم - ٴومىر تايتالاسىندا سەنىمنەن اۋىتقىماعان تەلەگەي رۋحاني كۇش جۇرتتى ەرەكشە اسەرلەندىردى.

1935 - جىلى 1 - ايدان 3 - ايعا دەيىن، قىزىل ارميا چىشۇي وزەنىنەن 4 رەت ٴوتتى. قاقاعان سۋىق، شاقىلداعان اياز، قىزىل ارميا جاۋىنگەرلەرى ٴورىم - ٴورىم اسكەري كيىم كيىپ، سىچۋان، يۇننان، گۇيجوۋ وڭىرىندەگى تاۋ ورمانى، وزەن - سۋلارى اراسىندا كۇندى تۇنگە جالعاپ اۋىر دا سۋىت شەرۋ تارتىپ، تابانعا تارتقان ٴبىر جۇپ ۇلتانمەن - اق قورشاپ جويۋعا كەلگەن گومينداڭ ارمياسىن كوز جەتپەستەي ارتقا تاستادى.

بىردە شىعىستان، بىردە باتىستان بوي كورسەتىپ، كەيدە شابۋىلداپ، كەيدە كەرى شەگىندى. قىزىل ارميانىڭ ۇرىس سالۋ بەتالىسى 10 نەشە رەتتەن استام وزگەرىپ، جاۋىنگەرلەر شايقاسقان سايىن ەرلەنە ٴتۇستى. جول بويى وراعىتا ٴجۇرىپ، اقىرىندا چاڭجياڭنان ٴوتىپ سولتۇستىككە تارتۋ سىندى بەلگىلەنگەن ستراتەگيالىق باعىتتى جۇزەگە اسىردى.

ٴسوز جوق، جەڭبەي قويمايتىن سەنىمنەن باستاۋ الىپ، بارلىق ماشاقات - قيىندىقتاردى شىنىعۋعا، بارلىق تاۋقىمەت - ازاپتى شىڭدالۋعا اينالدىردى.

تاپتاپ ٴوتىپ تار كەشۋدى، داڭعىل جولعا نىقتاپ قادام تاستادىق، تار جول، تايعاق كەشۋلەردى سىرىپ تاستاپ، جاڭا ساپار باستادىق. جاڭا مايدان، جاڭا سىناقتا كوممۋنيستەر سەنىمدى بەكەمدەپ، جۇرەكتىلىكپەن ۇدەرە العا تارتتى.

زۇن - ي ٴماجىلىسى اشىلعان جەردەن 100 كيلومەتر قاشىقتاعى زۇن - ي قالاسى بوجوۋ رايونى پيڭجىڭ گىلاۋ ۇلتتىق اۋىلى تۋانجيە قىستاعىندا كوممۋنيست حۋاڭ دافا بۇقارانى باستاپ، 30 نەشە جىل ۋاقىت جۇمساپ، قايلاعا، لوم تەمىرگە، بالعاعا جانە قوس قولدارىنا سۇيەنىپ، جالاما جارتاستان «تىرشىلىك توعانىن» قاشاپ شىعىپ، سول جەردىڭ ۇزاق ۋاقىت جالعاسقان سۋ تاپشىلىعى تاريحىنا نۇكتە قويدى.

حۋاڭ دافا مىنا ٴبىر اۋىز ٴسوزدى اۋزىنان تاستامايدى: «كوممۋنيستەر قۇربان بەرۋدەن قورىقسا بولا ما؟ ارداگەر قۇرباندار جان اياماي مىلتىقتىڭ اۋزىنا كەۋدەلەرىن توسەدى عوي، ٴىس تىندىرۋدا بىزدە دە وسىنداي رۋح بولۋ كەرەك».

2020 - جىلى گۇيجوۋ ولكەسىندەگى 66 كەدەي اۋدان تۇگەلدەي كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاپ، سان قيىندىققا مويىمايتىن قايسارلىقپەن «مۇلدە كەدەيلىك» دەيتىن مىڭ جىلدىق بەلگىنى جۇلىپ تاستادى.

2021 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىعى قارساڭىندا، جۇڭحۋانىڭ بايتاق دالاسىندا جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناپ، دۇنيە جۇزىندەگى جان سانى ەڭ كوپ مەملەكەت كەدەيلىكتى ازايتۋدىڭ كەرەمەتىن جاراتتى.

جاڭا ۇزاق جورىقتا، جاڭبىرشا بوراعان وق، اسۋ بەرمەس اۋىر بوگەت بولماعانىمەن دە، كومەسكى قۇز، تار جول، تايعاق كەشۋلەر كوپ كەزدەسەدى. تەك سەنىمنىڭ جەلكەنىن كوتەرىپ، ۇلتتىڭ نۇرلى بولاشاعى ٴۇشىن تاباندىلىقپەن تالپىنىپ، باتىلدىقپەن العا ۇمتىلۋ كەرەك.

دەربەس، ٴوز كۇشىنە سۇيەنىپ، نىق قادام تاستادى

زۇن - ي ٴماجىلىسى ەسكەرتكىش سارايىنداعى ٴبىر باياندامادا قىزىل ارميانىڭ ۇزاق جورىعى مەن زۇن - ي ٴماجىلىسى جاعدايىنىڭ سول كەزدەگى كوممۋنيستىك ينتەرناتسيونالعا قالاي مالىمەت ەتىلگەندىگى ەگجەي - تەگجەيلى ەستەلىككە الىنعان.

جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قۇرىلعاننان كەيىن، العاشىندا كوممۋنيستىك ينتەرناتسيونالدىڭ ٴبىر ياچەيكاسى بولىپ، كوممۋنيستىك ينتەرناتسيونالدىڭ ٴبىر تۇتاس باسشىلىعىنا بويسۇندى. ال زۇن - ي ٴماجىلىسى كوممۋنيستىك ينتەرناتسيونالدىڭ كيلىگۋى بولماعان العاشقى ٴبىر ماڭىزدى ٴماجىلىس بولدى. ماۋ زىدۇڭ كەزىندە: «دەربەس، ٴوز كۇشىنە سۇيەنۋدى شىن مانىندە ٴتۇسىنۋ زۇن - ي ماجىلىسىنەن باستالدى» دەگەن بولاتىن.

زۇن - ي ٴماجىلىسىن باستاما ەتكەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ ىرىقتىلىعى مەن باسشىلىق ۇقىعىن دەربەس، ٴوز كۇشىنە سۇيەنە وتىرىپ يگەرىپ، دەموكراتيالىق ورتالىقتاندىرۋ پرينسيبىنە تاباندى بولا وتىرىپ ٴبىرسىپىرا كەلەلى شەشىمدەر جاساپ، كەلەلى جاعدايدى قورعاپ، ۇلتتىڭ تاعدىرىن ٴوز قولىندا يگەردى.

چىشۇي وزەنىنەن 4 رەت ٴوتۋ، گۇيياڭعا بارماق بولىپ جالعان بەينە كورسەتۋ، كۇنميڭدى قىسپاققا الۋ، جينشاجياڭ وزەنىنەن ايلامەن ٴوتۋ، دادۋحى وزەنىنەن كۇشپەن ٴوتۋ، لۋديڭچياۋ كوپىرىن تارتىپ الۋ... ماۋ زىدۇڭنىڭ شىندىقتى ٴىس جۇزىنەن ىزدەۋ، يكەمدى قيمىلداۋ سىندى اسكەري يدەياسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، تاڭعاجايىپ كەرەمەتكە بالاۋعا بولاتىن ٴبىرقاتار ارەكەتتەر تەك ٴوز كۇشىنە سۇيەنىپ، وزىنە ۇيلەسەتىن شايقاس ٴادىسىن قولدانعاندا عانا شايقاس مايدانىندا ىرىقتىلىقتى يگەرۋگە بولاتىندىعىن پارمەندى تۇردە دالەلدەدى.

ۋاياۋباۋداعى جەر تولەدە، لوچۋانداعى ٴماجىلىس زالىندا، فىڭحۋاڭ تاۋى باۋرايىنداعى كارەسىن شامنىڭ تۇبىندە... قىزىل ارميانىڭ سولتۇستىككە اتتانعان ساپارىنداعى ٴار جولعى قاۋلىلار دا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ۇزدىكسىز تۇردە تولىسۋعا بەت العاندىعىن ايقىن دالەلدەپ كورسەتتى.

بۇلجىماس مىناداي ٴبىر قيسىن كوممۋنيستەرگە تەك ماركسيزم - لەنينيزمنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ ناقتى ٴىس جۇزىندىگىمەن بىرلەستىرىپ، جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ ەلەۋلى ماسەلەلەرىن دەربەس، ٴوز كۇشىنە سۇيەنىپ شەشكەندە عانا، توڭكەرىس ىستەرىن جەڭىسكە جەتەلەۋگە بولاتىندىعىن ەسكەرتتى.

بوران - شاشىننىڭ شىڭداۋىنان وتكەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى دەربەس، ٴوز كۇشىنە سۇيەنۋ كىلتىمەن تاريح ساحناسىنىڭ سەنترىنە ۇزدىكسىز قادام تاستاپ، جۇڭگو حالقىن باستاپ توڭكەرىس ساپارىنىڭ اساۋ اعىن، قاتەرلى قايراڭىنان ٴوتىپ، سوتسياليستىك قۇرىلىستىڭ ايبىندى تاراۋىن جازىپ، رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ جوڭكىلگەن كوكتەمگى تولقىنىن تاسقىنداتىپ، ۇلى گۇلدەنۋدىڭ تاماشا كەلەشەگىنە قادام تاستادى.

پارتيا تاريحىنىڭ مامانى چىن جين بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: زۇن - ي ٴماجىلىسى ٴبىزدىڭ پارتياعا ٴوز توڭكەرىسىمىزدى، قۇرىلىسىمىزدى، رەفورمامىزدى ويداعىداي جۇرگىزۋ جانە جاڭا داۋىردە جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ ٴۇشىن، باسقانىڭ تاجىريبەسىن قاز - قالپىندا الا سالۋعا، كوشىرە سالۋعا بولمايتىندىعىن، ٴسوز جوق، جۇڭگونىڭ ٴىس جۇزىندىك ماسەلەلەرىن دەربەس، ٴوز كۇشىنە سۇيەنىپ شەشۋ كەرەكتىگىن ۇعىندىردى.

«ٴبىز زۇن - ي ٴماجىلىسىنىڭ تاريحي تاجىريبەلەرىنەن ويداعىداي پايدالانىپ، زۇن - ي ٴماجىلىسى رۋحىنىڭ ماڭگى شۇعىلا شاشۋىنا مۇمكىندىك جاساۋىمىز كەرەك» دەپ باسا دارىپتەدى باس شۋجي شي جينپيڭ.

ٴور اسۋدى دەمە بەينە قۇرىش قامال سوعىلعان، بۇگىن ارشىن ادىممەنەن قايتا اتتايمىز باسىنان.

جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ ۇلى بۇرىلىسى كەزىندە تاسقىنداعان زۇن - ي ٴماجىلىسى رۋحى ٴبىزدىڭ العا باسقان ساپارىمىزدى نۇرلاندىرۋدا.

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 10 - ايدىڭ 18 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى (تىلشىلەر حۋاڭ يۋە، لي جيڭيا)