汉文 ىلە اقپارات تورابىنا حوش كەلدىڭىزدەر!
شينجياڭنىڭ كەن كاسىبى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ ءتۇزىمى رەفورماسى العا باسۋ بارىسىندا كەمەلدەندى
2023-03-27 11:11:32     كورىلىم:رەت كەلۋ قاينارى:تيانشان تورى  جاۋاپتى رەداكتور:جاڭىلقان قوجا قىزى

”مول بولۋدان“ ”مول ءونىم الۋعا“ دەيىن

شينجياڭنىڭ كەن كاسىبى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ ءتۇزىمى رەفورماسى العا باسۋ بارىسىندا كەمەلدەندى

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ يايۇن

توقسۇننىڭ حيشان كەن رايونىنا ورنالاسقان جۇڭمەي قۇرىلىس - ورناتۋ ينجەنەريا توبى شەكتى سەرىكتەستىگى شينجياڭ بولىمشە سەرىكتەستىگىنىڭ كومىر كەن تاس - توپىراق اجىراتۋ ينجەنەريالىق جۇمىس ورنى (3 - ايدىڭ 20 - كۇنى ۇشقىش اپپاراتپەن تۇسىرىلگەن). قازىر وسى سەرىكتەستىك تاس - توپىراق اجىراتۋ جۇمىسىن بار كۇشپەن ىستەپ، كەن قازۋعا ويداعىداي نەگىز قالادى.

□ سۋرەتتى جاڭ يپيڭ تۇسىرگەن

بيىل جىل باسىنان بەرى، شينجياڭنىڭ كەن كاسىبىنەن ارت - ارتىنان قۋانىشتى حابار تارالدى.

1 - ايدا جۇڭگوداعى ەڭ ۇلكەن قورعاسىن - مىرىش كەنى − شينجياڭ حوتان اۋدانى حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىنىڭ كەن بارلاۋ ۇقىعىن مەردىگەر شاقىرىپ وتكەرمەلەۋ اياقتالدى. مەيلى مەردىگەر شاقىرۋدىڭ باستالۋ باعاسى بولسىن، الدە ەڭ سوڭعى كەلىسكەن باعاسى بولسىن، ءبارى دە وسى سياقتى كەن بارلاۋ ۇقىعىن وتكەرمەلەۋدىڭ جاڭا تاريحىن جاراتىپ، مەملەكەت بويىنشا كەن بارلاۋ ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ رەكوردىن جاڭالادى.

2 - اي كىرىسىمەن شينجياڭ چارقىلىق اۋدانى ۋاششەرى وڭتۇستىك ليتي كەنىنىڭ كەن بارلاۋ ۇقىعىن ماڭدايشالىق اسۋ تاسىلىمەن وتكەرمەلەپ، ەڭ سوڭىندا 6 ميلليارد 88 ميلليون يۋاندىق باعامەن ساۋدالاستى. 385 ەسەگە دەيىن قىمباتتاعان باعا جۇرت نازارىن تاعى دا اۋداردى.

كەن بايلىعى مول بولۋدان سىرت، مەردىگەر شاقىرىپ وتكەرمەلەۋ، ماڭدايشالىق اسىپ وتكەرمەلەۋ سياقتى شينجياڭنىڭ كەن كاسىبى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ ءتۇزىمى رەفورماسى دا جۇرت نازارىن ايرىقشا اۋداردى.

ءتۇزىم بايلىقتىڭ كادەگە جاراۋىنىڭ تەزدەۋىن ىلگەرىلەتتى

”2010 - جىلدان بۇرىن، شينجياڭدا كەن بارلاۋ ۇقىعىنا، باستىسى، ’الدىمەن ءوتىنىش ەتۋ‘ ءتاسىلى ارقىلى قول جەتكىزىلەتىن. وسىدان كەيىن، شينجياڭ باسەكە سيپاتتى وتكەرمەلەۋ جونىندە ىزدەنىس جاسادى، مۇنداي سىناق بۇكىل ەل بويىنشا الدىڭعى قاتاردا ەدى، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق جاراتىلىستىق بايلىق مەڭگەرمەسى كەن ۇقىعىن باسقارۋ باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى حى يۇيبياۋ.

2010 - جىلى شينجياڭ اۆتونوميالى رايون دەڭگەيىندە مەردىگەر شاقىرۋ، باسەكەلەستىرىپ ساتۋ نەمەسە ماڭدايشالىق اسۋ ارقىلى بايلىقتى وتكەرمەلەۋ سىندى ورنالاستىرۋ ءتاسىلىن باستادى، 2012 - جىلى 2 - ايدا ەلىمىزدەگى كولەمى ەڭ ۇلكەن ءبىرىڭعاي كومىر كەن الابىن بارلاۋ ءوڭىرى شينجياڭ قۇمىل سانتاڭحۋ كومىر كەن الابى سىندى ءۇش بولىكتىڭ كەن بارلاۋ ۇقىعى ءساتتى تۇردە ماڭدايشالىق اسىپ وتكەرمەلەندى، بۇل وسى رەتكى ساياساتتى سىناق ەتۋدىڭ ناتيجەسى.

سونىمەن بىرگە كومىرگە جاتپايتىن كەن ونىمدەرى بايلىعىن باسقارۋدا، قازىنا نىساندارى ”الدىمەن ءوتىنىش ەتۋ“ تاسىلىمەن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىلىپ، قوعامدىق نىساندار مەردىگەر شاقىرۋ، باسەكەلەستىرىپ ساتۋ نەمەسە ماڭدايشالىق اسۋ ارقىلى وتكەرمەلەۋدى سىناق ەتتى.

2017 - جىلى ورتالىق كوميتەت كەڭسەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «كەن كاسىبى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ ءتۇزىمى رەفورماسى جوباسىن» باسىپ تاراتىپ، كەن كاسىبى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋدە مەردىگەر شاقىرۋ، باسەكەلەستىرىپ ساتۋ، ماڭدايشالىق اسۋ ءتاسىلىن نەگىز ەتىپ، كەن كاسىبى ۇقىعىن باسەكە سيپاتتى وتكەرمەلەۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، كەن كاسىبى ۇقىعىن كەلىسىم بويىنشا وتكەرمەلەۋدى قاتاڭ شەكتەپ، بازاردىڭ بايلىقتى ورنالاستىرۋداعى شەشۋشى رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، الدىمەن شينجياڭ قاتارلى 6 ولكە، رايون، قالادا تۇيىندە سىناق ەتۋدى تالاپ ەتتى.

”مەملەكەت دەڭگەيىندە كەن كاسىبى ۇقىعىن باسەكە سيپاتتى وتكەرمەلەۋ جاپپاي ىلگەرىلەتىلىپ، شينجياڭ ۇشتاسۋ جاعىندا ءبىرشاما ىركىلىسسىز بولدى“، - دەپ تانىستىردى حى يۇيبياۋ، 2017 - جىلدان بەرى، رايونىمىز ىلگەرىندى - كەيىندى «شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ كەن بارلاۋ ۇقىعىن، كەن اشۋ ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ ءتۇزىمى رەفورماسى سىناق ءتۇيىنى قىزمەتىن اتقارۋ جوباسى»، «شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ كەن بايلىعىن باسقارۋداعى ءبىرقانشا ىستەردىڭ ۋاقىتشا ءادىسى»، «اۆتونوميالى رايوننىڭ كەن بايلىعىن بازارلاندىرىپ، زاڭمەن باسقارىپ ورنالاستىرۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرى» سياقتى كوپتەگەن جەتەكشىلىك سيپاتتى ساياساتتاردى العا قويىپ، رايونىمىزدىڭ كەن كاسىبى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ ءتۇزىمى رەفورماسىن ىلگەرىلەتتى.

”ساياسات ۇزدىكسىز رەتتەلىپ، شينجياڭنىڭ كەن بايلىعىن ورنالاستىرۋ دەڭگەيىنىڭ ۇزدىكسىز ساپالىلانۋىنا، جوعارىلاۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، باسەكەمەن وتكەرمەلەۋ اناعۇرلىم كەمەلدەنىپ، اشۋ، پايدالانۋ اناعۇرلىم جوعارى ءونىمدى بولىپ، باقىلاۋ - باسقارۋعا قىزمەت وتەۋ اناعۇرلىم تياناقتانىپ، بايلىقپەن قامتاماسىز ەتۋ اناعۇرلىم پارمەندى بولدى“، - دەدى حى يۇيبياۋ.

2022 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن شينجياڭ جيىنى 400دەن استام كەن بارلاۋ ۇقىعىن وتكەرمەلەپ، كەن بايلىعى باسىمدىعىن كادەگە جاراتۋ جاعىنداعى ءونىمى كورنەكتى بولدى.

ءتىلشىنىڭ ۇعىسۋىنشا، ”الدىمەن ءوتىنىش ەتۋ“ ساتىسىندا 100 كەن ىزدەۋ نىسانىنىڭ ەڭ سوڭىندا كەن قازۋدا تابىسقا جەتكەندەرى %3تە %5تى عانا ۇستاعان. ال مەردىگەر شاقىرۋ، باسەكەلەستىرىپ ساتۋ، ماڭدايشالىق اسۋ جولعا قويىلعاننان كەيىن، كەن كاسىبى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋدەن بۇرىن ۇكىمەت الدىڭعى مەرزىمدىك نەگىزدىك قىزمەتتەردى ءونىمدى ورىستەتىپ، وتكەرمەلەپ بەرگەننەن كەيىن كەنگە اينالۋ سالىستىرماسى ۇزدىكسىز جوعارىلاعان.

بازاردىڭ ورنالاستىرۋداعى باسەكە باسىمدىعى كورنەكتىلەندى

”كەن كاسىبى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ ءتۇزىمى رەفورماسى بولماسا، حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ مۇناي - تابيعي گاز اشۋعا ات سالىسۋ ورايى بولمايدى“، - دەدى جۇڭمان مۇناي - تابيعي گاز توبى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ قىزمەتكەرى يۇي حايشياۋ 2018 - جىلى 1 - ايدىڭ 24 - كۇنگى شينجياڭ تارىم ويپاتى ونسۋ بولىگىندەگى مۇناي - تابيعي گازدى بارلاۋدىڭ مەردىگەرلىگىنە قابىلدانعان كەزدى اسەرلەنە تىلگە تيەك ەتىپ.

جاريا ماڭدايشالىق اسۋ، باعاسى جوعارى بولعاندار الۋ سىندى تاسىلمەن كەن كاسىبى ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ اناعۇرلىم كوپ قۋاتتى كاسىپورىنداردىڭ شينجياڭعا كەلىپ كەن ونىمدەرى بايلىعىن اشۋعا ات سالىسۋىنا ”اشىق، ءادىل، تۋرا“ تۇعىر جانە وراي ازىرلەدى.

قازىر شينجياڭنىڭ ونسۋ بولىگىن اشۋ قۇرىلىسى مەملەكەتتىڭ داعدىلى مۇناي - تابيعي گاز بارلاۋ ۇقىعى رەفورماسىن تۇيىندە سىناق ەتۋ قىزمەتىنىڭ تيپتىك مىسالىنا اينالدى. وسى رەتكى ”ەتەنە كەزدەسۋدەن“ جۇڭمان توبى بىرنەشە ”بىرىنشىلىككە“ قول جەتكىزدى: تۇڭعىش داعدىلى مۇناي - تابيعي گاز اشۋ رۇقسات كۋالىگىن العان، تۇڭعىش ەل ىشىندەگى جوعارى جەلىدە مۇناي - تابيعي گاز بارلاۋ ۇقىعىنا يە بولعان، تۇڭعىش ەل ىشىندەگى مۇناي - تابيعي گازدىڭ جاڭادان بارلانىپ انىقتالعان قور مالىمەتى ساراپتالىپ ەستەلىككە الۋدان وتكەن حالىقتىق كاسىپورىن.

شينجياڭنىڭ كەن بايلىعى مول، قازىرگە دەيىن 152 كەن ءتۇرى تابىلىپ، بايلىق قورىنداعى 102 كەن ءتۇرى بارلىعى، مۇنىڭ 12 ءتۇرى مەملەكەت بويىنشا الدىڭعى ورىندا، 20 ءتۇرى مەملەكەت بويىنشا 2 - ورىندا، 10 ءتۇرى مەملەكەت بويىنشا 3 - ورىندا تۇرعاندىعى انىقتالدى. 19 ءتۇرلى كەن بايلىعى كورنەكتى باسىمدىققا جانە ءبىرشاما كۇشتى باسەكەلىك قۋاتقا يە.

كەن كاسىبىن اشۋ وڭاي ءىس ەمەس، كەن بايلىعىن بارلاۋ حاۋىپ - قاتەرى جوعارى، جۇمسالىمى جوعارى بولۋداي ەرەكشەلىككە يە. ءتىلشىنىڭ ۇعىسۋىنشا، ءبىر كەننىڭ نىساننان كەنگە اينالۋىنا، ودان كەن بارلاۋ ۇقىعىنا قول جەتكىزىپ، بارلاۋ قىزمەتىن ورىنداپ بولعانشا ادەتتە 3 − 5 جىل ۋاقىت قاجەت بولسا، ودان زاۆود قۇرىپ، وندىرىسكە قوسىلعانشا، تۇتاس بارىسىنا 7 − 8 جىل جۇمساۋ قالىپتى جاعداي ەكەن.

كەن بارلاۋعا قارجى قوسۋداعى وزگەرىس ماكرولىق ەكونوميكا جاعدايى، كەن ونىمدەرىنىڭ باعاسى، ۇكىمەتتىڭ ساياساتى، توسىن وقيعا سياقتى كوپتەگەن فاكتورلاردىڭ ىقپالىنا ۇشىراعانىمەن، الايدا بازاردىڭ بايلىقتى ورنالاستىرۋداعى رولى بارعان سايىن ماڭىزدى بولا ءتۇستى.

كەن بارلاۋ ۇقىعى 2019 - جىلى ماڭدايشالىق اسىپ وتكەرمەلەنگەن شينجياڭ حوتان اۋدانى داحۇڭليۋتان 509 تاس جول ۋچاستيكاسى باتىس ليتي - بەريللي سيرەك كەزدەسەتىن مەتال كەنىنىڭ جانە شينجياڭ حوتان اۋدانى داحۇڭليۋتان وڭتۇستىك ليتي - بەريللي سيرەك كەزدەسەتىن مەتال كەنىنىڭ اۋماعى جەكە - جەكە 96. 20 شارشى كيلومەتر جانە 02. 67 شارشى كيلومەتر، سول كەزدەگى ساۋدالاسۋ باعاسى 2 ميلليارد يۋان بولعان. ارادا 4 جىل ءوتىپ، بيىل 2 - ايدا كەن بارلاۋ ۇقىعى ءساتتى وتكەرمەلەنگەن شينجياڭ چارقىلىق اۋدانى ۋاششەرى وڭتۇستىك ليتي كەنىنىڭ اۋماعى 39. 105 شارشى كيلومەتر، ساۋدالاسۋ باعاسى 6 ميلليارد 88 ميلليون يۋان بولعان.

ماماندار بىلاي دەپ قارادى: ەلىمىزدىڭ جاڭاشا ونەركاسىپتەندىرۋدى دامىتۋىنا ىلەسە، ءتۇستى مەتال سۇرانىسى ۇزدىكسىز جوعارىلايدى، وتە - موتە، جاڭا ەنەرگيا، جاڭا ماتەريالدار ونەركاسىپتە تىڭنان تەبىن الىپ، قورعاسىن، مىرىش، ليتي سياقتىلاردىڭ قولدانىلۋ اياسى كەڭەيىپ، سۇرانىس ءالى دە ارتىپ كەلەدى.

«شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ كەن بايلىعى جالپى تۇلعالىق جوباسىنا (2021 − 2025 - جىل)» ساي، رايونىمىز تەمىر، مارگانەتس، مىس، قورعاسىن - مىرىش سياقتى 12 ءتۇرلى نەگىزگى قازىلاتىن كەندى اشۋدىڭ كۇشەمەلىلىگىن پارىقتى رەتتەپ - مەڭگەرىپ، 2025 - جىلعا بارعاندا، تۇتاس رايونىمىزدىڭ جىلىنا اشىلاتىن كەن بايلىعى جالپى مولشەرىن ءبىر ميلليارد توننا اينالاسىنا جەتكىزىپ، كەن بايلىعىمەن ۇزدىكسىز قامداۋ قۋاتىن اناعۇرلىم كۇشەيتەدى.

جەرگىلىكتى ورىنعا پايدا جەتكىزىپ، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋعا كۇش ۇستەدى

”كەن بارلاۋ وڭىرىندەگى قازىرگە دەيىن انىقتالعان سيرەك كەزدەسەتىن مەتال كەن رۋداسىنىڭ مولشەرى 50 ميلليون تونناعا، ليتي توتىعى 700 مىڭ تونناعا تايادى“، - دەدى شينجياڭ ءتۇستى مەتال ونەركاسىپ (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى كەن اشۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى حۋ جۇڭدى. شينجياڭ ءتۇستى مەتال توبى 2019 - جىلى مەردىگەر شاقىرۋ، باسەكەلەستىرىپ ساتۋ، ماڭدايشالىق اسۋ ارقىلى شينجياڭ حوتان اۋدانىنىڭ داحۇڭليۋتانىنداعى ليتي - بەريللي سيرەك كەزدەسەتىن مەتال كەنىنىڭ كەن بارلاۋ ۇقىعىنا يە بولعاننان بەرى، قازىر ءتۇيىندى ءوڭىردى بارلاۋ قىزمەتىن تامامدادى، كەن بارلاۋ ۇقىعى كولەمىندەگى بارلىق جەردى بارلاۋ اياقتاعان سوڭ، سيرەك كەزدەسەتىن مەتال كەن رۋداسىنىڭ مولشەرى 100 ميلليون تونناعا، ليتي توتىعى ءبىر ميلليون 500 مىڭ تونناعا جەتەتىندىگى مەجەلەندى.

2 - ايدىڭ 26 - كۇنى شينجياڭ ءتۇستى مەتال توبى حوتان داحۇڭليۋتان سيرەك كەزدەسەتىن مەتال بويىنشا 3 ميلليون توننالىق قازۋ، سۇرىپتاۋ، قورىتۋ كاسىپ تىزبەگىنىڭ ءبىر ءبولىمى بولعان، دۇنيە جۇزىندەگى كولەمى ەڭ ۇلكەن ليتي بايلىعىن قازۋ، سۇرىپتاۋ، قورىتۋ ءبىر تۇلعالانعان نىسان − شينجياڭ ءتۇستى مەتال توبىنىڭ 100 مىڭ توننالىق ليتي تۇزى نىسانى جۇمىس باستادى، بۇل حوتان ايماعىنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى جونىنەن ماڭىزدى مانگە يە.

كەن بارلاۋ ۇقىعىن وتكەرمەلەۋ ءتۇزىمىن تۇيىندە سىناق ەتۋ رەفورماسى جۇرگىزىلگەننەن بەرى، بازار زاڭدىلىعىنا قۇرمەت ەتۋمەن بىرگە، كەن كاسىبىنىڭ دامۋ زاڭدىلىعىنا قۇرمەت ەتىپ، شەشىم جاساۋ ۇقىعىن بازارعا بەرىپ، بايلىقتى ورنالاستىرۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋمەن بىرگە، ”قورشاپ الىپ بارلاماۋ“، ”قورشاپ الىپ قازباۋ“ جايتىنىڭ تۋىلۋىن ءونىمدى تەجەدى. كەيبىر بارلاۋ، اشۋ قۋاتى جوق كاسىپورىنداردىڭ كەن بارلاۋ ۇقىعىن العاننان كەيىن بازاردا دابىرالاپ، وتكەرمەلەپ ساتىپ، كەن كاسىبى ۇقىعىنىڭ اشۋ، پايدالانۋ ونىمدىلىگىن تومەندەتۋىنەن دە ساقتاندى.

”جۇڭمان توبى مەردىگەر بولعاننان كەيىن قىزمەت ورىستەتۋى ءبىرشاما تەز بولدى.“ يۇي حايشياۋ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: 2018 - جىلى بارلادى، 2019 - جىلى تاپتى؛ 2020 - جىلى زاپاس قوردى ءوتىنىش ەتتى؛ 2021 - جىلى كەن قازۋ كۋالىگىن الىپ، جاڭادان 118 ۇڭعىمانى ءساتتى بۇرعىلادى، جاڭادان ارتقان مۇنايدىڭ گەولوگيالىق زاپاس قورى 30 ميلليون 110 مىڭ توننا بولىپ، جىلىنا 175 مىڭ توننا مۇناي ءوندىردى؛ 2022 - جىلى 450 مىڭ توننا شيكى مۇناي ءوندىردى. ونسۋ نىسانى قۇرىلىس جۇرگىزۋ، اشۋ بارىسىندا جەرگىلىكتى ورىنداعى شۋەيۋان، جۇمىسشى - تەحنيكتەر مەكتەبى، كاسىپتىك ورتا مەكتەپ سياقتىلاردان قىرۋار ادامدى جۇمىسقا قابىلداپ، قازىر ونسۋ اۋدانىنداعى ءبىرىنشى پايدا باجىسىن تاپسىرۋشىعا اينالدى.

حوتان ايماعى دا كورنەكتى پايداعا كەنەلدى. حوشاۋيۇننىڭ 600 مىڭ توننالىق قورعاسىن - مىرىش قورىتۋ زاۆودىن مىسالعا الساق، جالپىلىق تالداۋ جاساپ باستاپقى مەجەلەۋگە قاراعاندا، قاتىستى كاسىپ سالاسىنان 7000داي جۇمىس ورنىن ازىرلەپ، جىلىنا 2 ميلليارد 984 ميلليون يۋانعا تاياۋ باجى تاپسىرىپ، حوتان ايماعىنىڭ قازىنا كىرىسىن ەسەلەپ ارتتىرىپ، قازىنانىڭ ءوزىن قامداۋ قۋاتىن جوعارىلاتىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ حالىق تۇرمىسىنا پايدا جەتكىزىپ، ايماقتىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن ەكونوميكالىق دامۋىن جەبەۋگە بولادى ەكەن.

ورتالىقتىڭ ەكونوميكالىق قىزمەت ءماجىلىسى مىنانى العا قويدى: ماڭىزدى ەنەرگيا، كەن بايلىقتارىن ەل ىشىندە بارلاپ اشۋدى جانە قورىن مولايتىپ، ءونىمىن جوعارىلاتۋدى كۇشەيتىپ، جاڭاشا ەنەرگيا جۇيەسىن جەدەل جوسپارلاپ قۇرىپ، مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق زاتتىق ماتەريالدار زاپاسىن قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋ كەرەك. بيىل 2 - ايدا جاراتىلىستىق بايلىق مينيسترلىگى كەن بايلىعىن بارلاۋ، اشۋ، تىركەۋگە الۋدى باسقارۋدى ونان ارى كەمەلدەندىرۋ جونىندە اشىق پىكىر الۋدىڭ پىكىر الۋ نۇسقاسىن جاريالادى. وسى سالاداعى قايراتكەرلەر بىلاي دەپ قارادى: پىكىر الۋ نۇسقاسى كەن بارلاۋ ۇقىعىن تەكسەرىپ - بەكىتۋ جۇمىس ءتارتىبىن قاراپايىمداستىرىپ، اكىمشىلىك ونىمدىلىكتى جوعارىلاتتى، كاسىپورىنداردىڭ كەن كاسىبى ۇقىعى سياقتىلاردى بىتىرۋىنە قولايلىلىق تۋدىرۋ سياقتى جاقتاردى كورنەكتى ساپالىلاندىردى جانە كەمەلدەندىردى.

بيىل شينجياڭ گەولوگيالىق كەن ىزدەۋدى جانە كەن بارلاۋ ۇقىعىن وتكەرمەلەۋدى ونان ارى ىلگەرىلەتىپ، ەنەرگيا بايلىعىنىڭ قورىن مولايتىپ، ءونىمىن جوعارىلاتۋدى جەبەپ، بايلىقپەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ قۋاتىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، تۇتاس جىلدا وتكەرمەلەنەتىن كەن بارلاۋ ۇقىعىن 100دەن اسىرۋعا قۇلشىنادى.

حى يۇيبياۋ مىنالاردى ءبىلدىردى: كەلەسى قادامدا، رايونىمىز كەن ونىمدەرى بايلىعىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋدى نىسانا ەتىپ، كەن بايلىعىن قورعاۋ مەن ۇيلەسىمدى پايدالانۋدى نەگىزگى ارقاۋ ەتىپ، كەن كاسىبىنىڭ بارلاۋ، اشۋ، قورعاۋ ورنالاسىمىن ساپالىلاندىرىپ، بايلىقتان پايدالانۋ ونىمدىلىگىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، كەن كاسىبىنىڭ اشىق ۇستاۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، كەن بايلىعىن باسقارۋ رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، كەن كاسىبىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى ساپالى، اناعۇرلىم ءونىمدى، اناعۇرلىم ءادىل، اناعۇرلىم باياندى دامۋىن ىسكە اسىرىپ، مەملەكەت پەن اۆتونوميالى رايوننىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا ورنىقتى، سەنىمدى بايلىق قامتاماسىزدىعىن ازىرلەيدى.