مىندەتتى، بورىشتى باتىلدىقپەن ارقالاپ، مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىنا، ۇلتتى گۇلدەندىرۋگە كۇش - قۋات ارنايمىز

　　− باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ حونچيراپ كەدەنىندەگى بارلىق كەدەن قىزمەتكەرلەرىنە قايتارعان ماڭىزدى جاۋاپ حاتى تۇتاس شينجياڭنىڭ كەدەن جۇيەسىندە قىزۋ اڭىس قوزعادى

　　□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى

باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ حونچيراپ كەدەنىندەگى بارلىق كەدەن قىزمەتكەرلەرىنە قايتارعان ماڭىزدى جاۋاپ حاتى ىستىق تا ىقىلاستى، تاپىسرماعا ءارى شابىتتاندىرۋعا تولى بولىپ، تۇتاس شينجياڭنىڭ كەدەن جۇيەسىندە قىزۋ اڭىس قوزعادى. 9 - ايدىڭ 12 - كۇنى ءۇرىمجى كەدەنى تۇتاس شينجياڭداعى كەدەنگە قاراستى كوللەكتيۆتەردى «مەملەكەتتىك، حالىقارالىق حابارلاردى» كورۋگە ۇيىمداستىرىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ قايتارعان ماڭىزدى جاۋاپ حاتىنىڭ رۋحىن ۇيرەندى. كوپشىلىك جابال مىنانى ءبىلدىردى: باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، مەملەكەت قاقپاسىن كۇزەتۋ، دامۋدى جەبەۋ مىندەتىن، بورىشىن ويداعىداي ارقالاپ، ءتىپتى دە تاسقىنداعان قىزعىندىلىقپەن جانە ءتىپتى دە ناقتى شارالارمەن شينجياڭ سىرتقى ساۋداسىنىڭ ورنىقتى بولىپ، ساپاسى جوعارىلاۋىن ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىنا، ۇلتتى گۇلدەندىرۋگە بەلسەنە كۇش - قۋات ارنايمىز.

”ايرىقشا تەبىرەندىم جانە شابىت الدىم“. ماڭىزدى جاۋاپ حاتتى تاپسىرىپ الۋدىڭ قۋانىشىنا بولەنگەن حونچيراپ كەدەنىنىڭ كەدەن قىزمەتكەرى شۇي زىچۇن بىلاي دەدى: ”مەن باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن، ءسوزسىز، ەستە بەرىك ساقتاپ، قاجىرلىلىقپەن كۇرەس جۇرگىزۋ تاڭداۋلى ستيلىن ساۋلەلەندىرىپ، مەملەكەت ءۇشىن كەدەندى ويداعىداي كۇزەتۋ قاسيەتتى بورىشىمدى مۇقيات وتەپ، جاقسى مەملەكەت قاقپاسى كۇزەتشىسى بولىپ، جاڭا داۋىردەگى كەدەن قىزمەتكەرلەرىنىڭ قايراتتانا ۇمتىلىپ، ىسكەرلىك تانىتاتىن رۋحاني بەت - بەينەسىن ايگىلەيمىن“.

قاراسۋ شەكارا وتكەلى تاشقورعان تاجىك اۆتونوميالى اۋدانىنداعى تەڭىز دەڭگەيىنەن 4000 مەتردەن استام بيىكتىكتەگى جۇڭگو − تاجىكستان شەكارا لەنياسىنا ورنالاسقان. حونچيراپ كەدەنىنىڭ ”كورشىسى“ رەتىندە، قاراسۋ كەدەنىنىڭ كەدەن قىزمەتكەرلەرى مەن حونچيراپ كەدەنىنىڭ كەدەن قىزمەتكەرلەرى ۇنەمى اۋىس - كۇيىس جاساپ، ۇيرەنۋ ورىستەتىپ كەلدى.

قاراسۋ كەدەنى تەكسەرۋ ءبولىمىنىڭ ورىنباسار ءبولىم باستىعى پان لينبو باس شۋجيدىڭ ماڭىزدى جاۋاپ حاتىن ۇيرەنگەننەن كەيىن بىلاي دەدى: ”باس شۋجي باقىلاۋ - باسقارۋ ونىمدىلىگى مەن قىزمەت وتەۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ تالابىن قويدى، ءبىز ۇزدىكسىز تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ورىستەتىپ، شەكارا وتكەلىنىڭ باقىلاۋ - باسقارۋ ءتارتىبىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتىمىزبەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا قىزمەت وتەيمىز“.

ەركەشتام شەكارا وتكەلى تەڭىز دەڭگەيىنەن 2900 مەترگە جۋىق بيىكتىكتە، وتانىمىزدىڭ ەڭ باتىسىنداعى شەكارا وتكەل، ”جەل سوقسا تاس دومالاۋ، وتتەگى جەتىسپەۋ، ءتورت ماۋسىمدا ماقتالى شاپان كيۋ“ بۇل ارادا قالىپتى جاعداي. قازىر وسى شەكارا وتكەلى 12 × 7 ساعاتتىق كەدەننەن ءوتۋ قىزمەت مەحانيزمىن سىناق رەتىندە اتقارىپ، كەدەننىڭ قىزمەت مولشەرى بۇرىنمەن سالىستىرعاندا كۇرت ارتتى.

9 - ايدىڭ 12 - كۇنى ساعات 22 مولشەرىندە، ەركەشتام  شەكارا وتكەلى  مەملەكەت  قاقپاسى  ءبىرىنشى  شەبىندە  ەركەشتام كەدەنىندەگى  ”2000 - جىلداردىڭ  تۇلەگى“  كەدەن  قىزمەتكەرى  جۋ حۇيجىن جۇك كولىگىنە شىعىپ تەكسەرۋ جۇرگىزدى. ول بىلاي دەدى: ”گۇلدەنگەن زاماندا تۋىپ - وسكەن ءبىز جاستاردىڭ ىسكەرلىگىن كورسەتۋىمىز ءتيىس. مەن باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، شەكاراعا تامىر تارتىپ، شەكارادا ۇلەس قوسىپ، پارتيا الاڭسىز، حالىق ريزا بولعان مەملەكەت قاقپاسىنىڭ جاقسى كۇزەتشىسى بولامىن“.

9 - ايدىڭ 12 - كۇنى قورعاس تەمىر جول شەكارا وتكەلىندە قورعاس كەدەنى باقىلاۋ - باسقارۋ 3 - ءبولىمىنىڭ باستىعى ۋي چۇنگۋاڭ ءبىر كەزەك جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزىن باقىلاپ - باسقارۋدا. 8 - ايدىڭ 24 - كۇنىنە دەيىن بيىل قورعاس تەمىر جول شەكارا وتكەلىنەن قاتىناعان جۇڭگو − ەۆروپا (ورتا ازيا) كەزەكشى پويەزى 5000 كەزەكتەن استى.

”ىقىلاستى ءسوز شىنايى ءۇمىتتى جەتكىزدى، ءبىز ءتۇرلى رەفورما شارالارىنىڭ تياناقتانۋىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ جوعارى ءونىمدى اينالىمىن قامتاماسىز ەتىپ، كەدەننەن ءوتۋدىڭ ۋاقىت ونىمدىلىگىن ۇزدىكسىز قىسقارتىپ، مەملەكەتتىڭ باتىسقا ەسىك اشۋ جالپى جاعدايىنا ويداعىداي قىزمەت وتەيمىز“، - دەدى ۋي چۇنگۋاڭ.

الاتاۋ ساعاسى كەدەنى تەحنيكالىق ورتالىعىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى لي لان وسىمدىك كارانتيندەۋ تاجىريبەحاناسىندا ارام ءشوپ ۇرىعىن ساراپتاۋدا. ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرعان 10 جىلدان بەرى الاتاۋ ساعاسى شەكارا وتكەلىندە ادامداردىڭ بارىس - كەلىسى مەن حالىقارالىق ساۋدا قاۋىرت ارتىپ، ورگانيزمدەردىڭ حاۋىپسىزدىك قاتەرىنەن ساقتانۋعا جانە ونى جويۋعا ءتىپتى دە جوعارى تالاپ قويدى.

”مەن باس شۋجيدىڭ قايتارعان ماڭىزدى جاۋاپ حاتىنىڭ رۋحىن مۇقيات ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، شەكارا وتكەلىندە اۋرۋ جاناستىرعىش ورگانيزمگە باعىتتالعان تەكسەرۋ - ولشەۋدى مۇقيات ورىستەتىپ، سىرتتان كەلەتىن زياندى ورگانيزمدەردىڭ باسا كوكتەپ كىرۋىنەن ءونىمدى ساقتانىپ، شەكارا وتكەلىندە سىرتتان كەلەتىن زياندى ورگانيزمدەردەن ىشپەن - سىرت ءبىر تۇلعالانعان قورعانۋ - مەڭگەرۋ تورىن قۇرامىن“، - دەدى لي لان.

كەزەكتە قۇلجا كەدەنى قۇلجا حالىقارالىق اۋەجايى اۆياتسيالىق شەكارا وتكەلىن تەكسەرىپ وتكىزىپ الۋدى جانە قۇلجا قورعامالى باجى زات اينالىمى ورتالىعىن قۇرۋدى ءوتىنىش ەتۋدى (B تيپتەگى) ىلگەرىلەتۋدە. 9 - ايدىڭ 12 - كۇنى قۇلجا كەدەنى جالپى ءماجىلىس اشىپ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ قايتارعان ماڭىزدى جاۋاپ حاتىنىڭ رۋحىن جەتكىزدى ءارى مۇقيات ۇيرەندى، تالقى ورىستەتتى. كەزىندە حونچيراپ شەكارا وتكەلىندە 5 جىل قىزمەت ىستەگەن جالالدين ابليميت ەرەكشە اسەرلەنىپ بىلاي دەدى: ”باس شۋجي كەدەن قوسىنىنان تاڭداۋلى ستيلدى ساۋلەلەندىرۋدى تالاپ ەتتى. مەن باستان - اياق ’ءتورت ەرەكشە‘ رۋحىن ەستە بەرىك ساقتاپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتىم ارقىلى شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرۋ شارالارىنىڭ تياناقتانىپ ونىمدىلىك كورسەتۋىن ىلگەرىلەتىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ سىرتقا باعىتتالعان ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا قىزمەت ەتىپ، جوعارى دەڭگەيلى ەسىك اشۋدى جەبەيمىن“.

باقتى جۇڭگو − قازاقستان شەكارالىق تۇرعىندار بازارىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ساۋدا قامباسىندا تارباعاتاي كەدەنى تەكسەرۋ 3 - ءبولىمىنىڭ كەدەن قىزمەتكەرى ىنتىزار قۇربان مەن قىزمەتتەسى زاتتاردى تەكسەردى. شەكىلدەۋىك تولتىرا تيەلگەن قازاقستان جاقتىڭ جۇك كولىكتەرى تەكسەرۋدەن كەيىن تارتىپپەن تەكسەرۋ رايونىنان شىعىپ، شاۋەشەك قالاسىندا ىرگە تەپكەن وڭدەۋ زاۆود رايونىنا جونەلەدى.

باقتى شەكارا وتكەلى ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن كەدەننەن جىلدام وتكىزۋ ”جاسىل ارناسىن“ اشقان شەكارا وتكەلى ءارى تۇتاس شينجياڭداعى تۇڭعىش شەكارالىق تۇرعىندار بازارى بويىنشا تيپ وزگەرتىپ دامۋ تۇيىندە سىناق ەتىلگەن شەكارا وتكەلى.

ىنتىزار بيىل قىزمەتكە قاتىناسقان جاڭا كەدەن قىزمەتكەرى، باس شۋجيدىڭ قايتارعان ماڭىزدى جاۋاپ حاتىنىڭ رۋحىن ۇيرەنگەننەن كەيىن ول: بۇل ءبىر رەتكى رۋحاني جاقتان شىڭدالۋ بولدى دەدى، - ”باس شۋجي جولداستاردان ’مەملەكەتتىڭ زور ءىسىن‘ كوكەيدە ساقتاۋدى ءۇمىت ەتتى، مەن كەدەننىڭ العاباسار تيپتىك ۇلگىلەرىنەن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، ادالدىقپەن قىزمەت وتەپ، پارتيا مەن حالىقتىڭ ماڭىزدى تاپسىرماسىن ورىندايتىن تولىمدى كەدەن قىزمەتكەرى بولىپ جەتىلىپ شىعامىن“، - دەدى ىنتىزار.

9 - ايدىڭ 13 - كۇنى ءۇرىمجى − سانجى كەدەنىنىڭ 3 - دارەجەلى اعا باسقارۋشىسى ليۋ شياڭنۇڭ مەن قىزمەتتەستەرى استىق وڭدەۋ كاسىپورنىندا شەكارادان كىرگەن استىقتى تيەۋ، ءتۇسىرۋ، ءوندىرۋ، وڭدەۋ، قالدىق زاتتاردى ءبىر جايلى ەتۋ جاعدايىن جۇمىس باسىندا باقىلاپ تەكسەردى. كەزىندە حونچيراپ كەدەنىندە قىزمەت ىستەگەن ول باس شۋجيدىڭ قايتارعان ماڭىزدى جاۋاپ حاتىن ۇيرەنگەننەن كەيىن تەبىرەنىپ بىلاي دەدى: ”حونچيراپ كەدەنىندەگى قىزمەت كەشىرمەم باعالى رۋحاني بايلىق سانالادى“.

پامير ۇستىرتىنەن ازيا كىندىگىندەگى ورتالىق قالاعا دەيىن ليۋ شياڭنۇڭنىڭ قىزمەت ورنى وزگەرگەنىمەن، قىزمەت مىندەتىندە، بورىشىندا وزگەرىس بولعانى جوق. ول قىزمەت ىستەيتىن ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت اۋماعى شينجياڭنىڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىن قۇرۋداعى ماڭىزدى تۇتقالاردىڭ ءبىرى.

”مەن مەملەكەت قاقپاسىن كۇزەتۋ، دامۋدى جەبەۋ مىندەتىمدى، بورىشىمدى ەستە بەرىك ساقتاپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون قۇرىلىسىنا بەلسەنە قىزمەت وتەپ، مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىنا، ۇلتتى گۇلدەندىرۋگە بەلسەنە كۇش - قۋات ارنايمىن“، - دەدى ليۋ شياڭنۇڭ.

(ءتىلشى چىن چياڭۋي، ەرىكتى تىلشىلەر ليۋ شياۋمەي، حۋاڭ يۇيحۇي، قادىريا حالبيات، ياڭ يمىڭ، جاڭ جاۋچين، ايزوھرا مامەتجان، دي ۋي، جاڭ جيانيۇن)