پارتيا تۋى استىندا ارميانى قۇدىرەتتەندىرۋدىڭ، ارميانى گۇلدەندىرۋدىڭ پارمەندى كۇشىن ۇيىستىردى
− بۇكىل ارميانىڭ 1 - توپتاعى شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىندە ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزىلدى
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى مەي شىشيۇڭ، گو ميڭجى، لي بيڭشۋان
مىزعىماس نيەتپەن پارتياعا ىلەسۋ يدەيالىق نەگىزىن بەكەمدەپ، ىنتىماقتاسا ەكپىندەي ىلگەرىلەيتىن رۋحاني كۇشتى تاسقىنداتتى.
كوكتەمنىڭ ورتاسىنان كۇزدىڭ باسىنا دەيىن ارميانىڭ شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى بۇكىل ارمياداعى جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارىندا تىڭعىلىقتى ورىستەتىلدى. ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەتۋدى جالپى جاعدايعا ساياتىن كەلەلى ءىس رەتىندە مىقتى، ناقتى يگەرىپ، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە جونىندەگى ماڭىزدى ءسوزىنىڭ جانە ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ، بەكىتۋىنىڭ رۋحىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، بۇكىل پارتيانىڭ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە قىزمەتى ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، قىزمەت ءماجىلىسىن اشىپ، ىشكەرىلەي اتتانىسقا كەلتىرىپ، ورنالاستىرۋ جاساپ، پارمەندى باسشىلىق، جەتەكشىلىك ەتتى. ارميانىڭ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە باسشىلىق گرۋپپاسى دەن قويا ۇيىمداستىرىپ اتقارىپ، كوپ رەت ءماجىلىس اشىپ ىلگەرىلەتۋدى اقىلداسىپ، تۇتاس بارىسقا ءسىڭىرىپ، قاتاڭ باقىلاپ، ناقتى جەتەكشىلىك ەتتى. اسكەري ىستەر كوميتەتى باسشىلىق القاسىنىڭ مۇشەلەرى باستاماشىلدىقپەن توپتىق ۇيرەنىپ، ىشكەرىلەي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، شوعىرلى زەرتتەۋ - تالقى ۇيىمداستىرىپ، اسكەري بولىمدەرگە پارمەندى ۇلگى كورسەتتى.
جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارى دەر كەزىندە باسشىلىق گرۋپپاسىن قۇرىپ، قىزمەتتى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، ”يدەيانى ۇيرەنۋ، پارتيالىلىقتى كۇشەيتۋ، امالياتقا ءمان بەرۋ، جاڭا ۇلەس قوسۋ“ باس تالابىن مىقتاپ يگەرىپ، ءتۇيىندى شارالاردىڭ تياناقتانۋىن ءبىر تۇلعالى ىلگەرىلەتىپ، ”ارميانى قۇدىرەتتەندىرۋ يدەياسىن ۇيرەنۋ، ارميانى قۇدىرەتتەندىرۋ ىستەرىنە ۇلەس قوسۋ“ تاربيەسى امالياتتىق قيمىلىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ويداعىداي يگەرىپ، ۇيرەنۋ ارقىلى رۋحتى سومداۋ، ۇيرەنۋ ارقىلى اقىل - پاراساتتى ارتتىرۋ، ۇيرەنۋ ارقىلى ستيلدى دۇرىستاۋ، ۇيرەنۋ ارقىلى ىستەۋدى جەبەۋ جاقتارىندا ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزدى.
ۇيرەنۋ ارقىلى رۋحتى سومدادى − ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، ەگجەي - تەگجەيلى ءتۇسىنىپ، يدەيالىق نەگىزدى بەكەمدەدى
شىنايى ۇيرەنىپ، شىنايى تۇسىنگەندە عانا، شىنايى قارۋلانۋعا بولادى، ”ۋاقىت شىعارۋ“ مەن ”ىزدەنۋ“ جىگەرى بولماسا، قۇندى تاجىريبەنى ۇيرەنە المايدى، ”كىتاپتى 100 رەت قايتالاپ وقۋداي“ قۇلشىنىس جاساماسا، اقيقاتتى ۇعىنۋعا بولمايدى. جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارى دەن قويا وزدىگىنەن ۇيرەنىپ، تەرەڭدەتۋدى يگەرىپ، نازاردى ادالدىقتى جەتىلدىرۋگە، سومداۋعا شوعىرلاندىرىپ كوكەيگە ۇيالاتۋدى يگەرىپ، ۇيرەنگەندى قولدانا بىلۋگە باسا ءمان بەرىپ، كادەگە جاراتۋدى يگەرىپ، ءتۇپ نۇسقالاردى زەرتتەپ وقىپ، يدەيا كۇشىن ۇعىندى، پارتيا ساباعى پىسىقتاۋلارى قاجىرلى پارتيالىلىقتى شىڭدادى، ارناۋلى تاقىرىپتىق زەرتتەۋ - تالقىلار سەنىمدى، سانالىلىقتى كۇشەيتتى...
سەنىمدى، نانىمدى بەكەمدەدى. ءتۇپ نۇسقانى وقۋعا، اۋەلگى ءماتىندى ۇيرەنۋگە، قاعيدانى تۇسىنۋگە تاباندى بولىپ، باسشى كادرلار باستاماشىلدىقپەن ياچەيكاعا بارىپ باستاماشىلدىقپەن ۇيرەنىپ، ۇيرەنۋدى جەبەپ، ءسوزسىز وقۋعا ءتيىستى كىتاپتاردى قاز - قالپىندا زەر سالا وقىپ، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ەڭ جاڭا ماڭىزدى سوزدەرىنىڭ جانە ماڭىزدى نۇسقاۋلارىنىڭ، بەكىتۋلەرىنىڭ رۋحىن ءجىتى ىلەسە ۇيرەندى. جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىندار بارلىق قىزمەتكەرلەردى قامتي وتىرىپ 7 كۇننەن استام ۋاقىت نازاريالىق جاقتان كەزەكپەن تاربيەلەۋگە ۇيىمداستىردى، پارتكوم باسشىلىق القاسىنىڭ مۇشەلەرى تۇگەلدەي ارناۋلى تاقىرىپتىق پارتيا ساباعىن، ءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتىنىڭ شۋجيلەرى پاكتىك پارتيا ساباعىن سويلەپ، قىزىل تاربيە بازاسىنا بارىپ، سول جەردە ۇيرەنىپ، ”دەلو ارقىلى ءمورالدى ءتۇسىندىرۋ، ءتارتىپتى ءتۇسىندىرۋ، زاڭدى ءتۇسىندىرۋ، جاۋاپكەرشىلىكتى ءتۇسىندىرۋ“ ساقتىق تاربيەسىن ورىستەتتى، قالىڭ پارتيالى كادرلار نازاريا ۇيرەنۋدى تەرەڭدەتۋ، يدەيالىق جاقتان سىننان ءوتۋ ارقىلى سەنىم نەگىزىن ونان ارى بەكەمدەپ، رۋحاني كالتسيدى تولىقتاپ، يدەيا تىزگىنىن مىقتى ۇستادى.
ادالدىق قاسيەتىن شىڭدادى. اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىن دايەكتىلەندىرۋدى ەڭ جوعارى ساياسي تالاپ ەتىپ بويسۇنۋعا، ەڭ جوعارى ساياسي ءتارتىپ ەتىپ قورعاۋعا تاباندى بولىپ، اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىن ۇيرەنۋ تاربيەسى جوباسىن جاساپ اتقارىپ، «اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمى ۇيرەنۋ وقۋلىعىن» قۇراستىرىپ تاراتىپ، اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىن ۇيرەنۋ تاربيەسىن دارەجەگە، تۇرگە ءبولىپ ورىستەتتى، نەگىزگى باسشىلار ”ءبىرىنشى ساباقتى“ باستاپ ءوتىپ، پارتيالى كادرلار ءتۇبىرلى ءتۇزىمنىڭ قالىپتاسۋىنان، دامۋىنان، ماندىك مانىنەن، وزگەشە باسىمدىعىنان، ارميانى قۇدىرەتتەندىرۋ ىستەرىندە قول جەتكەن تاريحي سيپاتتى تابىستاردان، تاريحي سيپاتتى وزگەرىستەردەن اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىنىڭ داۋىرلىك قۇنى مەن امالياتتىق ۇلى كۇشىن سەزىنىپ، باستان - اياق ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ قولباسشىلىعىنا قۇلاق اسۋدى، ءتوراعا شي جينپيڭگە جاۋاپتى بولۋدى، ءتوراعا شي جينپيڭدى الاڭسىز ەتۋدى ورىندادى.
شىن ىقىلاسپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋعا جىگەرلەندىردى. ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ءتالىمى مەن نۇسقاۋىن قايتا پىسىقتاپ، ارميانىڭ پارتيا قۇرىلىسىن جاپپاي كۇشەيتۋ، اسكەر جاتتىقتىرىپ سوعىسقا دايىندالۋدى جاپپاي كۇشەيتۋ، اسكەري ىستەردى باسقارۋدى جاپپاي كۇشەيتۋ، مەملەكەتتىڭ ءبىر تۇلعالانعان ستراتەگيالىق جۇيەسى مەن قابىلەتىن بەكەمدەۋ، جوعارىلاتۋ سياقتى كەلەلى ماسەلەلەردى ارقاۋ ەتىپ، نازاريا ۇيرەنۋ جەتىستىكتەرىنەن پايدالانىپ، ارناۋلى تاقىرىپتا زەرتتەۋ - تالقى ورىستەتىپ، قىزمەتتى جاقسارتۋدىڭ وي جەلىسى مەن شارالارىن زەرتتەپ، ”ءاردايىم قام جەپ تۇراتىن“ شۇعىل كوكەي تەستىلىك جانە ۋاقىت جەتكەندە جاۋاپ تاپسىراتىن، بۇيرىقتىڭ اتقارىلۋىن ۋاعىندا مالىمدەيتىن بورىشپەن، جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋمەن كۇرەس جۇرگىزە ۇدەرە العا تارتىپ، قىزمەتتىڭ، ىستەردىڭ دامۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشتى.
كوڭىلدە رۋح بولسا، قادامىڭ نىق بولادى. جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم باسشىلىق القاسى مەن پارتيالى كادرلار ۇيرەنۋدى، وي جۇگىرتۋدى، قولدانۋدى ساباقتاستىرۋعا، تانىمدى، سەنىمدى، ارەكەتتى بىرلىككە كەلتىرۋگە تاباندى بولىپ، يدەيالىق جاقتان توركىنىن تۇزەپ، قاينارىن تازالاپ، ارقاۋدى بەكەمدەپ، نەگىزدى جەتىلدىرىپ، ”ەكىنى تۇراقتاندىرۋدىڭ“ شەشۋشى ءمانىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، ”ءتورت تانىمدى“ كۇشەيتىپ، ”ءتورت سەنىمدى“ بەكەمدەپ، ”ەكىنى قورعاۋدى“ ورىنداپ، اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىن دايەكتىلەندىرىپ، نازاريا ۇيرەنۋدى ساناعا ءسىڭىردى، كوكەيگە ۇيالاتتى، ارەكەتكە اينالدىردى.
ۇيرەنۋ ارقىلى اقىل - پاراساتتى ارتتىردى − جەتىك يگەرىپ، قابىلەتتى، ونەردى ءوسىردى
ۇيرەنۋدىڭ ءونىمدى بولۋ - بولماۋىنىڭ تەتىگى يدەيانى شىن مانىندە جاڭارتىپ، كوزقاراستى جاڭالاپ، امالياتقا جەتەكشىلىك ەتۋ - ەتپەۋىندە. جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارى ءارى ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، تەرەڭ ءتۇسىنىپ، ءارى جاندى تۇردە ءتۇسىنىپ، قايراتتانا العا ۇمتىلاتىن اقىل - پاراسات پەن كۇش - قۋات قابىلداپ، قىزمەتتى ىلگەرىلەتۋدىڭ عىلمي يدەيالىق ادىسىنە اينالدىردى.
ىسىلعان ساياسي قابىلەتتى سومدادى. بيىل 4 - ايدا حۇڭشان تاۋىنىڭ ەتەگىندە كوكتەم لەبى ەسىپ، بۇكىل ارمياداعى شاۋجياڭ دارەجەلىدەن جوعارى وفيتسەرلەردىڭ (ساقشى) شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ كۋرسى ۋاعىندا وتكىزىلدى، 100گە جۋىق جوعارى دارەجەلى كادر جاي كۋرسانت رەتىندە مەملەكەت قورعانىسى داشۋەسىنە كىرىپ، ساياسي جاتتىعۋ ۇلگىسىن كورنەكتىلەندىرە ۇيرەنۋگە، جاتتىعۋعا قاتىناستى. جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارى پارتكومنىڭ نازاريا ۇيرەنۋ وزەكتى گرۋپپاسىنىڭ ۇيرەنۋى مەن كادرلاردى نازاريا ۇيرەنۋگە كەزەكپەن باۋلۋعا سۇيەنىپ، يدەيالىق جاقتان شىڭدالۋدى كۇشەيتىپ، ارناۋلى تاقىرىپتىق دەموكراتيالىق تۇرمىس جيىنىن ويداعىداي اشىپ، ساياسي شىڭدالۋدى كۇشەيتىپ، كۇردەلى دە قاتاڭ كۇرەس جاعدايىنا مەڭزەس ناقتى امالياتتىق شىنىعۋدى كۇشەيتتى... ساياسي رەتتەۋ - جاتتىقتىرۋدى ۇدايىلاندىرۋدى، تۇزىمدەندىرۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ساياسي تۇجىرىمداۋ قابىلەتىن، ساياسي ءتۇسىنۋ قابىلەتىن، ساياسي اتقارۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى.
وي جۇگىرتۋ قابىلەتىن كەڭەيتتى، جوعارىلاتتى. جاڭا سالا، جاڭا ماندىك سوعىس جۇرگىزۋ كۇشى قۇرىلىسىن قالاي ىلگەرىلەتۋ كەرەك، اسكەري ىستەردى باسقارۋ ونىمدىلىگىن قالاي جوعارىلاتۋ كەرەك، اسكەري جاتتىعۋدىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى قالاي جەدەلدەتۋ كەرەك... جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارى ”التىعا، ءسوز جوق، تاباندى بولۋ“ سىندى دۇنيەگە كوزقاراس پەن ادىستەمەنى، ”بەسكە تاباندى بولۋ“ سىندى اسكەري كوزقاراس پەن ادىستەمەنى قولدانىپ، ”وي - سانا داۋىلىن“ ورىستەتىپ، اسكەري ءبولىم قۇرىلىسىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ ”التىن كىلتىن“ يگەردى. 6 - ايدىڭ ورتا شەنىندە بۇكىل ارميانىڭ نەگىزدىك جاتتىعۋ جۇمىس باسى ءماجىلىسى تيانجيندە اشىلدى، جاتتىعۋعا ۇيىمداستىرۋ ۇلگىسىندە جاڭالىق اشۋدى تەزدەتۋدى مىقتى يگەرىپ، بىرلەسۋدى يگەرۋدە، ءسوز جوق، ”تومەنگى شەكتى“ بەكەمدەۋ كەرەك دەگەن وي جەلىسىن بەرىك ورناتىپ، نەگىزدىك جاتتىعۋدىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى ىلگەرىلەتتى.
سوعىس تاكتيكاسى، سوعىستا جەڭىسكە جەتۋ قابىلەتىن كۇشەيتتى. سوعىس جۇرگىزە الۋ، سوعىستا جەڭىپ شىعۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، سوعىس تاكتيكاسىن قانىق ءبىلۋ، سوعىستى جوسپارلاي ءبىلۋ كەرەك. جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارى بۇكىل ارميانىڭ پارتيا قۇرىلىسى ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، جوعارى دارەجەلى پارتكومداردىڭ سوعىسقا دايىندالۋداعى، سوعىس جۇرگىزۋدەگى ”بەس قابىلەتتى“ يگەرۋىنە سالىستىرا وتىرىپ، ولقىلىقتار مەن ءالسىز تۇستاردى قاداعالاپ، جىنتىكتەي تالدادى. ناقتى سوعىستىڭ ”جاندى وقۋلىعىنان“ ويداعىداي پايدالانۋعا باسا ءمان بەرىپ، جاۋدىڭ ارتىقشىلىعىن زەرتتەۋ، كەمشىلىگىن زەرتتەۋ، وزگەرىسىن زەرتتەۋ بارىسىندا سوعىسقا دايىندالۋ، سوعىس جۇرگىزۋ قابىلەتىندەگى ”ءتۇيىلىسۋ ءتۇيىنىن“ ءدال تاپتى. پارتكومنىڭ سوعىسقا دايىندالۋعا، سوعىس جۇرگىزۋگە باسشىلىق ەتۋ قابىلەتى كورسەتكىشى مەن مىندەت جاۋاپكەرشىلىگى ءتىزىمىن اشالاپ، قاتايتىپ، پارتكومنىڭ سوعىس جونىندە تالقىلاۋىن، جاتتىعۋ جونىندە تالقىلاۋىن پرينسيپتىك جاقتا جەتەكشىلىك ەتۋدەن دالمە - ءدال يگەرۋگە بۇرىلىس جاساۋىن ىلگەرىلەتىپ، پارتكومنىڭ سوعىسقا دايىندالۋدىڭ، سوعىس جۇرگىزۋدىڭ ”باس قولباسشىسىنا“ اينالۋىنا شىن مانىندە مۇمكىندىك جاسادى.
جاڭا جورىقتاعى ”لوۋشانگۋان“، ”لازىكوۋ“ الدىندا، كۇرەس، قۇرىلىس، سوعىس دايىندىعىنىڭ ءار سالاسىنداعى، ءار جاقتاعى ”توسقاۋىلدارى“ الدىندا، تاراۋلار، ورىندار ويدىڭ، كوزقاراستىڭ بۇعاۋىن باتىلدىقپەن تالقانداپ، شەڭبەردىڭ بۇعاۋىنان قۇتىلىپ، پارتيانىڭ جاسامپاز نازارياسى ارقىلى سۋبيەكتيۆ دۇنيەنى وزگەرتىپ، مىندەت وتەۋ قابىلەتىن كۇشەيتىپ، امالياتقا جەتەكشىلىك ەتىپ، امالياتتى ىلگەرىلەتىپ، ماركسيزمدىك ەرەن قابىلەتتى شىن مانىندە يگەردى.
ۇيرەنۋ ارقىلى ستيلدى دۇرىستادى − شىندىققا جۇگىنىپ، ناقتى ىستەۋ ارقىلى قيىن ماسەلەلەردى شەشتى
قاتار وتىرىپ، بۇكپەسىز اڭگىمەلەسىپ، ءبىرىنشى شەپتىڭ ۇنىنە قۇلاق ءتۇردى؛ ”نەگىزگى ساتىنىڭ اڭساعانىن ورگان دەن قويىپ ءبىتىرۋ“ مەحانيزمىن ورناتىپ، وفيتسەر - اسكەرلەردىڭ ”باسىن قاتىرعان ىستەردى“ دەر كەزىندە شەشتى؛ ”ءبىر ماسەلەنى بورشالاۋدان“ ”ۇقساس ماسەلەلەردى شەشۋدى“ ىلگەرىلەتۋگە دەيىن... قاراماققا قاراپايىم كىشى - گىرىم ىستەر نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ناقتى ىستەۋ ستيلى اكەلگەن زوز وزگەرىستەردى اڭداتادى.
جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارى نىسانانى باعدار ەتۋدى جانە ماسەلەنى باعدار ەتۋدى ءوزارا ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولىپ، ۇيرەنۋ، تەكسەرۋ، تۇزەتۋدى ءوزارا توعىستىرىپ، پارتيا ستيلىنە تۋرالانۋ تالابى بويىنشا پارىقتى تاۋىپ، پارتيالىلىققا تۋرالانۋ تالابى بويىنشا ءتۇپ قاينارىن تاۋىپ، پارتيا تارتىبىنە سالىستىرۋ تالابى بويىنشا شارالاردى ايقىنداپ، ستيلدى وزگەرتۋدى، قيىن ماسەلەلەردى شەشۋدى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ جالپى بارىسىنا ءسىڭىرىپ، پارتيانىڭ بۇقارالىق لۋشيانىمەن ويداعىداي ءجۇرىپ، فورماشىلدىقتان، تورەشىلدىكتەن قاتتى ساقتانىپ، تاماشا ستيلمەن جانە ناقتى ارەكەتپەن وفيتسەر - اسكەرلەردىڭ جاقسى باعاسىن الدى.
ماسەلەنى تىكە بەتكە الىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. ”تەرەڭ، ناقتى، ەگجەي - تەگجەيلى، دالمە - ءدال، ءونىمدى“ بولۋ ادىسىنەن تولىق پايدالانىپ، نازاردى پارتكومنىڭ سوعىسقا دايىندالۋعا، سوعىس جۇرگىزۋگە باسشىلىق ەتۋ قابىلەتىنە شوعىرلاندىرىپ، قارۋلى كۇشتەردى، قۇرىلىس جۇمىستارىن، سوعىسقا دايىندالۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋدى كۇشەيتىپ، سوعىس جۇرگىزۋ دارىندىلارىن قامداۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ سياقتى ءتۇيىندى ماسەلەلەردى شوعىرلى تۇردە ارناۋلى تاقىرىپتا زەرتتەپ، بارلىق ادام تاقىرىپ الىپ زەرتتەپ، ۇستىرتكە شىعىپ، قاراۋىلدارعا بارىپ، سوعىس ورىندارىنا كىرىپ، ”بيىك عيماراتتاردى“ كورۋمەن بىرگە، ”كولەڭكەدەگى تار كوشەلەردى“ دە كورىپ، تۇيىندە تۇرۋ ۇلگىسىندەگى، بورشالاۋ ۇلگىسىندەگى، ”حابارلاندىرۋ شىعارماۋ، قۇلاق قاعىس ەتپەۋ، مالىمەت تىڭداماۋ، جول سەرىك ەرتپەۋ جانە كۇتىپ الۋعا قاراماۋ، نەگىزگى ساتىعا، جۇمىس باسىنا توتە بارۋ“ ۇلگىسىندەگى تەكسەرۋ - زەرتتەۋدى كەڭىنەن ورىستەتىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ تابىستارى جونىدەگى تالقىنى، اۋىس - كۇيىس جاساۋدى جاپپاي ۇيىمداستىرىپ، ءبىرسىپىرا سوعىسقا دايىندالۋعا شۇعىل قاجەتتى، سوعىس جۇرگىزۋگە شۇعىل قاجەتتى، وفيتسەر - اسكەرلەر اسىعا كۇتكەن ماسەلەلەردى شەشۋدى ىلگەرىلەتتى.
شىنداپ كىرىسىپ، قيىندىقتان تايسالماي، رەتتەۋ - تۇزەتۋدى يگەردى. ماسەلەنى رەتتەۋ - تۇزەتۋ، رەتتەۋ - وڭاۋ − ماڭىزدى ءتۇيىن ءارى قيىن ءتۇيىن. تەكسەرۋ - زەرتتەۋ، پىكىر تىڭداپ، جاي - جاپسارىن انىقتاۋ، تيپتىك دەلو مىسالدارىنا جىنتىكتەي تالداۋ جاساپ، قاينارىن تاۋىپ، تۇيىنشەگىن شەشۋ، جاتتىعۋ، ماشىق جۇرگىزىپ، قايتا - قايتا تەكسەرىپ ولقىلىقتاردى تابۋ سياقتى تاسىلدەردى جاپپاي قولدانىپ، كادرلار قوسىنىن تاربيەلەۋدى، رەتتەۋدى، اسكەري قوسىن كادرلارىنىڭ شىرىكتەسۋگە قارسى تۇرۋ تاربيەسىن، ءتۇيىندى كاسىپ سالالارىن وڭاۋ، رەتتەۋ - وڭاۋ ماسەلەلەرىن جاپپاي ەنگىزىپ، بۇگە - شىگەسىن انىقتاۋ ماسەلەسىن جاپپاي، جۇيەلى تەكسەرىپ ورتاعا قويىپ، ءبىر ماسەلەنى اداقتاۋ تىزىمدىگى، ءبىر ارناۋلى رەتتەۋ - وڭاۋ جوباسى ارقىلى رەتتەۋ - تۇزەتۋدى، رەتتەۋ - وڭاۋدى ىلگەرىلەتتى. پارتكوم القا مۇشەلەرى باستاماشىلدىقپەن قامال الىپ، مەرزىمدى ۋاقىتتا ”تىزىمدىكتى جاريالاپ“، ”ەلەكتەن وتكىزىپ“، ءبىر - بىرلەگەن ماسەلەلەردى شەشۋ بارىسىندا قىزمەتتى تياناقتاندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، اسكەري قوسىن قۇرىلىسىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشتى.
دەن قويا، كۇش سالا قيىن ماسەلەلەردى شەشتى. ”اسكەرلەرگە مەيىر جەتكىزىپ، اسكەرلەردى ۋايىمنان ارىلتۋ قيمىلىن ۇيىمداستىردى“، ”ساياساتتان تولىق، جاقسى پايدالانىپ، ومىرشەڭدىك كۇشتى، قوزعاۋشى كۇشتى قاۋلاتۋ ارناۋلى ارەكەتىن ورىستەتتى“، ”ءۇي ىشىندەگىلەرگە قىزمەت وتەۋ اۋماعى سەلبەستىك ارناسىن ىركىلىسسزدەندىردى“... جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارى مەيىرىممەن، سۇيىسپەنشىلىكپەن قىزمەت ىستەپ، ناقتى قيىن ماسەلەلەردى كومەكتەسىپ شەشتى. ناقتى ءىس ءبىتىرۋ نىسانى تىزىمدىگىن جاپپاي جاساپ، وفيتسەر - اسكەرلەردىڭ شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ءزارۋ ماسەلەلەرىنە قاراتا دەر كەزىندە كۇدىك - كۇماننان ارىلتىپ، تالاپ - تىلەكتەرگە جاۋاپ قايتاردى. قاتاڭ شارا بەلگىلەپ، ”بەس كوپ“ ماسەلەسىن قىسقارتىپ، قيىنشىلىقتى شەشۋ، قيىنشىلىعى بارلارعا كومەكتەسۋ ۇدايىلىق مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، بالالاردىڭ مەكتەپكە كىرۋى، تۇرعىن ءۇي قامتاماسىزدىعى، ءوسىپ - تولىسۋ سياقتى جاقتارداعى قيىنشىلىقتارىن كۇش سالا شەشىپ، ”قاجەت تىزىمدىگىن“ ”باقىت تىزىمدىگىنە“ اينالدىردى.
ونىمدىلىك كوپكە ءمالىم، اسەر شىنايى بولدى. جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارى ءبىر دارەجە ءبىر دارەجەنى يگەرىپ، ءبىر دارەجە ءبىر دارەجەگە باستاماشىلدىق ەتىپ، ناقتى ماسەلەنى شەشىپ، ماسەلەنى شىنايى شەشىپ، قالىڭ وفيتسەر - اسكەرلەرگە نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە الا كەلگەن ناقتى، پاك تە كىرشىكسىز، قاراپايىم ستيلدى شىنايى سەزىندىردى.
ۇيرەنۋ ارقىلى ىستەۋدى جەبەدى − جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، ىسكەرلىك كورسەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتتى
”تاسقىن سۋ شەگىنبەسە، ءبىز استە شەگىنبەيمىز“!
”7 - ايدىڭ سوڭى، 8 - ايدىڭ باسى“ تاسقىننان ساقتانۋدىڭ شەشۋشى مەزگىلىندە حالىق ارمياسى ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى نۇسقاۋلارىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، بۇيرىقتى ەستي سالا اتتانىپ، باتىلدىقپەن اتويلاپ الدا ءجۇرىپ، اۋىر مىندەتتى باتىلدىقپەن ارقالاپ، تاسقىننان ساقتانۋدىڭ، تاسقىنعا قارسى اتتانۋدىڭ، اپاتتان قۇتقارۋدىڭ الدىڭعى شەبىنە شۇعىل كومەككە اتتانىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتتەرى ارقىلى حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋ بورىشىن، جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋدى ءتۇسىندىرىپ، پارتيا تۋىن تاسقىننان ساقتانۋدىڭ، تاسقىنعا قارسى اتتانۋدىڭ، اپاتتان قۇتقارۋدىڭ الدىڭعى شەبىندە بيىك جەلبىرەتتى.
امالياتتا جۇزەگە اسىرا العاندا عانا، نازاريانىڭ قۇدىرەت - كۇشى ساۋلەلەنەدى؛ ۇيرەنۋ جەتىستىگىن، ءسوز جوق، امالياتتىق ونىمدىلىككە سۇيەنىپ سىننان وتكىزۋ كەرەك. جۇن دارەجەلىدەن جوعارى ورىنداردىڭ پارتكوم ورگاندارى تاربيە مەن امالياتتى ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولىپ، ىستەۋدىڭ باعدارىن تۇزەتىپ، ىستەۋدىڭ قوزعاۋشى كۇشىن ارتتىرىپ، ىستەۋدىڭ بىرىككەن كۇشىن قالىپتاستىرىپ، تاسقىنداعان ادال سەنىمدى، ساياسي ىنتانى، بورىش - جاۋاپكەرشىلىكتى شىندىققا جۇگىنىپ، ناقتى ءىس ىستەيتىن، شىنايى يگەرىپ، تىڭعىلىقتى ىستەيتىن قۋاتتى كۇشكە اينالدىردى.
تەمىر ساۋىتتى قوسىندار تۇتقيىل شابۋىلداپ، ۇرىس سۇراپىل ءجۇرىلىپ، اسكەري كەمە قوسىندارى كوك تەڭىزدە جىگەرىن جانىپ، سوعىس ۇشاعى بۇلتتى اسپاندى تىلگىلەدى... ناق اسكەر قارسىلاسۋ جاتتىعۋى، رايون اتتاعان بازالانعان ماشىق، بورىش تاقىرىپتىق جاتتىعۋى، جۇڭگو − شەتەل بىرلەسكەن جاتتىعۋى، ماشىعى سياقتى جاتتىعۋ، ماشىق قيمىلدارىن جاپپاي ورىستەتىپ، بۇكىل ارميادا جوعارىدان تومەنگە دەيىن اسكەر جاتتىقتىرىپ، سوعىسقا دايىندالۋدى جاپپاي كۇشەيتۋ، جەڭىسكە جەتۋ قابىلەتىن جەدەل جوعارىلاتۋ جىگەر - قايراتى بارلىق جەردە ايگىلەندى.
تەڭىز، اۋە بىرلەسكەن سوعىس دايىندىعى ساقتىق شارلاۋىنان جانە بىرلەسكەن جاتتىعۋدان، ماشىقتان تەڭىز - مۇحيت ۇقىعىن قورعاۋعا، شەكارانىڭ ورنىقتىلىعىن قورعاۋعا دەيىن حالىق ارمياسى اسكەري ىستەر كۇرەسىن باتىل، جاندى ورىستەتىپ، بەرىك ەرىك - جىگەر قاسيەتى، يكەمدى سوعىس تاكتيكاسى، پارمەندى اسكەري ىستەر ارەكەتى ارقىلى كۇردەلى جاعداي مەن قاتاڭ كۇرەس سىناعىنان ءوتىپ، اسكەري ىستەر كۇشىن جاڭا دامۋدى جۇزەگە اسىرۋعا پايدالانىپ، مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن، دامۋ مۇددەسىن باتىل قورعادى.
پارتكوم ورگاندارى نەگىزگى ساتى قۇرىلىسىن كۇش سالا مىقتى يگەرىپ، كومەكتەسىپ جەتەكتەۋدى، كومەكتەسىپ قۇرۋدى دارەجەگە ءبولىپ، تۇرگە ءبولىپ ورىستەتۋدە ”ءبىر كىلت ءبىر قۇلىپتى اشۋدى“ ورىنداپ، نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى شۋجيلەرىن جوعارى مەكتەپتەرگە بارىپ، ساباقحانالارعا بارىپ شوعىرلى كەزەكپەن وقۋعا جانە ۇدايىلىق باۋلۋعا قاتىناسۋعا ۇيىمداستىرىپ، باسشىلار، ورگان كادرلارى ءبىرىنشى شەپكە بارىپ، اسكەر بولىپ لياندا تۇرىپ، اسكەري سۇيىسپەنشىلىكتى قايتا ەسكە الىپ، اسكەر بولۋدى قايتالاي سەزىنىپ، بۇكىل ارميادا ارميانى قۇدىرەتتەندىرۋ نىساناسىن امالياتتا ايگىلەۋدەگى ۇلگىلى ورىنداردى جانە ۇلگىلى جەكەلەردى حابارلاندىرۋ شىعارىپ ماداقتاپ - سيلاۋ ارقىلى تيپتىك ۇلگى تىكتەپ، بۇكىل ارميادا جوعارىدان تومەنگە دەيىن اناعۇرلىم پارمەندى شارا ارقىلى نەگىزگى ساتى قۇرىلىسىن مىقتى يگەرىپ، نەگىزگى ساتى اسكەري قوسىندارىنىڭ تىڭ ومىرشەڭدىك كۇش، قوزعاۋشى كۇش قاۋلاتۋىن ىلگەرىلەتتى.
يدەيا تۋى بەتالىسقا جەتەكشىلىك ەتتى، اسقاق جىگەرمەن بولاشاققا ۇمتىلدى. بۇكىل ارميادا ءار دارەجەدەگىلەر شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، شي جينپيڭنىڭ ارميانى قۇدىرەتتەندىرۋ يدەياسىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، ارميا قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىعى كۇرەس نىساناسىن كوزدەپ، رۋحاني كۇيدى تاسقىنداتىپ، ەكپىندەي العا ىلگەرىلەۋ كۇشىن ۇيىستىرىپ، بۇكىل ارميانىڭ جاڭا تاريحي شارت - جاعدايدا بۇرىن بولىپ كورمەگەن دارەجەدەگى ىنتىماعىن، تۇتاستىعىن جۇزەگە اسىرىپ، اسكەري قوسىننىڭ وسىزاماندانۋ دەڭگەيىن جەدەل جوعارىلاتىپ، پارتيا مەن حالىق جۇكتەگەن ءتۇرلى مىندەتتەردى باتىل ورىندادى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 9 - ايدىڭ 13 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)