شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ٴتىلشىسى پان جيە
ەپستەيننىڭ سۋرەتى شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
«مەن جۇڭگونى سۇيەمىن، جۇڭگو حالقىن سۇيەمىن، جۇڭگو مەنىڭ مەكەنىم، ٴدال وسىنداي ماحاببات مەنىڭ قىزمەتىمدى جانە تۇرمىسىمدى جۇڭگونىڭ تاعدىرىمەن بايلانىستىردى». بەيجيڭ باباۋشان توڭكەرىستىك قابىرستانىندا كىتاپ بەتى فورماسىنداعى تاس ەسكەرتكىشتە وسىنداي ٴبىر جول جازۋ جازىلعان.
بۇل ٴسوزدى ايتۋشى يسراەل ەپستەين، جۇڭگو ازاماتى بولعان شەتەلدىك.
1915 - جىلى 4 - ايدا ەپستەين ۆارشاۆاداعى ٴبىر ەۆرەي وتباسىندا ٴومىر ەسىگىن اشقان. 2 جاسىندا ول اتا - اناسىنا ەرىپ جۇڭگوعا كەلگەن، الدىمەن حاربيندە، كەيىن تيانجيندە قونىستانعان.
1937 - جىلى لۋگوۋچياۋ ۋاقيعاسى تۋىلعاننان كەيىن، ەپستەين جۇڭگوداعى مايدان ٴتىلشىسى ٴومىرىن باستايدى. تيانجين، نانجيڭ، ۋحان، گۋاڭجوۋ، شياڭگاڭ − جۇڭگو حالقىنىڭ شاپقىنشىلىققا قارسى تۇرۋىنىڭ الدىڭعى شەبىندە ول ينتەرناتسيوناليزم جاۋىنگەرى بولىپ جەتىلىپ شىقتى. ول باستان - اياق جۇڭگو حالقىمەن بىرگە تۇرىپ، دۇنيە جۇزىنە جاپون فاشيستەرىنىڭ جۇڭگودا وتكىزگەن سوعىس زورلىق - زومبىلىق ارەكەتتەرىن اشكەرەلەپ، جۇڭگو ارمياسى مەن حالقىنىڭ قاندى شايقاس جۇرگىزىپ، وتاندى جويىلۋدان قۇتقارىپ قالعان ۇلى ەرلىگىن جىرلادى.
1944 - جىلى ەپستەين امەريكا حالىقارالىق بىرىككەن اگەنتتىگىنىڭ ٴتىلشىسى رەتىندە، تىلشىلەر ۇيىرمەسىمەن بىرگە يان - انعا كەلەدى. ونىڭ ماۋ زىدۇڭ، جوۋ ىنلاي، جۋ دى قاتارلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلارىنا تىلشىلىك جاساپ جازعان 20 نەشە ادەبي حابارى «نيۋ - يورك ۋاقىت گازەتىندە» جاريالانادى، سونداي - اق «جۇڭگوداعى اياقتالماعان توڭكەرىس» اتتى كىتاپقا ەنگىزىلەدى. بۇل كىتاپ 1947 - جىلى امەريكادا باسىلىپ، كوپ تىلگە اۋدارىلىپ، بۇكىل دۇنيە جۇزىنە جۇڭگونىڭ جاپونيا شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىسىن تانىستىرىپ، حالىقارادا زور ىقپال تۋدىردى.
يان - اندا ول ونداعى جۇڭگولىق كاسىپتەستەرىنە ىرىقتىلىقپەن كومەكتەستى. شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ اعىلشىن تىلىندەگى تۇڭعىش تەلەگرامماسى ونىڭ قولىمەن جازىلعان سوڭ بارىپ تاراتىلعان بولاتىن. سودان باستاپ دۇنيە ٴجۇزى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ٴۇنىن ەستىدى.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلىپ كوپ وتپەي، ورتالىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ ورىنباسار ٴتوراعاسى سۇڭ چيڭليڭنىڭ ۇسىنىسىمەن ەپستەين جۇڭگوعا قايتىپ، جاڭا جۇڭگونىڭ سىرتقى ۇگىت جۋرنالى «جۇڭگو قۇرىلىسىن» (كەيىن اتى «بۇگىنگى جۇڭگو» بولىپ وزگەردى) شىعارۋ قىزمەتىنە قاتىناسادى.
ەپستەين 1957 - جىلى جۇڭگو ازاماتتىعىن الادى، 1964 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى. ونىمەن نەشە 10 جىل بىرگە قىزمەت ىستەگەن، «بۇگىنگى جۇڭگو» جۋرنالى مەكەمەسىنىڭ بۇرىنعى ٴبىرىنشى ورىنباسار باس رەداكتورى جاڭ يان بىلاي دەپ قورىتىندىلاعان بولاتىن: ەپستەيننىڭ جۇڭگونىڭ سىرتقى ۇگىتى ٴۇشىن قوسقان ۇلەسى ٴبىر ماقالانى جاقسى رەداكسيالاۋىندا نەمەسە ٴبىر جۋرنالدى جاقسى شىعارۋىندا عانا ەمەس، قايتا ستراتەگيا جانە تاكتيكا دەڭگەيىنەن جاڭا جۇڭگونىڭ سىرتقى ۇگىت ىستەرى ٴۇشىن سىندارلى اقىل - كەڭەس بەرۋىندە جاتىر.
«تاريحتىڭ ماعان بەلگىلەپ بەرگەن ۋاقىت كەڭىستىگىندە جۇڭگو حالقىنىڭ توڭكەرىس ىستەرىن ٴوز باسىمنان كەشىرگەننەن جانە وعان قويان - قولتىق ارالاسقانىمنان ارتىق اناعۇرلىم جاقسى ٴارى اناعۇرلىم ماعىنالى ٴارقانداي ٴىس جوق دەپ قارايمىن»، - دەپ جازادى ەپستەين ٴومىربايانى ەستەلىگىندە.
2005 - جىلى 5 - ايدا ەپستەين بەيجيڭدە ناۋقاستان قايتىس بولدى. جۇبايى حۋاڭ حۋانبي كۇنى بۇگىنگە دەيىن ەپستەيننىڭ سول جىلدارى جازعان جۇڭگو ازاماتتىعىنا ٴوتۋ ٴوتىنىشى مەن پارتياعا كىرۋ ٴوتىنىشىن ساقتاپ كەلەدى، سارعايعان قاعاز بەتتەرىندەگى اعىلشىنشا ٴاربىر جەكە ٴسوزدىڭ استارىندا وتتاي لاۋلاعان جۇڭگو جۇرەگى جاتقان ەدى.
«ول جان - تانىمەن جۇڭگوعا بەرىلدى، جۇڭگوعا بولەكشە سۇيىسپەنشىلىگى بار، ٴارقانداي ۋاقىتتا، ٴارقانداي جەردە بولسىن، ٴارقانداي ادامنىڭ جۇڭگونىڭ اتاق - ابىرويىنا زيان سالۋىنا جول بەرمەدى»، - دەدى حۋاڭ حۋانبي، ەپستەين ٴومىر بويى جۇڭگونى جازدى، ول بەينە جۇڭگو ٴۇشىن ومىرگە كەلگەندەي، جۇڭگونى شەكسىز ٴسۇيدى، تارىداي داق تۇسپەگەن تۇنىق سەزىممەن ٴسۇيدى.
«جۇڭگولىقتار جايشىلىقتا وتانشىلدىقتان ينتەرناتسيوناليزمگە بەت الدى، ال مەن ينتەرناتسيوناليزمنەن وتانشىلدىققا بەت الدىم». ەپستەيننىڭ وسى ٴبىر اۋىز ٴسوزى ونىڭ بۇكىل ٴومىرىنىڭ قورىتىندىسى ەدى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 2 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)