1943 - جىلى 5 - ايدىڭ 7 - كۇنى جاۋلار «بەتتەستىرىپ سۇراققا تارتۋ» سوراقى ويىنىن قويادى، چىن تانچيۋ ساتقىنداردىڭ جالعان ايعاعىن اياماي سوگىپ، جاۋلاردى مازاقتايدى.

سۋرەتتى لي دۇڭ سىزعان

ٴبىر قوڭىر شارپى، ەسكىرگەن قالپاق، جاعاسى ۇيكەلىپ اعارىپ كەتكەن قۇرىم پالتو.... 8 - ارميانىڭ شينجياڭداعى ٴىس باسقارماسى ەسكەرتكىش سارايىنا بارعانىڭىزدا، پارتيامىزدى قۇرۋشىلاردىڭ ٴبىرى، توڭكەرىستىك قۇربان چىن تانچيۋدەن قالعان زاتتارعا ىجداعاتتى قۇرمەتپەن قاراساڭىز، قان كەشىپ، وتقا ورانعان توڭكەرىس داۋىرىنە قايتقانداي بولاسىز.

1942 - جىلى 9 - ايدىڭ 17 - كۇنى شىڭ شىساي جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ شينجياڭداعى مۇشەلەرىن تۇگەلدەي مىرزا قاماققا الىپ، شينجياڭداعى جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ ۇلتتىق بىرلىكساپ شەبى تۇبەگەيلى بۇلىنەدى. چىن تانچيۋ بارلىق جولداستاردى يان - ان ستيل دۇرىستاۋ قۇجاتىن ۇيرەنۋگە ۇيىمداستىرادى ٴارى اقيقاتتان تايماۋ تاربيەسىن جۇرگىزۋگە باسا ٴمان بەرەدى. ول كوپشىلىككە بىلاي دەيدى: جاۋدىڭ تۇرمەسىن توڭكەرىسشىلەردى شىنىقتىراتىن مەكتەپكە، جاۋمەن كۇرەس جاسايتىن سوعىس مايدانىنا، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرىپ، وتاندى قۇتقارۋ دارىپتەمەسىن ۇگىتتەيىن مىنبەگە اينالدىرىپ، جاۋدىڭ ويدان ويدىرعان وتىرىگى مەن كوممۋنيستەرگە جالا جاپقان سۇرقيا قاسكۇنەمدىگىن اشكەرەلەۋىمىز كەرەك.

1943 - جىلى 2 - ايدىڭ 7 - كۇنى شىڭ شىساي چىن تانچيۋ قاتارلى كوممۋنيستەردى 2 - تۇرمەگە قامايدى. ارتىنان جۇڭگو گومينداڭ ورتالىق اتقارۋ كوميتەتى تەكسەرۋ - ساناق مەكەمەسىنىڭ جوعارى دارەجەلى تىڭشىسى، گومينداڭ ورتالىق ساياسي مەكتەبىنىڭ تاربيە مەڭگەرۋشىسى ۋاڭ دىپۋ باستاعان ايتىلمىس «شينجياڭعا ارنايى جىبەرگەن تەرگەۋ ۇيىمى» ديحۋاعا (قازىرگى ٴۇرىمجى) كەلىپ، ٴتۇيىندى تۇردە چىن تانچيۋگە، ماۋ زىمينگە تەرگەۋ جۇرگىزىپ، تەرگەۋ ارقىلى ولارعا «قاسكۇنەمدىكپەن بۇلىك تۋدىرىپ، ۇكىمەتتى اۋدارماقشى بولدى» دەگەندى زورلاپ مويىنداتىپ، پارتيادان قول ٴۇزىپ، كوممۋنيستىك پارتياعا قارسى تۇرۋ مالىمدەمەسىن جاريالاتۋ قيالىندا بولادى.

«جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى وسى جولداستاردى شينجياڭعا قىزمەتكە كومەكتەسۋگە جىبەردى، ٴبىز ۇكىمەتكە حاۋىپ توندىرەتىن ٴىس ىستەمەدىك، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ ۇلتتىق بىرلىكساپ شەبى ساياساتىنا قايشىلىق جاسامادىق». «ٴبىزدىڭ شينجياڭعا ىستەگەن ىستەرىمىز تۇگەلدەي اشىق، ورىندى ىستەر». جاۋ چىن تانچيۋدى قىپ - قىزىل شوقتىڭ ۇستىنە تۇرعىزىپ قويىپ، سۋعا شىلاعان كەندىر ارقانمەن سابايدى، تاياقتان تۇلا بويى جارالانادى، تابانى دا قولدىراپ كەتەدى. الايدا چىن تانچيۋ، استە، تىزە بۇكپەي قاسقايىپ تۇرىپ، «پارتيادان قول ٴۇزۋ مالىمدەمەسىنە» قول قويۋدان باس تارتادى، ول تاعى جاۋدىڭ سوتىن مىنبە رەتىندە پايدالانىپ، جاۋدىڭ وتىرىگى مەن جالا جابۋىن تويتارىپ، پارتيامىزدىڭ شينجياڭداعى ەلەۋلى ەڭبەكتەرىن ۇگىتتەيدى.

1943 - جىلى 5 - ايدىڭ 7 - كۇنى امالدارى تاۋسىلعان جاۋلار «بەتتەستىرىپ سۇراققا تارتۋ» سوراقى ويىنىن قويادى. جاۋ تەرگەۋ سوتىنىڭ ٴبىر جاق بۇرىشىن پەردەمەن قالقالاپ، ليۋ شيپيڭ سياقتى ساتقىنداردى پەردە ارتىنا جاسىرىپ، الدىن الا دايىنداپ العان «كۋاگەرلىك سوزدەرىن» ايتىپ، چىن تانچيۋدى مويىنداتپاقشى بولادى. «ولاردىڭ ايتقانى بۇكىلدەي وتىرىك، ولار قازىر ار - ۇجداننان جۇرداي». «مەن ۇكىمەت سوتىنىڭ ولاردىڭ نە ٴۇشىن ار - ۇجداننان بەزگەنىن اقىلداسۋىن تالاپ ەتەمىن!». چىن تانچيۋ ساتقىنداردى اياماي سوگەدى، جاۋلاردى كەلەكەلەيدى.

قاتتى كەلۋدىڭ ونىمدىلىگى بولماعانىن ٴبىلىپ، جاۋلار چىن تانچيۋگە ٴدامدى تاعام، تاعى ماپاي ماركالى تەمەكى بەرەدى، چىن تانچيۋ ونىڭ بارلىعىن دارەتحاناعا لاقتىرىپ تاستايدى. كەيىن شىڭ شىساي تەرگەۋ بولىمىنە ۋاقىتشا تەلەفون سىمىن تارتقىزىپ، تەلەفوندا چىن تانچيۋدى تىزە بۇگۋگە ٴناسيحاتتايدى. چىن تانچيۋ شىڭ شىسايدى كەلىستىرىپ سىباپ، تەلەفوندى لاقتىرىپ جىبەرەدى.

1943 - جىلى 9 - ايدىڭ 27 - كۇنى شىڭ شىساي بۇيرىق بەرىپ، چىن تانچيۋدى استىرتىن ولتىرتەدى، توڭكەرىستىك قۇربان تيانشان تاۋىنىڭ باۋرايىندا ماڭگىلىك ۇيقىعا كەتەدى، سول كەزدە 47 جاستا بولاتىن. حاباردى سىرتقا تاراتپاعاندىقتان، 1945 - جىلى اشىلعان جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 7 - قۇرىلتايىندا ول جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ مۇشەلىگىنە سايلانادى. جوۋ ىنلاي كەزىندە جوعارى باعا بەرىپ بىلاي دەيدى: «چىن تانچيۋ جولداس ناعىز بولشەۆيك».

چىن تانچيۋ ىستىق قانىمەن جانە ومىرىمەن كوممۋنيستەردىڭ تاۋداي جىگەرىن جازىپ، جاۋ ماڭگى تالقانداي المايتىن قورعانعا اينالدى.

(شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى گاۋ ۋا)