قۇمىل اۆياتسيا بەكەتى:

جۇڭگوعا كومەككە بەرىلگەن سوعىس ۇشاقتارى وسى ارادان ۇشتى

جاپونعا قارسى سوعىس مەزگىلىندە قۇمىل اۆياتسيا بەكەتى سول كەزدەگى باتىس سولتۇستىك حالىقارالىق قاتىناس لەنياسىنداعى سوعىس ۇشاقتارىن جابدىقتاۋ بازالارىنىڭ ٴبىرى بولدى. سۋرەتتى شى رۋي سىزعان

قۇمىل اۋەجايىنان ارالىعى 2 كيلومەترگە جەتپەيتىن جەردە، كەرپىش - بەتون قۇرىلىمدى سوۆەت ۇلگىسىندەگى قۇرىلىس بار، بۇل ارا جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس كەزىندە اتى ايگىلى قۇمىل اۆياتسيا بەكەتى بولاتىن. قۇمىل اۆياتسيا بەكەتى سول كەزدە باتىس سولتۇستىك حالىقارالىق قاتىناس جەلىسىندەگى سوعىس ۇشاقتارىن قۇراستىرۋ بازالارىنىڭ ٴبىرى ەدى، 1937 - جىلدىڭ سوڭىنان كەيىن، سوۆەت وداعىنىڭ جۇڭگوعا كومەككە بەرگەن كوپتەگەن سوعىس ۇشاقتارى وسى ارادا قۇراستىرىلعاننان كەيىن جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىستىڭ الدىڭعى شەبىنە اتتانادى.

وداقتاس ەلدەردىڭ اسكەري كومەك زاتتىق ماتەريالدارىنىڭ تاسىمالدانۋىن قامتاماسىز ەتۋ − شينجياڭنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىسقا بولعان ٴبىر ۇلكەن ۇلەسى. سوۆەت وداعىنىڭ جۇڭگوعا كومەككە بەرگەن زاتتىق ماتەريالدارىنىڭ تاسىمالدانۋ ماسەلەسىن شەشۋ ٴۇشىن، ديحۋادا (قازىرگى ٴۇرىمجى) ورتالىق تاسىمال كوميتەتىنىڭ شينجياڭ بولىمشە كوميتەتى قۇرىلادى، سونىمەن بىرگە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ شينجياڭدا تۇراتىن ۋاكىلدەرىنىڭ قۇلشىنۋىنىڭ ارقاسىندا، قۇرلىق جولى جانە اۆياتسيا حالىقارالىق جۇڭگوعا كومەككە بەرىلگەن زاتتىق ماتەريالدار قىزىل تاسىمال جەلىسى اشىلادى، مۇنىڭ ىشىندەگى اۆياتسيا جەلىسى − الماتىدان قۇلجا، ديحۋا، قۇمىل، جيۋچۋان ارقىلى لانجوۋعا جەتەتىن اۋە تاسىمال جەلىسى ەدى. وسى اۋە تاسىمال جەلىسىنىڭ ىركىلىسسىز بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ ٴۇشىن، شينجياڭ قۇلجادان قۇمىلعا دەيىن 5 اۆياتسيا بەكەتىن قۇرادى. كوممۋنيستەر وسى ٴۇشىن كوپ تەر توگەدى، ماۋ زىمين شينجياڭ ولكەلىك قازىنا مەڭگەرمەسىنىڭ قىزمەتىن باسقارىپ تۇرعان كەزىندە، حالىقارالىق تاسىمال جەلىسىنە ساياتىن حات - قاتىناستى بارلىق حات - قاتىناستىڭ الدىنا قويىپ، كەلگەن زامان دەرەۋ ٴبىتىرۋدى تالاپ ەتەدى. قۇمىل اۆياتسيا بەكەتىن كەڭەيتىپ سالۋ كەزىندە، كوممۋنيستەردىڭ ۇندەۋىندە قۇمىل جۇرتشىلىعى اقشاسى بارلارى اقشا شىعارىپ، ەڭبەككۇشى بارلارى ەڭبەككۇش شىعارادى، ٴبىر جىلعا جەتپەيتىن ۋاقىتتا بەنزين قامباسى، وق - ٴدارى قامباسى، ۇشاق بولشەكتەرى قامباسى، اۋەجاي لاپاسى، اۆتوكولىك قويماسى جانە ۇشاق جوندەۋ زاۆود ۇيلەرى سياقتىلار ىركەس - تىركەس سالىنىپ ٴبىتىپ، پايدالانۋعا بەرىلەدى.

سوۆەت وداعىنان ۇشقان ٴبىر ٴبولىم شاعىن تۇرپاتتى ۇشاقتار شينجياڭ ارقىلى لانجوۋعا بارۋ جولىندا توقتاۋسىز ۇشۋ قۋاتى ٴالسىز بولعاندىقتان لانجوۋعا توتە جەتە المايتىن. سوندىقتان سوۆەت وداعىنىڭ ماماندارى ۇشاق بولشەكتەرىن قۇمىلعا تاسىپ اپارىپ قۇراستىرۋ ۇسىنىسىن بەرەدى.

جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس جاعدايىنىڭ وزگەرىسى قۇمىلدى لەزدە سوۆەت وداعىنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس ٴۇشىن جۇڭگوعا كومەككە بەرگەن زاتتىق ماتەريالدارىنىڭ ماڭىزدى قامداۋ بەكەتىنە اينالدىرادى. جۇڭگو مەن سوۆەت وداعىنىڭ تەحنيكتەرى، جۇمىسشىلارى ۇنەمى كۇندىز - ٴتۇنى قىزمەت ىستەپ، ۇشاق بولشەكتەرىن تاسىعان اۆتوموبيلدەر جەتە سالىسىمەن دەرەۋ ساندىقتى اشىپ قۇراستىرىپ، ۇشۋدى سىناق ەتەدى. سول كەزدەگى قۇمىل اۆياتسيا بەكەتى جۇڭگو جاق بەكەتىنىڭ باستىعى شۇي شوۋتۇڭ ەستەلىگىنە بىلاي دەپ جازادى: 15—伊 قوس قاناتتى سوعىس ۇشاعى قۇمىلعا جەتكىزىلگەننەن كەيىن قۇراستىرىلدى، ۇشاق بولشەكتەرى اۆتوموبيلمەن قۇمىلعا (ەكى اۆتوموبيلمەن ٴبىر ۇشاق تاسىلدى) جەتكىزىلدى. اۆتوموبيل بەكەتكە كەلگەننەن كەيىن، الدىن الا قازىلعان جەر استى جولىنا دەرەۋ كىرگىزىلىپ، ونان كەيىن بۇراندالارى اعىتىلىپ، تراكتورمەن ۇشاق تۇلعاسى سۇيرەپ شىعارىلدى، ونان سوڭ تاعى ٴبىر اۆتوموبيلدەگى ٴۇش قاباتتى پانەركالى ساندىق اشىلىپ، وڭ - سول، ۇستىڭگى - استىڭعى قاناتى الىپ شىعىلىپ، زاۆودتان شىققان رەت ٴنومىرى جانە تۇسىندىرمەسى بويىنشا ۇشاق قاناتى ورناتىلىپ بولعاننان كەيىن بەنزين قۇيىپ سىناپ كورىلدى.

ساناققا قاراعاندا، 1937 - جىلى 10 - ايدان 1939 - جىلى 8 - ايعا دەيىن سوۆەت وداعىنىڭ جۇڭگوعا كومەككە بەرگەن اسكەري زاتتىق ماتەريالدارىنىڭ اراسىندا 985 ۇشاق، 82 تانكى، 1300 نەشە زەڭبىرەك جانە قىرۋار مىلتىق، وق - ٴدارى، جابدىق قۇمىل ارقىلى جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىستىڭ الدىڭعى شەبىنە جەتكىزىلگەن.

وتكەندەگى قۇمىل اۆياتسيا بەكەتى بۇگىنگى تاڭداعى قۇمىل · شينجياڭ اۆياتسيا تاريحى كورمە سارايىنا اينالدى، ٴار جىلى كوپتەگەن ەكسكۋرسيالاۋشىلار وسى اراعا ەكسكۋرسيالاي كەلىپ، سول سوعىس ٴورتى بوراعان جىلداردى قايتا ەسكە الىپ، جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس رۋحىن جالعاستىرادى.

(شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى گاۋ ۋا)