سۋرەتتە: شاپشال اۋدانىنداعى كوكتەمگى ەگىس الاڭى.          دۋ لەي فوتوسى

تىلشىلەرىمىز دۋ لەي، حان شاشا، ەرىكتى ٴتىلشى كاۋسار حابارلايدى. بايتاق دالاعا كوكتەم كەلىپ، ەگىس جۇمىستارى دا بىرتىندەپ باستالدى. تەمپەراتۋرانىڭ جىلىنۋىنا ىلەسىپ، ىلە وبلىسىنا توتە قاراستى اۋدان، قالالار ەگىس ۋاقىتىن مىقتى يگەرىپ، كوكتەمگى اۋىل شارۋاشىلىق وندىرىسىنە قاۋىرت كىرىستى. ىلە اڭعارىندا ديقاندار كوكتەمگى ەگىس جۇمىسىمەن قاربالاستانىپ، جاڭا ٴبىر جىلدا اۋىل شارۋاشىلىعى ٴونىم مولشەرىن ورنىقتىرىپ، مول ٴونىم الۋعا بەرىك نەگىز قالادى.

4 - ايدىڭ 4 - كۇنى شاپشال اۋدانى ٴتورتسۇمىن قالاشىعى ٴتورتسۇمىن قىستاعىنىڭ قۇدىق سۋىمەن سۋارىلاتىن اتىزدارىندا جۇگەرىنى تامشىلاتىپ سۋارۋ تۇتىكشەسىن توسەۋ مەن تۇقىم سەبۋ ٴبىر تۇلعالاندىرىلعان ماشينانى سۇيرەتكەن 3 تراكتور اتىز باسىندا تۇقىم سىڭىرۋمەن ارلى - بەرلى جۇيتكىپ ٴجۇر، وسى ماشينالارمەن جۇگەرى تۇقىمى توپىراققا دالمە - ٴدال سىڭىرىلۋمەن بىرگە، ەگىنشىلەر ماشينا سوڭىنان قالماي، تۇقىمنىڭ ٴسىڭىرىلۋى مەن تامشىلاتىپ سۋارۋ تۇتىكشەسىنىڭ توسەلۋ جاعدايىن قاداعالاي تەكسەرىپ، ٴاربىر سۇيەم جەردىڭ جوعارى ٴونىمدى سۋارىلۋى مەن تىڭايتقىش بەرىلۋىنە كەپىلدىك ەتۋدە.

كوكتەمگى ەگىس ــ ٴبىر جىلداعى ەگىس جۇمىسىنىڭ باستاماسى ٴارى تۇتاس جىلدا مول ٴونىم الۋدىڭ نەگىزى. بيىل اۋىل شارۋاشىلىق وندىرىسىندە جاقسى باستاما اشۋ ٴۇشىن شاپشال اۋدانىنداعى ەگىمشىلىك ٴىرى وتباسى لو جۇنجيە ٴتۇرلى اۋىل شارۋاشىلىق ماتەريالدارىن ەرتە دايىنداپ، اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارىن تەكسەرىپ جوندەدى.

لو جۇنجيە بىلاي دەدى: ”ٴار جىلى ىلەدە ورىك گۇلىنىڭ اشىلعان مەزگىلى ــ كوكتەمگى ەگىستىڭ باستالار شاعى. مەن بيىل 8000 مۋ جەرگە جۇگەرى ەگۋدى جوسپارلادىم. قازىرگە دەيىن 30 توننا جۇگەرى تۇقىمى، 800 توننا ۋرەا، 300 توننا فوسفور قىشقىلدى امموني، 300 توننا تامشىلاتىپ سۋارۋعا پايدالانىلاتىن كاليلى تىڭايتقىشتى زاپاس ساقتادىم، اۋىل شارۋاشىلىق ٴوندىرىس قۇرال - جابدىقتارى زاپاسى نەگىزىنەن جەتكىلىكتى بولدى. بيىل ’40 + 70 سانتيمەتر جيىلىكتە ەگۋ، دالمە - ٴدال رەتتەۋ - مەڭگەرۋ‘ سىندى جۇگەرى ەگۋ تەحنولوگياسىن قولداندىق، كۇزدە قىرمانىم قىزىلعا تولسا ەكەن دەيمىن. ٴبىز 4 - ايدىڭ 23 - كۇنىنەن بۇرىن 3 بولەك جەرگە تۇگەلىمەن تۇقىم ٴسىڭىرىپ بولۋدى جوسپارعا الىپ، بيىل مول ٴونىم الۋعا نەگىز قالاپ جاتىرمىز“.

كوكتەمگى ەگىس ٴوندىرىسىنىڭ ”العاشقى شايقاسىن“ ويداعىداي جۇرگىزۋ ٴۇشىن، شاپشال اۋدانى ەرتە جوسپارلاپ، ەرتە ورنالاستىرىپ، ەرتە تياناقتاندىرىپ، كوكتەمگى ەگىس ٴوندىرىس قۇرال - جابدىقتارى زاپاسىن ازىرلەۋ، اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارىن تەكسەرۋ - جوندەۋ سياقتى قىزمەتتەردى ىشكەرىلەي ورىستەتىپ، ەگىس داقىلدارىنىڭ كولەمدى بىرلىك ٴونىمىن جوعارىلاتۋ تەحنولوگياسى، جوعارى ساپالى شارۋالاردى تاربيەلەۋ سىندى ارناۋلى تاقىرىپتىق باۋلۋدى بەلسەنە ورىستەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيكتەرىن اتىز باسىنا بارىپ كوكتەمگى اۋىل شارۋاشىلىق وندىرىسىنە جەتەكشىلىك ەتۋگە ۇيىمداستىرىپ، شارۋالاردىڭ عىلمي جولمەن ەگىن ەگۋىنە، ۇيلەسىمدى ورنالاستىرۋ جاساۋىنا، ٴونىم مولشەرىن ورنىقتىرۋىنا كەپىلدىك ەتتىك.

ۇعىسۋعا قاراعاندا، شاپشال اۋدانى قازىرگە دەيىن 5228 توننا ٴتۇرلى تۇقىم، 27 مىڭ 475 توننا حيميالىق تىڭايتقىش جانە قوسپا تىڭايتقىش، 4000 توننادان استام تامشىلاتىپ سۋارۋ تۇتىكشەسى زاپاس قورىن ازىرلەگەن، كوكتەمگى ەگىس جۇمىسىنا دايىندالعان اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى 21 مىڭ 524 داناعا جەتىپ، %100 تەكسەرۋ - جوندەۋدەن وتكەن. بيىل شاپشال اۋدانى كوكتەمگى ەگىس كولەمىن ٴبىر ميلليون 422 مىڭ 400 مۋعا جەتكىزىپ، ٴبىر ميلليون 280 مىڭ مۋ جەردى تەگىستەپ، 4 - ايدىڭ 1 - كۇنىنە دەيىن 104 مىڭ 200 مۋ جەرگە تۇقىم سىڭىرگەن.

كۇنەس اۋدانى زەكتى قالاشىعى اشىلى قىستاعىنىڭ اتىز باسىنان اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارىنىڭ موتور ٴۇنىن ەستىپ، قاۋىرت تۇقىم سىڭىرۋمەن قاربالاستانىپ جاتقان ەگىنشىلەردى كورەسىز، مۇنىڭ ٴبارىن جاندى دا جالىندى كوكتەمگى ەگىس كارتيناسى دەۋگە بولادى.

اشىلى قىستاعىنداعى ەگىمشىلىكپەن شۇعىلداناتىن وتباسى ليۋ جيانلي بىلاي دەدى: ”سوڭعى جىلدارى اۋىل شارۋاشىلىعىنا تيىمدىلىك جاساۋ ساياساتى ۇزدىكسىز تياناقتانىپ، ٴار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەردىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ٴوندىرىسى قىزمەتىنە وسكەلەڭ ٴمان بەرۋىندە، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق جۇيەسىندەگى تەحنيكتەردىڭ قاداعالاي قىزمەت وتەۋىندە كوپشىلىكتىڭ جۇگەرىنىڭ بىرلىك ٴونىمىن جوعارىلاتۋعا دەگەن سەنىمى ارتتى. سوندىقتان مەن بيىل 200 مۋدان استام جەرگە جۇگەرى ەگۋگە دايىندالىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ماتەريالدارىن ەرتە باستان ساقتاپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا پايدالانىلاتىن ماشينالاردى جوندەپ، ٴتيىمدى مەزگىلدە كوكتەمگى ەگىس قىزمەتىن ورىستەتىپ، جىل سوڭىندا مول ٴونىم الىپ، كىرىسىمدى ارتتىرۋعا قۇلشىنۋدامىن“.

زەكتى قالاشىعى اۋىل شارۋاشىلىق كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى اماندىق تۇردىقازى تىلشىگە بىلاي دەدى: كوكتەمگى ەگىس قىزمەتىنىڭ ٴتارتىپتى جۇرگىزىلۋىنە كەپىلدىك ەتۋ ٴۇشىن، كەڭسەمىز الدىن الا جوسپار جاساپ، تەحنيكتەردى اتىز باسىنا بارىپ، شارۋالارعا تەحنيكالىق جاقتان جەتەكشىلىك ەتۋگە جانە قىزمەت وتەۋگە، شارۋالاردىڭ ٴوندىرىس بارىسىندا جولىققان قيىن ماسەلەلەرىن شەشۋگە ۇيىمداستىردى. سونىمەن بىرگە، اۋىل شارۋاشىلىق ماتەريالدارىمەن قامداۋدى بەلسەنە سايكەستىرىپ، تۇقىم، حيميالىق تىڭايتقىش، اۋىل شارۋاشىلىق دارىلەرى سياقتى زاتتاردىڭ جەتكىلىكتى بولۋىن قامتاماسىز ەتتى. قازىر بۇكىل قالاشىقتاعى جۇگەرى ەگۋ قىزمەتى ٴساتتى جۇرگىزىلۋدە.