ٴتىلشىمىز يۇڭ شۇيفىڭ، ەرىكتى تىلشىلەر گاۋ حۇڭيە، حۋ يۇيتاۋ حابارلايدى. ىلە وبلىسى شينجياڭداعى ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىعى ٴوندىرىسى رايونى رەتىندە سوڭعى جىلداردان بەرى جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋدى جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدىڭ ماڭىزدى شاراسى ەتىپ، جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزىن استىق حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىزداندىرۋدىڭ ۇلگى ينجەنەرياسىنا اينالدىردى.
5 ـ ايدىڭ 15 ـ كۇنى قۇلجا قالاسى يشۇي ٴمالى باسقارماسى يشيڭ الەۋمەتتىك اۋماعى ۇكىرچى تۇرعىندار تۇراعىنىڭ ٴبيداي اتىزىندا شينجياڭ ليانحى تۇقىم شارۋاشىلىعى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس جوراسى لوۋ گۋاڭۋي تەحنيكتەرمەن بىرگە كۇزدىك ٴبيدايدىڭ ٴوسۋ جاعدايىن تەكسەرگەندە مول ٴونىم ٴۇمىتىن بايقادى. بۇل كۇندەرى استىق تەڭىزىنە اينالعان وسى جەردىڭ بۇرىن سۋ تاپشىلىعىنان بىرنەشە جىل يەن قالعان جەر ەكەنى ەشكىمنىڭ دە ويىنا كەلمەيتىن ەدى. قازىر جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي (جوعارى ٴونىمدى سۋ ۇنەمدەۋ) نىسانىنىڭ تياناقتانىپ اتقارىلۋىنا ىلەسە، بۇل ماڭداعى ەگىستىك جەر قايتادان تىڭ تىرشىلىك تىنىسىنا يە بولعان، ونان دا ماڭىزدىسى عىلمي سۋارۋ جانە وسىزاماندانعان باسقارۋ ٴتاسىلى ارقىلى ”قاعىر جەردى استىق قامباسىنا اينالدىرۋداي“ اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى زور وزگەرىس جۇزەگە اسىرىلعان - دى.
ۇكىرشى تۇرعىندار تۇراعى اق شوقىنىڭ باۋرايىنا ورنالاسقان، بۇرىن سۋ تاپشى بولعاندىقتان جەردىڭ ٴونىم مولشەرى ٴبىرشاما تومەن بولىپ كەلگەن - دى. 2024 - جىلى مەملەكەتتىڭ نىسان قارجىسى جانە جەرگىلىكتى ورىننىڭ قارجى قۇراپ قولداۋىندا وسى ارادا جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي (جوعارى ٴونىمدى سۋ ۇنەمدەۋ) قۇرىلىسى نىسانى اتقارىلىپ، سۋ جەتىسپەۋدەن ەگىن سالۋدىڭ قيىن بولۋ ماسەلەسى كۇش سالا شەشىلگەن - دى. ”ٴبىزدىڭ بۇل جەرىمىزدەن بۇرىن سۋ تاپشىلىعى سەبەبىنەن مۋ باسىنان 100 دە 120 كيلوگرام عانا ٴونىم الاتىنبىز. جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسى نىسانىن ٴوتىنىش ەتۋ ارقىلى ٴبىز 7000 مۋ جەردى تۇگەلدەي جوعارى ولشەمدى ەگىنجايعا اينالدىردىق. بۇدان سىرت تاعى 8 ميلليون يۋان قارجى توپتاپ، 100 مۋ سۋ ساقتاۋ كولشىگىن جاسادىق. بۇرىن بۇقارا ٴوز بەتىمەن ٴبىر مۋ جەردى 50 يۋاننان اينالىمعا سالاتىن، سەرىكتەستىك قايتا مايعا الۋ فورماسىمەن ٴار مۋ جەردى 200 يۋاننان مايعا الىپ، سودان كەيىن شاعىن اتىزداردىڭ ٴبارىن بىرىكتىرىپ ۇلكەن اتىز جاسادى. بۇرىن 100 نەشە وتباسى ەگىپ كەلگەن وسى جەر قازىر كەڭ كولەمدە بىرىكتىرىلىپ ٴبىر وتباسى عانا ەگەتىن بولدى. بىلتىر جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىسى جانە اۋىل شارۋاشىلىعىن سيفرلاندىرۋعا بەرىلگەن قارجى ارقىلى بۇل جەردەگى ٴبيدايدىڭ مۋ باسىندىق ٴونىمى 600 كيلوگرامنان استى“، - دەدى ىلە ساۋىن سيىر فەرماسى ەگىن، مال شارۋاشىلىعىنا قارجى قوسۋ، دامىتۋ شەكتى سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار باس ديرەكتورى ۋاڭ لەي.
نىسان بىتكەننەن كەيىن بۇل اراداعى ەگىستىك جەر تۇقىم شارۋاشىلىعى سەرىكتەستىگىنىڭ ەگۋىنە جانە باسقارۋىنا ٴبىر تۇتاس كوتەرمەگە بەرىلەدى. سۋ مەن تىڭايتقىش ٴبىر تۇلعالانعان تامشىلاتىپ سۋارۋ تەحنيكاسى قولدانىلىپ، سۋ بايلىعىنان عىلمي، ۇيلەسىمدى پايدالانىلعاندىقتان مۋ باسىندىق ٴونىم مولشەرى دە بارىنشا جوعارىلادى. لوۋ گۋاڭۋي: ”بۇل جەردەگى ٴبيداي ٴدان الۋ مەزگىلىنە ٴوتتى، مۋ باسىندىق ٴونىم مولشەرى 700 دە 750 كيلوگرام اينالاسىندا بولاتىندىعى مەجەلەنۋدە“ دەپ تانىستىردى.
قازىر جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسى ارقىلى ٴاسىلى سۋ تاپشى بولۋ سەبەبىنەن ەگىن ەگۋ قيىن بولعان جەرلەردەن ٴونىمدى پايدالانعاندىقتان ەگىلگەن جەر كولەمى بۇرىنعىدان 4 ەسە كەڭەيدى. كەلەر جىلى سۋ ۇنەمدەۋدىڭ دالمە ـ ٴدال ۇلگىسىن قولدانىپ، ەگىس كولەمىن ونان ارى كەڭەيتىپ، بۇل ارانى جوعارى ٴتۇسىمدى ۇلگى كورسەتۋ ەگىمشىلىك بازاسى ەتىپ قۇرىپ شىعۋ جوسپارلاندى. ”جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسى نىسانى ارقىلى كوكتەمگى تاسقىن سۋىن كولشىكتە ساقتاپ الىپ، ەگىستىكتى سۋارۋ ارقىلى جوعارى ونىمگە يە بولامىز ٴارى جەردىڭ وزىندىك قۇنىن ارتتىرامىز“، ـ دەدى لوۋ گۋاڭۋي.
سوڭعى جىلدارى ىلە وبلىسى استىق حاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتۋ نىساناسىن مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، استىق ٴوندىرىس قۋاتىنىڭ زور دارەجەدە جوعارىلاۋىن جۇزەگە اسىردى.
نىلقى اۋدانىنىڭ جىلقى فەرماسىنداعى جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزىنا بارعاندا، بۇل ارانىڭ ”سالالى اتىزى“ ايرىقشا كوز تارتادى، جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىسى نىسانى اتقارىلعاننان كەيىن بۇرىنعى بىتىراندى ەگىستىك جەر قايتادان جوبالانىپ، رەتتەلىپ، ”شاعىن اتىز“ ”ۇلكەن اتىزعا“ اينالدى. جىلقى فەرماسىنداعى ەگىنشى فاڭ شۋەلين بىلاي دەدى: ”جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى سالىنعاننان كەيىن اتىز جولى، ەلەكتر قۇرىلعىلارى سياقتى نەگىزدىك قۇرىلعىلاردىڭ بارلىعىنىڭ دارەجەسى جوعارىلاتىلدى، ٴبىزدىڭ ەگىس جۇمىستارىمىزعا كوپ قولايلى بولدى، ٴوندىرىس ونىمدىلىگىمىز بارىنشا جوعارىلادى، سۋ، تىڭايتقىش، ادام كۇشىن ۇنەمدەۋ ـ− ٴداستۇرلى ەگۋ ۇلگىمىزدى وزگەرتتى، ٴبىزدىڭ استىق ەگۋ سەنىمىمىز اناعۇرلىم ارتا ٴتۇستى“.
نىلقى اۋدانى كوكحۇتعىر موڭعۇل اۋىلى قاس قىستاعى 124 شارۋا وتباسىنىڭ 2300 مۋ جەرىن تۇگەلدەي شوعىرلى اينالىمعا سالىپ، بايلىقتى بىرىكتىرۋ ارقىلى جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزىن قۇردى. بىلتىر جۇگەرىنىڭ مۋ باسىندىق ٴونىمى بۇرىنعى ٴداستۇرلى ەگىمشىلىك ۇلگىسىمەن سالىستىرعاندا %20 تەن استام جوعارىلادى. ”بيىل ٴبىز تاعى 70×40 سانتيمەتر ارالىق ساقتاۋ سىندى جاڭا ەگىس ۇلگىسىن قولداندىق، مۋ باسىندىق ٴونىمىنىڭ 1.4 توننادان اساتىندىعىنان ٴۇمىت بار“، ـ دەدى قاس قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى لي زۇڭرۇي.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، نىلقى اۋدانىندا 2019 ـ جىلدان بەرى اۋىل شارۋاشىلىق تاراۋلارى باس بولىپ اتقارعان جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى نىسانى 24 كە جەتىپ، قازىنالىق جاقتان 537 ميلليون يۋان قارجى قوسىلىپ، 9 اۋىل ـ قالاشىقتى قامتىعان، بۇل ەگىس اتىزدارىنىڭ ساپاسىن ونان ارى جاقسارتىپ، داقىلداردىڭ ٴونىم مولشەرىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتا تۇسكەن. نىلقى اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، مەكەمەنىڭ ورىنباسار باستىعى لي شينپىڭ بىلاي دەدى: ”ٴبىز ەگىستىك جەردى قورعاۋ ٴتۇزىمىن قاتاڭ تياناقتاندىرىپ، قۇنارلى اتىز قۇرىلىسىنىڭ تابىستارىن بەكەمدەپ، باياندى باسقارۋ، قورعاۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، قۇنارلى اتىزدىڭ استىق وندىرىسىنە پايدالانىلۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، نىلقى اۋدانى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتەمىز“.