汉文 ىلە اقپارات تورابىنا حوش كەلدىڭىزدەر!
ماماندار قىزمەت وتەۋ ۇيىرمەسىنىڭ ”نىسانالى“ تاربيەلەۋ كۋرسى ىلەدە قانت قىزىلشاسىنان جوعارى ٴونىم الۋعا جەبەۋشى بولدى
2025-06-26 16:58:38     كورىلىم:رەت كەلۋ قاينارى:ىلە گازەتى  جاۋاپتى رەداكتور:جارقىن تۇسەن

تىلشىلەرىمىز دۋ لەي، حان شاشا، ەرىكتى تىلشىلەر ۋاڭ كىجى، ياڭ جيانگو حابارلايدى. 6 - ايدىڭ 15 - كۇنىنەن 17 - كۇنىنە دەيىن ىلە وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى عىلمي زەرتتەۋ ورنى، ىلە وبلىستىق ەگىن، مال شارۋاشىلىعىن ماشينالاندىرۋ تەحنيكاسىن جالپىلاستىرۋ باس پۋنكتى جانە مەملەكەتتىك قانت ماتەريالدارى كاسىبىنىڭ تەحنولوگيالىق جۇيەسى ىلە ۋنيۆەرسالدى  تاجىريبەلەۋ پۋنكتىمەن بىرلەسىپ، قانت قىزىلشاسىنان جوعارى ٴونىم الۋعا قىزمەت وتەۋ ماماندار ۇيىرمەسىن ۇيىمداستىرىپ، شاپشال، كۇنەس، موڭعۇلكۇرە اۋداندارى سياقتى قانت قىزىلشاسى نەگىزگى ٴوندىرىس رايوندارىنا بارىپ، ٴوندىرىس سەحتارىنا جانە جوعارى ٴونىم الاتىن ۇلگى كورسەتۋ اتىزىنا بارىپ، قانت قىزىلشاسىنان جوعارى ٴونىم الۋ جونىندە 5 رەت تەحنولوگيالىق ونەر جەتىلدىرۋ كۋرسىن ارت - ارتىنان ورىستەتىپ، وبلىسقا توتە قاراستى  ورىندارداعى  قانت قىزىلشاسىن ەگەتىن وتباسىلارىنا، قانت جاساۋ كاسىپورىندارىنداعى تەحنيكتەرگە ”دەر كەزىندە جاۋعان جاڭبىرداي“ عىلىم - تەحنولوگيا جەتكىزدى.

وسـى رەتـكى كۋرستا ”سـاباقـحانـادا سـاباق ٴوتۋ + اتىز باسىندا جەتەكشىلىك ەتۋدى“ ٴوزارا ۇشتاستىرۋ ٴتاسىلى قولدانىلىپ، ارناۋلى تاقىرىپتا 5 رەت كۋرس وتكىزدى، بۇل بۇكىل وبلىستاعى قانت قىزىلشاسى ەگىلەتىن 6 اۋداندى قامتىپ، ەگىمشىلىك ٴىرى وتباسىلارى، سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنىڭ ۋاكىلدەرى، قانت جاساۋ كاسىپورىنداردىڭ تەحنيكتەرى سياقتىلاردان 200 ادام ـ رەتتەن استام تاربيەلەدى.

شاپشال اۋدانى قاۋىنشى اۋىلىنىڭ قانت قىزىلشاسىنان جوعارى ٴونىم الۋدان ۇلگى كورسەتۋ اتىزىنداعى تاربيەلۋ كۋرسىنىڭ ناق مايدانىندا مەملەكەتتىك قانت ماتەريالدارى كاسىبى تەحنولوگيا جۇيەسىنىڭ بۇرىنعى باس مامانى، ىشكى موڭعۇل ەگىن، مال شارۋاشىلىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسار باستىعى، ىلە وبلىسى جوعارى ٴونىمدى ەگىس اتىزىن قۇرۋ ماماندار قىزمەت وتەۋ ۇيىرمەسىنىڭ باستىعى باي چىن بىلاي دەدى: قانت قىزىلشاسىنان جوعارى، ورنىقتى ٴونىم الۋدا عىلمي جولمەن ەگۋ، عىلمي جولمەن تىڭايتقىش بەرۋ، عىلمي جولمەن باپتاۋ وتە ماڭىزدى. ەڭ اۋەلى تۇقىم سورتىن عىلمي تاڭداۋ، دەرت - دەربەزگە قارسىلىق قۋاتى كۇشتى، قانت قۇرامى جوعارى، ۇيلەسىمدىلىگى كۇشتى ساپالى سورتتاردى تاڭداپ ەگۋ؛ ەكىنشى، عىلمي جولمەن باپتاپ، ۇيلەسىمدى كەزەكتەستىرىپ ەگۋ، دالمە - ٴدال تىڭايتقىش بەرۋ؛ ٴۇشىنشى، دەرت - دەربەز، زياندى جاندىك اپاتىنىڭ تۋىلۋىنان عىلمي ساقتانۋ كەرەك. مىنە وسىلايشا عىلمي جولمەن ەگىن ەگۋ ارقىلى قانت قىزىلشاسىنىڭ ٴونىم مولشەرىن، ساپاسىن اناعۇرلىم جوعارىلاتۋعا بولادى“.

كۇنەس اۋدانىنىڭ جوعارى ٴونىمدى ۇلگى اتىزىن قۇرۋ ناق مايدانىندا ماماندار ەگىمشىلىك وتباسىلارى العا قويعان قانت قىزىلشاسىن سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋ، ۇيلەسىمدى تىڭايتقىش بەرۋ، دەرت - دەربەزدەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ، ماشينالاسقان جۇمىس ساپاسى سياقتى جاقتارداعى ماسەلەلەرگە ەگجەي - تەگجەيلى جاۋاپ بەردى. مەملەكەتتىك قانت ماتەريالدارى كاسىبى تەحنيكالىق جۇيەسىنىڭ ورىنباسار باس زەرتتەۋشىسى، ىلە وبلىسى جوعارى ٴونىمدى ەگىس اتىزىن قۇرۋعا جەتەكشىلىك ەتۋ ماماندار گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار باستىعى لي شياۋدۇڭ تىلشىگە بىلاي دەدى: ”ىلە ۋنيۆەرسالدى سىناق پۋنكتى ــ مەملەكەتتىك قانت ماتەريالدارى جۇيەسىنىڭ ىلە وبلىسىندا قۇرعان بىردەن - ٴبىر جالپىلىق سىناق پۋنكتى، ول مەملەكەتتىڭ قانت ماتەريالدارى جۇيەسىنىڭ 3 يقۋاتىن ارقالاپ وتىر، ٴبىرىنشى، تەحنولوگيالىق جاقتان قىزمەت وتەۋدى جاقسى ىستەپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ ٴوندىرىسى ٴۇشىن تەحنولوگيالىق كۋرس اشۋ جانە تەحنولوگيالىق جاقتان قىزمەت وتەۋمەن قامداۋ؛ ەكىنشى، جەرگىلىكتى ورىننىڭ وندىرىسىندە ورىن تەپكەن بوگەتتەردى، قيىن ماسەلەلەردى جيناپ، يگەرىپ، مەملەكەتتىڭ قانت ماتەريالدارى جۇيەسىنىڭ عىلىم - تەحنولوگيادا قامال الۋىنا باعدار كورسەتۋ؛ ٴۇشىنشى، تاجىريبە جاساۋدى، ۇلگى كورسەتۋدى جاقسى ىستەپ، قانت ماتەريالدارى جۇيەسىنىڭ ەڭ جاڭا عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىن، تەحنولوگيالارىن سول جەردە سىناق ەتىپ، ۇلگى كورسەتىپ، جوعارى ٴونىمدى، جوعارى ٴتۇسىمدى ەگىمشىلىك تەحنولوگياسى ۇلگىسىن شوعىرلاندىرۋ“.

كـۇنەس اۋدانى المالى قالاشىعىنىڭ ەگىنشىسى ۋاڭ فىڭنىڭ قانت قىزىلشاسىن ەككەنىنە 5 جىل بولدى، بىلتىر ونىڭ وتباسى ەككەن 2000 مۋ جەردەگى قانت قىزىلشاسىنىڭ مۋ باسىندىق ورتاشا ٴونىمى 6 توننادان اسىپ، قانت قۇرامى %19 كە جەتكەن. بيىل وبلىسقا توتە قاراستى اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق تاراۋلارىنىڭ سوڭىنا ٴتۇسىپ جەتەكشىلىك ەتۋى جانە كوپ رەت تەحنولوگيالىق جاقتان كۋرسكە قاتىناستىرۋ ارقىلى ونىڭ ەگىمشىلىك ۇلگىسىن ٴتىپتى دە عىلميلاندىرا ٴتۇستى.

ۋاڭ فىڭ بىلاي دەدى: ”بيىل 1500 مۋ جەرگە قانت قىزىلشاسىن ەكتىم، وسى رەتكى كۋرستا قىزىلشانى دالمە - ٴدال باپتاۋ جاعىنداعى ٴبىلىمىم جوعارىلاپ، ٴارقايسى باسقىشتا دەرت - دەربەزدەن قالاي ساقتانۋ، سۋارۋ، تىڭايتقىش بەرۋ كەرەكتىگىن اناعۇرلىم دۇرىس يگەردىم. كوز الداعى ٴوسۋ جاعدايىنان قاراعاندا، بيىل مەن ەككەن قانت قىزىلشاسىنىڭ مۋ باسىندىق ورتاشا ٴونىمى 7 توننادان اسىپ، قانت قۇرامى دا %20 كە جەتەتىندىگى مەجەلەنۋدە“.

ۇعىسۋعا قاراعاندا، ىلە وبلىسىنا توتە قاراستى ورىنداردىڭ 2025 - جىلى قانت قىزىلشاسى ەگىلگەن جەر كولەمى 298 مىڭ مۋ بولعان. بيىل ىلە وبلىسى  جوعارى ٴونىمدى قانت قىزىلشاسىن ەگۋ جاعىندا ٴبىر قىدىرۋ وزىق تەحنولوگيالىق شارالاردى قولدانىپ، ٴتۇسىمى مەن قانت قۇرامى جوعارى ماشينامەن الۋعا ۇيلەسەتىن،  دەرت - دەربەزگە ٴتوزىمدى سورتتاردى تاڭداپ ىستەتىپ، سيفرلاندىرىلعان، زەردەلىلەنگەن، تۇتاس بارىسى ماشينالاندىرىلعان ەگۋ تەحنولوگياسىن بەلسەنە جالپىلاستىرىپ، قانت قىزىلشاسىنىڭ تۇتاس بارىسىن ماشينالاندىرۋ مولشەرىن %95 تەن اسىردى. بەيدوۋ جول نۇسقاۋ جۇيەسى كومەكشى بولعان جۇرگىزۋ تەحنولوگياسى، قانت قىزىلشاسىن سيفرلاندىرىپ، زەردەلىلەندىرىپ ەگۋ جانە باپتاۋ ۇلگىسى سياقتى تەحنولوگيالاردان پايدالانىپ، ەگىن ەگۋدى اناعۇرلىم ٴونىمدى، دالمە ـ ٴدال ەتە ٴتۇستى. سونىمەن بىرگە، جوعارى تىعىزدىقتا ەگۋ تەحنولوگياسىن جالپىلاستىرىپ، تۇقىم ٴسىڭىرۋ تىعىزدىعىن 8333 تۇپتەن 8889 تۇپكە جوعارىلاتىپ، ورنىقتى، مول ٴونىم الۋعا كەپىلدىك ەتتى؛ دەرت - دەربەز، زياندى جاندىكتەردەن جان - جاقتى ساقتانۋ تەحنولوگياسى، اۋرۋ قوزدىرعىش باكتەريالاردى، اتىزداعى زياندى جاندىكتەردى دەرت - دەربەزگە قارسى باقىلاۋ - ولشەۋ ارقىلى ەگىمشىلىك وتباسىلارىنىڭ ٴدارى - دارمەكتى ۇيلەسىمدى پايدالانۋ مولشەرىن تاڭداۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، ىلە وبلىسىنىڭ بۇكىل شينجياڭداعى استىق، ماي، قانت ٴوندىرىسى وزەكتى رايونىن قۇرۋىنا بەرىك تىرەك ازىرلەدى.

مەملەكەتتىك قانت ماتەريالدارى كاسىبى تەحنيكالىق جۇيەسى ىلە ۋنيۆەرسالدى تاجىريبە پۋنكتىنىڭ باستىعى، ىلە وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىق عىلمي زەرتتەۋ ورنى ەكونوميكالىق داقىلداردى زەرتتەۋ كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ساۋ يۇي بىلاي دەپ تانىستىردى: وسى رەتكى تاربيەلەۋ ىلە وبلىسىنىڭ قانت قىزىلشاسىنان جوعارى ٴونىم الۋ قيمىلىن تياناقتاندىرۋداعى ماڭىزدى شاراسى. كەلەسى قادامدا وبلىسقا توتە قاراستى ورىندار بويىنشا قانت قىزىلشاسىنان جوعارى ٴونىم الاتىن ماماندار قىزمەت وتەۋ ۇيىرمەسى مەن تەحنولوگيالىق قىزمەت وتەۋ جەتەكشىلىك گرۋپپاسى تىعىز سەلبەسىپ، قانت قىزىلشاسى ٴوسۋىنىڭ شەشۋشى كەزەڭىندە تەحنولوگيالىق جاقتان جەتەكشىلىك ەتۋدى ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، جوعارى ٴونىم الۋ جاعىنداعى ٴتۇرلى تەحنولوگيالىق شارالاردىڭ تياناقتانۋىنا كەپىلدىك ەتىپ، وبلىسقا توتە قاراستى قانت قىزىلشا كاسىبىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا پارمەندى تەحنولوگيالىق تىرەك ازىرلەيمىز.