جاڭ رۇي:

عىلىم ـ تەحنولوگيا ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرىپ، وڭتۇستىك شينجياڭعا قىزمەت وتەيمىن

انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى سى لۋلۋ

”مەنىڭ اۋىلىم شينجياڭدا، اۋىلىمنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم ـ تەحنولوگياسىندا جاڭالىق اشۋى، دامۋى جونىندە ۇسىنىس قويىپ، كەڭەس بەرە الۋىم وسى توپىراقتىڭ ماعان جاساعان قامقورلىعىن اقتاعانىم دەپ بىلەمىن“، ـ دەدى 1 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى، تارىم داشۋەسى باقشا شارۋاشىلىعى جانە ورمان عىلىمى شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى جاڭ رۇي.

جاڭ رۇي ۇزاق ۋاقىتتان بەرى جاڭعاقتى زەرتتەۋ ـ اشۋ، جالپىلاستىرۋ ۇجىمىنداعىلاردى باستاپ اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنولوگياسى جۇيەسىندە جاڭالىق اشىپ، جەتىستىكتەردى وندىرگىش كۇشكە اينالدىرىپ، شارۋا تەحنولوگيا ماماندارىن باۋلىپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جەمىس ورمانى كاسىپ سالاسىنا قىزمەت وتەپ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ كۇشتەرى ارقىلى اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋگە دەم بەرىپ كەلەدى.

2010 ـ جىلى جاڭ رۇي حۋاجۇڭ اۋىل شارۋاشىلىعى داشۋەسىنەن دوكتورلىقتى تاۋىسقاننان كەيىن انا مەكتەبى تارىم داشۋەسىنە قايتىپ كەلىپ وقىتۋشىلىقپەن شۇعىلدانادى. 14 جىلدى ٴبىر كۇنگىدەي وتكىزگەن جاڭ رۇي دەن قويا ٴبىلىم بەرىپ ادام تاربيەلەپ، جۇمىسشى ـ قىزمەتشىلەرگە، بۇقاراعا سۇيىسپەنشىلىكپەن قىزمەت وتەدى.

جاڭ رۇي كەزىندە ونسۋ اۋدانىنداعى جاڭعاق ورمان الاڭىنا بارىپ تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ارالاۋ بارىسىندا جەمىس ەگەتىن شارۋالاردىڭ جاڭعاققا تىڭايتقىش بەرۋ تەحنولوگياسىنان حابارسىز ەكەندىگىن، تىڭايتقىشتى كوپ بەرگەندىكتەن جاڭعاقتىڭ جارىلىپ كەتۋ ماسەلەسىنىڭ اۋىر دارەجەدە تۋىلعاندىعىن بايقايدى. ٴوزىنىڭ تالاي جىلعى عىلمي زەرتتەۋى نەگىزىندە جاڭ رۇي قاراقاش اۋدانىنداعى ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىندا تىڭايتقىش بەرۋ عىلمي تاجىريبەسىن جۇرگىزەدى. ٴبىر كيلوگرام تىڭايتقىش بەرىلگەن جاڭعاق اعاشىنىڭ ٴوسۋ جاعدايى قانداي؟ 3 كيلوگرام تىڭايتقىش بەرسە قانداي بولادى؟ ٴبىر جىل تاجىريبە جاساۋ ارقىلى كەمەلدى ساندى مالىمەتتى ەستەلىككە الىپ، ونان سوڭ ساندى مالىمەتكە تالداۋ جاساۋ ارقىلى جاڭ رۇي اقىرى جاڭعاق اعاشىنا تىڭايتقىش بەرۋ ولشەمىن تابادى.

سۋ، تىڭايتقىشتى ٴبىر تۇلعالاندىرۋ ٴوندىرىس ۇلگىسى ارقىلى جاڭ رۇي 3 جىل ۋاقىت جۇمساپ، تۇتاس اقسۋ ايماعىنىڭ قورەكتىككە تۇجىرىم جاساۋ ٴمانىن جاساپ، دالمە ـ ٴدال تۇجىرىم جاساۋ وي جەلىسى ارقىلى وسى زامانعى جاڭعاق وندىرىسىنە جەتەكشىلىك ەتتى، اقسۋ قالاسى ايكول قالاشىعى ورمان جەمىسى سيفرلانعان، زەردەلىلەنگەن وسى زامانعى ٴوندىرىس ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىن قۇردى. 2022 ـ جىلى اقسۋ ايماعى قاتارلى جەرلەر قورەكتىككە تۇجىرىم جاساۋ سياقتى سىناق جەتىستىكتەرىن قولدانىپ، جەمىس ەگەتىن شارۋالاردىڭ تىڭايتقىشقا جۇمسايتىن قاراجاتىن %30كە تاياۋ ازايتىپ، جەمىس ەگەتىن شارۋالاردىڭ ٴوندىرىس ۇسىنىلىمىن بارىنشا تومەندەتتى.

2021 ـ جىلدان بەرى جاڭ رۇي جاڭعاق زەرتتەۋ ـ اشۋ ۇجىمىن باستاپ ونسۋ مەملەكەتتىك اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم ـ تەحنولوگيا باقشا رايونىنا ورنالاسقان ونسۋ جاڭعاق عىلىم ـ تەحنولوگياسى شاعىن اۋلاسىنا قوسىلىپ، اكىمشىلىك، ٴوندىرىس، وقىتۋ، زەرتتەۋ، قولدانۋ تۇعىرىن قۇرۋ ارقىلى اقسۋ ايماعىنىڭ جاڭعاق كاسىپ سالاسى شارۋاشىلىعىنا قىزمەت وتەپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن جانە شارۋالاردىڭ عىلمي ساپاسىن جوعارىلاتۋدى جەبەدى.

جاڭ رۇي نەگىزگى ساتىعا دا ىشكەرىلەي بارىپ تەحنولوگيا جالپىلاستىرۋ قىزمەت وتەۋىن بەلسەنە ورىستەتىپ، ”عىلىم ـ تەحنولوگيا ارناۋلى قىزمەتكەرلەرىنىڭ كومەكتەسۋ ـ سۇيەمەلدەۋ ارەكەتى + ۇلگى كورسەتەتىن جەر + شارۋا تەحنولوگيا قىزمەتكەرلەرى“ جالپىلاستىرۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، ساپاسى جوعارىلاعان، ونىمدىلىگى ارتقان وسى زامانعى ۇلگى كورسەتۋ باقشاسى سياقتى 3465 مۋ باقشا (رايون) قۇرىپ، جالپى 20 مىڭنان استام ادامدى (رەت) باۋلىدى.

جاڭ رۇي بيىل اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم ـ تەحنولوگياسى جاڭالىق اشۋ سالاسىنىڭ جاڭعاق ەگۋ جاعىنداعى تۇقىم جەتىلدىرۋدە جاڭالىق اشۋدى، سورتتى تۇقىمدى تاڭداپ جەتىلدىرۋدى كۇشەيتۋ سياقتى جاقتارداعى ۇسىنىس جوباسىن دايىنداپ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ ۇجىمىنىڭ ولقىلىقتار جونىندە نەگىزدىك زەرتتەۋ جۇرگىزۋدىڭ، سونداي ـ اق تەحنولوگيانى زەرتتەۋ ـ اشۋدىڭ 10 _ 15 جىلدىق ورتا، ۇزاق مەرزىمدىك قولداۋ جوسپارىن جاساپ، ورتا، ۇزاق مەرزىمدىك تەحنولوگيا زەرتتەۋ ۇجىمىن قۇرۋ سەرپىنىن كۇشەيتىپ، بولاشاقتاعى عىلمي ٴپان ەرەكشەلىگىنە ۇيلەسەتىن جوعارى دەڭگەيدەگى اۋىل شارۋاشىلىعىندا جاڭالىق اشاتىن دارىندىلاردى جەتىلدىرۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا الدىڭعى لەكتىك بىلىمدەردى بويىنا سىڭىرگەن اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم ـ تەحنولوگياسىندا جاڭالىق اشۋ دارىندىلارىن باۋلۋ جونىندە ۇسىنىس بەرمەكشى.