”مىنا ۇلكەن بايسايدا وزەك جوق ەكەن، بولمايدى! انا ۇلكەن بايساي دا بولمايدى، جاپىراعى سارعايىپ كەتىپتى! بۇل جوعارى تەمپەراتۋراعا توزە المايتىنىن تۇسىندىرەدى! مۇنىڭ بىرىكتىرىلگەن تالشىعىنىڭ قۇرامى تومەن، ٴدامى ٴتىل ۇيىرەدى... “ 8 - ايدىڭ 3 - كۇنى ساعات 11 مولشەرىندە ىستىق كۇن توعىزتاراۋ دالاسىن كۇيدىرىپ، تەمپەراتۋرا 33 سەلتسي گرادۋسقا جەتكەن. جاڭجياگاڭنان  اقىل - پاراسات جاعىنان شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسكەلى كەلگەن مامان حۋاڭ باڭچۋاننىڭ ارقاسى شىلقىلداعان قارا تەرگە مالشىنعانمەن، ٴبىراق ول ٴالى دە سىناق اتىزىندا بۋدانداستىرىلىپ بىرىكتىرىلگەن 19 ۇلكەن بايسايدىڭ ٴوسۋ جاعدايىن مۇقيات تەكسەرىپ، ودان توعىزتاراۋ اۋدانىنىڭ كليماتىنا، توپىراعىنا ۇيلەسەتىن ٴدامى ٴتىل ۇيىرەتىن ۇلكەن بايسايدىڭ بۋدانداستىرىلىپ بىرىكتىرىلگەن ٴتۇرىن تاڭداۋدا بولاتىن.

حۋاڭ باڭچۋان حۋبەي داشۋەسى تىرشىلىك عىلىمى شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى، دوكتور جەتەكشىسى، نەگىزىنەن قىشى جانە قىشى تەكتەس كوكونىستەردى زەرتتەۋمەن شۇعىلدانىپ، ەكى ٴتۇرلى مەملەكەتتىك پاتەنتكە يە بولعان، ٴبىر توپ ساپالى، جوعارى ٴونىمدى ٴدامى ٴتىل ۇيىرەتىن قىشى تەكتەس كوكونىستەردىڭ بۋدانداستىرىلىپ بىرىكتىرىلگەن ٴتۇرىن جەتىلدىرگەن. حۋاڭ باڭچۋان تاعى جياڭسۋ جۇڭشين تۇقىم شارۋاشىلىعى عىلىم ـ تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ تەحنيكالىق باس باقىلاۋشىسى، بۇل سەرىكتەستىك جاڭجياگاڭ قالاسى چاڭيىنشا وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىنان ۇلگى كورسەتۋ باقشا رايونىنا ىرگە تەپكەن، وزىق وسىمدىك ۇلپاسىن جەتىلدىرۋ تاجىريبەحاناسى مەن مولەكۋلالىق تۇقىم جەتىلدىرۋ تاجىريبەحاناسى بار.

تۇقىم − ەگىمشىلىك كاسىبىنىڭ وزەگى، اۋىل شارۋاشىلىق وندىرىسىندەگى ەڭ نەگىزگى، ەڭ ماڭىزدى ٴوندىرىس فاكتورى. توعىزتاراۋ اۋدانىنىڭ جەرى قۇنارلى، سۋى مول، كليماتى ۇيلەسىمدى بولعاندىقتان ەگىس داقىلدارىنىڭ وسۋىنە توتەنشە ۇيلەسكەنىمەن، ٴبىراق كوكونىس كاسىبىنىڭ دامۋى باياۋ بولىپ كەلگەن - دى. توعىزتاراۋ اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيكاسىن جالپىلاستىرۋ پۋنكتى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ۋي ليچياڭنىڭ تانىستىرۋىنا قاراعاندا، اۋدان بويىنشا 800 دەن استام كوكونىس جىلىجايىنىڭ تەك 500 دەن استامى عانا پايدالانىلعان، ونىڭ ۇستىنە كوكونىس تۇرلەرى سالىستىرمالى تۇردە جالاڭ، ايتالىق، چيەزى، قيار، پاميدور، قىزىل بۇرىش سياقتىلاردىڭ ەكونوميكالىق قۇنى تومەن. ەگەر كوكونىستىڭ ساپالى تۇقىمىن ەنگىزىپ، ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ٴتۇرىن مولايتساق، بۇقارانىڭ داستارقانىنىڭ قاجەتىن قاناعاتتاندىرىپ قانا قالماستان، كوكونىس ەگەتىن ديقانداردىڭ بەلسەندىلىگىن جوعارىلاتىپ، تۇرعىنداردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋعا بولادى.

2023 - جىلى 12 - ايدا جياڭسۋدىڭ ىلەگە كومەك بەرۋ . سۋجوۋ (جاڭجياگاڭ) دانەكەرلىگىمەن، حۋاڭ باڭچۋان 2 - توپتا شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ ”5+2“ اقىل - پاراسات جاعىنان شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋى بويىنشا جاڭالىق جاراتۋ، دارىندىلاردى كەڭەيتۋ جوسپارىنا كىردى. وسىدان كەيىن ول ىرىقتىلىقپەن توعىزتاراۋ اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيكاسىن جالپىلاستىرۋ پۋنكتىمەن بايلانىس جاساپ، توعىزتاراۋدىڭ كوكونىس كاسىبىنىڭ قازىرگى جاعدايىن ەگجەي - تەگجەيلى ۇعىستى ٴارى وزەكتى كوكونىستى، كىشى بايساي، ۇلكەن بايساي، قىزىل ساي قياعى سياقتى كوكونىستەن 100 دەن استامىن بۋدانداستىرىپ بىرىكتىرۋدى سىناق رەتىندە ەگىپ، ٴونىمىن سىناپ كورۋ ٴتاسىلىن قولدانىپ، ەڭ جاقسى بۋدانداستىرىپ بىرىكتىرىپ سۇرىپتاۋدى بولاشاقتاعى جالپىلاستىرۋ وبيەكتىسى ەتۋدى ۇيعاردى.

الىس ارالىقتان جەتەكشىلىك ەتۋ اتىز باسىنا بارىپ ٴبىرىنشى قول ماتەريال يگەرۋدىڭ ورنىن استە باسا المايدى. 7 ـ ايدىڭ 19 ـ كۇنى حۋاڭ باڭچۋاننىڭ توعىزتاراۋعا جەتكەننەن كەيىنگى ٴبىرىنشى ٴىسى تاجىريبە اتىزىنا توتە بارىپ، ٴارقايسى بۋدانداستىرىلىپ بىرىكتىرىلگەن كوكونىستىڭ ٴوسۋىن، قارسىلىق قۋاتىن، بىركەلكىلىگىن تەكسەرىپ، ٴاربىر بۋدانداستىرىلىپ بىرىكتىرىلگەن كوكونىستىڭ ٴدامىن تاتىپ كورۋ بولدى. قازىر 3 مۋ تاجىريبە اتىزىندا ەگىلگەن بۋدانداستىرىلىپ بىرىكتىرىلگەن كوكونىستىڭ ٴوسۋى كىسىنى قۋانتادى، اسىرەسە، ادامدى تاڭ قالدىراتىنى  كوكونىس وزەگىن بۋدانداستىرىپ بىرىكتىرگەندە جاپىراعى جاسىل دا جۇمساق بولىپ، قاۋلاپ ٴوسىپ، ٴدامى ٴتىل ۇيىرەدى، ونىڭ ۇستىنە اۋىل شارۋاشىلىق دارىلەرىن پايدالانۋدىڭ قاجەتى جوق، كوپ رەت ٴونىم الۋعا دا بولادى. كوكونىس ەگەتىن ديقان فىڭ شۋەحۇڭ 20 نەشە جىلدىق كوكونىس ەگۋ تاجىريبەسىنە يە، ول قۋانىشتى بەينەدە بىلاي دەدى: ”حۋاڭ پروفەسسور بىزگە ’التىن تۇقىم‘ اكەلىپ بەردى، كەلەر جىلى مەن وسى سورتتاعى كوكونىستىك وزەگىن الدىمەن پايدالانامىن، ەگەر سىناق رەتىندە ەگۋدىڭ ٴونىمى جاقسى، ونىمدىلىگى جوعارى بولسا، كەيىن ەگىمشىلىك كولەمىن 20 مۋعا كەڭەيتەمىن“.

حۋاڭ باڭچۋان توعىزتاراۋعا كوكونىس تۇقىمىنان سىرت، كۇنباعىس، ماقسارى، جۇڭگوشا ٴدارى ماتەريالدارى سياقتى تاڭداۋلى سورتتاردى بەلسەنە ەنگىزەدى. سونىمەن بىرگە، ول ٴوزىنىڭ قوعامدىق قارىم - قاتىناسىنان پايدالانىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ اقاۋسىز دامۋىنا قىزمەت وتەدى. تاياۋدا كوپتەگەن ەگىمشىلىكپەن شۇعىلداناتىن وتباسى ۋي ليچياڭعا اتىزدارىنداعى جۇگەرى جاپىراقتارىنىڭ قارا ٴتۇستى جولاقتارى بار ەكەنىن اڭىس ەتەدى. مۇنداي دەرت - دەربەز كەڭ كولەمدە تارالا ما، جوق پا، جۇگەرىنىڭ ٴونىم مولشەرىنە ىقپال جاساي ما؟ بۇل جونىندە ۋي ليچياڭ قاتتى ابىرجىپ حۋاڭ باڭچۋاننان اقىل سۇرايدى. حۋاڭ باڭچۋان دەرەۋ حۋاڭگاڭ قالالىق اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ جۇگەرى ماماندارىمەن بايلانىس جاساپ، دياگنوز قويعىزادى، بۇل ٴبىر ٴتۇرلى جولاقتى داق دەرت - دەربەزى بولىپ، ادەتتە جۇگەرىنىڭ ٴونىم مولشەرىنە ىقپال جاسامايدى ەكەن. ۋي ليچياڭ بىلاي دەدى: ”توعىزتاراۋ اۋدانىندا جۇگەرى ەگىلگەن جەر اۋدانى 300 مىڭ مۋدان استى، ەگەر دەرت ـ دەربەزگە ۇشىراپ پالەندەي ماسەلە تۋىلماسا، حۋاڭ پروفەسسوردىڭ ارتىنداعى قۋاتتى ماماندار توبىنىڭ ٴبىزدى الاڭسىز ەتكەنى“.

حۋاڭ باڭچۋان اقىل ـ پاراسات جاعىنان شينجياڭعا كومەكتەسەتىن مامان رەتىندە، مەن كاسىپتىك باسىمدىعىمدى بەلسەنە ساۋلەلەندىرىپ، ”اتىز ساباقحاناسى“ وقىتۋىن ىشكەرىلەي ورىستەتىپ، بۋدانداستىرىپ بىرىكتىرىلگەن كوكونىس ەگۋدىڭ ٴارقايسى بۋىندارىن توڭىرەكتەپ، ”ماماندار تەحنيكا ۇيرەتۋ + اتىز باپتاۋ“ سياقتى ۇلگىلەردەن پايدالانىپ، تۇيىندەر بويىنشا جەتەكشىلىك ەتۋدى، قىزمەت وتەۋدى ورىستەتىپ، شارۋالاردىڭ عىلمي ەگۋ قابىلەتى مەن ورەسىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، توعىزتاراۋدىڭ كوكونىس كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنا كۇش قوساتىندىعىن ٴبىلدىردى.

كەلۋ قاينارى: جياڭسۋدىڭ ىلە . سۋجوۋعا (جاڭجياگاڭ) كومەك قىزمەت گرۋپپاسى