انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى يۇي جياڭيان، ەرىكتى ٴتىلشى شي جىجۇن 8 ـ ايدىڭ 18 ـ كۇنى ۇرىمجىدەن حابارلايدى. 8 ـ ايدىڭ 14 ـ كۇنى جۇڭگو مۇناي تارىم مۇناي الابى بولىمشە سەرىكتەستىگى حادىسۇن مۇناي الابىنىڭ مۇلدە قازىندى ەنەرگيا جۇمساماۋدى جۇزەگە اسىرىپ، جۇڭگو مۇنايىنداعى مۇلدە قازىندى ەنەرگيا جۇمسالمايتىن ميلليون توننا دارەجەلى تۇڭعىش مۇناي الابىنا اينالعانىن جاريالادى.

مۇلدە قازىندى ەنەرگيا جۇمساماۋ دەگەنىمىز قازىندى ەنەرگيادان پايدالانباي، جەلمەن، جارىقپەن ەلەكتر تاراتۋ، جارىق، جىلۋ سياقتى جۇيەلەر ارقىلى تازا ەنەرگيانى قازىندى ەنەرگيانىڭ ورنىنا پايدالانىپ، كومىر قىشقىل گازىن مۇلدە شىعارماۋدى جۇزەگە اسىرۋ. مۇلدە قازىندى ەنەرگيا جۇمسالمايتىن مۇناي الابىنىڭ قۇرىلۋى ەنەرگيانىڭ تيبىن جاڭالاۋدى جەبەۋ، ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن جوعارىلاتۋ، ەكونوميكانىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ جانە حالىقارالىق باسەكەلىك قۋاتتى جوعارىلاتۋ جونىنەن ماڭىزدى مانگە يە.

حادىسۇن مۇناي الابى شايار اۋدانى شەكاراسى ىشىندە، تاكلاماكان قۇمدى ٴشولىنىڭ قويناۋىنا ورنالاسقان. 1998 ـ جىلى تارىم مۇناي الابى حادىسۇن مۇناي الابىن رەسمي قارجى قوسىپ اشتى. 2020 ـ جىلى حادىسۇن مۇناي الابى 20 مىڭ 400 توننا ولشەمدى كومىر ەنەرگياسىن سارىپ ەتىپ، 68 مىڭ 300 توننا كومىر قىشقىل گازىن شىعارىپ، اتى زاتىنا ساي ەنەرگيانى مول سارىپ ەتەتىن مۇناي الابى بولدى.

وسى ٴىس جۇزىندىك جاعدايعا مەڭزەس، تارىم مۇناي الابى حادى مۇناي ـ گاز الۋدى باسقارۋ اۋماعى قازىندى ەنەرگيانى مۇلدە جۇمساماۋدى جۇزەگە اسىرۋدىڭ ”كەشەندى شاراسىن“ اتقاردى. ٴبىر جاقتان، حادىسۇن مۇناي الابى ميلليون توننالىق بىرلەسكەن پۋنكتتەن بىرەۋىن جانە 100 مىڭ تەكشەمەترلىك تابيعي گاز قۇرىلعىسىنان بىرەۋىن جاۋىپ، ەلەكتردى جانە جانار گازدى سارىپ ەتەتىن 90 جابدىقتى ازايتىپ، 4 جانار گازدى قىزدىرعىش پەشتى جانە 59 ەلەكتر ـ ماگنيت جىلىتقىشتى توقتاتتى؛ ونان سوڭ، حادىسۇن مۇناي الابى 1100 كيلوۆاتتىق 3 جىلۋ ناسوس ماشيناسى شوعىرىن قۇرىپ، مۇناي الابىنان الىنعان سۋدىڭ قالدىق جىلۋىن جانار گازدى قىزدىرعىش پەشتىڭ ورنىنا پايدالانىپ، تۇرمىس باقشاسى رايونىن جانە پۋنكتتى جىلۋمەن قامداۋعا پايدالانىپ، جىلىنا ٴبىر ميلليون 38 مىڭ تەكشەمەتر تابيعي گازدى سارىپ ەتۋدى ازايتتى. ەندى ٴبىر جاعىنان، جاسىل ەنەرگياعا اۋىستىرۋ شاراسىن بار كۇشپەن اتقارىپ، جارىق جىلۋىن ساقتاپ قىزدىراتىن پەش ورناتۋ جانە تاراتىلعان فوتوۆولت ەلەكتر ستانسياسىن سالۋ قاتارلىلار ارقىلى ٴوندىرىس اينالىمىن جاپپاي ەلەكترلەندىرىپ، ٴوندىرىس جۇمىس باسىندا مۇلدە جانار گاز جۇمساماۋدى جانە مۇلدە مۇناي جۇمساماۋدى جۇزەگە اسىردى.

حادى مۇناي ـ گاز الۋدى باسقارۋ اۋماعى حادى 4 بىرلەسكەن پۋنكتى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار پۋنكت باستىعى ليۋ لياڭيۇي مىنالاردى ٴبىلدىردى: مۇلدە قازىندى ەنەرگيا جۇمسالمايتىن ميلليون توننالىق مۇناي الابىن قۇرۋ تەك باستاما عانا، ”الدىمەن قازىندى ەنەرگيا جۇمسالاتىن مۇناي الابىن جوعالتۋ، ودان كومىر قىشقىل گازىن شىعاراتىن بىرلەسكەن پۋنكتتى جوعالتۋ، سودان كەيىن كومىر قىشقىل گازىن شىعاراتىن مۇناي الابىن جوعالتۋ“ سىندى 3 قادامعا ٴبولىپ جۇرگىزۋ ستراتەگياسى بويىنشا، ەڭ سوڭىندا مۇلدە كومىر قىشقىل گازىن شىعارمايتىن مۇناي الابىن قۇرۋدى نىسانا ەتىپ وتىرمىز.