انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى يۇي جياڭيان

تاكلاماكان ٴشولىنىڭ قويناۋىندا 10 مىڭ 910 مەتر تەرەڭدىكتەگى شىندي تاكى - 1 ۇڭعىماسىن بۇرعىلاپ بولىپ، الەم جانە ازيا رەكوردىن جاڭالادى؛ قۇمىل قالاسى قۇبا تۇزىندە 7 ميللي سەكۋندتا ەلەكتر قۋاتىن چۇڭچيڭگە جەتكىزەتىن ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن چۇڭچيڭگە جەتكىزۋ“ ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى توك جەتكىزۋ ينجەنەرياسى (شينجياڭ بولىگى) سوڭعى جۇمىستارىن ىستەۋدە؛ جوڭعار ويپاتىنداعى جەمسارى مەملەكەت دارەجەلى قۇرلىقتىق تاقتاتاس مايىن الۋدان ۇلگى كورسەتۋ اۋماعىندا قىسىممەن جاراتىن ماشينالار رەتتى ٴتىزىلىپ، داۋىسى قۇلاق تۇندىرىپ، ٴوندىرىس قۋاتى قۇرىلىسىنان قامال الۋ شايقاسىن جاپپاي باستادى...

بيىلعى ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا جوعارى دەڭگەيلى عىلىم ـ تەحنولوگيادا ٴوز كۇشىنە سۇيەنۋدى، ٴوزىن الۋەتتەندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ العا قويىلدى. رايونىمىز جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا دەم بەرۋ ستراتەگياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، عىلىم ـ تەحنولوگيا ارقىلى ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنا قۋات ۇستەپ، شينجياڭ ەنەرگياسى بارعان سايىن قۋاتتى بولا ٴتۇستى. شينجياڭ مەملەكەتتىك ەنەرگيا بايلىعى ستراتەگيالىق قامتاماسىزدىق بازاسى رەتىندە، عىلىم ـ تەحنولوگيا توڭكەرىسى ارقىلى ەنەرگيا كارتاسىن قايتا سۇلبالاپ، جاڭالىق اشىپ دەم بەرۋ ارقىلى ٴداستۇرلى ەنەرگيا اشۋدىڭ ەڭ جوعارى ولشەمىنەن استى.

مۇناي ـ گاز ٴوندىرىسى تىڭ تىنىسقا يە بولدى

باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جەر شارىنىڭ تەرەڭ قويناۋىنا شەرۋ تارتۋ — ٴبىز، ٴسوز جوق، شەشۋگە ٴتيىستى ستراتەگيالىق عىلىم ـ تەحنولوگيا ماسەلەسى.

باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”جەر شارىنىڭ تەرەڭ قويناۋىنا شەرۋ تارتۋ“، ”ەنەرگيا كەسەسىن، ٴسوز جوق، ٴوز قولىمىزدا ۇستاۋىمىز كەرەك“ دەگەن سياقتى ماڭىزدى نۇسقاۋلارىنىڭ رۋحىن دايەكتىلەندىرۋدە، تياناقتاندىرۋدا جۇڭگو مۇناي توبى ”10 مىڭ مەتر ەرەكشە تەرەڭ قاباتتى عىلمي بارلاۋ“ ەلەۋلى ينجەنەرياسىن ورنالاستىرىپ، ەلىمىزدەگى تۇڭعىش 10 مىڭ مەتردەن اساتىن عىلمي بارلاۋ ۇڭعىماسى — شىندي تاكى - 1 ۇڭعىماسىنا 2023 ـ جىلى 5 ـ ايدىڭ 30 ـ كۇنى تارىم ويپاتىندا بۇرعى سالىندى، 2025 ـ جىلى 1 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى 10 مىڭ 910 مەتر تەرەڭدىكتە بۇرعىلاۋدى ورىنداپ بولىپ، عىلمي بارلاۋ جانە مۇناي ـ گازدى بايقاۋ سىندى ەكى ۇلكەن مىندەتتى ورىندادى.

شىندي تاكى - 1 ۇڭعىماسى الەم بويىنشا قۇرلىقتا ۇڭعىما بۇرعىلاۋدا 10 مىڭ مەتردەن اسۋى ەڭ تەز، جەر شارى بويىنشا سوڭعى قۇبىر ارقىلى ۇڭعىمانى بەكەمدەۋى ەڭ تەرەڭ، جەر شارى بويىنشا كابەلمەن كەسكىندەپ ۇڭعىمانى ولشەۋى ەڭ تەرەڭ، ازيادا تىك ۇڭعىمانى بۇرعىلاپ بارلاۋى ەڭ تەرەڭ، ازيادا وزەكتى الۋى ەڭ تەرەڭ بولۋ سىندى 5 ۇلكەن ينجەنەريا رەكوردىن جاراتتى. اۋىزعا الۋعا تاتيتىنى، شىندي تاكى - 1 ۇڭعىماسى ارقىلى جەر شارى بويىنشا تۇڭعىش رەت قۇرلىقتىڭ 10 مىڭ مەتر تەرەڭ قاباتىنان مۇناي ـ تابيعي گاز بايقالدى، بۇل ەلىمىزدىڭ مۇناي ـ تابيعي گازدى بارلاپ بايقاۋىنا جاڭا تەرەزە اشىپ، جاڭا شەپ كەڭەيتتى، بۇل ەلىمىزدىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىزداندىرۋدا ماڭىزدى مانگە يە.

”شىندي تاكى - 1 ۇڭعىماسىنىڭ ٴار مەترگە ۇڭعىپ كىرۋى تۇگەلدەي عىلىم ـ تەحنولوگيادان قامال الۋدىڭ تىرەك بولۋىنان ايرىلا المايدى دەپ ايتۋعا بولادى“، ـ دەدى جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس گەولوگى، قوسىمشا عىلىم ـ تەحنولوگيا باسقارۋ ٴبولىمىنىڭ باس ديرەكتورى جياڭ تۇڭۋىن. شىندي تاكى - 1 ۇڭعىماسىن اتقارۋدى قامتاماسىز ەتۋ ٴۇشىن، جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز سەرىكتەستىگى دۇنيە ٴجۇزى بويىنشا قۇرلىقتاعى تۇڭعىش 12 مىڭ مەترلىك اۆتوماتتانعان بۇرعى، 220 سەلتسي گرادۋس جوعارى تەمپەراتۋراعا شىدامدى پوليمەرلەنگەن قوسىلىس سۋ نەگىزدى بۇرعىلاۋ سۇيىقتىعىن، 240 سەلتسي گرادۋس جوعارى كۇشەمەلىلىككە شىدامدى وزەكتى الۋ اسپابى جانە جوعارى ٴونىمدى وزەك الۋ بۇرعى ۇشى سياقتى 10 ۇلكەن جابدىق پەن تەحنولوگيا يكەمدى اسپاپتارىن ٴوز كۇشىنە سۇيەنىپ جاسادى.

شىندي تاكى - 1 ۇڭعىماسىن ٴساتتى بۇرعىلاپ بولۋ مۇناي ـ گاز ينجەنەرياسى تەحنولوگياسىنداعى ٴىرى ٴىس عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، كاسىپ سالاسىنىڭ تيبىن جاڭالاپ دارەجەسىن وسىرۋدەگى ٴبىر بەلەس. وزەكتى تەحنولوگيادان قامال الۋ ارقىلى ەلىمىز دەربەس مەڭگەرۋگە بولاتىن، وتانىمىزدا وندىرىلگەن، جوعارى دەڭگەيلى ۇڭعىمالاردى بۇرعىلاۋ، ۇڭعىما جۇمىسىن اياقتاۋ ينجەنەرياسى تەحنولوگيالىق جابدىقتارىن جانە جاڭالىق اشۋ، جاساۋ كاسىپ سالاسى تىزبەگىن العاشقى قادامدا تۇلعالادى، بۇل ەلىمىزدىڭ ”ارعى كەڭىستىك“، ”تەرەڭ تەڭىزدەن“ كەيىنگى ”تەرەڭ جەر قاباتى“ سالاسىندا قول جەتكىزگەن تاعى ٴبىر كەلەلى ىلگەرىلەۋشىلىگى.

ساندى مالىمەتتە كورسەتىلۋىنشە، 2024 ـ جىلى شينجياڭنىڭ مۇناي ـ تابيعي گاز ٴونىم مولشەرى بالاماسى 66 ميلليون 640 مىڭ تونناعا جەتىپ، ٴۇرتىس 4 جىل بويى بۇكىل ەل بويىنشا ٴبىرىنشى ورىندى يەلەگەن. ”مەملەكەتتىڭ قاجەتىن، شينجياڭنىڭ قابىلەتىن“ ارقاۋ ەتە وتىرىپ شينجياڭنىڭ مۇناي ـ گاز بارلاۋ ـ اشۋىندا بۇدان كەيىن قالاي كۇش سالۋ كەرەك؟ حۋايروۋ تاجىريبەحاناسى شينجياڭ بازاسىنىڭ بىلىكتى مامانى تاڭ يۇڭ مىنالاردى العا قويدى: 10 مىڭ مەتر تەرەڭدىك، نانومەترلىك ۇزىندىق، 100 جىلدىق ارالىق سىندى ٴۇش ولشەممەن، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋدى كۇشەيتىپ، ايرىقشا تەرەڭ مۇناي ـ گاز بايلىعىنان پايدالانۋدى، داعدىلى ەمەس مۇناي ـ گاز بايلىعىن كولەمدەندىرە، ونىمدىلىكپەن اشۋدى جانە كونە مۇناي الابىنان مۇناي ـ گاز الۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك.

جەمسارى تاقتاتاس مايى — ەلىمىزدەگى تۇڭعىش مەملەكەت دارەجەلى قۇرلىقتىق تاقتاتاس مايىن الۋدان ۇلگى كورسەتۋ رايونى. قۇرىلىس نىساناسى بويىنشا، بيىل ٴونىم مولشەرىن ٴبىر ميلليون 700 مىڭ تونناعا جەتكىزۋ كەرەك. 3 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى كوكتەمگى ىزعارمەن شىتقىلدانعان ٴشول دالادا شينجياڭ مۇناي الابى جيچيڭ مۇنايلىعى جۇمىس اۋماعىندا تاقتاتاس مايىن قىسىممەن جارۋ جاپپاي ىلگەرىلەتىلىپ، تاقتاتاس مايىنىڭ زاپاس قورىن ارتتىرىپ، ٴونىمىن جوعارىلاتۋدىڭ ”تەزدەتۋ تۇيمەشىگى“ باسىلدى.

تاقتاتاس مايىنىڭ ٴسىڭۋ سالىستىرماسى وتە تومەن، نانومەتر دارەجەلى ولشەمدەگى ساڭلاۋ اراسىنا جاسىرىنعان، قازعان كەزدە مايلى تاقتاتاستى قىسىممەن جارىپ، سۋ جانە تىرەۋىش سۇيىقتىق ارقىلى جاساندى جارىق جاساپ، جەر بەتىمەن تۇتاساتىن مۇناي ـ تابيعي گاز اعاتىن ”جوعارى قارقىندى تاس جول“ سالۋ كەرەك، قازۋ قيىندىعى قايراق تاستان ”ماي تارتۋمەن“ بىردەي.

عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ ارقىلى تاقتاتاس مايى سىندى ”ماشاقاتتى ٴتۇيىن“ شەشىلدى، جۋىق جىلداردان بەرى، جەمسارى تاقتاتاس مايىنىڭ ٴونىم مولشەرى ۇزدىكسىز جوعارىلادى، 2024 ـ جىلى بۇكىل ەل بويىنشا تۇڭعىش ميلليون توننا دارەجەلى مەملەكەت دارەجەلى قۇرلىقتىق تاقتاتاس مايىن الۋدان ۇلگى كورسەتۋ رايونى قۇرىلدى.

شينجياڭ مۇناي الابىن بارلاۋ، اشۋ تاريحىنا قايىرىلا قاراعاندا، قارامايلى مۇناي الابى قۇرىلعاننان بەرى 70 جىل ۋاقىت ٴوتتى، 70 جىلدان بەرى، كونە مۇناي باسسەينىنىڭ ٴونىم مولشەرى بىرتىندەپ ازايدى. كەزەكتە شينجياڭ مۇناي الابى كولەمدىك قىسىممەن جارۋ جانە گوريزونتال ۇڭعىما اشۋ سياقتى جاڭا تەحنولوگيادان پايدالانىپ، كەزىندە مۇناي ـ گاز الۋدا قارا تىزىمدىككە مىقتاپ شەگەلەنگەن مۇناي باسسەينى مەن ”تۇككە تۇرعىسىز“ دەپ قارالعان مۇناي باسسەينىنىڭ كوزىن اشىپ، كونە مۇناي باسسەينىنىڭ دامۋ جالىنىن تاعى دا قاۋلاتۋىنا مۇمكىندىك جاساۋدا.

عىلىم ـ تەحنولوگيا شينجياڭ مۇناي ـ گاز وندىرىسىنە قۋات ۇستەپ، شينجياڭنىڭ ٴشول دالا، قۇبا ٴتۇزى شىت جاڭا تۇسكە ەندى.

ٴشول دالاداعى قارا كومىر ”قارا التىنعا“ اينالدى

شينجياڭ كومىر بايلىعىنىڭ جالپى مولشەرى مەجەمەن 2 تريلليون 190 ميلليارد توننا بولىپ، بۇكىل ەلدەگى كومىر بايلىعى جالپى مولشەرىنىڭ %40.6ىن ۇستاپ، بۇكىل ەل بويىنشا ٴبىرىنشى ورىندا تۇرادى. مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ٴۇشىن، جۋىق جىلداردان بەرى، شينجياڭ كومىر كەنىن زەردەلىلەندىرىپ جاڭالاۋدى جەدەلدەتىپ، 5G، جاساندى زەردە، زات ينتەرنەتى سياقتى تەحنولوگيالاردى قولدانىپ وسىزاماندانعان كومىر وندىرىسىنە قۋات ۇستەپ، كومىر وزىق ٴوندىرىس قۋاتىنىڭ جارىققا شىعۋىن جەدەلدەتتى.

ساندى مالىمەتتە كورسەتىلۋىنشە، 2024 ـ جىلى شينجياڭدا سۇرىپتالماعان كومىر ٴونىم مولشەرى 541 ميلليون تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %17.5 ارتىپ، ارتۋ قارقىنى ٴۇرتىس 4 جىل بۇكىل ەلدەگى كومىر وندىرىلەتىن نەگىزگى ولكە، اۆتونوميالى رايوندار اراسىندا ماڭداي الدى ورىندا تۇرعان.

شينجياڭ جۇندۇڭ ەكونوميكالىق ـ تەحنولوگيالىق اشۋ رايونىندا ەلىمىزدەگى ەڭ ۇلكەن تۇتاس كومىر الابى بار. 3 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى جۇندۇڭ اشۋ رايونىنداعى ٴشول دالادا جۇزدەگەن شوفەرسىز كەن اۆتوموبيلى كومىر كەندە جۇيتكىدى، كەن رايونىنداعى كومىر ٴوندىرىلىپ جاتقان كورىنىستەر ٴدال ۋاقىتىندا ورتالىق مەڭگەرۋ بولمەسىندەگى ”ۇلكەن ەكرانعا“ جەتكىزىلىپ، زەردەلى ٴوندىرىس ناقتى جاعدايى كوز الدىعا تارتىلدى.

باسىمدىققا يە بايلىقتاردى كادەگە جاراتۋ ستراتەگياسىن اتقارىپ، كومىر بايلىعى باسىمدىعىن كاسىپ سالاسى دامۋىنداعى باسىمدىققا اينالدىرعان شينجياڭ كومىردەن مۇناي الۋ، كومىردەن گاز الۋ، كومىردەن ولەفين الۋ، كومىردەن كاربينول الۋ سياقتى وسى زامانعى كومىر حيميا ونەركاسىبى نىسان قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، كومىردەن ساپاسىنا ٴبولىپ، دارەجەسىنە ٴبولىپ جوعارى ٴونىمدى پايدالانۋدى ىلگەرىلەتۋدە.

بيىل جۇندۇڭ اشۋ رايونى كومىردەن ولەفين الۋ، كومىردەن گاز الۋ سياقتى ٴبىر توپ نىساننىڭ قۇرىلىس باستاۋىن، جۇمىستى قالپىنا كەلتىرۋىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتتى. 2 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى 2025 ـ جىلعى جۇندۇڭ ”1 ـ ٴنومىرلى ينجەنەرياسى“ — شاندۇڭ ەنەرگيا توبى يانكۋاڭ شينجياڭ نىڭحۋا جۇندۇڭ كومىر حيميا ونەركاسىبى ٴبىر تۇلعالاندىرۋ نىسانى شوعىرلى قۇرىلىس باستادى، ”نىسان شاندۇڭ ەنەرگيا توبى وزىندىك ٴبىلىم مەنشىك ۇقىعىنا يە، كۇنىنە 3000 نەشە توننالىق كوپ بۇرىككىش شۇمەكتىك قاراما ـ قارسى قوندىرمالى ۇلگىدەگى جاڭاشا كومىر ۇگىندىسىن جارتىلاي كەرەكسىز قازاندا گازعا اينالدىرۋ تەحنولوگياسىنان جانە ەل ٴىشى ـ سىرتىنداعى وزىق كاربينولدان ولەفين الۋ شەبەرلىگى سياقتى تەحنولوگيادان پايدالانىپ، بايلىقتان پايدالانۋ سالىستىرماسىن %45.24كە جەتكىزدى“، ـ دەدى شاندۇڭ ەنەرگيا توبى يانكۋاڭ شينجياڭ نىڭحۋا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى دۇڭ جىڭچيڭ.

كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋ ٴۇشىن، وسى نىسان وزىق CCUS (كومىر قىشقىل گازىن جيناۋ، پايدالانۋ جانە ساقتاۋ) تەحنولوگياسىنان پايدالانىپ ونەركاسىپ وندىرىسىندە ىعىستىرىلىپ شىعارىلعان كومىر قىشقىل گازىن جيناپ، تاياۋ ماڭداعى مۇناي الابىنا تاسىپ اپارىپ، شيكى مۇناي الۋعا دەم بەردى.

قۇمىل كومىر بايلىعىنىڭ جالپى مولشەرى مەجەمەن 570 ميلليارد 800 ميلليون تونناعا جەتتى، مۇندا بارلاپ انىقتالعان ماي قۇرامى مول كومىر بايلىعىنىڭ مولشەرى 64 ميلليارد تونناعا جەتتى، ورتا ەسەپپەن ماي قۇرامى سالىستىرماسى %10تەن اسادى، ەڭ كوپ بولعاندا، %20كە تايايدى. قۇمىلدىڭ ماي قۇرامى مول كومىر بايلىعى باسىمدىعىن كوزدەگەن مەملەكەتتىك ەنەرگيا قارجى قوسۋ توبى شەكتى سەرىكتەستىگى قۇمىلعا ىرگە تەۋىپ، كومىردەن مۇناي الۋ نىسانىن قارجى قوسىپ سالدى. وسى نىسان جەر شارى بويىنشا تۇڭعىش 2 ـ بۋىن تەحنولوگيادان پايدالانىپ كومىردەن العان مۇنايدى تىكەلەي سۇيىلتىپ، جىلىنا 4 ميلليون توننا مۇناي ٴونىمىن ٴوندىردى، بۇل كومىر تەڭىزىنەن تاعى ٴبىر ٴىرى مۇناي الابىن جاساعانمەن بارابار.

بۇرىنعى كومىر حيميا ونەركاسىپ نىسانىمەن ۇقسامايتىنى، جۋىق جىلداردان بەرى، شينجياڭ جاڭادان جوسپارلاعان كومىر حيميا ونەركاسىپ نىسانىن تۇگەلدەي CCUS تەحنولوگياسىمەن كەمەلدەندىردى ٴارى جاسىل سۋتەگىمەن بايلانىستىرىپ، وزىق تەحنيكا ارقىلى كومىر قىشقىل گازىن ىعىستىرۋ مولشەرىن تومەندەتىپ، كومىردەن ەڭ جوعارى شەكتە پايدالاندى.

جاڭاشا ەنەرگيا كۇن سايىن جاڭارىپ، اي سايىن تۇلەجىدى

پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىسىندە جاڭاشا ەنەرگيا جۇيەسىن ورناتۋدى جەدەل جوسپارلاپ، جاڭا ەنەرگيانى قابىلداۋ جانە رەتتەۋ ـ مەڭگەرۋ جونىندەگى ساياسات ـ شارالاردى كەمەلدەندىرۋ العا قويىلدى.

شينجياڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگى جاڭا ستراتەگياسىنىڭ باي مازمۇنىن دالمە ـ ٴدال يگەرىپ، ”ەنەرگياعا“ شوعىرلاندىرىپ ەكپىندەي ىلگەرىلەپ، ”جاڭاعا“ قاراي كۇش سالىپ، ”جاسىلدى“ بويلاپ العا ىلگەرىلەپ، جاڭا ەنەرگيا اشۋ، پايدالانۋ كولەمىندە جاڭا رەكورد جاراتتى.

ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىندا ازياداعى جەكە كولەمى ەڭ ۇلكەن نىلقى 4 ميلليون كيلوۆاتتىق جەل ەلەكترى، فوتوۆولت ٴبىر تۇلعالاندىرۋ نىسانىنىڭ تۇڭعىش مەرزىمدەگى قۇرىلىسى سالىنىپ ٴبىتىپ ىسكە قوسىلدى؛ بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىندا بۇكىل ەل بويىنشا جەكە سيىمدىلىعى ەڭ ۇلكەن چارقىلىق 4 ميلليون كيلوۆاتتىق ”قۇمدى ٴشول، قۇبا ٴتۇز، قۋاڭ دالا“ فوتوۆولت جەكە تۇلعا نىسانى تابىستى تۇردە جەلىگە قوسىلدى... بايابان قۇم تەڭىزىندە جاڭا ەنەرگيا ”جاسىل القابى“ بوي كوتەردى. قازىرگە دەيىن شينجياڭ قۇمىل، جۇندۇڭ جانە وڭتۇستىك شينجياڭداعى تارىمدى اينالعان 10 ميلليون كيلوۆات دارەجەلى 3 جاڭا ەنەرگيا بازاسىن شوعىرلى قۇردى، جاڭا ەنەرگيا گەنەراتورلار كولەمى 100 ميلليون كيلوۆاتتان اسىپ، ”14 ـ بەسجىلدىقتىڭ“ باستاپقى كەزىندەگىدەن 2.8 ەسە ارتتى.

جاڭا ەنەرگيانىڭ ۇزىلىستىك، تۇراقسىزدىق ەرەكشەلىگى بار ەكەنى بارشاعا ايان. جاڭا ەنەرگيانى زور كولەمدە قابىلداۋدى ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەت ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى كوپ قاينارلى ساندى مالىمەت نەگىزىندە شينجياڭ ەرەكشەلىگىنە جانە ٴىس جۇزىندىگىنە ۇيلەسەتىن جاڭا ەنەرگيا قۋاتىن مەجەلەۋ جانە قابىلداۋعا تالداۋ جاساۋ مودەلىن قالىپتاستىرىپ، 807 جاڭا ەنەرگيا الاڭ ـ ستانسياسىنداعى 570 ميلليون اينالىم ساندى مالىمەتىمەن، 84 ميلليون 970 مىڭ بۇلت سىزبا ساندى مالىمەتىمەن توعىستىرىپ، شينجياڭ جاڭا ەنەرگيا نىسان قۇرىلىسىن، تورعا قوسىپ جۇمىس جۇرگىزۋدى، يكەمدى قابىلداۋدى شەشىم جاساۋ نەگىزىمەن قامداپ، جاڭا ەنەرگيا قۋاتىن مەجەلەۋدىڭ دالدىك سالىستىرماسىن زور كولەمدە جوعارىلاتىپ، جاڭا ەنەرگيانى قابىلداۋ سالىستىرماسىن ٴونىمدى ارتتىردى.

”القىمداعان“ شەشۋشى وزەكتى تەحنولوگيادان قامال الۋدى ارتتىرىپ، حۋاديان شينجياڭ ەلەكتر تاراتۋ شەكتى سەرىكتەستىگى ”قۇمدى ٴشول، قۇبا ٴتۇز، قۋاڭ دالا بازاسى كولەمدى فوتوۆولت ورتا كەرنەۋلى تۇراقتى توك شىعارۋ جۇيەسىن“ جانە ”گاز ـ سۇيىقتىق ەكى كۇيدى ٴوزارا اينالدىرۋ تەحنولوگياسىن نەگىز ەتكەن ۇلكەن سيىمدىلىقتاعى كومىر قىشقىل گازى ەنەرگيا ساقتاۋ جۇيە“ نىسانى مەملەكەتتىك ەنەرگيا مەكەمەسى جاريالاعان 4 ـ توپتاعى ەنەرگيا سالاسىنداعى تۇڭعىش (قۇراما) ەلەۋلى تەحنولوگيالىق جابدىقتار تىزىمىنە ٴساتتى تاڭدالدى.

نازاردى جاڭاشا ەلەكتر قۋاتى جۇيەسى قۇرىلىسىنا شوعىرلاندىرىپ، حۋاديان شينجياڭ سەرىكتەستىگى ەنەرگيا ساقتاۋ وزەكتى تەحنولوگياسىنان قامال الۋدى جەدەلدەتتى. قازىر بۇل سەرىكتەستىك قۇمىل ياندۇندە سالعان جاڭا تۇرپاتتى ارالاسپالى ەنەرگيا ساقتاۋ ۇلگى كورسەتۋ نىسانى جەلىگە قوسىلىپ جۇمىس جۇرگىزدى، ٴۇرىمجى قالاسى مەن قاشقار ايماعىندا بۇكىل ەلدەگى جەكە سيىمدىلىعى ەڭ ۇلكەن ەلەكتروحيميالىق دەربەس ەنەرگيا ساقتاۋ ەلەكتر پۋنكتى — حۋاديان ٴۇرىمجى فوتوۆولت بازاسى ٴبىر ميلليون كيلوۆات 4 \ ميلليون كيلوۆات ساعاتتىق دەربەس ەنەرگيا ساقتاۋ نىسانى جانە حۋاديان قاشقار ايماعى ٴبىر ميلليون كيلوۆات 4 \ ميلليون كيلوۆات ساعاتتىق دەربەس ەنەرگيا ساقتاۋ نىسانى 2 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى تەڭ قادامدا قۇرىلىس باستادى.

قازىر شينجياڭ ەلەكتروحيميالىق ەنەرگيا ساقتاۋ، اۋانى سىعىپ ەنەرگيا ساقتاۋ، كومىر قىشقىل گازى بويىنشا ەنەرگيا ساقتاۋ سياقتى ٴتۇرلى ەنەرگيا ساقتاۋدىڭ سىناق الاڭىنا اينالۋدا، وسى ەنەرگيا ساقتاۋ نىساندارى سالىنىپ بولعان سوڭ، ەلەكتردەن پايدالانۋ كوتەرىمدىلىگى جوعارى ـ تومەن كەزدە ەلەكتر كۇشىن تەڭگەرىپ رەتتەۋدە، قايتا تۋىندايتىن ەنەرگيانى قابىلداۋدى جەبەۋدە، ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋدا ماڭىزدى رول اتقارادى.

شينجياڭ جاڭا ەنەرگياسىنىڭ قارىشتاپ دامۋىنىڭ استارىندا عىلىم ـ تەحنولوگيا مەن كاسىپ سالاسىنىڭ ”قوس باعىتتا ۇمتىلىسى“ جاتىر.

عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ مەن كاسىپ سالاسىن دامىتۋدى ىشكەرىلەي توعىستىرۋدى كۇشەيتىپ، 2024 ـ جىلى 10 ـ ايدا جينفىڭ عىلىم ـ تەحنولوگيا سەرىكتەستىگى باس بولعان مەملەكەتتىك جەل كۇشىمەن ەلەكتر تاراتۋ تەحنولوگياسىندا جاڭالىق اشۋ ورتالىعى شينجياڭدا ماڭدايشالىق اشتى، بۇل ورتالىق بۇكىل ەلدەگى، اۋەلى، حالىقاراداعى جوعارى دەڭگەيلى جاڭالىق اشۋ بايلىعىن شوعىرلاندىرىپ، جەل ەلەكتردىڭ شەشۋشى ورتاق سيپاتتى تەحنولوگياسىندا، الدىڭعى لەكتەگى سالالار تەحنولوگياسىندا جانە توڭكەرىس سيپاتتى تەحنولوگيادا سەرپىلىس جاساۋعا جەتەكشىلىك ەتەدى.

عىلىم ـ تەحنولوگيا جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنا قۋات ۇستەپ، شينجياڭدا جاڭا ەنەرگيانىڭ دامۋى كۇن سايىن جاڭارىپ، اي سايىن تۇلەجىدى.