ما شيڭرۇي تۇرپاندا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى

2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى جوعارى ساپالى ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋ قىزمەتتەرىن تىڭعىلىقتى ويداعىداي ىستەۋ كەرەك 

شينجياڭ گازەتىنىڭ حابارى (ٴتىلشى ۋاڭ شيڭرۇي، ەرىكتى ٴتىلشى لي يانچياڭ). اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ شۋجيى ما شيڭرۇي 9 - ايدىڭ 9 - كۇنى تۇرپانعا كەلىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ اۆتونوميالى رايوننىڭ جانە بيڭتۋاننىڭ قىزمەت مالىمەتىن تىڭداعاندا سويلەگەن ماڭىزدى ٴسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنۋ، ۇگىتتەۋ، دايەكتىلەندىرۋ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە - ٴدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرۋ، ەرەكشەلىككە، باسىمدىققا يە كاسىپ سالالارىن جەتىلدىرىپ، زورايتىپ، جۇمىستاندىرۋدى، كىرىستى ارتتىرۋدى جەبەۋ، مادەني ەسكەرتكىشتەر مەن مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ جانە ودان پايدالانۋدى كۇشەيتۋ، شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋدى ناقتى، جاندى، ٴونىمدى تۇردە ىلگەرىلەتۋ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋ سياقتى قىزمەتتەر جونىندە تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى ٴارى 2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ورىستەتۋگە باسى - قاسىندا جەتەكشىلىك ەتتى.

قازىر تۇرپان ٴجۇزىمىنىڭ ٴوتىمدى مەزگىلى. ما شيڭرۇي گاۋچاڭ رايونى حۇڭليۋحى باقشا شارۋاشىلىعى الاڭىنا كەلىپ، نەگىزگى ساتىداعى قاتىستى جاۋاپتىلاردان بيىلعى ٴجۇزىمنىڭ ەگىلۋ جانە جيناۋ - ساتۋ جاعدايىن ۇعىسىپ، ٴجۇزىم جيناۋ ورنىنا بارىپ، ەگىمشىلىك وتباسىلارىمەن، ساتىپ الۋشى ساۋداگەرلەرمەن، تيەۋشى - تاسۋشى جۇمىسشىلارمەن ىقىلاسپەن اڭگىمەلەسىپ، جاس ٴجۇزىمنىڭ ٴونىم مولشەرىن، باعاسىن، ساتىلۋ جاعدايىن جانە جوعارى ٴونىمدى سۋ ۇنەمدەپ تامشىلاتىپ سۋارۋ تەحنيكاسىنىڭ قولدانىلۋ ونىمدىلىگىن ۇعىسىپ، جۇمىس باسىندا ٴجۇزىم كەپتىرۋ ٴۇيىن كوزدەن كەشىردى. ما شيڭرۇي بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: تۇرپاننىڭ ٴجۇزىم كاسىپ سالاسىنىڭ باسىمدىعى كورنەكتى، بولاشاعى نۇرلى. ەرەكشەلىكتى تياناق ەتە وتىرىپ وسىزاماندانعان دامۋ جولىمەن ٴجۇرىپ، كولەمدەنگەن، كاسىپ سالالانعان، ماركالانعان دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، دارەجەسىن ٴوسىرۋ ارقىلى بۇقارانىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، بايۋىنا اناعۇرلىم كوپ ٴورىس اشۋ كەرەك. اۋىل شارۋاشىلىعىندا سۋ ۇنەمدەۋ تەحنيكاسىن زور كۇشپەن جالپىلاستىرىپ، وسى زامانعى جوعارى ٴونىمدى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتىپ، شينجياڭنىڭ قىمباتتى سۋ بايلىعىنىڭ ەڭ جوعارى شەكتە ونىمدىلىگىن ساۋلەلەندىرۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.

تۇرپان بويلىعىنىڭ شيپاڭ نەستوريان ٴدىنى بۋدحاناسى ەسكى جۇرتى ەلىمىزدەگى بىردەن - ٴبىر قازىر جەر بەتىندە ساقتالعان ٴارى سالىستىرمالى تۇردە كەمەلدى نەستوريان ٴدىنى بۋدحاناسى بولىپ، شينجياڭنىڭ ەجەلدەن بەرى كوپ ٴدىن قاتار ٴومىر سۇرگەن وبيەكتيۆ تاريحىن جاڭا دالەلمەن قامدادى. ما شيڭرۇي ەسكى جۇرتتى قازۋ ورنىنا كەلىپ، ارحەولوگيالىق ىلگەرىلەۋشىلىكتەر جونىندەگى تانىستىرۋدى تىڭداپ، قاتىستى جاعدايلاردى ىشكەرىلەي تەكسەرىپ - زەرتتەدى. ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: شيپاڭ نەستوريان ٴدىنى بۋدحاناسىنىڭ ەسكى جۇرتىن ارحەولوگيالىق قازۋ زور ماڭىزعا يە. قاتاڭ دا ۇقىپتى ۇستا رۋحىن اسقاقتاتىپ، ەسكى جۇرتتى اشۋدى عىلمي، ەگجەي - تەگجەيلى ورىستەتىپ، ارحەولوگيالىق جەتىستىكتەردى اشۋ، رەتتەۋ، ٴتۇسىندىرۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ كەرەك. قورعاۋدى ٴبىرىنشى ورىنعا قويۋعا تاباندى بولىپ، زەرتتەۋ، پايدالانۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ونداعى ٴدىن وزگەرىسى، ۇلتتار توعىسۋى سياقتى تاريحي فاكتتەردى ىشكەرىلەي اشىپ، پايدالانىپ، ”جاندى“ مادەني ەسكەرتكىشتەر ارقىلى ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تاريحي مادەنيەت ٴنارىن بايىتىپ، كوپشىلىكتى دۇرىس جۇڭحۋا ۇلتى تاريح كوزقاراسىن بەرىك ورناتۋعا جەتەكتەۋ كەرەك.

تۇرپان مۇراجايىندا ما شيڭرۇي مادەني ەسكەرتكىشتەردى ساقتاۋ، قورعاۋ، زەرتتەۋ، كورمەگە قويۋ سياقتى قىزمەتتەرگە ىشكەرىلەي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. ول بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: تۇرپاننىڭ تاريحي مادەنيەت استارى تەرەڭ، مۇراجايدىڭ شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋدەگى رولىن ساۋلەلەندىرۋگە باسا ٴمان بەرىپ، كورمەگە قويۋدا، ايگىلەۋدە جاڭالىق اشىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردىڭ جاندى پايدالانىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، بىرتىندەپ ٴسىڭۋ بارىسىندا ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋ كەرەك. تۇرپان تانۋدى زەرتتەۋ ورنى سياقتى تۇعىرلاردان پايدالانىپ، سىرتپەن اۋىس - كۇيىستى جانە عىلمي زەرتتەۋ سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ ىقپال كۇشىن كەڭەيتۋ كەرەك. ۇگىتتەۋدى، تانىستىرۋدى كۇشەيتىپ، ەل ٴىشى - سىرتىنداعى ساياحاتشىلاردى تۇرپاندى ارالاۋعا، ساياحاتتاۋعا باۋراپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو شينجياڭ حيكاياسىن جاندى تۇردە ويداعىداي بايانداۋ كەرەك.

ما شيڭرۇي ىركەس - تىركەس شينجياڭ رۇيزى توقىماشىلىق سەرىكتەستىگىنە، تۇرپان يدا توقىماشىلىق سەرىكتەستىگىنە بارىپ، سەحتارعا كىرىپ جۇمىس باسىندا تەكسەرىپ كوردى ٴارى كاسىپورىنداردىڭ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ، دامۋ، ٴوندىرىس قۋاتى، ٴونىم مولشەرى، نىسان قۇرىلىسى جاعدايى جونىندەگى تانىستىرۋىن تىڭداپ، كاسىپورىنداردىڭ شينجياڭنىڭ بايلىق، وڭىرلىك ورنى سياقتى باسىمدىعىن تياناق ەتىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى كۇشەيتىپ، كاسىپ سالاسى تىزبەگىن ۇزارتىپ، وزەكتى باسەكەلىك قۋاتى مەن حاۋىپ - قاتەرگە توتەپ بەرۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، ەل ٴىشى جانە توڭىرەكتەگى ەلدەر بازارىن بەلسەنە اشىپ، شينجياڭنىڭ ماقتا جانە توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كاسىپ سالاسى شوعىرىن قۇرۋىنا بەلسەنە دەم بەرۋىن ٴۇمىت ەتتى.

ما شيڭرۇي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بارىسىندا بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: 2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ورىستەتۋمەن ۇشتاستىرىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ اۆتونوميالى رايوننىڭ جانە بيڭتۋاننىڭ قىزمەت مالىمەتىن تىڭداعاندا سويلەگەن ماڭىزدى ٴسوزىنىڭ رۋحىن ۇيرەنۋ، ۇگىتتەۋ، دايەكتىلەندىرۋ سىندى وسى ماڭىزدى ساياسي مىندەتتى ىلگەرىلەي مىقتى، ناقتى يگەرىپ، ۇيرەنۋ ارقىلى رۋحتى سومداۋدى، ۇيرەنۋ ارقىلى اقىل - پاراساتتى ارتتىرۋدى، ۇيرەنۋ ارقىلى ستيلدى دۇرىستاۋدى، ۇيرەنۋ ارقىلى ىستەۋدى جەبەۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، باياندى تىنىشتىققا ساياتىن ٴتۇبىرلى سيپاتتى، نەگىزدىك سيپاتتى، ۇزاق بولاشاقتىق سيپاتتى قىزمەتتەردى كۇش سالا ويداعىداي ىستەۋ كەرەك. نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى قاتاڭ، شىنايى ويداعىداي ورىستەتىپ، باس تالاپتى، ٴتۇبىرلى مىندەتتى جانە ناقتى نىسانانى مىقتاپ يگەرىپ، 2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەگە ساياتىن ورىندار مەن قىزمەتكەرلەردىڭ كولەمى كەڭ بولۋ، نەگىزگى ساتىعا اناعۇرلىم جاقىن بولۋ، بۇقارامەن بايلانىس جاساۋ، بۇقاراعا قىزمەت وتەۋ اناعۇرلىم تىكە بولۋ ەرەكشەلىگىنە مەڭزەس، دارەجەگە ٴبولىپ، تۇرگە ٴبولىپ جەتەكشىلىك ەتۋدى كۇشەيتىپ، ٴىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى شەشۋگە ٴمان بەرىپ، فورماشىلدىقتان، تورەشىلدىكتەن بارىنشا ساقتانىپ، ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. ەرەكشەلىككە، باسىمدىققا يە كاسىپ سالالارىن كۇش سالا زورايتىپ، بايلىق قاسيەتىن، وڭىرلىك ورىن باسىمدىعىن جانە كاسىپ سالاسى نەگىزىن تياناق ەتىپ، نازاردى ”8 ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“ قۇرىلىسىنا شوعىرلاندىرىپ، ەرەكشەلىككە، باسىمدىققا يە كاسىپ سالالارىن جەدەل دامىتىپ، زورايتىپ، جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارىن بەلسەنە دامىتىپ، شينجياڭنىڭ ەرەكشەلىگى مەن باسىمدىعىن ايگىلەيتىن وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن قۇرۋ كەرەك. ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزۋ يدەيالىق نەگىزىن بەكەمدەپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋدى ٴتۇرلى قىزمەتتەردىڭ نەگىزگى جەلىسى ەتىپ، شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ قىزمەتتەرىن ىشكەرىلەي، ەگجەي - تەگجەيلى، ويداعىداي ىستەپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردى جانە مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋدى، پايدالانۋدى كۇشەيتىپ، كادرلاردى، بۇقارانى ”بەستى شىنايى مويىنداۋدى“ كۇشەيتىپ، كەڭ كولەمدە ارالاسۋدى، جان - جاقتى ىشتەسۋدى، تەرەڭ توعىسۋدى ورىنداۋعا جەتەكتەۋ كەرەك. حالىق تۇرمىسىن ۇزدىكسىز قامتاماسىز ەتىپ جانە جاقسارتىپ، جۇمىسقا ورنالاستىرۋ، كىرىستى ارتتىرۋ ارناسىن كوپ ٴتۇرلى شارانى قاتار قولدانىپ كەڭەيتىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ٴتول مۇددەسىنە ساياتىن حالىق تۇرمىسىنا قاتىستى ناقتى ىستەردى ناقتى، ويداعىداي ىستەپ، نەگىز قالاۋ، ۇزاق بولاشاققا ٴتيىمدى بولۋ قىزمەتىن تىڭعىلىقتى ويداعىداي ىستەپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىن جاڭا جورىقتا كورىكتى شينجياڭدى اناعۇرلىم ويداعىداي قۇرۋعا ىنتىماقتاستىرۋ، جەتەكتەۋ كەرەك.