فاكت ارقىلى سويلەيىك، باعاسىن بۇقارا بەرسىن

− نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋ جونىندە جەلىلەس سۇحبات (20)

شين شىجيان

”ونىمدىلىكتى ساراپتاۋدا فاكت ارقىلى سويلەپ، ساراپتاۋدى اشىق يگەرىپ، بۇقارانىڭ باعالاۋىنا مۇمكىندىك بەرىپ، ساراپتاۋدىڭ وبيەكتيۆ، شىنايى بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك“. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ سىچۋاندا قىزمەت تەكسەرگەندە ساراپتاۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەدە ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ جونىندە ايقىن تالاپ قويۋى پارتيامىزدىڭ شىندىققا جۇگىنىپ، ناقتى ٴىس ىستەيتىن تاڭداۋلى ٴداستۇرىن جانە ساياسي قاسيەتىن تولىق ايگىلەپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ٴساتتى باستاپ، تابىستى اياقتاتىپ، ويداعىداي ورىستەتۋگە ٴتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمىن ازىرلەدى.

”دۇنيەدە ’مۇقيات‘ دەگەن سوزدەن جۇرەك شايلىعۋ كەرەك، كوممۋنيستىك پارتيا مۇقيات بولۋدى ەڭ دارىپتەيدى“. پارتيانىڭ بۇقارالىق لۋشيان تاربيەسى امالياتتىق قيمىلىنان تارتىپ شي جينپيڭ جاڭا ٴداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىنە دەيىن، پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى پارتيا ىشىندەگى ٴار رەتكى شوعىرلى ۇيرەنۋ - تاربيەسىنىڭ بارلىعىندا تاسقا تاڭبا، تەمىرگە تاپ قالدىرىلدى، بارلىعى ماسەلەنى بايقادى، ماسەلەنى شەشتى، سونداي - اق بارلىعى سالالاپ، قورىتىندىلادى، سارالاپ ونىمدىلىگىن قۋزاستىردى. تىڭعىلىقتى ورىنداۋعا، جەرىنە جەتە ورىنداۋعا، كەمەلدى جابىق اينالىم قالىپتاستىرۋعا تاباندى بولعاندىقتان دا، ٴار رەتكى ۇيرەنۋ - تاربيەسىنىڭ بارلىعىندا مەجەلى ماقساتقا جەتۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتىلدى.

امالياتتا جۇزەگە اسىرا العاندا عانا نازاريانىڭ قۇدىرەت - كۇشى ساۋلەلەنەدى؛ ۇيرەنۋ جەتىستىگىن، ٴسوز جوق، امالياتتىق ونىمدىلىككە سۇيەنىپ سىننان وتكىزۋ كەرەك. 1 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەتىلگەننەن بەرى رايونىمىزداعى قاتىناسقان ورىندار قىرۋار دامۋ جەتىستىكتەرىنە قول جەتكىزدى، ٴبىر قىدىرۋ تاماشا تاجىريبە، ٴادىس - امالداردى قالىپتاستىردى، مىسالى، ”شينجياڭنىڭ پوچتا اقىسىن ارقالاماۋ، زات جەتكىزبەۋ“ ماسەلەسىن شەشۋدى ىلگەرىلەتۋ، ”ٴبىر ٴىستى ٴبىر جولدا ٴبىتىرۋدىڭ“ تياناقتانىپ، كۇشكە يە بولۋىن جەدەل ىلگەرىلەتۋ، كاسىپورىندار اڭىس ەتكەن قيىنشىلىقتاردى، تالاپ - تىلەكتەردى سايكەستىرىپ شەشۋ، ت. ب. ساراپتاۋ قىزمەتىندە 1 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ورىستەتىلۋ جاعدايىن جانە ناقتى ونىمدىلىگىن عىلمي، وبيەكتيۆ تۇردە ساراپتاۋ، ونان ارى ولقىلىقتى تەكسەرىپ، كەم - كەتىكتى تولىقتاپ، رەتتەپ - تۇزەتىپ، تياناقتاندىرىپ، 2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ٴۇشىن پايدالى ۇلگى ازىرلەۋ كەرەك.

”مۇقيات بولۋ، استە، نەمقۇرايدىلىق ىستەمەۋ كەرەك“، كوممۋنيستەر ەجەلدەن ٴىس جۇزىندىكتى شىعار ٴتۇيىن ەتۋدى، فاكت ارقىلى سويلەۋدى دارىپتەيدى. نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ قالاي ورىستەتىلۋىندە، ماڭىزدىسى، پارتيانىڭ جاسامپاز نازارياسى جۇرت جۇرەگىنە ۇيالاپ، ارەكەتتە ايگىلەندى مە، جوق پا، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسى تياناقتاندى ما، جوق پا، ناقتىلاندى ما، جوق پا، پارتيا مۇشەلەرى مەن كادرلار شەبەرلىكپەن وي جۇگىرتىپ، شەبەرلىكپەن قولدانۋدى ورىنداي الدى ما، جوق پا، تەكسەرۋ - زەرتتەۋدە قوعامدىق جاعدايدى، حالىق رايىن جەتىك مەڭگەرە الدى ما، جوق پا، ٴىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى شەشتى مە، جوق پا، جوعارى ساپالى دامۋدا تىڭ سەرپىلىس بولدى ما، جوق پا، حالىقتىڭ تۇرمىس ساپاسىندا تىڭ دەڭگەيگە كوتەرىلۋ بولدى ما، جوق پا، ماسەلە تۇيىنشەكتەرىن ٴداپ باسىپ تاپتى ما، جوق پا، رەتتەۋ - تۇزەتۋ، رەتتەۋ - وڭاۋ تىڭعىلىقتى بولدى ما، جوق پا، يدەيا كىرشىكسىز بولماۋ جانە ۇيىم كىرشىكسىز بولماۋ قۇبىلىسىن تۇزەتتى مە، جوق پا، ساياسي كومەسكى كىناراتتاردى جويدى ما، جوق پا دەگەنگە قاراۋ كەرەك. پارتيا مەن حالىق ىستەرىنىڭ ۇزاق بولاشاقتىق دامۋداعى بيىگىن نەگىزگە الىپ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق سىندى شينجياڭ قىزمەتى باس نىساناسىن ىلگەرىلەتۋدى، جۇزەگە اسىرۋدى كوزدە ۇستاپ، ورىننىڭ، تاراۋدىڭ ٴىس جۇزىندىگىن تياناق ەتىپ، ”شىنايىلىقتى“، ”ونىمدىلىكتى“ كورنەكتىلەندىرىپ، جالعان سىپايىلىقتان، جاقسى مىرزا اتانۋدان، ٴسوزۋارلىقتان، ۇقىپسىزدىقتان اۋلاق بولعاندا عانا ساراپتاۋدىڭ عىلمي، وبيەكتيۆ بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتە الامىز.

”ادام سۋعا قاراپ ٴوز بەينەسىن كورە الادى، حالىق بۇقاراسىنىڭ تۇرمىسىنا قاراپ ٴبىر مەملەكەتتىڭ باسقارۋ جاعدايىن بايقاۋعا بولادى“. بۇقارانىڭ ريزالىعى − پارتيامىزدىڭ بارلىق قىزمەتتى ويداعىداي ىستەۋدەگى قۇن بەتالىسى جانە ٴتۇبىرلى ولشەمى، بۇقارانىڭ پىكىرى ەڭ جاقسى ولشەم. بۇقارا نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەگە قاراۋدا الدىمەن پوزيتسياعا قارايدى، شىنداپ كىرىسكەندىگىن، الدە قول ۇشىمەن ىستەگەندىگىن بۇقارا انىق بىلەدى؛ تەتىك ارەكەتكە قاراۋدا، باتىل تۇردە ماسەلەگە قاراتا ايقىن پوزيتسيا بىلدىرگەندىگى، الدە ”نەگىزگى تاقىرىپتان تايساقتاعاندىعى“ بۇقارانىڭ كوكەيىندە سايراپ تۇر؛ سوڭىندا ونىمدىلىككە قاراۋ كەرەك، جاعداي اشقاندىعىن، الدە بايىرعى سارىنعا باسقاندىعىن بۇقارا ىشتەي تارازىلايدى؛ سايىپ كەلگەندە، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ورىستەتىلۋىنىڭ جاقسى بولعان - بولماعاندىعى جونىندە بۇقارا ەڭ ٴسوز سويلەۋ ۇقىعىنا يە. شىنايى ەسىك اشۋعا، ەسىكتى ايقارا اشۋعا تاباندى بولىپ، بۇقارانىڭ ات سالىسۋىنا، بۇقارانىڭ باقىلاۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، بۇقارانى تورەلىك ايتۋعا ۇسىنىس ەتكەندە عانا ساراپتاۋدا جالعان بولماۋدى، سىلدىر بولماۋدى، اۋىتقىماۋدى ورىنداپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەۋىن، ناقتىلانۋىن، جۇرەكتەردەن ورىن الۋىن ىلگەرىلەتۋگە بولادى.

سوڭىندا دا باستاپقىداي ساق بولعاندا ٴىس ساتسىزدىككە ۇشىرامايدى. نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ونىمدىلىگىن عىلمي، وبيەكتيۆ ساراپتاۋ ٴبىر رەتكى پارمەندى قۋزاۋ بولۋمەن بىرگە ٴارى ٴتىپتى دە ويداعىداي العا تارتۋ ٴۇشىن بولىپ تابىلادى. ۇتىمدى تاجىريبەلەردى، ادىستەردى بەكەمدەۋگە، ساۋلەلەندىرۋگە تاباندى بولىپ، فورماشىلدىق پەن تورەشىلدىكتى تيىپ، ۇيرەنۋ ارقىلى رۋحتى سومداۋدىڭ، ۇيرەنۋ ارقىلى اقىل - پاراساتتى ارتتىرۋدىڭ، ۇيرەنۋ ارقىلى ستيلدى دۇرىستاۋدىڭ، ۇيرەنۋ ارقىلى ىستەۋدى جەبەۋدىڭ ۇدايىلانۋىنا، ۇزاق ٴونىمدى بولۋىنا شىن مانىندە مۇمكىندىك جاساپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ امالياتىن ىلگەرىلەتۋگە قۋاتتى كۇش ۇيىستىرۋ كەرەك.