كورشىلەر ارا كومەك سۇيىسپەنشىلىكتى قويۋلاتتى

— دۇڭ يۇنليڭنىڭ ۇلتتار ىنتىماعى حيكاياسى

دۋ لەي (ٴوز ٴتىلشىمىز)

چاپچال سىبە اۆتونوميالى اۋدانى ٴتورتسۇمىن اۋىلى فويىڭ قىستاعىنداعى دۇڭ يۇنليڭ مەن ونداعى قازاق باۋىرلاستاردىڭ تۋىسقاندىق سۇيىسپەنشىلىگى تىلگە تيەك ەتىلسە بولعانى، اۋىلداستار اۋىز جاپپاي القايدى، جەرگىلىكتى بۇقارا ونى جاقىن تارتىپ «شياۋۋا باۋىر» دەسەدى. دۇڭ يۇنليڭ قارشادايىنان قازاق دوستارىمەن بىرگە ەرجەتتى، ولار ٴبىر ٴۇيلى جانداي ەتەنە، اعا - باۋىرداي تاتۋ، مەيلى كىمنىڭ وتباسىندا قيىنشىلىق بولسىن، ولار ٴوزارا كومەكتەسىپ، شىنايى سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ايگىلەپ، «ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعىنىڭ» اسەرلى كارتينالارىن كەسكىندەپ كەلەدى. 

 «شياۋۋا باۋىر» ەسىمى فويىڭ قىستاعىنداعى ۇلكەندەر مەن بالالارعا تۇگەل تانىس. بۇل ەسىمنىڭ كەلۋ سەبەبى جونىندە بيىل 56 جاستاعى دۇڭ يۇنليڭ بىلاي دەپ اعىنان اقتارىلدى: «<شياۋۋا> دەگەن ەسىمدى ماعان بالا كەزىمدە قىستاقتاعى قازاق سەرىكتەرىم قويعان، ولار 50 نەشە جىل بويى مەنى وسىلاي شاقىرىپ كەلەدى».

وتكەن عاسىردىڭ 60 - جىلدارىنىڭ باسىندا، دۇڭ يۇنليڭنىڭ اكە - شەشەسى حىنان ولكەسىنەن فويىڭ قىستاعىنا كەلىپ قونىستانادى، سول كەزدە ولاردا باسپانا جوق ەدى، ٴبىر قازاق قىستاق تۇرعىنى ىرىقتىلىقپەن ولارعا ٴوز ٴۇيىن بوساتىپ بەرەدى، كەيىن كورشىلەرىنىڭ كومەگىندە دۇڭ يۇنليڭنىڭ اكە - شەشەسى باس پاناعا يە بولادى.

«بالا كەزىمدە وتباسىمىزدىڭ تۇرمىس شارت - جاعدايى ايتارلىقتاي ەمەس ەدى، سول كەزدەگى جاعدايىمىزدى كورىپ - بىلگەن قازاق كورشىلەرىمىز بىزگە كومەكتەسىپ، نان، ساڭزى سياقتىلاردى اكەلىپ بەرەتىن. مەن 7 جاسقا شىققان جىلى ۇيىمىزگە ٴورت كەتىپ، ٴۇيىمىز بەن قوي قورامىز تۇگەل ورتەنىپ، ٴبىر ٴۇيلى جان قاتتى جابىرقاڭقى كۇيگە تۇستىك، ەرتەسى - اق 20 نەشە كورشىمىز كۇرەك، كەتپەندەرىن كوتەرىپ ۇيىمىزگە كەلىپ، ٴۇيىمىزدى قايتا سالۋىمىزعا كومەكتەستى، سول كەزدەگى كورىنىس مەنىڭ جۇرەك تۇكپىرىمە تەرەڭ ۇيالادى» دەدى دۇڭ يۇنليڭ. 

جىلدار جىلجىپ، ايلاردىڭ اۋناۋىمەن 1986 - جىلى دۇڭ يۇنليڭ شاڭىراق كوتەرگەننەن كەيىن، ٴوزى قارجى قۇراپ، قارىز اقشا الىپ، تۇڭعىش تراكتورىن ساتىپ الادى، قاعىلەز ٴارى ىسكەر ول وتباسىنىڭ ەكونوميكالىق شارت - جاعدايىن بىرتىندەپ جاقسارتىپ، باسقادا اۋىل شارۋاشىلىق ماشينا جابدىقتارىن ساتىپ الادى. ەگىس جۇمىسىنىڭ قاربالاس كەزىندە،  دۇڭ يۇنليڭ قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ماشينامەن جەر جىرتۋ اقىسىن دەر كەزىندە تولەي الاتىن - المايتىندىعىنا قاراماستان، الدىمەن قىستاق جەرىن ەگۋگە كىرىسەتىن، ول: «قارجىدان قىسىلىپ تۇرعان قىستاق تۇرعىندارىنان اقشا المايمىن، مەن قارشادايىمنان قازاق بۇقاراسىنىڭ ىقىلاستى كومەگىنە يە بولدىم، بۇل سۇيىسپەنشىلىك مەن ٴۇشىن ەڭ قىمبات» دەيتىن.

1997 - جىلى دۇڭ يۇنليڭ جەردى كوتەرمەگە الىپ، ەگىمشىلىك كاسىبىن دامىتا باستادى، ونىڭ 300 مۋ جەرگە ەككەن جۇگەرى مەن قانت قىزىلشاسىنان جىلىنا 100 مىڭ يۋاننان استام كىرىس كىرسە، ايەلى قىستاقتا ەرەن بازار اشىپ، جىلىنا 50 مىڭ يۋان اينالاسىندا كىرىس كىرگىزەدى ەكەن.

6 - ايدىڭ 1 -كۇنى ٴتىلشى دۇڭ يۇنليڭمەن اڭگىمەلەسىپ وتىرعاندا قىستاق تۇرعىنى نۇرمۇقامەت قۇرماشباي ۇلى دۇڭ يۇنليڭنىڭ ەرەن بازارىنا كومەك سۇراي كەلىپتى: «سىرت جەردە وقيتىن قىزىما تۇرمىس قاراجاتى ٴۇشىن اقشا كەرەك بولىپ قالدى، تاياۋدان بەرى قولىمدا ماردىمدى اقشا بولماي قىسىلىپ تۇرمىن، سەندەردەن الا تۇرايىن دەپ كەلدىم» دەدى. 

مۇنى ەستىگەن دۇڭ يۇنليڭ دەرەۋ قول تەلەفونىن الىپ، وعان قاجەتتى اقشاسىن جوتكەپ بەردى. «نۇرمۇقامەت ەكەۋىمىز كىشكەنتايىمىزدان بىرگە وستىك، سۇيىسپەنشىلىگىمىز تەرەڭ، ونىڭ ايەلىنىڭ دەنساۋلىعى جاقسى ەمەس، قولدارى دا قىسقا، سوندىقتان، اتىزدا ىستەيتىن جۇمىس بولا قالسا، ونى كومەكتەسۋگە شاقىرامىن، كۇنىنە 200 يۋان ەڭبەكاقى بەرەمىن، وسىلاي ىستەسەم ونىڭ وتباسىنىڭ كىرىسىن ارتتىرۋعا قولعابىس تيگىزگەن بولارمىن دەپ ويلايمىن، ول ەجەلدەن ۇيىندە قانداي قيىنشىلىق بولسا دا مەنى ىزدەيدى، مىسالى، ەلەكتر جابدىقتارىن جوندەتسە، كولىك ىستەتسە...» دەدى دۇڭ يۇنليڭ.

دۇڭ يۇنليڭ ىستىق ىقىلاستى ادام، ول پارتيا ۇيىمىنا مۇشە بولۋعا بەلسەنە ٴوتىنىش بەرىپ، 2017 - جىلى كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى بولدى. سول كەزدەن باستاپ دۇڭ يۇنليڭ قىستاقتاعى قيىنشىلىعى بار 2 - 3 وتباسىنىڭ سەلبەسىپ ەمدەلۋ قاراجاتىن تاپسىرۋىنا كومەكتەسىپ كەلەدى. ول تاعى قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ قىزمەتىن بەلسەنە قولداپ، قىستاق جۇمىستارىنا كولىك قاجەت بولا قالسا دۇڭ يۇنليڭ ٴوز كولىگىمەن اقىسىز قىزمەت وتەيدى. 

2021 - جىلى 11 - ايدا قىستاق تۇرعىنى سارسەن قوقىمبەك ۇلىنىڭ ٴشوپ ماياسىنا ٴورت كەتكەندە دۇڭ يۇنليڭ ەڭ الدىمەن كۇرەگىن كوتەرىپ، شەلەگىن الىپ ناق مايدانعا بارىپ ٴورت وشىرۋگە قاتىناسادى. بيىل 1 - ايدىڭ ورتا شەنىندە تاڭعى ساعات 1 دەن اسقاندا قىستاقتىڭ سۋ قۇبىرى جارىلعان حاباردى ەستىگەن دۇڭ يۇنليڭ دەرەۋ رەمونتتاۋ جابدىقتارىن الىپ ناق مايدانعا بارىپ، قاقاعان ايازعا قاراماي، قىستاق كادرلارىمەن بىرگە شۇعىل جوندەۋگە كىرىسەدى، 2 ساعاتقا جالعاسقان قۇبىر تورابىن جوندەۋ جۇمىسىندا، ونىڭ بۇكىل دەنەسى سۋعا مالشىنادى. 

ٴتورتسۇمىن اۋىلى فويىڭ قىستاعىنىڭ ٴبىرىنشى شۋجيى، وسى قىستاقتا تۇراتىن «ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ» قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى اكبار اكرام بىلاي دەدى: «پارتيا مۇشەلەرىنىڭ اۆانگارد ۇلگىلىك رولى دۇڭ يۇنليڭنىڭ بويىندا تولىق ايگىلەندى، ول قىستاق قىزمەتىنە بەلسەنە ات سالىسۋمەن بىرگە، ٴوزى ونەگە بولىپ، ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىن دە جاقسى ىستەپ كەلەدى، ول راسىندا ماداقتاۋعا تاتيدى» دەدى.

دۇڭ يۇنليڭ تىلشىگە: «مەنىڭ كوڭىلىمدە ۇلتتار ىنتىماعى - ٴبىر ٴتۇرلى سۇيىسپەنشىلىك، ونان دا ماڭىزدىسى، ول ٴبىر ٴتۇرلى دوستىق سۇيىسپەنشىلىكتىڭ قۇدىرەتى، تەك شىنايى سۇيىسپەنشىلىك بولعاندا عانا ۇلتتار ىنتىماعى گۇلى جايقالا اشىلادى» دەدى.