دۋ لەي، جاڭ چيڭحۋا (ٴوز تىلشىلەرىمىز)

5 ـ ايدا چاپچال سىبە اۆتونوميالى اۋدانىندا جادىراپ جاز كەلىپ، بار الاپ قۇلپىرا ٴتۇستى. جەتىسۇمىن اۋىلى جەتىسۇمىن قىستاعى ەلوي - حۋلەن كوشەسى اۋماعىنا بارعانىمىزدا،  جاسىل جەلەك جامىلعان كوشەلەردەگى كوك داۋالدى، رەتتى دە تازا شاعىن اۋلالاردا كورشى ـ قولاڭداردىڭ اڭگىمە دۇكەنىن قۇرىپ وتىرعانىن، كوشەلەردە ٴماز ـ مايرام بولعان ٴار ۇلت بالالارىنىڭ اسىر سالىپ ويناپ، شات - شادىمان تۇرمىس كەشىرىپ جاتقان تاماشا كورىنىسىنەن كوزايىم بولدىق.

جۋىرداعى جىلداردان بەرى جەتىسۇمىن اۋىلى باستان ـ اياق ۇلتتار تەپە - تەڭدىگى، ۇلتتار ىنتىماعى جانە ٴار ۇلت حالقىنىڭ بىرگە گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋىن نەگىزگى پرينسيپ ەتىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنا دەن قويا، سۇيىسپەنشىلىكپەن كۇش سالا ويداعىداي قىزمەت ەتتى. سونىمەن بىرگە، اكىمشىلىك قىستاقتىڭ ەرەكشەلىگىن ساۋلەلەندىرىپ، 6 ۇلتتان قۇرالعان جەتىسۇمىن قىستاعى ەلوي - حۋلەن كوشەسى اۋماعىن ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇلگى رايونى ەتىپ قۇرىپ شىقتى. قازىر ەلوي - حۋلەن كوشەسى اۋماعىنداعى ٴار ۇلت بۇقاراسى ٴبىر ـ بىرىنە قارايلاسىپ، تاتۋ ـ ٴتاتتى، جاراسىمدى بولىپ، ۇلتتار ىنتىماعى جونىندە ادەمى اڭگىمەلەر قالدىردى. 

5 ـ ايدىڭ 21 ـ كۇنى ەلوي - حۋلەن كوشەسى اۋماعىنداعى ۇلتتار ىنتىماعىن نەگىزگى تاقىرىپ ەتكەن مادەنيەت ۇلكەن اۋلاسىندا ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى اڭگىمەلەرمەن ورتاقتاسۋ جينالىسى دابىرالى  وتكىزىلدى. ”ەكى كۇننىڭ الدىندا كورشىم ان گۇيفاڭ تۇردىحان راماحۇننىڭ ۇيىنە كوكونىس جانە تاۋىق جەمىن اپارىپ بەردى. تۇردىحاننىڭ قىزى سالماقتى ناۋقاسقا شالدىققان، بىرنەشە جىلدان بەرى ان گۇيفاڭ ونىڭ وتباسىنا كومەكتەسىپ، ۇنەمى ولارعا تۇرمىستىق بۇيىمدار جەتكىزىپ بەرىپ تۇردى“ دەدى قىستاق تۇرعىنى شى يۇيفىن سول جەردەگى ٴار ۇلت بۇقاراسىنا كورشىلەر اراسىنداعى اڭگىمەلەردى بايانداپ.

شى يۇيفىن دە  تالاي جىلداردان بەرى قىستاق تۇرعىنى نۇرعالي وتباسىنا كومەكتەسىپ كەلگەن كەڭ پەيىل جان. نۇرعالي ايەلىمەن اجىراسىپ كەتكەندىكتەن بىرنەشە جىلدان بەرى قىزى جانەركەنى ٴوزى باعىپ - قاعىپ كەلەدى. ول سىرت جەردە قۇرىلىس جۇمىستارىن ىستەيتىندىكتەن، ٴار جىلى قۇرىلىس جۇمىسى باستالعاندا نۇرعالي تاڭەرتەڭ ەرتە كەتىپ، كەش قايتادى، ۇيىنە ورالعاندا كۇن الدەقاشان قاراڭعى بولىپ كەتەتىن - دى، ال 10 جاستاعى قىزى جالعىز ٴوزى ۇيدە قالاتىندىقتان، تاماقتانۋى قيىن ماسەلەگە اينالادى.

بۇل جاعدايدى بايقاعان شى يۇيفىن الاڭداپ قاتتى ابىرجيدى. جانەركە شى يۇيفىننىڭ نەمەرە قىزىمەن ساباقتاس، شى يۇيفىن نەمەرە قىزىنا ٴار كۇنى وقۋدان تاراعان كەزدە جانەركەنى ەرتىپ كەلۋدى تاپسىرادى، شى يۇيفىن ەكى بالاعا جەمىس - جيدەك جانە ۇساق - تۇيەك ازىق - تۇلىك دايىنداپ بەرەدى. بىرنەشە جىلدان بەرى جانەركە شى يۇيفىنمەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىكتە بولىپ قالماستان، ەكى بالا دا تۋعان اپەكە - سىڭلىلەردەي تاتۋ - ٴتاتتى وتەدى.

جانەركە بىلاي دەدى: ”شى اجەيدىڭ وتباسىنداعىلار ماعان جاقسى قارايلاسادى، مەن وقۋدان تاراعاننان كەيىن سول ۇيدە تاپسىرما ورىندايمىن، داپتەر، قارىنداشىم تاۋسىلىپ قالسا، شى اجەي الىپ بەرەدى، مەن ايرىقشا العىس ايتامىن، ەسەيگەننەن كەيىن شى اجەي سياقتى باسقالارعا كومەكتەسىپ، وسى تاماشا سۇيىسپەنشىلىكتى جالعاستىرامىن“.

جەتىسۇمىن اۋىلدىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اۋىل باستىعى ياڭ ۋىنكاي: ”ٴبىزدىڭ ۇلتتار ىنتىماعىن نەگىزگى تاقىرىپ ەتكەن مادەنيەت اۋلاسىندا ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى اڭگىمەلەرمەن ورتاقتاسۋ جينالىسىن وتكىزۋدەگى ماقساتىمىز، ٴبىر جاعىنان، كوپشىلىكتىڭ ماڭايىنداعى تۋىلعان اسەرلى اڭگىمەلەردى ايتۋ ارقىلى ۇلگى ورناتىپ، ۇلگىلەردەن ۇيرەنۋ؛ ەندى ٴبىر جاعىنان، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ العىس ايتۋ تانىمىن وياتىپ، كوپشىلىكتى اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىستىرۋ؛ بۇدان قالسا ٴبىزدىڭ مادەنيەت اۋلامىز ٴبىر جاعىنان، ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلى ٴتۇيىنى، ’ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى‘ قيمىلدارىن وتكىزۋ ارقىلى ٴار ۇلت بۇقاراسى بىرگە ٴان ايتىپ، ٴبي بيلەپ، شات ـ شادىمان كۇلكى ىشىندە ارالاسۋدى، ىشتەسۋدى، توعىسۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ’ۇلتتار ىنتىماعى گۇلىن‘ شىن مانىندە شاعىن اۋماقتا قۇلپىرتتى“، ـ دەدى.

جەرگىلىكتى قىستاق تۇرعىندارىمەن اڭگىمەلەسكەن كەزدە، ”ٴبىر ٴتۇپ شىلان اعاشىنىڭ حيكاياسى“ ٴتىلشىنىڭ نازارىن اۋداردى. گۋان شياۋلي مەن ازاتگۇل سامەت وتباسى 14 جىلدىق كورشى، جاڭا كوشىپ كەلگەن كەزدە ازاتگۇل وتباسى اۋلا داۋالىنىڭ شەتىنە ٴبىر ٴتۇپ شىلان اعاشىن ەگەدى، جاپىراعى بىتىك وسكەن اعاش بۇتاقتارىنىڭ كوبى گۋان شياۋليدىڭ اۋلاسىنا قاراي ٴيىلىپ وسەدى. ٴار جولى شىلان پىسقان كەزدە ەكى وتباسىنداعىلار ٴبىر ٴتۇپ شىلان اعاشىنداعى جەمىستەن ورتاق يگىلىكتەنەدى، ولار مۇنى ”جۇرەكتەستەر جەمىسى“ دەسەدى.

ەلوي - حۋلەن كوشەسى اۋماعىنا جاڭا كوشىپ كەلگەندە ازاتگۇل مەن كۇيەۋىندە كەيبىر نەگىزدىك اۋرۋلار بولعاندىقتان ۇنەمى شيپاحاناعا شاپقىلايتىن. ٴار جولى قيىنشىلىققا تاپ بولعاندا، گۋان شياۋلي وتباسى ازاتگۇلدىڭ وتباسىنا قولىنان كەلگەنىنشە كومەكتەسەدى.

2018 ـ جىلى ازاتگۇل وتىنە بايلانعان تاستى الدىرۋ وپەراتسياسىن جاساتىپ، شيپاحاناعا جاتىپ ەمدەلۋگە كەپىل اقشا تاپسىرعاننان كەيىن، باسقادا ەمدەلۋلەرگە اقشاسى جەتپەي قالادى، امالسىزدان ازاتگۇل گۋان شياۋليعا تەلەفون بەرەدى، گۋان شياۋلي دەرەۋ وعان 500 يۋان جىبەرىپ بەرەدى.

ازاتگۇل بىلاي دەدى: ”گۋان شياۋلي وتباسىما كوپ كومەك كورسەتتى، ٴۇيدى اشەكەيلەگەندە ول بىزگە ٴبىر ەسىك ساتىپ الىپ بەردى، بالام وقۋعا تۇسكەندە ول تۇرمىس قاراجاتىن بەرىپ تۇردى، مەن وعان ەرەكشە العىس ايتامىن“.

ازاتگۇل دە گۋان شياۋلي وتباسىنا قارايلاسىپ تۇرادى. گۋان شياۋلي مەن كۇيەۋى سىرتتا قىزمەت ىستەيتىندىكتەن وتباسى جۇمىستارىنا قاراي المايتىن، ازاتگۇلدىڭ وتباسى گۋان شياۋليدىڭ ٴۇيىنىڭ الدى - ارتىن تازالاسىپ، قارىن كۇرەسىپ، كوكونىسىن ەگىسەدى. گۋان شياۋليدىڭ قىزى داشۋەگە وتكەندە ازاتگۇل گۋان شياۋليدەن بەتەر قۋانىپ، بالاعا 400 يۋان حۇڭباۋ اتىپ بەرەدى. گۋان شياۋليدىڭ شەشەسى ەگدەلەگەن قارت ادام بولعاندىقتان، ازاتگۇل تاماق جاساپ بولعاننان كەيىن كاريانى ۇيىنە ەرتىپ اكەلىپ تاماقتاندىرادى. بىلتىر گۋان شياۋلي كوزىنە وپەراتسيا جاساتقاندا ازاتگۇل 100 جۇمىرتقا الىپ شيپاحاناعا بارىپ ونىڭ كوڭىلىن سۇرايدى، وسىلايشا ەكى وتباسى ٴبىر ٴۇيلى جانداي تاتۋ ـ ٴتاتتى ٴوتىپ كەلەدى.

گۋان شياۋلي: ”مۇنداي جاقسى كورشىمنىڭ بولۋى مەنىڭ باعىم. سىرتقا شىققاندا ەسىكتى ەشقاشان قۇلىپتامايمىز، ويتكەنى ازاتگۇل قاراپ قويادى، مەن ونىمەن اراداعى سۇيىسپەنشىلىگىمدى توتەنشە قاستەرلەيمىن. جۋىرداعى جىلداردان بەرى ەلوي - حۋلەن كوشەسى اۋماعىنداعى ٴار ۇلت تۇرعىندارى وتە تاتۋ ـ ٴتاتتى ٴوتىپ، كوپشىلىك ٴوزارا قۇرمەت ەتىپ، ٴوزارا سيىسىمدى بولىپ، ٴوزارا كومەكتەسىپ، بارلىق جەردە ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ سيمفونياسىن اسقاقتاتتى“ دەدى.