«ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ ىلە جىلقىسىن قورعاۋ جانە ودان پايدالانۋ ەرەجەسىن (جوبا)» قاراۋ ناتيجەسى جونىندەگى بايانداما
___ 2024 - جىلى 4 - ايدىڭ 28 - كۇنى اۆتونوميالى وبلىستىق 15 - كەزەكتى حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ 16 - ماجىلىسىندە جاسالدى
اۆتونوميالى وبلىستىق حالىق قۇرىلتايى زاڭ - ٴتۇزىم كوميتەتى
مەڭگەرۋشى، ورىنباسار مەڭگەرۋشىلەر، باس حاتشى، مۇشەلەر:
بۇگىن تۇستەن بۇرىن تۇراقتى كوميتەت قۇرامىنداعىلار «ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ ىلە جىلقىسىن قورعاۋ جانە ودان پايدالانۋ ەرەجەسىن (جوبا)» (تومەندە قىسقارتىلىپ ەرەجە دەلىنەدى) گرۋپپالارعا ٴبولىنىپ قاراپ شىقتى. تۇراقتى كوميتەتتىڭ قۇرامىنداعىلار بىلاي دەپ قارادى: ەرەجەگە قايتا - قايتا وزگەرىس ەنگىزۋ ارقىلى قازىر ونىڭ اتى، قورعاۋ وبيەكتىسى، نىساناسى، كولەمى اناعۇرلىم ايقىندالىپ، شارالارى ٴبىرشاما ناقتى بولعان، ەرەجەنىڭ جاسالۋى ىلە جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا ساپالى تۇقىم جەتىلدىرۋ جاعىندا پارمەندى تۇزىمدىك تىرەك ازىرلەپ، ىلە جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋ قاجەتىنە ۇيلەسەدى، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ”1 + 1 +8“ كاسىپ سالاسى شوعىرى جونىندەگى ورنالاستىرۋىنا ساي كەلەدى، ەرەجە جوباسى ٴبىرشاما پىسىپ - جەتىلگەن. سونىمەن بىرگە تۇراقتى كوميتەت قۇرامىنداعىلار تاعى مىناداي پىكىرلەردى ورتاعا قويدى:
ٴبىرىنشى، قابىلدانعان پىكىرلەر
1. كەيبىر مۇشەلەر ىلە جىلقىسى جەرگىلىكتى ورىن جەتىلدىرگەن تۇقىم، ونىڭ ەنەلىگى جەرگىلىكتى قازاق جىلقىسى. ال قازاق جىلقىسىنىڭ سانى ىلە جىلقىسىنىكىنەن از، قورعاۋ قاجەتتىلىگى ٴتىپتى دە كۇشتى دەپ قاراپ، وسى ەرەجە جاريالانعاننان كەيىن، ىلە قازاق جىلقىسىن قورعاۋ جانە ودان پايدالانۋ ەرەجەسىن جاساۋ قىزمەتىن باستاۋدى ۇسىنىس ەتتى. ىلە جىلقىسى مەن قازاق جىلقىسى تۇگەلدەي «مەملەكەتتىڭ مال، قۇس بايلىعىن قورعاۋ تىزىمدىگىنە» ەنگىزىلگەنىمەن، ٴبىراق جەتىلدىرگەن تۇقىم جانە جەرگىلىكتى تۇقىم دەپ بولىنەتىندىكتەن، ۇقساماعان ٴتۇر بويىنشا قورعاۋعا الىنادى، مۇنىڭ ىشىندە قازاق جىلقىسى جەرگىلىكتى تۇقىمعا، ىلە جىلقىسى جەتىلدىرىلگەن تۇقىمعا جاتادى. مەملەكەتتىك اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگىنىڭ «مەملەكەتتىڭ مال، قۇس بايلىعىن قورعاۋ ادىسىندە» جەرگىلىكتى تۇقىمداردى قورعاۋ ٴتۇزىمى ورناتىلىپ، ٴتۇيىندى قورعاۋعا الىنعان. كەلەسى قادامدا ٴبىز وسى ٴادىستىڭ تياناقتاندىرىلۋ جاعدايىنا تەكسەرىپ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، تالداۋ جاساپ، ورىن تەپگەن ماسەلەلەرگە قاراتا زاڭ شىعارۋدىڭ قاجەتتىلىگى، جارامدىلىعى جونىندەگى دالەلدەۋ بايانداماسىن ورتاعا قويامىز.
2. كەيبىر مۇشەلەر ەرەجەدەگى باسىمدىققا يە ٴوندىرىس رايونىنداعى اۋدان - قالالار ايقىن بولۋ كەرەك دەگەن پىكىرلەرىن العا قويدى، ەرەجە مازمۇنىندا جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ اۋقىمدىق دامۋ تالابىن ناقتىلاندىرۋعا دا بىردەي ٴمان بەرۋ ٴۇشىن، ەرەجەنىڭ تۇسىندىرمە تارماعىنا ”باسىمدىققا يە ٴوندىرىس رايونىنداعى اۋدان، قالالار ىلە وبلىسى، تارباعاتاي، التاي ايماقتارىنىڭ ىلە جىلقىسى شارۋاشىلىعىن دامىتۋ جوباسىندا بەلگىلەنگەن باسىمدىلىققا يە كاسىپ سالاسى بار اۋدان، قالالاردى مەڭزەيدى“ دەگەن ٴبىر تارماقشا قوسىلدى.
ەكىنشى، قابىلدانباعان پىكىرلەر
1. كەيبىر مۇشەلەر ەرەجەنىڭ اتىن «ىلە وزەنى اڭعارىنداعى ىلە جىلقىسى شارۋاشىلىعىن دامىتۋ جانە جەبەۋ ەرەجەسى» دەپ وزگەرتۋ جونىندە ۇسىنىس قويدى. بۇل جونىندە ەرەجەگە وزگەرىس ەنگىزۋ احۋالى جونىندەگى باياندامادا تۇسىنىك جاسالعاندىقتان، بۇل ارادا قايتالاپ وتىرمايمىز.
2. كەيبىر مۇشەلەر ەرەجەنىڭ 7 - تارماعىندا ٴار 10 جىلدا ٴبىر رەت ىلە جىلقىسىنىڭ تۇقىم قۋالاۋ ەرەكشەلىگىن باعالاۋدى ”ٴار 5 جىلدا ٴبىر رەت“ دەپ وزگەرتۋدى ورتاعا قويدى. الدىڭعى مەزگىلدەگى وزگەرىس ەنگىزۋدە مامانداردىڭ ايتۋىنشا، جىلقىنىڭ ٴوسىپ - جەتىلۋ پەريودى ۇزاعىراق بولادى، ادەتتە ەكى ۇرپاقتان كەيىن عانا ەرەكشەلىگىن تۇراقتاندىرۋعا بولادى، ال ٴار ۇرپاقتى جەتىلدىرۋگە كەمىندە 4 - 5 جىل ۋاقىت قاجەت، سـوندىقتان ”ون جىل“ بولعانىن ابزال دەپ قارادىق.
3. كەيبىر مۇشەلەر ىلە ات بايگەسى ىستەرىن ارناۋلى باسقارۋ قۇرىلىمىن قۇرۋ ماسەلەسىن ورتاعا قويدى، جەرگىلىكتى زاڭ - ەرەجەلەردە، جالپى العاندا، ارناۋلى باسقارۋ قۇرىلىمى قۇرىلمايدى، باسقارۋ مىندەتىن دەنە تاربيە مەكەمەسى ۇستىنە الادى، سوندىقتان بۇل پىكىر دە قابىلدانبادى.
زاڭ - ٴتۇزىم كوميتەتى تۇراقتى كوميتەت قۇرامىنداعىلاردىڭ پىكىرىنە نەگىزدەلىپ، ەرەجەگە وزگەرىس ەنگىزدى، وسى كەزەكتى جيىندا داۋىسقا سالىپ، ماقۇلداۋدى ۇسىنىس ەتەمىن.