□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى چىن شان، جياڭ يوۋلين، سۇن ي

ٴبىر رەتكى سالتاناتتى سالت تولاسسىز شاپالاق ٴۇنى ىشىندە باستالدى.

7 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن ٴتوراعا شي جينپيڭ تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمونمەن قول ۇستاسا تاجىكستان پارلامەنت عيماراتىنا كىرگەندە، ونداعى ادامدار ورىندارىنان تۇرىپ شاپالاق سوعىپ قارسى الدى. جىگەرلى دە ويناقى مۋزيكا ٴۇنى ىشىندە ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى ەسكەرتكىش تاقتاسىنداعى قىزىل ٴتۇستى جىبەك تورعىندى اشىپ، جۇڭگو جاقتىڭ كومەگىمەن سالىنعان تاجىكستان پارلامەنت عيماراتىنىڭ، ۇكىمەت عيماراتىنىڭ رەسمي سالىنىپ بولعانىن بىرگە جاريالادى. سول ارادان شاپالاق ٴۇنى جاڭعىردى.

”وتە ـ موتە  ادامدى  قۋانتاتىنى،  5 جىلدىڭ  الدىندا  مەن راحمون  زۇڭتۇڭمەن  بىرگە  باستاعان  تاجىكستان  پارلامەنت عيماراتى، ۇكىمەت عيماراتى نىسانى  جاقىن  ارادا سالىنىپ بولىپ، تاجىكستاننىڭ استاناسى دۋشانبەنىڭ جاڭا جەر بەلگىسىنە جانە جۇڭگو _ تاجىكستان سەلبەستىگىنىڭ جاڭا بەلگىسىنە اينالادى“. 7 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى تاجىكستان مەديالارىندا جاريالاعان اۆتورلى ماقالاسىندا ٴتوراعا شي جينپيڭ وسىلاي دەپ جازدى.

ٴدال وسى ساتتە 5 جىلدىڭ الدىنداعى كورىنىس كوز الدىعا كەلەدى _

2019 ـ جىلى 6 ـ ايدىڭ 15 ـ كۇنى تاجىكستاندا مەملەكەتتىك ساپاردا جۇرگەن ٴتوراعا شي جينپيڭ راحمون زۇڭتۇڭمەن بىرگە جۇڭگو جاقتىڭ كومەگىمەن سالىنعان تاجىكستان پارلامەنت عيماراتى، ۇكىمەت عيماراتى نىسانى مودەلىنىڭ بەتاشار سالتىنا قاتىناستى. قۇم تاباققا جابىلعان قىزىل جىبەك تورعىن باياۋ اشىلعاندا، ەكى قۇرىلىس مودەلى كوز الدىدا پايدا بولدى. ٴتوراعا شي جينپيڭ مەن راحمون زۇڭتۇڭ قول قىسىستى، الاڭدا قىزۋ شاپالاق ٴۇنى ٴبىرتالايعا دەيىن تولاستامادى.

ٴدال وسى ساتتە 5 جىلدىڭ الدىنداعى جوبا امالياتقا اينالدى _

تاجىكستان پارلامەنت عيماراتى، ۇكىمەت عيماراتى دۋشانبەدەگى ايگىلى رۋداكي داڭعىلىنا ورنالاسقان، ارالىعى بىرنەشە ٴجۇز مەتر. پارلامەنت عيماراتى زۇڭتۇڭ سارايىنىڭ قارسى الدىندا، ۇكىمەت عيماراتى دۋشانبەنىڭ تاعى ٴبىر قاتىناس نەگىزگى جولى _ سوموني داڭعىلىنا بيىكتەن قاراپ تۇر. ەكى عيماراتقا ەۆروپا _ ازيا كلاسسيك دىڭگەكتى زال قۇرىلىمى، تاجىك ۇلتى ەرەكشەلىگىندەگى ورنەك، ٴىسلام مادەنيەتى ستيلىندەگى جوبالاۋ توعىستىرىلعان، سىرتقى كورىنىسى ساۋلەتتى، كوركەم، سالتاناتتى، رۋداكي داڭعىلىنىڭ ەكى جاعالاۋىنداعى بايىرعى اعاش، گۇل، فونتاندارمەن قوسىلىپ تاماشا كورىنىس قالىپتاستىرعان.

”بۇل ارا توتەنشە ادەمى، زاماناۋي“. پارلامەنت عيماراتىنىڭ سىرتىنداعى الاڭدا 20 جاستاعى شۋكرونانىڭ ويناقى ٴبيى جۇرگىنشىلەر مەن تىلشىلەردىڭ نازارىن اۋداردى: ”مەن ٴبي ارقىلى كوڭىلدىلىكتى بەينەلەگىم كەلەدى. مەنىڭ مەملەكەتىم دامۋ ۇستىندە، تەك استانانىڭ وزىندە وسى بىرنەشە جىلدا كوپتەگەن ادەمى ٴزاۋلىم عيمارات پايدا بولدى“.

5 جىلدىڭ الدىندا، ٴتىلشىنىڭ وسى ارادا تىلشىلىك ىستەگەن كەزىمەن سالىستىرعاندا ٴزاۋلىم عيماراتتار كوبەيدى، جەرگىلىكتى بۇقارا بارا الاتىن ساۋدا سارايلارى، دۇكەندەر جانە كوفەحانالار كوبەيدى؛ كەشتە شىراقتار جاينادى، بالالارىن ەرتكەن ٴبىر ٴۇيلى جانداردىڭ الۋان رەڭدى شىراقتار جايناعان، لەنتالار ىلىنگەن باقشادا سامالداپ، سالقىنداپ وتىرعاندىعىن ۇنەمى كورۋگە بولادى؛ كوشەلەر كەڭەيدى، تەگىس جولداردا جانە جاڭادان سالىنعان ايقاسپالى كوپىر ۇستىندە كولىكتەر قايشالىسادى.

”كوشەدەگى ەلەكترمەن جۇرەتىن كىرە كولىكتەرىنە قاراڭىزشى، بارلىعىن دەرلىك جۇڭگو جاساعان“. وفيتسەر يسىمەر زودانىڭ رۋداكي داڭعىلىندا مىندەت وتەگەنىنە كوپ جىل بولدى، ول تاجىكستان _ جۇڭگو سەلبەستىگىنىڭ كوپتەگەن ”جەر بەلگىسىنە“ كۋا بولدى، ”پارلامەنت عيماراتىنان، ۇكىمەت عيماراتىنان تىس، تاعى مەملەكەتتىك كىتاپحانا، سونداي ـ اق تاۋەلسىزدىك جانە ەركىندىك مۇناراسى بار، بۇنىڭ ٴبارى تاجىكستان _ جۇڭگو دوستىعىنىڭ سيمۆولى“.

120 نەشە مەتر بيىكتىكتەگى تاۋەلسىزدىك جانە ەركىندىك مۇناراسىنا شىعىپ دۋشانبە قالاسىن جانە گيسسار ويپاتىنىڭ كورىنىسىن تۇتاستاي تاماشالاۋعا بولادى. بۋىرقانعان ۋارزوب وزەنى قالانى كەسىپ وتەدى، جاعالاۋداعى دۋشانبە 2 ـ ٴنومىرلى جىلۋ ەلەكتر ستانسياسىنان بۋ بۇرقىرايدى. 2014 ـ جىلى ٴتوراعا شي جينپيڭ تاجىكستاندا ساپاردا بولعان كەزىندە ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى جىلۋ ەلەكتر ستانسياسىنىڭ 1 ـ مەرزىمدىك ينجەنەرياسىنىڭ سالىنىپ بولۋ سالتىنا، 2 ـ مەرزىمدىك ينجەنەريانىڭ باستالۋ سالتىنا بىرگە قاتىناستى. جىلۋ ەلەكتر ستانسياسىنىڭ 2016 ـ جىلى سالىنىپ بولۋىنا ىلەسە، دۋشانبەدەگى نەشە ٴجۇز مىڭ تۇرعىن قىستا ەلەكتر جەتىسپەيتىن كۇندەرگە قوش ايتتى.

”بىرنەشە جىلدان بەرى ەكى ەل دامۋ ستراتەگياسىن ٴتۇيىلىستىرۋدى كۇشەيتىپ، جان ـ جاقتى سەلبەستىكتى ىلگەرىلەتىپ، ’ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋ جۇلگەسىندە ٴبىر قىدىرۋ ستراتەگيالىق سيپاتتى ۇلكەن نىسانداردى اتقارىپ، تاجىكستاننىڭ مەملەكەتتى دامىتۋىنا، گۇلدەندىرۋىنە دەم بەردى ٴارى ٴار سالا جۇرتشىلىعىنىڭ ەكى ەل دوستىعى، سەلبەستىگى الا كەلگەن قۇت ـ ىرىستى سەزىنۋىنە مۇمكىندىك جاسادى“. ٴتوراعا شي جينپيڭ جۇڭگو جاقتىڭ كومەگىمەن سالىنعان تاجىكستان پارلامەنت عيماراتىنىڭ جانە ۇكىمەت عيماراتىنىڭ سالىنىپ بولۋ سالتىندا سويلەگەن ارناۋ سوزىندە وسىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى.

”ٴبىز ۇنەمى تەلەۆيزوردان جۇڭگومەن سەلبەستىك جاساسقان نىسانداردى كورەمىز“. 50 نەشە جاستاعى شوفەر ٴۇمىدچوڭ ٴوزىنىڭ جاس كەزىندە حيميا ونەركاسىبىن ۇيرەنگەندىگىن، كەيىن مەملەكەتتىڭ كاسىپ سالاسى قۇرىلىمى وزگەرىسىنە ساي كاسىپ اۋىستىرىپ، ەكونوميكا ـ ساۋدامەن شۇعىلدانعاندىعىن جانە جەكە كاسىپكەر بولعاندىعىن، ۇيرەنگەنىن قولدانا الماعاندىعىن ايتتى. ول بىلاي دەدى: ”جۇڭگو ٴبىزدىڭ اناعۇرلىم وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسىن قۇرۋىمىزعا كومەكتەسۋدە. مەن تاجىكستاننىڭ بولاشاق دامۋىنىڭ اناعۇرلىم بىركەلكى، جاستاردا اناعۇرلىم كەڭ وراي بولۋىن شىن جۇرەكتەن ٴۇمىت ەتەمىن“.

جۇڭگو ۇزاق ۋاقىتتان بەرى تاجىكستاننىڭ ەڭ ۇلكەن قارجى قوسۋ قاينارى مەملەكەتى جانە باستى ساۋدا سەرىگىنىڭ ٴبىرى. وتكەن 10 جىلدا ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ قۇرىلىسىنىڭ ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىلۋىنە ىلەسە، تاجىكستاننىڭ كوپتەگەن سالاسىندا جۇڭگونىڭ قارجى قوسۋى ۇزدىكسىز كوبەيىپ، ەكى جاق بىرلەسكەن ونەركاسىپ باقشا رايونى جانە كاسىپورىندار قۇرىلىپ، قىرۋار جۇمىس ورنىن ازىرلەپ، دارىندىلاردى باۋلۋدى جانە ادام كۇشىن اشۋدى جەبەدى.

”تاجىكستان مەن جۇڭگو سەلبەستىكتى تەرەڭدەتىپ حالىق بۇقاراسىن باقىتقا كەنەلتتى“. تاجىكستان زۇڭتۇڭ كەڭسەسىنىڭ ٴمانساپتىسى احمەتبەك زودا تاجىكستان _ جۇڭگو سەلبەستىك جاعدايىنا ەجەلدەن نازار اۋدارىپ كەلەدى، ”ياۆان _ ۆاحدات تەمىر جولى تۋنەلى، دۋشانبە _ چاناق تاس جولى، ياۆان سەمەنت زاۆودى، سونداي ـ اق تۇتاس مەملەكەتتىڭ جەر ـ جەرىنە ورنالاسقان كوپتەگەن نەگىزدىك قۇرىلعىلار جانە كاسىپ سالاسى باقشا رايونى نىساندارى كاسىپ سالاسىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى پارمەندى جەبەپ، تاجىكستاننىڭ دامۋىنا قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى“.

”اراعا 5 جىل سالىپ ەلدەرىڭىزدە تاعى دا ساپاردا بولعانىمدا، مەن اناعۇرلىم گۇلدەنىپ ـ كوركەيگەن تاجىكستاندى كوردىم“. ٴتوراعا شي جينپيڭ 7 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن راحمون زۇڭتۇڭمەن كەڭەس وتكىزگەندە مىنالاردى ٴبىلدىردى: جاڭا جاعدايدا جۇڭگو جاق تاجىكستان جاقپەن بىرگە جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو _ تاجىكستان جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن دامىتىپ، اناعۇرلىم بيىك باستامادا جۇڭگو _ تاجىكستان تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرىپ، ەكى ەلدىڭ دامۋىنا، گۇلدەنۋىنە دەم بەرۋدى قالايدى.

راحمون زۇڭتۇڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: تاجىكستان جاق ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ ساپار جەتىستىكتەرىن تياناقتاندىرۋدى ماڭىزدى وراي ەتىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ سەلبەستىگىن ونان ارى ىلگەرىلەتىپ، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، شەشۋشى كەن ونىمدەرى، جاڭا ەنەرگيا سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى تەرەڭدەتىپ، تاجىكستان جاقتىڭ ونەركاسىپتەندىرۋ، وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋدى قالايدى.

7 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنگى كەڭەستەن كەيىن ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى مەن تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاڭا داۋىردەگى جالپى بەتتىك ستراتەگيالىق سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن دامىتۋ جونىندەگى بىرلەسكەن مالىمدەمەسىنە» بىرگە قول قويىستى ٴارى ەكونوميكا ـ ساۋدا، قارجى قوسۋ، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ، شەشۋشى كەن ونىمدەرى، حاۋىپسىزدىك، گۋمانيتارلىق ىستەر سياقتى سالالارداعى نەشە ون ٴتۇرلى ەكى جاقتى سەلبەستىك حۇجاتىنىڭ اۋىستىرىلۋىنا بىرگە كۋا بولدى.

تاجىكستان پارلامەنتىنىڭ مۇشەسى پارۋينا بىرلەسكەن مالىمدەمەدەگى مىنانداي ٴبىر ٴۇزىندى سوزگە نازار اۋداردى: ”جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى جانە تاجىكستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىز، دەربەس بولعان مەملەكەتتى دامىتۋ جانە ۇلتتى گۇلدەندىرۋ جولىمەن ٴساتتى ٴجۇردى“.

”ٴبىز جۇڭگومەن باۋىرلاس ٴارى كورشىمىز، ٴبىز ٴبىر ـ ٴبىرىمىزدىڭ دامۋ جولىمىزعا ىستىق ىقىلاسپەن قولداۋ كورسەتەمىز“. پارۋينا مىنالاردى ٴبىلدىردى: ”مەن ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىنىڭ باسشىلىعىندا، ٴبىزدىڭ بولاشاعىمىزدىڭ اناعۇرلىم نۇرلى بولۋىن ٴۇمىت ەتەمىن“.

(قاتىناسقان تىلشىلەر ليۋ كاي، حان لياڭ، جىڭ كايجۇن، جوۋ تيانحى، ۋ ياۋ، شى شياۋمىڭ، گىڭ پىڭيۇي)

(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى دۋشانبەدەن بەرگەن حابارى)