قۇلجا قالاسى اردا بويى سازدىق باقشاسىنىڭ كوركى كوز تارتادى
ماقالاسىن جازعان ٴتىلشىمىز ما چىڭلۋ، سۋرەتتەرىن تارتقان ٴتىلشىمىز سۇن ي - نان
قۇلجا قالاسى اردا بويى سازدىق باقشاسىنداعى كول بەتىندە مايدا تولقىن جۇگىرىپ، سۋ قۇستارى سايران سالىپ، اسەم كورىنىس كوز تارتادى. اردا بويى سازدىعى قۇلجا قالاسىنداعى ەڭ ۇلكەن سۋ قاينارلارىنىڭ ٴبىرى. جاقىنعى جىلداردان بەرى قۇلجا قالاسى سازدىق ەكولوگياسىنا پايدالانىلاتىن سۋدى قامتاماسىز ەتۋ مەحانيزمىن قالپىنا كەلتىرۋ جوباسىن جاساپ، اردا بويى سازدىق باقشاسىن قۇرىپ، اردا بويى سازدىعى مەن توڭىرەگىندەگى گەولوگيالىق اپات تۋىلاتىن رايونداردى قورعاۋ سيپاتىندا وزگەرتىپ، سۋ قاينارىن قورعاپ، سۋ جۇيەسىن اشىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن جاقسارتتى.
قازىر اردا بويى سازدىق باقشاسى قالا تۇرعىندارىنىڭ جازدا سەيىل ـ سەرۋەن قۇراتىن، ىستىقتان ساقتاناتىن تاماشا جەرىنە اينالدى. باقشانىڭ ٴىشى كوركەم دە جانعا جايلى، جاسىل جەلەك جامىلىپ، سىلدىراپ اققان سۋى بەينە كوركەم ەكولوگيالىق سۋرەتكە ۇقسايدى. ٴتۇس اۋعاننان كەيىن كوپتەگەن قالا تۇرعىندارى اردا بويى سازدىق باقشاسىنا بارىپ سالقىنداپ، يرەلەڭدەگەن اعاش جولدى بويلاپ، جابايى ۇيرەكتەردى تاماشالايدى.
اردا بويى سازدىق باقشاسىنىڭ يەلەگەن جەر كولەمى 800 مۋ بولىپ، مۇنىڭ ىشىندە سۋ ايدىنى 500 مۋدان اسادى، وتكەن عاسىردىڭ 80 - جىلدارىندا بۇل ارا بۇلاق سۋىمەن اتى شىققان. قۇلجا قالاسى قالانى جونگە سالۋ، ەكولوگيانى قالپىنا كەلتىرۋ ارقىلى اردا بويى سازدىعىنىڭ بەت ـ بەينەسىن جاڭالاپ، بۇقارانىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن بارىنشا جوعارىلاتتى. قازىر قۇلجا قالاسىندا تۇرمىس كەشىرىپ جاتقان ٴار ۇلت بۇقاراسى وسى بۇلاق سۋى مەن سازدىقتى بىرگە قورعاۋدا.
اردا بويى سازدىق باقشاسىنا كەڭىستىكتەن كوز سالعاندا
باقشا ىشىندەگى جولعا كەڭىستىكتەن كوز سالعاندا
كول سۋىن تازالاپ جاتقان قىزمەتكەرلەر
ۆەلوسيپەد مىنگەن ساياحاتشىلار
كوپىر جول
باقشادا دەمالعان ساياحاتشىلار
ساياحاتشىلار ۇيرەكتەرگە جەم بەرۋدە
سۋداعى تۇڭعيىق گۇلى