فاڭساۋحۋ كولى سيرەك كەزدەسەتىن كوپتەگەن جىل قۇستارىن باۋرادى

حابارىن جازىپ، سۋرەتتەردى تۇسىرگەن ەرىكتى تىلشىلەر سۇن ۋ - جيان ، دۋ لەي، نۇرحات

ىلە وزەنى الابىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاۋ، باسقارۋ قىزمەتىنىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىلۋىنە بايلانىستى، قۇلجا قالاسى فاڭساۋحۋ كولىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسى بىرتىندەپ جاقساردى، قىس كىرگەننەن بەرى كوپتەگەن سيرەك كەزدەسەتىن جىل قۇستارى ىركەس ـ تىركەس وسىندا كەلىپ قىستادى.

بيىل قىس قار از جاۋعانىمەن، فاڭساۋحۋ كولىندە كوركەم جاراتىلىستىق كورىنىس، تۇنىق كول سۋى كوپتەگەن قۇستاردى وزىنە باۋرادى. ىلە وزەنى مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسى فاڭساۋحۋ كولىنىڭ جاعاسىندا، سۇيەل تۇمسىق اققۋ، قاسقالداق، بارىلداق ۇيرەك، بەينارىق توپ - توبىمەن تۇنىق كول سۋىندا سايران سالىپ، ازىق ىزدەدى.

فاڭساۋحۋ كولىندەگى قۇستار كوپتەگەن ساياحاتشىنى باۋرادى. بيىل 70 جاستاعى قالا تۇرعىنى شۇي دىشىڭ قۇستاردى سۋرەتكە ٴتۇسىرۋدى قاتتى ۇناتاتىن، 2014 ـ جىلدان باستاپ، ول كاسىپتىك فوتو اپپاراتتى قولىنا الىپ فاڭساۋحۋ كولىندەگى قۇستاردى سۋرەتكە ٴتۇسىرىپ كەلەدى، سۇيەل تۇمسىق اققۋ، سامۇرىق، اق قۇتان، بارىلداق ۇيرەك تۇگەلدەي ونىڭ اپپارات كوزىندەگى باس كەيىپكەرىنە اينالدى. 10 جىلدان بەرى شۇي دىشىڭ فاڭساۋحۋ كولىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىنىڭ ۇزدىكسىز جاقسارۋىنا كۋا بولدى.

شۇي دىشىڭ بىلاي دەدى: كوپشىلىك ورتانى سانالى قورعاعاندىقتان، سۋ قاينارىن لاستايتىن ىستەر ازايدى، سوندىقتان فاڭساۋحۋ كولىنىڭ ورتاسى بارعان سايىن كورىكتەنىپ، سۋ ساپاسى دا جاقسارىپ، قۇستاردىڭ سانى مەن ٴتۇرى ۇزدىكسىز كوبەيدى. سۇقسىر ۇيرەك سياقتى بۇرىن كورمەگەن قۇستار دا قازىر وسى ارادان تابىلادى. وسىندا ىرگە تەپكەن سۇيەل تۇمسىق اققۋ دا بالاپانداپ، بۇكىل جۇرتتى قۋانتتى.

فاڭساۋحۋ كولىنىڭ سۋ ايدىنى شامامەن 230 مۋ، كەڭ سۋ ايدىنى مەن بىرتىندەپ كەڭەيگەن فاڭساۋحۋ سازدىعى كوپتەگەن قۇستاردى تاماشا تىرشىلىك ورتاسى جانە مول ازىق قاينارىمەن قامدادى، بارىلداق ۇيرەك، قاسقا ۇيرەك سياقتى جىل قۇستارى قىستاپ قانا قالماستان، مەملەكەتتىك 2 - دارەجەلى قورعالاتىن اق قۇتان، ٴبىر قازان سياقتى سيرەك كەزدەسەتىن باعالى قۇستار دا فاڭساۋحۋ كولىنىڭ تۇراقتى قوناعىنا اينالدى. تاياۋدا قۇلجا قالالىق ورمان - جايىلىم شارۋاشىلىعى مەكەمەسى جابايى حايۋاناتتاردى قورعاۋ كەڭسەسىنىڭ باقىلاۋ ـ تەكسەرۋ ساناعىنا قاراعاندا، فاڭساۋحۋ كولى باقىلاۋ ـ تەكسەرۋ تۇيىنىنەن سامۇرىق، سۋ قۇزعىنى، سۇيەل تۇمسىق اققۋ، قاسقالداق سياقتى 321 سيرەك كەزدەسەتىن باعالى قۇس بايقالعان.

ەكولوگيالىق ورتا مەن جابايى حايۋاناتتاردى قورعاۋدى ونان ارى كۇشەيتۋ ٴۇشىن، سوڭعى جىلدارى قۇلجا قالاسى باياندى مەحانيزم ورناتىپ، قالا، اۋىل، قىستاق سىندى ٴۇش دارەجەلى وزەن باستىعى، ورمان باستىعى ٴتۇزىمىن ارناۋلى ورناتىپ، ارناۋلى ادام ورنالاستىرىپ، مەرزىم بويىنشا ارالاپ تەكسەرۋ، ۇگىتتەۋ جانە زاڭ اتقارۋ قيمىلىن ورىستەتىپ، ٴتۇرلى شارا قولدانىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن جەبەپ، قۇلجا قالاسىنداعى ورگانيزمدەردىڭ الۋان تۇرلىلىگى مەن ەكولوگيانىڭ تەپە - تەڭدىگىن قورعادى.

قۇلجا قالاسى حانبيڭ اۋىلى ورمانشىلىق پۋنكتىنىڭ باستىعى شوكىرات عاني بىلاي دەپ تانىستىردى: ”حانبيڭ اۋىلىنىڭ الەۋمەتتىك يگىلىك ورمان اۋماعى 5500 مۋ، نەگىزىنەن ىلە وزەنىنىڭ سولتۇستىك جاعالاۋىنا تارالعان. ٴبىز اۋىل دارەجەلى ورمان باستىعى ٴتۇزىمى مەن قىستاق دارەجەلى ورمان باستىعى ٴتۇزىمىن ورناتتىق، سونداي ـ اق ارناۋلى ورمان قورعاۋشى ورنالاستىردىق، باستى مىندەتىمىز − الەۋمەتتىك يگىلىك ورمانىنداعى جابايى حايۋاناتتاردى قورعاۋ، ورتتەن ساقتانۋ جانە قورشاعان ورتانى قورعاۋ سياقتى قىزمەتتەردى ورىستەتۋ. ٴبىز ٴار كۇنى ارناۋلى ادام ورنالاستىرىپ شارلاۋ جۇرگىزىپ، بالىق اۋلاۋ، تەمەكى تارتۋ، قاقتاما پىسىرۋ، قۇستاردى زاقىمداۋ سياقتى ارەكەتتەردەن ساقتانىپ، جابايى حايۋاناتتاردى، تاماشا ەكولوگيالىق ورتانى قورعايمىز“.

فاڭساۋحۋ كولىندە تىرشىلىك ەتكەن سيرەك كەزدەسەتىن باعالى قۇستار

فوتو اۋەسكەرى قۇستاردى سۋرەتكە تۇسىرۋدە

سۋدا جۇزگەن اققۋلار