دۇنيە جۇزىلىك كىتاپ وقۋ كۇنى: مەن سىزگە ىلەنى كىتاپ وقۋ تۇرعىسىنان تانىستىرامىن

ۋاڭ جىحۋا، ليۋ چىڭگاڭ (ٴوز تىلشىلەرىمىز)

كىتاپ وقۋدىڭ مەرەيىنە بىرگە شومىپ، كىتاپ ارقىلى ىلەمەن ”قاۋىشتى“. 4 - ايدىڭ 23 - كۇنى ىلە توعىسپالى مەديا ورتالىعى، ىلە وبلىستىق مادەنيەت جانە ساياحات مەكەمەسى باس بولىپ ۇيىمداستىرعان، ىلە وبلىستىق كىتاپحانا ۇستىنە الىپ وتكىزگەن ”مەن سىزگە ىلەنى كىتاپ وقۋ تۇرعىسىنان تانىستىرامىن“ اتىنداعى كولەمدى جالپى حالىقتىق كىتاپ وقۋ الەۋمەتتىك يگىلىك قيمىلى ىلە وبلىستىق كىـتاپحانادا باسـتالدى، ”كىتاپحانادا وسى زامانعى وركەنيەتتى بىرگە ۇڭىلە ۇيرەنەيىك“ اتىنداعى كىتاپ وقۋدىڭ مەرەيىنە شومعان ىلە جالپى حالىقتىق كىتاپ وقۋ نەگىزگى تاقىرىبىن ارقاۋ ەتىپ، كلاسسيكالىق شىعارمالاردى ۇڭىلە وقۋ، تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىكتى اقتارىلا اڭگىمەلەۋ، كىتاپ ارقىلى ىلەمەن ”قاۋىشۋ“، سونداي - اق بۇگىنگى اۋقىمعا كوز جىبەرۋ سىندى 4 ۇلكەن بولەكتى ارقاۋ ەتىپ، جەلىدە جانە جەلىدەن تىس تاسىلدەرمەن مازمۇنى باي، فورماسى ٴار الۋان كىتاپ وقۋ قيمىلدارىن توعىستىرا ورىستەتىپ، تۇتاس قوعامدا ”كىتاپ وقۋعا قىزىعاتىن، جاقسى كىتاپ وقيتىن، كىتاپ وقۋعا شەبەر بولاتىن“ قويۋ راي قالىپتاستىرۋدى دارىپتەپ، ىلە حيكاياسىن جاقسى بايانداپ، جاڭا ٴداۋىردىڭ دامۋىنا مادەنيەت كۇشىن ۇستەدى.

ناق مايدان قيمىلىندا «ٴبىزدىڭ داۋرەن» باعدارلاماسى اۋەن، ولەڭ، ٴبي ٴتاسىلى ارقىلى كوپشىلىكتى ارعى زامان ولەڭى «قاز»، شالقىما «كوكتەم»، ادەبي تىلدەگى «يۋەياڭ عيماراتى ەستەلىگى» سياقتىلاردان مادەنيەت قۇدىرەتىن بىرگە سەزىنۋگە جەتەكتەدى. ويىن قويۋ بارىسىندا قۇلجا قالالىق 23 - ورتا مەكتەپ وقۋشىلارى مۋزيكا مەن سەزىمدى توعىستىرا داۋىـستاپ وقـىعان اڭگىمەلى - ولەڭدى تەاتر كوشە ٴبيى قويىلىمىمەن بىرلەستىرىلىپ، ادامدارعا تىڭ اسەر سيلاپ، جاستاردىڭ كىتاپ وقۋداعى جاڭا داعدىسىن كورسەتتى.

”بالالار وسىنداي جالپى حالىقتىق كىتاپ وقۋ قيمىلىنا قاتىناساتىندارىن ەستىپ وتە قۋاندى. ٴبىز بىرگە دەن قويا دايىندالىپ، تۇتاس بارىس بويىنشا جوبالاپ، كلاسسيكالىق تۋىندىلاردى بالالار ساباقحاناسىمەن بايلانىستىرۋعا، كىتاپ پەن تۇرمىستى بايلانىستىرۋعا، جاڭاشا ەلەمەنتتەردى، كلاسسيكالىق ەلەمەنتتەردى شىعارمانىڭ كوركەمدىگىمەن، داۋىستاپ وقۋدىڭ كوركەمدىگىمەن ۇشتاستىرۋعا قۇلشىنىپ، اۋەن، ولەڭ، ٴبيدىڭ تاماشا بىرلەستىگىن كورەرمەندەرگە ايگىلەدىك“ دەدى وسى مەكتەپتىڭ وقىتۋشىسى جاڭ شيۋفىڭ.   

”كىتاپ وقۋ مەنىڭ دۇنيەگە كوزقاراسىمدى، قۇن كوزقاراسىمدى سومدادى، توم - توم كىتاپتاردان كەڭ الەمنىڭ كوركەمدىگىن سەزىندىم. كىتاپ وقۋدا پالەندەي مانگە ۇمتىلۋ كەرەك ەمەس، ەڭ ماڭىزدىسى كىتاپ وقۋ ارقىلى ٴتىپتى دە كوپ نارسەلەردى ٴبىلۋ دەگەندىك“. جەلىدە كلاسسيكالىق شىعارمالاردى ۇڭىلە وقۋ جونىندە ورتالىق تەلەۆيزياسىنىڭ ايگىلى جۇرگىزۋشىسى نيعىمەت ٴوزىنىڭ كىتاپ وقۋ اسەرىمەن ٴبولىستى ٴارى ۋاڭ مىڭنىڭ «ىلەدە» دەگەن شالقىماسىنداعى ىلەنىڭ قىسقى قارى جونىندەگى سۋرەتتەۋلەردى داۋىستاپ وقىپ، كورەرمەنگە كىتاپ وقۋدىڭ كوركەمدىگىن شىنايى سەزىندىردى.

2023 - جىلى ورتالىق تەلەۆيزيانىڭ «جۇڭگو ولەڭ - جىر مۇشايراسى» ساحناسىندا ىلەدەن كەلگەن 8 جاستاعى ٴبۇلدىرشىن ما يشۋان ەرەكشە ونەرىمەن كوزگە ٴتۇستى، ول شينجياڭ بويىنشا بالالار گرۋپپاسىنا سارالانعان بىردەن - بىر مۇشە بولىپ، ىلەنىڭ ماقتانىشىنا اينالدى. ناق مايدان قيمىلىندا ما يشۋان اناسىمەن بىرگە «اي نۇرى استىنداعى جۇڭگونى» مانەرلەپ وقىدى. ”كىتاپ وقىپ كوپتەگەن ولەڭ ۇيرەندىم، كوپتەگەن ۇزدىك دوستارمەن تانىستىم“ دەدى ما يشۋان كوپشىلىككە كىتاپ وقۋداعى تابىستارىمەن ٴبولىسىپ.

”بيىل جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 75 جىلدىعى، سونداي ـ اق ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى، ٴبىز وسى رەتكى كىتاپ وقۋ كۇنى قيمىلىن وتكىزۋ ارقىلى بارلىق دوستاردى كىتاپ وقۋعا، كورىكتى مەكەنىمىزگە باۋراساق دەدىك. قيمىلدىڭ الدىڭعى كەزەڭىندە ٴبىز ەكى اي بۇرىن جوسپارلاپ، ينتەرنەتتە ’مەن سىزگە ىلەنى كىتاپ وقۋ تۇرعىسىنان تانىستىرامىن‘ تاقىرىبىندا ورتاق اتسالىسۋ ۇندەۋىن تاستاپ، بارشا توراپتاستاردى قيمىلعا قاتىناسۋعا شاقىردىق. سوڭعى مەزگىلدە ىلە توعىسپالى مەديا ورتالىعىنىڭ كىتاپ وقۋدىڭ مەرەيىنە شومعان ىلە قيمىلىن ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، ٴتىپتى دە كوپ ادامنىڭ نازارىن اۋدارۋدى ويلادىق“ دەدى ىلە توعىسپالى مەديا ورتالىعى راديو باعدارلامالارى ورتالىعىنىڭ جۇرگىزۋشىسى ۋاڭ حاۋ. 

كوكدالا، قورعاس اۋدانى، تەكەس، قورعاس سياقتى اۋدان، قالالاردىڭ توعىسپالى مەديا ورتالىقتارى جەلىدە ٴوزارا ىقپالداسۋ بارىسىندا وزدەرىنىڭ ەرەكشە كورىنىس تۇيىندەرى مەن تاڭداۋلى تۋىندىلارىن بىرگە ٴبولىسىپ، مەلودراما، اڭگىمە ايتۋ، تاقپاق، داۋىستاپ وقۋ سياقتى ويىن كورسەتۋ فورمالارىمەن ىلەنىڭ كوركەم كورىنىسىن، تارتىمدى تۋىندىلارىن تۇتاس ينتەرنەتتەگى كورەرمەنگە تانىستىردى، ”ىلە وتە كوركەم ەكەن“، ”مادەنيەت مايەگىنە، باۋراۋ قۋاتىنا يە جەر ەكەن“ دەگەن القاۋلار تىكە تاراتىلىمدا تولاسسىز ايتىلدى.

ىلە وبلىستىق كىتاپحانانىڭ باستىعى ما جيڭ ناق مايدانداعى وقىرمانعا ”دۇنيە جۇزىندە نە ٴۇشىن كىتاپحانا بولادى“ دەگەن جاقسى كىتاپتى تانىستىرىپ، ٴتىپتى دە كوپ ادامنىڭ كىتاپحاناعا بارىپ، تاماشا كىتاپ وقۋ ادەتىن قالىپتاستىرۋىن دارىپتەدى. ”بيىلعى دۇنيە جۇزىلىك كىتاپ وقۋ كۇنىندە، ٴبىز جاسامپازدىق اشا وتىرىپ توعىسپالى اقپارات قۇرالدارىمەن سەلبەسىپ، تۇتاس ينتەرنەت جەلىسىندە تىكە تاراتۋ قيمىلىن ورىستەتتىك، مۇنداعى ماقساتىمىز − جالپى حالىقتىق كىتاپ وقۋدىڭ ىقپالىن كەڭەيتىپ، كوپشىلىكتىڭ كىتاپحانانى اناعۇرلىم ىشكەرىلەي تۇسىنۋىنە، كىتاپحاناعا بارۋىنا  مۇمكىندىك جاساۋ“. ما جيڭ بىلاي دەدى: كىتاپحانامىز كىتاپحانانى كورىنىس رايوندارىنا، حالىقتىق تۇسەلحانالارعا، الەۋمەتتىك ورتالارعا ەنگىزۋ سياقتى قيمىلداردى ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، كىتاپ وقۋعا قاتىستى كوپتەگەن مازمۇندارمەن ٴبولىسىپ، كىتاپ وقۋ ارقىلى ىلەمەن ’قاۋىشۋدى‘ تاقىرىپ ەتىپ، ٴتىپتى دە كوپ ادامدى جالپى حالىقتىق كىتاپ وقۋعا باۋراپ، كىتاپ وقۋدىڭ مەرەيىنە شومعان ىلەنى بىرگە قۇرۋ.

ىلە توعىسپالى مەديا ورتالىعىنىڭ ٴتىلشىسى لي جيان مەن ”ىلەنىڭ ەجەلگى حيكاياسى“ ٴۇنحات الەۋمەتتىك تەكشەسىنىڭ باس رەداكتورى ۋاڭ حۇڭتاۋ «ىلە ساۋدا ورتالىعىنىڭ كوشىرىلۋىنەن ٴداۋىردىڭ دامۋىنا كوز جىبەرگەندەنى» بىرلىكتە اڭگىمەلەدى، ٴبىر - بىرلەگەن كونە سۋرەتتەر، ەستە قالعان حيكايالار ىلەنىڭ دامۋ وزگەرىسىن جانە ىلەنى قۇرۋشىلاردىڭ تاباندىلىعى مەن اۋەلگى ماقساتىن تەرەڭ سەزىندىرىپ، تىڭ كۇش پەن ٴۇمىتتى بايقاتتى.

ٴان اۋەندەرى، كىتاپ وقىعان داۋىستار، ٴبارى دە قۇلاقتان كىرىپ بويدى الدى؛ سيلىقتى سۇراۋلارعا جاۋاپ بەرۋ، جاقسى كىتاپتارمەن ٴبولىسۋ، كلاسسيكالىق شىعارمالاردى جالعاستىرۋ ... مەيلى جەلىدە نەمەسە جەلىدەن تىس بولسىن، مەيلى ناق مايدانداعى كورەرمەن بولسىن، الدە توراپتاستار بولسىن بارلىعى دا وسى رەتكى كىتاپ وقۋ قيمىلىنان تەرەڭ اسەر الىپ، قيمىلعا قاتىناسۋدا ەرەكشە قىزعىن ىنتا بايقاتتى. 

ىلە شينحۋا كىتاپ دۇكەنى قىزمەتكەرلەرى ناق مايداندا ”كىتاپتى ٴسىز تاڭداڭىز، اقشاسىن ٴبىز تولەيمىز“ قيمىلىن ورىستەتىپ، وقىرمانعا جاقسى كىتاپتاردى تانىستىردى. ”ٴبىز ٴار جىلعى كىتاپ وقۋ كۇنىندە وسى قيمىلدى ورىستەتەمىز، بۇكىل وبلىستاعى ٴارقايسى اۋدان - قالالارداعى شينحۋا كىتاپ دۇكەندەرى دە وسى تەكتەس كىتاپ ۇگىتى قيمىلىن ورىستەتەدى، مۇنداعى ماقساتىمىز − جالپى حالىقتىق كىتاپ وقۋدى دارىپتەۋ، كىتاپ وقۋدىڭ مەرەيىنە شومعان ىلە قۇرۋدىڭ بەرىك نەگىزىن قالاپ، شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ ٴۇشىن ۇلەس قوسۋ“ دەدى ىلە شينحۋا كىتاپ دۇكەنى ىلە كىتاپ شاھارىنىڭ ديرەكتورى شۇي حىڭشياڭ. سول كۇنى ولار 600 دەن استام تاڭداۋلى كىتاپتى دايىنداپ، تاڭداۋلى مادەنيەت تۋىندىلارىن وقىرمانمەن تەز ارادا قاۋىشتىرماق بولعان.

بۇل رەتكى كىتاپ وقۋ قيمىلى انار بۇلتى، شينجياڭ گازەتى، شينجياڭ  راديو - تەلەۆيزيا ستانسياسى اقپارات - مەديا تەكشەسى، ىلە توعىسپالى مەديا ورتالىعى ىلە ٴنول ارالىق ٴۇنحات كەسكىن ٴنومىرى، تۇلپار بۇلت ٴۇنحات كەسكىن ٴنومىرى، كوركەم ىلە ٴۇنحات كەسكىن ٴنومىرى، ىلە دوۋين ٴنومىرى، ىلە وبلىسىنا توتە قاراستى ٴارقايسى اۋدان - قالالار اقپارات مەديا ورتالىعىنا قاراستى 41 كەسكىن تىكە تاراتۋ نومىرلەرىندە تىكە تاراتىلدى. 

ىلە وبلىسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن نەگىزگى تاقىرىپ ەتىپ، 8 - ايدان 10 - ايعا دەيىن ىلە اقپارات مەديا ورتالىعى ٴارقايسى اۋدان - قالالارمەن بىرلەسىپ، جەلىدە جانە جەلىدەن تىس تۋىندى قابىلداۋ، مانەرلەپ وقۋ جارىسى سياقتى قيمىلدار ورىستەتىپ، راديو باعدارلامالارىندا تاراتۋ، ناق مايداندا تۋىندى قابىلداۋ، سۇحپاتتاسۋ ايدارى، ارناۋلى تاقىرىپتىق ايدار سياقتى تاسىلدەر ارقىلى جالپى حالىقتىق كىتاپ وقۋ قيمىلىن ىشكەرىلەي ورىستەتپەكشى.

قيمىلدان كورىنىس.                  ليۋ چىڭگاڭ فوتوسى